Opinii w sprawie zaktualizowanego programu konwergencji na lata 2009-2012 przedstawionego przez Bułgarię.
Dz.U.UE.C.2010.137.12
Akt nienormatywnyw sprawie zaktualizowanego programu konwergencji na lata 2009-2012 przedstawionego przez Bułgarię
(2010/C 137/03)
(Dz.U.UE C z dnia 27 maja 2010 r.)
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych(1), w szczególności jego art. 9 ust. 3,
uwzględniając zalecenie Komisji,
po zasięgnięciu opinii Komitetu Ekonomiczno-Finansowego,
PRZEDSTAWIA NINIEJSZĄ OPINIĘ:
(1) W dniu 26 kwietnia 2010 r. Rada zbadała zaktualizowany program konwergencji na lata 2009-2012 przedstawiony przez Bułgarię.
(2) Przed globalnym pogorszeniem koniunktury gospodarczej i finansowej Bułgaria doświadczyła silnego wzrostu realnego PKB opartego na szybkiej ekspansji akcji kredytowej i znacznym napływie inwestycji zagranicznych. Silnej aktywności gospodarczej towarzyszyły jednak rosnące zaburzenia równowagi makroekonomicznej, takie jak narastanie bardzo dużego deficytu bilansu płatniczego i długu prywatnego oraz znaczna presja inflacyjna. Te zaburzenia równowagi nasiliły się dodatkowo wskutek boomu inwestycyjnego spowodowanego bezpośrednimi inwestycjami zagranicznymi i wysokim wzrostem płac znacznie przekraczającym wzrost wydajności. Pogłębiający się światowy kryzys gospodarczy mocno uderzył w aktywność gospodarczą, skutkując spadkiem realnego PKB o 5 % w roku 2009.
Równocześnie pogorszenie koniunktury pociągnęło za sobą przyjętą z zadowoleniem korektę zaburzeń równowagi, dzięki której średnia inflacja zmniejszyła się w roku 2009 do 2,5 %, a deficyt obrotów bieżących szybko spadł do 9,4 % PKB. Choć deficyt obrotów bieżących był niemal w całości finansowany z bezpośrednich inwestycji zagranicznych, to zadłużenie zagraniczne brutto Bułgarii na poziomie ok. 110 % PKB pozostaje względnie wysokie. Bułgaria nie przyjęła krótkoterminowego pakietu budżetowych środków stymulacyjnych w odpowiedzi na spowolnienie gospodarcze. Zgodnie z Europejskim planem naprawy gospodarczej, uwzględniając znaczne zaburzenia równowagi makroekonomicznej występujące przed pogorszeniem koniunktury, główny nacisk w wysiłkach politycznych położono na środki konsolidacji budżetowej, a mianowicie ograniczanie wydatków i poprawę przestrzegania przepisów podatkowych. Wskutek powyższego w programie konwergencji dla Bułgarii oszacowano, że w roku 2009 deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych był mniejszy niż 3 % PKB(2). Wybiegając w przyszłość, można stwierdzić, że głównym wyzwaniem krótko- i średnioterminowym dla gospodarki jest zagwarantowanie trwałego procesu nadrabiania zaległości bez narażania stabilności budżetowej i makroekonomicznej.
(3) Choć spadek faktycznego PKB, jaki odnotowano w warunkach obecnego kryzysu, ma w znacznej mierze charakter cykliczny, to wzrost produktu potencjalnego będzie wolniejszy. Kryzys może ponadto wpłynąć na wzrost potencjalny w średniej perspektywie, za sprawą zmniejszenia inwestycji, ograniczeń w dostępie do kredytu i wzrostu bezrobocia strukturalnego. Skutki kryzysu gospodarczego spotęgują ponadto negatywny wpływ starzenia się społeczeństwa na produkt potencjalny i stabilność finansów publicznych. W tej sytuacji istotne będzie przyspieszenie tempa reform strukturalnych w celu wsparcia wzrostu potencjalnego. W szczególności duże znaczenie dla Bułgarii ma przeprowadzenie reform w obszarze opieki zdrowotnej, emerytur, edukacji, administracji publicznej i otoczenia działalności gospodarczej.
(4) Podstawowy scenariusz makroekonomiczny, który w programie uznaje się za scenariusz odniesienia służący do dokonywania oceny prognoz budżetowych, przewiduje, że wzrost realnego PKB zwiększy się z poziomu - 5 % w roku 2009 do 0,3 % w roku 2010, a następnie uzyska średni poziom wynoszący 4¼ % w pozostałych latach okresu objętego programem. Na podstawie dostępnych obecnie informacji(3) wydaje się, że scenariusz oparty jest na nieco optymistycznych założeniach dotyczących wzrostu, ponieważ zarówno przewidywany wzrost w roku 2010, jak i jego zmiany w perspektywie średnioterminowej wydają się bliskie górnego zakresu przedziału określonego w bieżących prognozach. Przewiduje się, że likwidowanie niektórych zaburzeń równowagi rozpoczęte w roku 2009 będzie kontynuowane w okresie objętym programem. Oczekuje się, że w latach 2010-2012 inflacja utrzyma się na niskim poziomie, a dotyczące jej prognozy wydają się realistyczne i zasadniczo zgodne z prognozą służb Komisji z jesieni roku 2009. Oczekuje się także, że bilans płatniczy będzie coraz lepszy. O ile w roku 2009 dynamika ta była napędzana szybszym spadkiem importu niż eksportu, to w perspektywie średnioterminowej korekta byłaby wynikiem szybszego i wcześniejszego wzrostu eksportu niż importu. Choć wydaje się, że scenariusz podstawowy jest tylko nieco optymistyczny w porównaniu z jesienną prognozą służb Komisji i najnowszymi dostępnymi informacjami, to wiarygodność tego scenariusza w zasadniczym stopniu zależy od zakładanego zrównoważenia wzrostu gospodarczego w kierunku struktury bardziej stabilnej, w której główną siłą napędową jest eksport. W programie przedstawiono także scenariusze alternatywne - "pesymistyczny" i "optymistyczny". Różnią się one od scenariusza podstawowego głównie w zakresie założeń odnośnie do tego, kiedy nastąpi ożywienie gospodarcze i jaka będzie dynamika eksportu. W scenariuszu pesymistycznym przedstawiono dalszy spadek realnego PKB o 2 % w roku 2010 spowodowany dalszym zmniejszeniem eksportu, przy założeniu, że ożywienie gospodarcze nastąpiłoby dopiero w roku 2011. Według scenariusza optymistycznego szybsze ożywienie gospodarcze na świecie zwiększyłoby wzrost PKB o ¾ punktu procentowego podczas całego okresu objętego programem.
(5) Znaczne zmniejszenie się salda sektora instytucji rządowych i samorządowych w roku 2009 w dużym stopniu odzwierciedla wpływ kryzysu na budżet. Zgodnie z Europejskim planem naprawy gospodarczej rząd nie przyjął środków stymulacyjnych, biorąc pod uwagę potrzebę utrzymania stabilności makroekonomicznej w ramach rozwiązań w zakresie zarządu walutą. Spadek był więc głównie spowodowany zmniejszeniem dochodów w wyniku nieoczekiwanego gwałtownego obniżenia się i zmiany struktury PKB. Zmniejszenie dochodów zostało jednak częściowo zrekompensowane cięciami wydatków. Aby ustabilizować stan finansów publicznych, w drugiej połowie roku władze wdrożyły pakiet na rzecz konsolidacji budżetowej o wartości odpowiadającej 2,3 % PKB. Pakiet ten obejmował środki służące dalszemu zmniejszeniu wydatków pierwotnych (poza limit 90 % wynikający z obowiązującej zasady wykonania budżetu) oraz środki mające na celu poprawę przestrzegania przepisów podatkowych. Pomimo kilkakrotnego skorygowania w dół celów budżetowych, niezależnie od znacznych dodatkowych oszczędności, w ciągu roku polityka konsolidacji budżetowej umożliwiła Bułgarii osiągnięcie w roku 2009 relatywnie niskiego deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych.
(6) Celem programu konwergencji w roku 2010 jest osiągnięcie równowagi budżetowej. Oczekuje się, że wskaźnik dochodów do PKB wzrośnie niemal do poziomu 39¼ % PKB (z 37½ % PKB w roku poprzednim) dzięki wyższym dochodom z podatków pośrednich i innych źródeł. Duży wzrost dochodów z podatków pośrednich, który nastąpił pomimo zmiany struktury PKB na mniej korzystną z punktu widzenia dochodów podatkowych, wyjaśnia się oczekiwaną znaczną poprawą w zakresie przestrzegania przepisów podatkowych i podniesieniem stawek akcyzy od wyrobów tytoniowych i energii elektrycznej do celów produkcji przemysłowej. W programie nie podano jednak żadnych szczegółów na temat oczekiwanego wzrostu innych dochodów o 1 % PKB. Przewiduje się natomiast, że składki na ubezpieczenia społeczne zmniejszą się o ¼ punktu procentowego PKB wskutek obniżenia wysokości składek o 2 punkty procentowe. Oczekuje się, że wskaźnik wydatków do PKB w roku 2010 obniży się nieznacznie, o około ¼ punktu procentowego PKB, głównie w wyniku usprawnienia administracji publicznej. Zakłada się utrzymanie nominalnych płac w sektorze publicznym oraz zużycia pośredniego na niezmienionym poziomie w stosunku do roku 2008, co zmniejszy ich procentowy udział w PKB w roku 2010.
Te środki ograniczające wydatki rekompensują z nadwyżką wzrost o 0,2 % PKB rent wdowich i emerytur w roku 2010. Planuje się, że w latach 2009-2011 nakłady brutto na środki trwałe zachowają stały poziom wyrażony jako odsetek PKB. W rezultacie przewiduje się, że saldo strukturalne (obliczone przez służby Komisji na podstawie informacji zawartych w programie i zgodnie ze wspólnie przyjętą metodyką) wzrośnie, w relacji do PKB, o 2¾ punktu procentowego w porównaniu do stanu z 2009 r., co zakłada planowany restrykcyjny kurs polityki budżetowej w 2010 r. Ta indukcyjna prognoza kursu polityki budżetowej na 2010 r. obejmuje około połowy przewidywanych dostosowań strukturalnych, w oparciu o działania przedstawione w programie. Poprawa salda strukturalnego założona w programie znacznie przekracza przewidywania zawarte w jesiennej prognozie służb Komisji.
(7) Głównym celem średniookresowej strategii budżetowej jest utrzymanie zrównoważonego budżetu sektora instytucji rządowych i samorządowych podczas całego okresu objętego programem. Cel ten można zrealizować poprzez utrzymywanie wskaźnika dochodów do PKB i wskaźnika wydatków do PKB na względnie stałym poziomie wynoszącym średnio 39¼ % w końcowych latach okresu objętego programem. Średniookresowym celem budżetowym, zdefiniowanym w kategoriach strukturalnych (tj. jako saldo w ujęciu uwzględniającym zmiany cykliczne, po skorygowaniu o działania jednorazowe i tymczasowe), jest nadwyżka odpowiadająca ½ % PKB, którą według programu zamierza się osiągać począwszy od roku 2010. Biorąc pod uwagę najnowsze prognozy i poziom zadłużenia, średniookresowy cel budżetowy jest bardziej niż wystarczająco zgodny z celami paktu.
(8) Wyniki budżetowe mogą okazać się gorsze od prognozowanych. Główne zagrożenie wynika z będącego podstawą programu scenariusza makroekonomicznego, który opiera się na nieco optymistycznych założeniach dotyczących wzrostu w okresie objętym programem. W szczególności dochód w latach 2010-2012 może być niższy od prognozowanego wskutek wolniejszego i mniej wyraźnego ożywienia gospodarczego. Ponadto przewidywane zrównoważenie struktury wzrostu gospodarczego w kierunku składników generujących mniejsze dochody podatkowe również zagraża dochodom sektora instytucji rządowych i samorządowych, a jednocześnie nieznane są pełne skutki środków mających na celu zapewnienie poprawy przestrzegania przepisów podatkowych i dyscypliny budżetowej. Po stronie wydatków nadal nie określono szczegółowo istotnych oszczędności w kategorii innych wydatków.
Ponadto zakres dodatkowych cięć wydatków mających na celu rekompensowanie dochodów może okazać się ograniczony ze względu na znaczną koncentrację wysiłku konsolidacyjnego w początkowej fazie w roku 2009. Poza tym zapowiedziana już po przedstawieniu programu korekta w dół salda sektora instytucji rządowych i samorządowych w roku 2009 stwarza dodatkowe zagrożenie dla wyniku budżetowego w roku 2010.
(9) Wskaźnik długu brutto sektora instytucji rządowych i samorządowych jest znacznie niższy od wartości referencyjnej określonej w Traktacie w całym okresie objętym programem. W roku 2009 wartość tego wskaźnika oszacowano na około 15 % PKB, czyli nieco wyżej niż w roku poprzednim. Głównymi czynnikami przyczyniającymi się do niewielkiego wzrostu wskaźnika zadłużenia były zmniejszenie się równowagi budżetowej i spadek wzrostu PKB, które w pewnym zakresie zostały zrekompensowane przez wartość rezydualną zmiany długu zmniejszającą dług. Prognozuje się, że podczas okresu objętego programem wskaźnik zadłużenia ustabilizuje się zasadniczo na poziomie z roku 2009, głównie za sprawą prognozowanych zrównoważonych budżetów państwa. Wydaje się, że zagrożenia dla przewidywanego kształtowania się wskaźnika zadłużenia, inne niż zagrożenia związane także z deficytem, są zasadniczo zrównoważone.
(10) Dług brutto sektora instytucji rządowych i samorządowych jest na niskim poziomie i ze średniookresowych prognoz dotyczących długu do 2020 r., w których zakłada się jedynie stopniowy powrót tempa wzrostu PKB do poziomów przewidywanych przed kryzysem oraz przywrócenie obciążeń podatkowych do przedkryzysowego poziomu i które obejmują prognozowany wzrost wydatków związanych ze starzeniem się społeczeństwa, wynika, że przewidywana w programie strategia budżetowa - w obecnej formie i bez dalszych zmian polityki - byłaby wystarczająca, aby zmniejszyć relację długu do PKB i umożliwić osiągnięcie pozycji aktywów netto do roku 2020.
(11) Długoterminowy wpływ starzenia się społeczeństwa na budżet jest nieco poniżej średniej UE. Oszacowana w programie sytuacja budżetowa w roku 2009 potęguje wpływ starzenia się społeczeństwa na lukę w długookresowej stabilności finansów publicznych. Do dalszego zmniejszenia zagrożeń dla stabilności finansów publicznych, które w sprawozdaniu Komisji z roku 2009 na temat długoterminowej stabilności finansów publicznych(4) oceniono jako niskie, przyczyniłoby się osiągnięcie wyższych nadwyżek pierwotnych w perspektywie średnioterminowej zgodnie z założeniami programu.
(12) Wydaje się, że krajowe ramy budżetowe są względnie silne, na co wskazują dobre wyniki w zakresie realizacji celów budżetowych w przeszłości, osiągnięte wprawdzie w łagodnych warunkach makroekonomicznych. W roku 2009 Bułgaria złagodziła niekorzystne oddziaływanie kryzysu na budżet poprzez zastosowanie znacznych środków konsolidacyjnych. Niedoskonałości obecnych ram budżetowych są związane z istnieniem pewnej swobody decyzyjnej rządu centralnego. Ponadto ramy te nie obejmują żadnych zasad wieloletnich, a pułapy wydatków określone podczas średniookresowego planowania budżetowego są wiążące tylko w perspektywie krótkoterminowej. W programie nie przewidziano wprowadzenia do ram budżetowych żadnych istotnych zmian z wyjątkiem przedłużenia okresu średniookresowych ram budżetowych z trzech do czterech lat, aby okres ten zbiegał się z okresem trwania kadencji rządu i aby można było zwiększyć w ten sposób przewidywalność polityki w perspektywie średnioterminowej. Zasada wykonania budżetu w 90 % zostaje zastąpiona przepisem umożliwiającym rządowi zrekompensowanie prawdopodobnego spadku dochodów budżetowych poprzez obniżanie wydatków pierwotnych poniżej wartości rocznych przydziałów środków. Nowa zasada zapewnia rządowi większą elastyczność i możliwość działań dyskrecjonalnych w ramach polityki konsolidacyjnej w czasach kryzysu. Brak wyraźniejszej koncepcji i definicji w odniesieniu do wdrażania tej zasady powoduje jednak pewną nieprzejrzystość ram budżetowych.
(13) W programie uznano istniejącą słabość jakości finansów publicznych. Potwierdzono potrzebę podjęcia pilnych działań w ramach polityki mających na celu przeciwdziałanie negatywnym konsekwencjom starzenia się społeczeństwa i pogarszających się tendencji demograficznych dla stabilności finansów publicznych w długim okresie. W obszarze opieki zdrowotnej, kształcenia, systemu emerytalnego oraz administracji publicznej i podatkowej przedstawiono ambitne działania w ramach reformy strukturalnej z zamiarem zwiększenia efektywności i skuteczności dochodów i wydatków publicznych oraz zwiększenia wzrostu potencjału rozwojowego gospodarki w celu zapewnienia stabilnej konwergencji w ramach Unii Europejskiej. Reformy obejmują optymalizację istniejących struktur, redukcję zatrudnienia w sektorze publicznym, zmianę mechanizmu kalkulacji kosztów i finansowania w zakresie służby zdrowia, wdrożenie reform w ramach nowo przyjętej strategii reformy systemu emerytalnego, reformę szkolnictwa wyższego oraz sektora badań i rozwoju, a także zmianę modelu zarządzania aktywami publicznymi.
(14) Biorąc pod uwagę powyższe zagrożenia realizacji celów budżetowych, można uznać, że przedstawiona w programie strategia budżetowa jest zasadniczo zgodna z wymogami paktu oraz że prowadzi do utrzymania stabilności makroekonomicznej i zaufania inwestorów do bułgarskiej gospodarki. W ramach tej strategii przewidziano dość ambitną konsolidację strukturalną o - 2¾ % PKB w roku 2010 bez żadnej dalszej poprawy w następnych latach. Planowana na rok 2010 konsolidacja nie znajduje pełnego oparcia w środkach przedstawionych w programie. Ponadto jej pełne osiągnięcie zależy od urzeczywistnienia optymistycznego scenariusza makroekonomicznego, a dalsze zagrożenia związane są z korektą w górę deficytu w roku 2009. Poczynając od roku 2011, brak szczegółowego określenia środków w programie mógłby zwiększyć zagrożenie dla przewidywanej ścieżki dostosowania. Oczekuje się, że średniookresowy cel budżetowy zostanie osiągnięty i w znacznym stopniu przekroczony już w roku 2010, co narzuca bardzo ambitne tempo konsolidacji strukturalnej z uwagi na złą koniunkturę gospodarczą i z uwagi na zagrożenia dla przedstawionej wyżej strategii budżetowej. Ogólny kurs polityki budżetowej, mierzony zmianą salda strukturalnego, jest restrykcyjny w roku 2010, zasadniczo neutralny w roku 2011 i przewiduje rozluźnienie budżetowe w roku 2012. Przewidziany w programie średniookresowy cel zakładający utrzymanie na poziomie ½ % PKB nadwyżki uwzględniającej zmiany cykliczne byłby realizowany począwszy od roku 2010.
(15) Co do wymagań odnośnie do danych określonych w kodeksie postępowania dotyczącym programów stabilności i konwergencji, w programie odnotowano brak niektórych danych obowiązkowych i opcjonalnych(5).
Podsumowując, należy stwierdzić, że cel programu, którym jest na utrzymanie dobrego stanu finansów publicznych i który znalazł odzwierciedlenie w planowanych zrównoważonych budżetach sektora instytucji rządowych i samorządowych, uznaje się za właściwy w obecnej sytuacji gospodarczej i z uwzględnieniem potrzeby ograniczenia istniejącej nierównowagi zewnętrznej. Oczekuje się, że podjęte działania konsolidacyjne i duże zaangażowanie polityczne na rzecz dyscypliny budżetowej zrekompensują częściowo zagrożenia wynikające z nieco optymistycznych założeń dotyczących wzrostu gospodarczego i napływu dochodów. W perspektywie krótko-i średnioterminowej w programie przewidziano ambitne reformy strukturalne mające na celu wzmocnienie stabilności finansów publicznych w długim okresie i jednocześnie zapewnienie podstaw ożywienia gospodarczego. Z zastrzeżeniem zagrożeń wynikających z wciąż wysokiej niepewności warunków zewnętrznych, kurs polityki budżetowej sugerowałby, że średniookresowy cel budżetowy wynoszący ½ % PKB (który jest bardziej niż wystarczająco zgodny z celami paktu) byłby osiągany przez większość okresu objętego programem. Bułgaria stoi w obliczu wyzwania polegającego na trwałym ugruntowaniu - w mniej korzystnej sytuacji gospodarczej na świecie - procesu nadrabiania zaległości. Równocześnie zachowanie rygorystycznej polityki budżetowej oraz ograniczanie wzrostu płac zgodnie ze wzrostem wydajności jest uzasadnione potrzebą zwiększenia konkurencyjności i przywrócenia równowagi zewnętrznej. W dłuższej perspektywie poprawa jakości i stabilności finansów publicznych wymaga energicznego wdrożenia planowanych i przez długi czas odkładanych reform strukturalnych oraz zwiększenia zdolności administracyjnych.
W świetle powyższej oceny oraz biorąc pod uwagę potrzebę zapewnienia trwałej konwergencji, wzywa się Bułgarię do:
(i) kontynuowania wdrażania rygorystycznej polityki budżetowej i przyjmowania dalszych środków konsolidacyjnych służących osiągnięciu celu programu na rok 2010, aby możliwe było utrzymanie trwającego dostosowywania w zakresie zaburzeń równowagi zewnętrznej i utrzymanie zaufania inwestorów do gospodarki; w szczególności - do powstrzymania wzrostu płac w sektorze publicznym, aby przyczynić się do ogólnej polityki umiarkowanego wzrostu płac i do zwiększenia konkurencyjności;
(ii) zwiększenia efektywności wydatków publicznych poprzez energiczne wdrożenie planowanych reform strukturalnych w zakresie administracji publicznej, opieki zdrowotnej, edukacji i systemu emerytalnego, aby pobudzić wydajność i zapewnić trwałą konwergencję w ramach Unii Europejskiej.
Porównanie głównych prognoz makroekonomicznych i budżetowych
| 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | ||
| Realny PKB (zmiana w %) | PK styczeń 2010 | 6,0 | - 4,9 | 0,3 | 3,8 | 4,8 |
| KOM listopad 2009 | 6,0 | - 5,9 | - 1,1 | 3,1 | nd. | |
| PK grudzień 2008 | 6,5 | 4,7 | 5,2 | 5,8 | nd. | |
| Inflacja HICP (%) | PK styczeń 2010 | 12,0 | 2,5 | 2,4 | 2,8 | 2,8 |
| KOM listopad 2009 | 12,0 | 2,4 | 2,3 | 2,9 | nd. | |
| PK grudzień 2008 | 12,4 | 6,7 | 4,7 | 4,0 | nd. | |
| Luka produktowa(1) (% potencjalnego PKB) | PK styczeń 2010 | 4,8 | - 3,5 | - 5,7 | - 4,7 | - 2,5 |
| KOM listopad 2009(2) | 6,0 | - 3,1 | - 6,0 | - 5,1 | nd. | |
| PK grudzień 2008 | 1,1 | - 0,7 | - 1,8 | - 1,4 | nd. | |
| Wierzytelności/zadłużenie netto wobec reszty świata (% PKB) | PK styczeń 2010 | - 24,6 | - 8,2 | - 4,1 | - 1,2 | - 0,5 |
| KOM listopad 2009 | - 22,1 | - 12,8 | - 8,7 | - 6,7 | nd. | |
| PK grudzień 2008 | - 22,9 | - 20,7 | - 18,4 | - 16,6 | nd. | |
| Dochody sektora instytucji rządowych i samorządowych (% PKB) | PK styczeń 2010 | 39,1 | 37,5 | 39,2 | 39,6 | 39,1 |
| KOM listopad 2009 | 39,1 | 38,7 | 38,4 | 38,4 | nd. | |
| PK grudzień 2008 | 41,3 | 43,4 | 43,4 | 43,7 | nd. | |
| Wydatki sektora instytucji rządowych i samorządowych (% PKB) | PK styczeń 2010 | 37,3 | 39,4 | 39,2 | 39,5 | 39,0 |
| KOM listopad 2009 | 37,3 | 39,5 | 39,5 | 38,7 | nd. | |
| PK grudzień 2008 | 38,3 | 40,4 | 40,4 | 40,7 | nd. | |
| Saldo sektora instytucji rządowych i samorządowych (% PKB) | PK styczeń 2010 | 1,8 | - 1,9(3) | 0,0 | 0,1 | 0,1 |
| KOM listopad 2009 | 1,8 | - 0,8 | - 1,2 | - 0,4 | nd. | |
| PK grudzień 2008 | 3,0 | 3,0 | 3,0 | 3,0 | nd. | |
| Saldo pierwotne (% PKB) | PK styczeń 2010 | 2,7 | - 1,3 | 0,9 | 1,0 | 1,1 |
| KOM listopad 2009 | 2,7 | 0,0 | - 0,3 | 0,5 | nd. | |
| PK grudzień 2008 | 3,9 | 3,9 | 3,9 | 3,9 | nd. | |
| Saldo w ujęciu uwzględniającym zmiany cykliczne(1) (% PKB) | PK styczeń 2010 | 0,2 | - 0,7 | 1,9 | 1,7 | 1,0 |
| KOM listopad 2009 | - 0,3 | 0,3 | 1,0 | 1,5 | nd. | |
| PK grudzień 2008 | 2,6 | 3,2 | 3,6 | 3,5 | nd. | |
| Saldo strukturalne(4) (% PKB) | PK styczeń 2010 | 0,2 | - 0,7 | 1,9 | 1,7 | 1,0 |
| KOM listopad 2009 | - 0,3 | 0,3 | 1,0 | 1,5 | nd. | |
| PK grudzień 2008 | 2,6 | 3,2 | 3,6 | 3,5 | nd. | |
| Dług brutto sektora instytucji rządowych i samorządowych (% PKB) | PK styczeń 2010 | 14,1 | 14,7 | 14,6 | 14,5 | 14,4 |
| KOM listopad 2009 | 14,1 | 15,1 | 16,2 | 15,7 | nd. | |
| PK grudzień 2008 | 15,4 | 15,4 | 15,3 | 15,2 | nd. | |
| Uwagi: (1) Podane w programie wartości luki produktowej oraz salda w ujęciu uwzględniającym zmiany cykliczne zostały przeliczone przez służby Komisji na podstawie informacji przedstawionych w programach. (2) W oparciu o szacowany potencjalny wzrost w wysokości - odpowiednio - 3,4 %, 3,1 %, 2,9 % i 3,0 % w latach 2009-2012. (3) Eurostat prowadzi obecnie rozmowy z bułgarskimi organami statystycznymi w sprawie rejestrowania na rachunkach narodowych dokapitalizowania bułgarskich przedsiębiorstw energetycznych, które mogłoby doprowadzić do zwiększenia deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych o 0,6 % PKB w roku 2009. (4) Saldo w ujęciu uwzględniającym zmiany cykliczne, po skorygowaniu o działania jednorazowe i tymczasowe. W najnowszym programie ani w jesiennej prognozie służb Komisji nie przewiduje się żadnych działań jednorazowych i tymczasowych. Źródło: Program konwergencji (PK); prognozy służb Komisji z jesieni roku 2009 (KOM); obliczenia służb Komisji. | ||||||
______
(1) Dz.U. L 209 z 2.8.1997, s. 1. Dokumenty przytoczone w niniejszym tekście są dostępne na następującej stronie internetowej: http://ec.europa.eu/economy_finance/sgp/index_enhtm
(2) W dniu 9 kwietnia organy bułgarskie ogłosiły jednak, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych mógł w roku 2009 wynieść 3,7 %.
(3) Ocena uwzględnia w szczególności prognozę służb Komisji z jesieni 2009 r., a także inne informacje, które uzyskano od tego czasu.
(4) W konkluzjach Rady z dnia 10 listopada 2009 r. w sprawie stabilności finansów publicznych "Rada apeluje do państw członkowskich o to, by w przygotowywanych programach stabilności i konwergencji skupiły swoją uwagę na strategiach ukierunkowanych na stabilność" oraz "wzywa Komisję, by wraz z Komitetem Polityki Gospodarczej i Komitetem Ekonomiczno-Finansowym kontynuowała opracowywanie metod służących ocenie długoterminowej stabilności finansów publicznych, tak aby były one gotowe na czas przed przygotowaniem kolejnego sprawozdania na temat stabilności", które jest przewidziane na rok 2012.
(5) W szczególności brakuje danych dotyczących działań jednorazowych i tymczasowych, zużycia pośredniego, wydatków z tytułu odsetek i niektórych danych dotyczących stabilności w perspektywie długoterminowej.