Opinia wydana na wniosek Rady Unii Europejskiej w sprawie projektu rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1338/2001 ustanawiające środki niezbędne dla ochrony euro przed fałszowaniem.

Dzienniki UE

Dz.U.UE.C.2008.27.1

Akt nienormatywny

Wersja od: 31 stycznia 2008 r.

OPINIA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO

z dnia 17 grudnia 2007 r.

wydana na wniosek Rady Unii Europejskiej w sprawie projektu rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1338/2001 ustanawiające środki niezbędne dla ochrony euro przed fałszowaniem

(CON/2007/42)

(2008/C 27/01)

(Dz.U.UE C z dnia 31 stycznia 2008 r.)

Wprowadzenie i podstawa prawna

W dniu 23 października 2007 r. Europejski Bank Centralny (EBC) otrzymał wniosek Rady Unii Europejskiej o wydanie opinii w sprawie projektu rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1338/2001 ustanawiające środki niezbędne dla ochrony euro przed fałszowaniem⁽¹⁾ (zwane dalej "projektowanym rozporządzeniem").

Kompetencja EBC do wydania opinii wynika z art. 123 ust. 4 zdanie trzecie Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, który stanowi podstawę prawną dla projektowanego rozporządzenia. Kompetencja EBC do wydania opinii wynika również z pierwszego akapitu art. 105 ust. 4 w związku z art. 106 Traktatu, jako że projektowane rozporządzenie dotyczy ochrony banknotów i monet euro. Zgodnie ze zdaniem pierwszym art. 17 ust. 5 Regulaminu Europejskiego Banku Centralnego, Rada Prezesów wydała niniejszą opinię.

1. Uwagi ogólne

1.1. Jak wskazano w uzasadnieniu projektowanego rozporządzenia, EBC wydał w ostatnim czasie zalecenie EBC/2006/13 z dnia 6 października 2006 r. w sprawie przyjęcia niektórych środków dla skuteczniejszej ochrony banknotów euro przed fałszowaniem⁽²⁾ (zwane dalej "Zaleceniem EBC"). W Zaleceniu tym EBC stoi na stanowisku, o ile ogólnie rzecz biorąc prawo karne i przepisy procedury karnej nie należą do kompetencji Wspólnoty, mogą one podlegać kompetencji Wspólnoty jeśli jest to konieczne do zapewnienia skuteczności prawa wspólnotowego⁽³⁾. EBC zalecił w szczególności, iż Komisja powinna "rozważyć poszerzenie uprawnień KCA (Krajowych Centrów Analiz) oraz KBC (krajowych banków centralnych) nie będących KCA w ten sposób aby miały one prawo przechowywania zidentyfikowanych i przeanalizowanych próbek sfałszowanych banknotów, jak również aby mogły one zwracać się z prośbą o dostarczenie i dokonywać w sposób prawnie uregulowany transportu takich banknotów w ramach UE, w celu realizacji [ich badania według] zasad ramowych [wykrywania fałszerstw oraz sortowania banknotów według jakości przez instytucje kredytowe i podmioty zawodowo zajmujące się obsługą gotówki]. W szczególności, art. 4 ust. 2 rozporządzenia (WE) 1338/2001 powinien zostać zmieniony, natomiast art. 4 ust. 3 odpowiednio usunięty. Minimalnym satysfakcjonującym rozwiązaniem w tym zakresie byłaby zmiana drugiego z wyżej wymienionych przepisów w taki sposób, aby pełne zastosowanie art. 4 ust. 2 nie było uniemożliwiane poprzez zatrzymywanie sfałszowanych banknotów jako dowodów w postępowaniach karnych, z wyjątkiem przypadków gdy jest to nieuniknione ze względu na rodzaj i ilość zatrzymanych banknotów". Zalecenia te nie zostały uwzględnione w projektowanym rozporządzeniu.

1.2. Co do zasady, EBC przyjmuje z zadowoleniem zastosowanie aktów prawnych przyjętych na podstawie Traktatu w ramach pierwszego filaru w celu ochrony waluty euro przed fałszowaniem, zamiast aktów filaru trzeciego wydanych w ramach Współpracy Sądowej i Policji w Sprawach Karnych, gdyż akty pierwszego filaru stanowią jedyny właściwy środek prawny dla ochrony waluty euro przed fałszowaniem w ramach Unii Gospodarczej i Walutowej Wspólnoty⁽⁴⁾.

2. Uwagi szczegółowe

2.1. Proponowane rozszerzenie zakresu tytułu art. 4 rozporządzenia (WE) nr 1338/2001 z dnia 28 czerwca 2001 r. ustanawiającego środki niezbędne dla ochrony euro przed fałszowaniem⁽⁵⁾ w celu wprowadzenia obowiązku przekazywania nowych i starych klas sfałszowanych banknotów dla celów innych niż identyfikacja uwzględnia częściowo zalecenie EBC. Niemniej jednak proponowana zmiana art. 4 ust. 2 nie zapobiega wykorzystywaniu lub zatrzymywaniu banknotów, wobec których istnieje podejrzenie że zostały sfałszowane, na potrzeby postępowań karnych, zgodnie z art. 4 ust. 3. Pozostaje to w sprzeczności z rozszerzeniem zakresu tytułu tego artykułu i zagraża efektywności zmienionego przepisu. Zastosowanie tej normy będzie bowiem nadal całkowicie uzależnione zarówno od przepisów krajowego prawa karnego jak i decyzji organów sądowych lub prokuratorskich. Można sobie wyobrazić, że próbki nowych lub szczególnie niebezpiecznych sfałszowanych banknotów zostaną wykryte w jednym kraju, w ramach jednorazowej konfiskaty, przy czym organy sądowe lub prokuratorskie odmówią zwolnienia lub na mocy krajowego prawa karnego nie będą mogły zwolnić takich banknotów w celu ich zbadania, i tym samym zniweczą cel nowo wprowadzanego przepisu. Jak stwierdzono w ust. 2 Zalecenia EBC, nie jest zamiarem EBC ograniczanie praw osób podejrzanych lub oskarżonych w postępowaniach karnych. Niemniej jednak w tym zakresie gwarancje dla różnych interesów prawnie chronionych zostały określone w rozporządzeniu (WE) 1338/2001 i utrzymane w projektowanym rozporządzeniu na niekorzyść ochrony euro przed fałszowaniem. W celu zapewnienia takiej ochrony EBC oraz KBC powinny co do zasady mieć prawo otrzymywania próbek banknotów wykorzystywanych lub zatrzymanych jako materiał dowodowy w postępowaniach karnych, jedynie z wyjątkiem przypadków, gdy jest to niemożliwe ze względu na liczbę i rodzaj zatrzymanych sfałszowanych banknotów.

2.2. Jak wspomniano w uzasadnieniu projektowanego rozporządzenia, EBC przyjął już zasady ramowe wykrywania fałszerstw banknotów⁽⁶⁾, które KBC Eurosystemu mają wdrożyć do swoich krajowych porządków prawnych. Zasady te zostały wydane przez EBC w ramach wypełnienia obowiązków nałożonych na niego w art. 106 ust. 1 Traktatu oraz art. 16 Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego, w celu zapewnienia integralności i dostępności banknotów euro w obrocie, a tym samym ochrony zaufania publicznego do banknotów euro. Powyższe aspekty powinny w pełniejszy sposób zostać odzwierciedlone w proponowanej zmianie art. 6 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1338/2001 przez wyraźne odwołania do kompetencji EBC w zakresie ustanawiania zasad sortowania banknotów euro zarówno w celu zapewniania ich jakości pozwalającej na wprowadzenie do obrotu, jak w celu kontroli ich autentyczności, oraz do już podjętych w tym zakresie działań Eurosystemu.

2.3. Proponowana zmiana art. 6 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1338/2001 nakłada na "instytucje kredytowe i wszelkie inne instytucje biorące udział w sortowaniu i publicznym rozprowadzaniu banknotów i monet jako działalności zawodowej" obowiązek zapewnienia, iż otrzymane przez nie banknoty i monety podlegają sprawdzeniu pod względem ich autentyczności oraz że podrobione banknoty lub monety podlegają wykryciu. Podczas gdy cel takiego obowiązku jest jasny i pożądany, sformułowanie "inne instytucje biorące udział w sortowaniu i publicznym rozprowadzaniu banknotów i monet jako działalności zawodowej" pozostawia poza jego zakresem inne podmioty, które prowadzą samoobsługowe urządzenia przekazujące pieniądz gotówkowy ludności, nawet jeżeli nie następuje to w ramach działalności zawodowej. Implementacja zasad ramowych EBC na poziomie krajowym ukazała wąski zakres tego pojęcia, w szczególności w odniesieniu do sprzedawców detalicznych którzy uzupełniają gotówkę w bankomatach (punktach wypłaty gotówki). Taki wąski krąg adresatów obowiązku przewidzianego w art. 6 może prowadzić do powstania luki, przez którą banknoty i monety euro nie będą podlegały sprawdzeniu zgodnie z procedurami EBC oraz Komisji, ze szkodą dla ludności oraz dla instytucji kredytowych w strefie euro, które będą podlegały ostrzejszym wymogom. Szersza definicja stanowiłaby zatem najwłaściwsze rozwiązanie.

2.4. Projektowane rozporządzenie wprowadza w art. 6 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 1338/2001 postanowienie nakładające na państwa członkowskie obowiązek wydania przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych w celu nałożenia na instytucje kredytowe i inne podmioty obowiązku zapewnienia że banknoty i monety euro podlegają sprawdzeniu pod względem ich autentyczności oraz że podrobione banknoty lub monety podlegają wykryciu zgodnie z procedurami określonymi przez EBC oraz Komisję. Państwa członkowskie byłyby zobowiązane przyjąć takie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne najpóźniej do dnia 31 grudnia 2009 r. i niezwłocznie powiadomić o tym EBC oraz Komisję. Zdaniem EBC w związku z faktem, że EBC oraz Komisja odpowiadają za ustanawianie procedur będących podstawą tego obowiązku, to właśnie EBC oraz Komisja, zarówno powodów praktycznych jak i prawnych, powinny określać terminy na ich wdrożenie. Z praktycznego punktu widzenia ustalanie terminów wdrożenia wymaga specjalistycznej wiedzy dotyczącej poziomu kompetencji oraz możliwości podmiotów lokalnych. Należy również wziąć pod uwagę koszty migracji oraz koszty produkcji i nabycia nowych urządzeń wykrywających fałszerstwa. W związku z tym wprowadzenie jednolitego terminu wdrożenia projektowanego rozporządzenia może okazać się rozwiązaniem nadmiernie rygorystycznym. Z prawnego punktu widzenia organ mający kompetencję do ustalenia zasad w odniesieniu do procedur sortowania dla celów sprawdzania jakości i autentyczności banknotów i monet euro powinien także być organem określającym terminy ich zastosowania. Proponuje się w związku z tym usunięcie z przepisów projektowanego rozporządzenia przewidywanego terminu wdrożenia; zamiast tego rozporządzenie powinno natomiast przewidywać, że terminy dla stosowania tego obowiązku, zgodnie z procedurami określonymi przez EBC oraz Komisję, powinny zostać określone w tych procedurach.

2.5. W odniesieniu do objęcia zakresem rozporządzenia w tym samym stopniu monet i banknotów, a także mając na względzie kompetencję w sprawach związanych z banknotami euro, ECB zauważa, że takie podejście może wywołać negatywny skutek w postaci zagrożenia płatności detalicznych w państwach członkowskich, ponieważ - w przeciwieństwie do banknotów - wykonalność techniczna proponowanego wymogu sprawdzania monet nie jest jeszcze pewna.

2.6. Z uwagi na to, że nie jest całkowicie jasne czy odwołanie zawarte w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1339/2001 z dnia 28 czerwca 2001 r. rozszerzającego działanie rozporządzenia (WE) nr 1338 2001 ustanawiającego środki niezbędne dla ochrony euro przed fałszowaniem na państwa członkowskie, które nie przyjęły euro jako swojej jednej waluty⁽⁷⁾ do rozporządzenia (WE) nr 1338/2001 ma charakter dynamiczny, istnieje konieczność opracowania projektu kolejnego rozporządzenia, rozszerzającego stosowanie projektowanego rozporządzenia na państwa członkowskie spoza strefy euro⁽⁸⁾, w szczególności w odniesieniu do zmian wprowadzanych w art. 4 i w art. 5. Niemniej jednak, jak to już zostało odnotowane powyżej w kontekście "procedur, które zostaną określone przez Europejski Bank Centralny", do których projektowane rozporządzenie wprowadza odwołanie w art. 6 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1338/2001, to EBC jest najlepiej przygotowany do podejmowania decyzji w sprawie wdrażania wydanych przez siebie procedur w odniesieniu do banknotów euro. W tym względzie oraz w świetle ograniczeń geograficznych obszaru, na którym euro stanowi prawny środek płatniczy, w lipcu 2006 r⁽⁹⁾ EBC podjął decyzję, iż procedury takie wejdą w życie w nowych uczestniczących państwach członkowskich po przyjęciu przez nie waluty euro.

3. Propozycje zmian

W przypadku gdyby opinia EBC miała prowadzić do zmian w projektowanym rozporządzeniu, ich propozycje zamieszczono w załączniku.

Sporządzono we Frankfurcie nad Menem, dnia 17 grudnia 2007 r.

	Prezes EBC
	Jean-ClaudeTRICHET

______

⁽¹⁾ KOM(2007) 525 wersja ostateczna.

⁽²⁾ Dz.U. C 257 z 25.10.2006, str. 16.

⁽³⁾ Wyrok z dnia 13 września 2005 r., sprawa C-176/03 Komisja v. Rada, ECR I-7879 oraz wyrok z dnia 23 października 2007 r., sprawa C-440/05 Komisja v. Rada, dotychzas nieopublikowany w Zbiorze.

⁽⁴⁾ Zob. także zalecenie EBC/1998/7 z dnia 7 lipca 1998 r. w sprawie przyjęcia niektórych środków dla skuteczniejszej ochrony banknotów i monet euro przed fałszowaniem.

⁽⁵⁾ Dz.U. L 181 z 4.7.2001, str. 6.

⁽⁶⁾ Zob. zasady ramowe wykrywania fałszerstw oraz sortowania banknotów według jakości przez instytucje kredytowe i podmioty zawodowo zajmujące się obsługą gotówki, dostępne w witrynie internetowej EBC pod adresem: www.ebc.int/pub/pdf/other/recyclingeurobanknotes2005pl.pdf

⁽⁷⁾ Dz.U. L 181 z 4.7.2001, str. 11.

⁽⁸⁾ Taka sytuacja miała niedawno miejsce w odniesieniu do innych aktów zmieniających przepisy prawne odnoszące się do ochrony euro, tzn. decyzji Rady 2006/849/WE z dnia 20 listopada 2006 r. zmieniającej i rozszerzającej decyzję 2001/923/WE ustanawiającą program wymiany, pomocy i szkoleń dla ochrony euro przed fałszowaniem (program Perykles) (Dz.U. L 330 z 28.11.2006, str. 28) oraz decyzji Rady 2006/850/WE z dnia 20 listopada 2006 r. rozszerzająca na nieuczestniczące państwa członkowskie stosowanie decyzji 2006/849/WE zmieniającej i rozszerzającej decyzję 2001/923/WE ustanawiającą program wymiany, pomocy i szkoleń dla ochrony euro przed fałszowaniem (program Perykles) (Dz.U. L 330 z 28.11.2006, str. 30).

⁽⁹⁾ Zob. dokument EBC "Postanowienia przejściowe dla implementacji w nowych uczestniczących państwach członkowskich zasad ramowych dotyczących powtórnego wprowadzania banknotów do obiegu", dostępny w witrynie internetowej EBC pod adresem: http://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/recyclingeurobanknotesframework2006pl.pdf

ZAŁĄCZNIK 

PROPOZYCJE ZMIAN

Tekst proponowany przez Komisję	Zmiany proponowane przez EBC^(1)
Poprawka 1 Art. 1 ust. 1
W rozporządzeniu (WE) nr 1338/2001 wprowadza się następujące	W rozporządzeniu (WE) nr 1338/2001 wprowadza się następujące
zmiany:	zmiany:
1. W art. 4 wprowadza się następujące zmiany:	1. W art. 4 wprowadza się następujące zmiany:
a) tytuł otrzymuje następujące brzmienie: "Obowiązek przekazywania podrobionych banknotów";	a) tytuł otrzymuje następujące brzmienie: "Obowiązek przekazywania podrobionych banknotów";
b) na końcu ust. 2 dodaje się następujące zdanie:	b) na końcu ust. 2 dodaje się następujące zdanie:
"W celu ułatwienia kontroli autentyczności banknotów euro będących w obiegu zezwala się na transport podrobionych banknotów między właściwymi organami krajowymi, jak również instytucjami i organami Unii Europejskiej."	"W celu ułatwienia kontroli autentyczności banknotów euro będących w obiegu zezwala się na transport podrobionych banknotów między właściwymi organami krajowymi, jak również instytucjami i organami Unii Europejskiej.".
	c) ustęp 3 otrzymuje następujące brzmienie:
	"Przepis ust. 2 jest stosowany tak, aby nie uniemożliwiać wykorzystywania lub przetrzymywania podrobionych banknotów jako materiału dowodowego w postępowaniach karnych, uwzględniając liczbę oraz rodzaj zatrzymanych podrobionych banknotów."
Uzasadnienie - Patrz ust. 2.1 niniejszej opinii
Poprawka 2 Art. 1 ust. 3 lit. a)
3. W art. 6 wprowadza się następujące zmiany:	3. W art. 6 wprowadza się następujące zmiany:
a) ustęp 1 otrzymuje następujące brzmienie:	a) ustęp 1 otrzymuje następujące brzmienie:
"1. Instytucje kredytowe i wszelkie inne instytucje biorące udział w sortowaniu i publicznym rozprowadzaniu banknotów i monet jako działalności zawodowej, łącznie z przedsiębiorstwami, których działalność polega na wymianie banknotów i monet, takimi jak kantory wymiany walut, zobowiązane są do zapewnienia, że sprawdzono autentyczność otrzymanych przez nie banknotów i monet euro, które zamierzają ponownie wprowadzić do obrotu oraz że wykryto fałszywe pieniądze. Weryfikacja powinna się odbywać zgodnie z procedurami określonymi przez Europejski Bank Centralny i Komisję odpowiednio w stosunku do banknotów i monet euro.	"1. Instytucje kredytowe i wszelkie inne instytucje biorące udział w sortowaniu i publicznym rozprowadzaniu banknotów i monet jako działalności zawodowej, łącznie z:
Instytucje, o których mowa w pierwszym akapicie, są zobowiązane do wycofania z obiegu wszystkich otrzymanych banknotów i monet euro, o których wiedzą lub mają wystarczające powody podejrzewać, że są sfałszowane. Niezwłocznie przekazują je właściwym organom krajowym.".	- przedsiębiorstwami, których działalność zawodowa polega na wymianie banknotów i monet, takimi jak kantory wymiany walut, oraz
	-sprzedawcami detalicznymi oraz innymi podmiotami gospodarczymi, takimi jak kasyna, których uboczna działalność polega na sortowaniu i publicznym rozprowadzaniu banknotów i monet za pomocą bankomatów
	zobowiązane są do zapewnienia, że sprawdzono autentyczność otrzymanych przez nie banknotów i monety euro, które zamierzają ponowie wprowadzić do obrotu oraz że wykryto fałszywe pieniądze. Weryfikacja Takie sprawdzanie powinnao się odbywać zgodnie z procedurami określonymi przez Europejski Bank Centralny i Komisję odpowiednio w stosunku do banknotów i monet euro, zgodnie z ich właściwymi kompetencjami oraz mając na względzie właściwości odpowiednio banknotów i monet euro.
	Instytucje, sprzedawcy detaliczni oraz inne podmioty gospodarcze o których mowa w pierwszym akapicie, są zobowiązane do wycofania z obiegu wszystkich otrzymanych banknotów i monet euro, o których wiedzą lub mają wystarczające powody podejrzewać, że są sfałszowane. Niezwłocznie przekazują je właściwym organom krajowym.".
Uzasadnienie - Patrz ust. 2.3 niniejszej opinii Poprawka 3 Art. 1 ust. 3 lit. b)
b) na końcu ust. 3 dodaje się następujący akapit:	b) na końcu ust. 3 dodaje się następujący akapit:
"W drodze odstępstwa od pierwszego akapitu ustępu 3 przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne służące stosowaniu pierwszego akapitu ustępu 1 niniejszego artykułu są przyjmowane najpóźniej do dnia 31 grudnia 2009 r. Państwa członkowskie niezwłocznie powiadamiają o tym Komisję i Europejski Bank Centralny.".	"W drodze odstępstwa od pierwszego akapitu ustępu 3 przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne służące stosowaniu procedur wskazanych w pierwszegoym akapitucie ustępu 1 niniejszego artykułu są przyjmowane najpóźniej do dnia 31 grudnia 2009 r. w terminach określonych w takich procedurach. Państwa członkowskie niezwłocznie powiadamiają o tym Komisję i Europejski Bank Centralny."
Uzasadnienie - Patrz ust. 2.4 niniejszej opinii Poprawka 4 Art. 2
Niniejsze rozporządzenie stosuje się w uczestniczących państwach członkowskich określonych w pierwszym tiret art. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 974/98^(14).	Niniejsze rozporządzenie stosuje się w uczestniczących państwach członkowskich określonych w pierwszym tiret art. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 974/98^(14).
	Procedury wskazane w art. 6 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1338/2001 wchodzą w życie w uczestniczących państwach członkowskich zgodnie ze wskazaniem zawartym w drugim akapicie art. 6 ust. 3.
^(14) Dz.U. L 139 z 11.5.1998, str. 1.	^(14) Dz.U. L 139 z 11.5.1998, str. 1.
Uzasadnienie - Patrz ust. 2.5 niniejszej opinii

______

⁽¹⁾ Pogrubienie oznacza nowy tekst proponowany przez EBC. Przekreślenie oznacza tekst proponowany przez EBC do usunięcia.