Oskarżenie i osądzenie Josepha Kony'ego przed MTK.
Dz.U.UE.C.2010.15E.33
Akt nienormatywnyP6_TA(2008)0496
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 21 października 2008 r. w sprawie oskarżenia i osądzenia Josepha Kony'ego przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym
(2010/C 15 E/06)
(Dz.U.UE C z dnia 21 stycznia 2010 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając statut rzymski Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK), a w szczególności art. 86 tego statutu, a także jego wejście w życie dnia 1 lipca 2002 r.,
– uwzględniając ratyfikację statutu rzymskiego przez Ugandę dnia 14 czerwca 2002 r.,
– uwzględniając zwrócenie się w 2003 r. przez prezydenta Ugandy Yoweriego Museveniego do MTK w związku z sytuacją dotyczącą Bożej Armii Oporu (ang. Lord's Resistance Army - LRA), co było pierwszym przypadkiem zwrócenia się do MTK przez państwo-stronę od chwili utworzenia go;
– uwzględniając decyzję Prokuratora MTK z dnia 29 lipca 2004 r. dotyczącą rozpoczęcia dochodzenia w sprawie sytuacji w północnej Ugandzie,
– uwzględniając nakaz aresztowania Josepha Kony'ego wydany przez MTK w dniu 8 lipca 2005 r. i zmieniony 27 września 2005 r. (Nr ICC-02/04-01/05-53.),
– uwzględniając Umowę o partnerstwie między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, podpisaną w Kotonu w dniu 23 czerwca 2000 r.(1), zmienioną umową zmieniającą umowę o partnerstwie, podpisaną w Luksemburgu w dniu 25 czerwca 2005 r.(2) ("umowa z Kotonu"), a w szczególności art. 8 tej umowy dotyczący dialogu politycznego oraz art. 11 ust. 6 w sprawie wspierania umacniania pokoju i sprawiedliwości międzynarodowej,
– uwzględniając decyzję Rady nr 2002/494/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r., na mocy której powstała europejska sieć punktów kontaktowych dotycząca osób odpowiedzialnych za ludobójstwo, zbrodnie przeciw ludzkości oraz zbrodnie wojenne(3) oraz jej stanowisko z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie europejskiej sieci punktów kontaktowych(4),
– uwzględniając decyzję Rady nr 2003/335/WSiSW z dnia 8 maja 2003 r. w sprawie wykrywania i karania ludobójstwa, zbrodni przeciw ludzkości i zbrodni wojennych(5) oraz jej stanowisko z dnia 17 grudnia 2002 r. w sprawie ścigania zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości(6),
– uwzględniając wspólne stanowisko Rady 2003/444/WPZiB z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie Międzynarodowego Trybunału Karnego(7) oraz opracowany przez Radę plan dalszych działań w sprawie tego wspólnego stanowiska,
– uwzględniając Umowę o współpracy i pomocy między MTK a Unią Europejską podpisaną w dniu 10 kwietnia 2006 r., która weszła w życie 1 maja 2006 r.(8),
– uwzględniając dodatkowe sprawozdanie Sekretarza Generalnego ONZ w sprawie udziału dzieci w konfliktach zbrojnych w Ugandzie z dnia 23 czerwca 2008 r.,
– uwzględniając wytyczne Unii Europejskiej w zakresie praw człowieka dotyczące udziału dzieci w konfliktach zbrojnych z 2003 r.,
– uwzględniając wcześniejsze rezolucje, zwłaszcza rezolucję z dnia 22 maja 2008 r. w sprawie Sudanu i MTK(9) oraz rezolucję z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie naruszania praw człowieka w północnej Ugandzie(10), a także rezolucję z dnia 6 lipca 2000 r. w sprawie uprowadzania dzieci przez LRA(11),
– uwzględniając decyzję Biura ds. Kontroli Aktywów Zagranicznych (Office of Foreign Assets Control - OFAC) Departamentu Skarbu USA z 28 sierpnia 2008 r. nakładającą nowe sankcje na Josepha Kony'ego, poprzez umieszczenie go na "czarnej liście", Liście Wyszczególnionych Obywateli (Specially Designated Nationals List - SDN),
– uwzględniając wymianę poglądów na temat MTK podczas posiedzenia Komisji Rozwoju Parlamentu Europejskiego w dniu 15 września 2008 r.,
– uwzględniając art. 91 oraz art. 90 ust. 4 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że w lipcu 2005 r. MTK wydał nakaz aresztowania Josepha Kony'ego, przewodniczącego i głównodowodzącego LRA, stawiając mu 33 zarzuty zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni wojennych, który to nakaz został zmieniony we wrześniu 2005 r.; mając na uwadze, że wydano również nakazy aresztowania innych wysokich rangą dowódców LRA, m. in. Vincenta Ottiego, Okota Odhiambo oraz Domica Ongwena;
B. mając na uwadze, że 33 zarzuty stawiane Josephowi Kony'emu obejmują 12 zarzutów zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości, w tym morderstwa, gwałty, zniewolenie, zniewolenie seksualne oraz nieludzkie akty poważnego okaleczania ciała i zadawania bólu oraz 21 zarzutów zbrodni wojennych, w tym morderstwa, okrucieństwa wobec ludności cywilnej, celowego kierowania ataków na ludność cywilną, grabieże, nakłanianie do gwałtu i przymusowe wcielanie dzieci do wojska;
C. mając na uwadze, że LRA prowadzi walki w regionie już od 1986 r., rzekomo przeciwko rządowi Ugandy;
D. mając na uwadze, że od 1986 r. w północnej części Ugandy panuje bunt zbrojny, aktualnie pod nazwą LRA;
E. mając na uwadze, że w sierpniu 2006 r. rząd Ugandy oraz LRA podpisały porozumienie o zawieszeniu działań wojennych;
F. mając na uwadze, że w okresie największych zamieszek w północnej Ugandzie w 2005 r. ok. 1,6 mln ludzi zostało przesiedlonych i zamieszkuje obozy dla przesiedleńców wewnętrznych, zaś dziesiątki tysięcy dzieci musiały każdej nocy nocować w centrach miast, aby uchronić się przed niebezpieczeństwem; mając na uwadze, że chociaż od 2006 r. połowa przesiedleńców wewnętrznych mogła powrócić do domu lub w rodzinne okolice, sytuacja wielu z nich jest nadal krytyczna, ponieważ boją się oni powrotu przed podpisaniem ostatecznego porozumienia pokojowego,
G. mając na uwadze, że tragiczne skutki tego konfliktu, którego pokłosiem są uprowadzenia ponad 20.000 dzieci oraz ogromne ludzkie cierpienie, zwłaszcza wśród ludności cywilnej, a także przypadki rażącego naruszania praw człowieka, masowe wysiedlenia ludności oraz załamanie się struktur socjalnych i ekonomicznych, wywołują głębokie zaniepokojenie; mając na uwadze, że uprowadzenia dzieci i wykorzystywanie ich jako niewolników seksualnych lub żołnierzy są zbrodniami wojennymi i zbrodniami przeciw ludzkości;
H. mając na uwadze, że tylko w 2008 r. LRA przeprowadziła między 200 a 300 porwań w Republice Środkowoafrykańskiej, północnym Sudanie i Demokratycznej Republice Konga, stosując taką samą przemoc wobec nowego pokolenia ofiar;
I. mając na uwadze, że w lipcu 2008 r. LRA zaatakowała Armię Wyzwolenia Sudanu w Nabandze zabijając około 20 żołnierzy tej armii;
J. mając na uwadze, że Joseph Kony wielokrotnie nie przyjechał do Dżuby i do dziś odmawia podpisania ostatecznego porozumienia pokojowego "zanim kwestia nakazów aresztowania wydanych przez Międzynarodowy Trybunał Karny oraz inne kwestie poruszone w porozumieniu pokojowym nie zostaną rozstrzygnięte przez wspólną grupę kontaktową"; mając na uwadze, że ostateczne porozumienie pokojowe było negocjowane przez specjalnego wysłannika Sekretarza Generalnego ONZ ds. pertraktacji z LRA, byłego prezydenta Mozambiku, Joaquima Chissano;
K. mając na uwadze, że Joseph Kony wykorzystał okres przerwy w trakcie trwania procesu pokojowego do przegrupowania i reorganizacji LRA w Republice Konga;
L. mając na uwadze, że z powodu niezdolności państw-stron do zaaresztowania Kony'ego oraz pozostałych dowódców LRA, armia ta aktualnie wzmacnia swe siły poprzez uprowadzenia;
M. mając na uwadze, że zdaniem Funduszu Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom (UNICEF) we wrześniu 2008 r. LRA porwała 90 uczniów kongijskich z miast Kiliwa i Duru w Republice Konga oraz zaatakowała wiele innych terenów, powodując masowe przesiedlenia w tym rejonie;
N. mając na uwadze, że MTK odgrywa kluczową rolę, jeżeli chodzi o zapobieganie popełnianiu poważnych zbrodni objętych jego jurysdykcją oraz ograniczanie ich zakresu, oraz stanowi podstawowy środek umacniania szacunku dla międzynarodowego prawa humanitarnego oraz praw człowieka, przyczyniając się w ten sposób do wolności, bezpieczeństwa, sprawiedliwości oraz rządów prawa, a także do zachowania pokoju oraz poprawy bezpieczeństwa międzynarodowego;
0. mając na uwadze, że jurysdykcja MTK obejmuje najpoważniejsze zbrodnie stanowiące przedmiot niepokoju społeczności międzynarodowej, a w szczególności ludobójstwo, zbrodnie przeciwko ludzkości oraz zbrodnie wojenne popełnione po 1 lipca 2002 r.;
P. mając na uwadze, że na podstawie statutu rzymskiego państwa-strony zobowiązały się do walki z takimi zbrodniami w swych krajowych jurysdykcjach i popierania interwencji ze strony MTK w przypadkach niespełnienia przez nie zobowiązań w tym zakresie;
Q. mając na uwadze, że wszystkie państwa członkowskie UE, za wyjątkiem Republiki Czeskiej, ratyfikowały statut rzymski;
R. mając na uwadze, że zgodnie ze wspomnianą umową o współpracy zawartą między UE a MTK między innymi w celu ułatwienia wypełniania zobowiązania współpracy i pomocy, strony wyraziły zgodę na ustanowienie odpowiednich, regularnych kontaktów pomiędzy MTK a ośrodkiem współpracy z Trybunałem utworzonym przez UE;
S. mając na uwadze, ze UE oraz jej państwa członkowskie powinny dołożyć wszelkich starań, aby zagwarantować reprezentację jak największej liczby państw w MTK, uwzględniając ten cel w trakcie negocjacji (zarówno dwu-, jak i wielostronnych), a także w trakcie prowadzenia dialogu politycznego z państwami trzecimi oraz organizacjami regionalnymi;
T. mając na uwadze, że MTK powinien zostać uwzględniony w stosunkach zewnętrznych UE, a kwestie ratyfikacji i wdrażania statutu rzymskiego powinny być poruszane w trakcie dialogu z państwami trzecimi (w trakcie szczytów oraz innych spotkań wysokiego szczebla) na temat praw człowieka i kwestii politycznych, także w kontekście współpracy na rzecz rozwoju, np. w ramach umowy z Kotonu;
1. wzywa rząd Ugandy oraz rządy państw ościennych, a zwłaszcza rząd Republiki Konga, do pełnej współpracy z MTK w prowadzonych przez niego dochodzeniach i postępowaniach sądowych; wzywa zwłaszcza do współpracy w niezwłocznym aresztowaniu i wydaniu Josepha Kony'ego oraz innych osób oskarżonych przez MTK;
2. głęboko ubolewa nad zaprzestaniem wysiłków na rzecz aresztowania Josepha Kony'ego i innych osób oskarżonych przez MTK; przypomina rządowi Ugandy, że jako strona statutu rzymskiego MTK ma on obowiązek pełnej współpracy z tym trybunałem;
3. zwraca uwagę, że statut rzymski stanowi, iż po wydaniu osób MTK rząd Ugandy może zwrócić się o przekazanie prowadzonych przeciwko nim postępowań do sądów ugandyjskich, pod warunkiem, że MTK uzna, że sądy te są zdolne do zbadania i osądzenia podejrzanych z LRA wymienionych w nakazach aresztowania oraz że wyrażają ku temu chęć;
4. domaga się, aby rząd Ugandy powstrzymał się od zawierania jakichkolwiek porozumień z LRA niezgodnych z prawem międzynarodowym;
5. domaga się, aby państwa członkowskie UE, Unia Afrykańska (UA), a zwłaszcza państwa sąsiadujące z Ugandą podeszły do kwestii realizacji nakazów aresztowania w sposób spójny;
6. żąda bezwarunkowego i natychmiastowego uwolnienia wszystkich osób uprowadzonych przez LRA, a zwłaszcza dzieci, które mogą stać się niewolnikami seksualnymi lub być zmuszane do walki w ramach tej armii;
7. wzywa społeczność międzynarodową do prowadzenia dochodzeń w sprawie niedawnych zarzucanych nadużyć LRA w Republice Środkowoafrykańskiej, Republice Konga i Sudanie Południowym oraz do ujawnienia wyników niepodanych do wiadomości publicznej dochodzeń ONZ w sprawie nadużyć w Republice Środkowoafrykańskiej;
8. domaga się od rządów w regionie, Misji Obserwacyjnej Organizacji Narodów Zjednoczonych w Demokratycznej Republice Konga (MONUC) oraz innych obserwatorów rozmów pokojowych z ramienia rządów międzynarodowych, aby śledziły posunięcia LRA poprzez intensywny nadzór granic regionalnych oraz aby nadzorowały przepływ broni i innych dostaw do tej armii i zakazały ich oraz aby informowały o nich opinię publiczną; wzywa do opracowania skutecznych planów wykonania nakazów aresztowania MTK przy jednoczesnym ograniczeniu zagrożenia życia ludności cywilnej i bez użycia nadmiernej przemocy, także przy udziale MONUC;
9. domaga się, aby państwa członkowskie UE, a zwłaszcza te, które zaangażowane były w proces pokojowy w Ugandzie i w Dżubie, skoordynowały swoje wysiłki z wysiłkami rządów regionalnych, sekretariatu ONZ oraz sił pokojowych w celu realizacji nakazów aresztowania przywódców LRA wydanych przez MTK;
10. zwraca uwagę na fakt, że wspólnym celem UE i UA jest sprawiedliwość;
11. przypomina, że na mocy statutu rzymskiego państwa-strony zobowiązały się położyć kres bezkarności sprawców najpoważniejszych zbrodni mających znaczenie dla społeczności międzynarodowej oraz przyczynić się do zapobiegania popełnianiu takich zbrodni; jest głęboko przekonany, że MTK oraz trybunały doraźne przyczyniają się do procesu pojednania i pokoju;
12. wyraża zaniepokojenie brakiem zdecydowanych wysiłków w kierunku unikania zakłóceń w dostawach międzynarodowej pomocy przynoszących korzyści LRA i umożliwiających Josephowi Kony'emu ponowne zbrojenie się; domaga się zlikwidowania sieci dostaw do LRA; wzywa rząd Sudanu do zaprzestania udzielania LRA wsparcia finansowego i wojskowego;
13. wzywa UE oraz międzynarodowych darczyńców, aby wspierali rozbrojenie, demobilizację oraz ponowną integrację byłych żołnierzy LRA, powroty przesiedleńców wewnętrznych oraz zadośćuczynianie ofiarom;
14. z zadowoleniem przyjmuje bliskie i regularne kontakty pomiędzy wyższymi rangą urzędnikami MTK i UE; zwraca uwagę na silne wsparcie ze strony UE dla uczestnictwa w statucie rzymskim oraz wdrażania go; podkreśla, że czołowa rola UE ma kluczowe znaczenie dla wzmocnienia mandatu MTK;
15. jest głęboko przekonany, że w dłuższej perspektywie czasowej MTK przyczyni się do zapobieżenia nowym okrucieństwom; zwraca uwagę, że niezaaresztowanie Josepha Kony'ego zaowocowało dalszymi aktami przemocy i naruszania praw człowieka; podkreśla, że bez zadośćuczynienia ofiarom nie może zapanować pokój i pojednanie;
16. zaleca, aby Wspólne Zgromadzenie Parlamentarne AKP-UE śledziło sytuację w północnej Ugandzie oraz przypadki naruszania praw człowieka przez LRA;
17. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, jak również specjalnemu przedstawicielowi UE na region Wielkich Jezior Afrykańskich, specjalnemu przedstawicielowi UE w Unii Afrykańskiej, rządowi Ugandy, rządom państw członkowskich UE oraz członkom Rady Bezpieczeństwa ONZ, instytucjom Unii Afrykańskiej oraz prokuratorowi MTK.
______
(1) Dz.U. L 317 z 15.12.2000, s. 3.
(2) Dz.U. L 209 z 11.8.2005, s. 27.
(3) Dz.U. L 167 z 26.6.2002, s. 1.
(4) Dz.U. C 127 E z 29.5.2003, s. 130.
(5) Dz.U. L 118 z 14.5.2003, s. 12.
(6) Dz.U. C 31 E z 5.2.2004, s. 83.
(7) Dz.U. L 150 z 18.6.2003, s. 67.
(8) Dz.U. L 115 z 28.4.2006, s. 50.
(9) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0238.
(10) Dz.U. C 74 E z 24.3.2004, s. 879.
(11) Dz.U. C 121 z 24.4.2001, s. 401.