Opinia w sprawie propozycji decyzji Rady ustanawiającej Europejski Fundusz na Rzecz Uchodźców na lata 2005-2010.
Dz.U.UE.C.2004.318.30
Akt nienormatywny(2004/C 318/10)
(Dz.U.UE C z dnia 22 grudnia 2004 r.)
Komitet Regionów,
uwzględniając projekt decyzji Rady ustanawiającej Europejski Fundusz na Rzecz Uchodźców na lata 2005- 2010 (COM(2004) 102 final - 2004/0032 CNS),
uwzględniając decyzję Rady z dnia 23 lutego 2004 r. o zasięgnięciu opinii Komitetu w tej kwestii, zgodnie z art. 265 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską,
uwzględniając decyzję Przewodniczącego z dnia 6 listopada 2003 r. polecającą Komisji ds. Stosunków Zewnętrznych przygotowanie opinii w tej sprawie,
uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, a w szczególności jego art. 63 ust. 2 lit. b),
uwzględniając swoją opinię w sprawie propozycji decyzji Rady dotyczącej utworzenia Europejskiego Funduszu na Rzecz Uchodźców (COM(1999) 686 final - 1999/0274 CNS, CdR 80/2000 fin(1)),
uwzględniając swoją opinię w sprawie komunikatu Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie imigracji, integracji i zatrudnienia (COM(2003) 336 final, CdR 223/2003(2)),
uwzględniając inne przyjęte przez siebie opinie dotyczące polityki wobec uchodźców (CdR 90/2001(3); CdR 214/2001(4); CdR 93/2002(5); CdR 249/2003(6)),
uwzględniając projekt opinii (CdR 80/2004 rev.1) przyjęty 4 maja 2004r. przez Komisję ds. Stosunków Zewnętrznych (sprawozdawca: Gustav SKUTHÄLLA, Przewodniczący Rady Miasta Närpes (FI/ELDR)),
a także mając na uwadze, co następuje:
1) druga faza Europejskiego Funduszu na Rzecz Uchodźców powinna być skuteczniejszym i bardziej znaczącym instrumentem w realizacji priorytetowych celów z nim związanych, to znaczy podziału odpowiedzialności pomiędzy Państwa Członkowskie i prowadzenia wspólnej polityki w dziedzinie azylu we wszystkich Państwach Członkowskich;
2) aby zrealizować wyznaczone cele, konieczne jest wyposażenie Funduszu w wystarczające środki przez cały okres jego działania, uwzględniając w szczególności rozszerzenie Unii i potrzeby nowych Państw Członkowskich;
na 55 sesji plenarnej w dniach 16-17 czerwca 2004 r. (posiedzenie z dnia 17 czerwca) przyjął następującą opinię:
Komitet Regionów
1.1 popiera propozycję Komisji z zastrzeżeniem zamieszczonych poniżej poprawek;
1.2 docenia wysiłki Komisji, Państw Członkowskich, regionów, gmin, organizacji, samych uchodźców i innych zainteresowanych stron zmierzające do osiągnięcia celów wytyczonych dla pierwszej fazy Europejskiego Funduszu na Rzecz Uchodźców;
1.3 docenia pracę Komisji mającą na celu opracowanie nowej propozycji i jest zdania, że udało się jej uwzględnić znaczną część wyników oceny pierwszej fazy i uwag sformułowanych przez różne zainteresowane podmioty;
1.4 uznaje za słuszne zasadę oraz system podziału odpowiedzialności pomiędzy Państwa Członkowskie, tak jak przewiduje rozpatrywana propozycja;
1.5 uznaje, że stała kwota proponowana na realizację działań w Państwach Członkowskich i kwota przewidziana na pomoc techniczną i administracyjną stanowią absolutne minimum, jeżeli chce się zapewnić wszystkim Państwom Członkowskim uczestnictwo w programie i opracowywanie własnych systemów celem zbliżenia ich do ogólnego poziomu europejskiego; podkreśla, że szczególnie podmioty lokalne w Państwach Członkowskich, które uczestniczyły w pierwszej fazie Europejskiego Funduszu na Rzecz Uchodźców, potrzebują dalszych szkoleń oraz doradztwa, by były w stanie realizować projekty przy zachowaniu wysokiej jakości;
1.6 uważa, że ważne jest zagwarantowanie, by Fundusz objął swymi działaniami wszystkie osoby korzystające z ochrony międzynarodowej w danym Państwie Członkowskim bez względu na procedurę krajową dotyczącą wjazdu na terytorium tego Państwa; uważa również za istotne zwrócenie szczególnej uwagi w trakcie realizacji programu na potrzeby tych uchodźców, których sytuacja jest najbardziej niepewna. Wśród grup najbardziej narażonych i bezbronnych należy wymienić dzieci bez opieki dorosłych, samotne matki lub samotne kobiety, osoby będące ofiarami tortur, nadużyć, nieludzkiego lub poniżającego traktowania oraz osoby wymagające specjalnej pomocy medycznej;
1.7 opowiada się za globalnym podejściem do polityki azylu proponowanym przez Komisję, zgodnie z którym środki Funduszu powinny być wykorzystane w celu poprawy sytuacji osób ubiegających się o azyl, wspierania ich integracji i powrotu do kraju pochodzenia, z uwzględnieniem uwarunkowań lokalnych, regionalnych i krajowych;
1.8 uznaje za sprawę zasadniczą finansowanie działań wspólnotowych i działań natychmiastowych w sytuacji nagłej konieczności poza inicjatywami podejmowanymi na szczeblu krajowym. Działania wspólnotowe mogą stać się ważnym instrumentem strategicznego planowania i rozwoju w wymiarze europejskim, o ile przyczyniają się do opracowywania konkretnych szeroko zakrojonych projektów na szczeblu politycznym, regionalnym i lokalnym, które się wzajemnie uzupełniają. Odpowiednia część Funduszu powinna zostać zarezerwowania na działania wspólnotowe w celu zapewnienia ich komplementarności i ich realizacji w przejrzysty sposób;
1.9 zauważa, że skutki przyjęcia osób występujących o azyl i uchodźców są najbardziej widoczne we wspólnotach lokalnych przyjmujących te grupy i wzywa, aby władze lokalne i regionalne miały udział w podejmowaniu decyzji dotyczących przyjęcia tych osób i włączenia ich do społeczności lokalnych i regionalnych;
1.10 podkreśla, że wspieranie integracji stanowi jeden z kluczowych elementów polityki europejskiej w dziedzinie uchodźców i azylu opartej na przestrzeganiu praw człowieka oraz że powodzenie tej integracji nabiera podstawowego znaczenia dla dalszego zrównoważonego rozwoju wspólnot lokalnych;
1.11 kładzie nacisk na prawo każdej osoby do dobrowolnego powrotu, przy zagwarantowaniu jej bezpieczeństwa i godności, do kraju jej pochodzenia;
1.12 wspiera Komisję w jej działaniach na rzecz poprawy strategicznego planowania programu dzięki przyjęciu perspektywy wieloletniej;
1.13 podkreśla, że planowanie strategiczne powinno się odbywać w sposób przejrzysty w ramach rzeczywistego partnerstwa pomiędzy Komisją i Państwami Członkowskimi, bez względu na to, czy chodzi o działania, które powinny być prowadzone na szczeblu krajowym, działania wspólnotowe czy działania natychmiastowe w sytuacji nagłej konieczności;
1.14 zwraca szczególną uwagę na fakt, że podmioty regionalne i lokalne odgrywają najważniejszą rolę jako jednostki odpowiedzialne za przyjmowanie osób występujących o azyl i uchodźców oraz za działania mające na celu wspieranie ich integracji; ubolewa zatem, że Komisja nie przewidziała w swojej propozycji szerokiej konsultacji z samorządem regionalnym i lokalnym na etapie planowania realizacji programu i podejmowania decyzji dotyczących jego finansowania. Propozycja nie gwarantuje podmiotom regionalnym i lokalnym możliwości udziału w ustanawianiu dobrych praktyk w zakresie działań wspólnotowych.
Zalecenie 1
Wywód (4)
| Propozycja Komisji | Poprawka KR |
| (4) Konieczne jest wspieranie działań prowadzonych przez Państwa Członkowskie w celu zapewnienia uchodźcom i przesiedleńcom odpowiednich warunków przyjęcia i stosowania odpowiednich i skutecznych procedur azylu, aby zapewnić ochronę praw osób wymagających międzynarodowej ochrony i poprawić funkcjonowanie systemów azylu. | 4) Należy wspierać i usprawniać działania podejmowane przez Państwa Członkowskie w celu zapewnienia uchodźcom i przesiedleńcom odpowiednich warunków przyjęcia ze względu na szczególne potrzeby osób najbardziej narażonych i bezbronnych, (takich jak dzieci bez opieki dorosłych, samotne matki lub samotne kobiety, osoby będące ofiarami tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania bądź wykorzystywania, a także osoby wymagające specjalnej pomocy medycznej) oraz w celu stosowania właściwych i skutecznych procedur azylu, aby zapewnić ochronę praw osób wymagających międzynarodowej ochrony i poprawić funkcjonowanie systemów azylu. |
Uzasadnienie
Należy poprawiać warunki przyjmowania osób ubiegających się o azyl, jeśli nie są one jeszcze na odpowiednim poziomie. Nie zawsze da się ustalić, które osoby, znajdują się w najtrudniejszej sytuacji, szczególnie wówczas, gdy mamy do czynienia z dużą liczbą osób występujących o azyl, w rezultacie czego ich szczególne potrzeby nie spotykają się z należytą uwagą. Identyfikacja osób najbardziej narażonych i bezbronnych byłaby ułatwiona dzięki zdefiniowaniu osób należących do tej kategorii. Udzielenie tym osobom pomocy i odpowiedniej opieki lub podjęcie specjalnych działań na ich rzecz ułatwiłoby im stawić czoła nowej sytuacji, w której się znalazły i sprzyjałoby ich przyszłej integracji lub ewentualnemu powrotowi do krajów pochodzenia.
Zalecenie 2
Wywód (8)
| Propozycja Komisji | Poprawka KR |
| (8) Niezbędna jest konkretna pomoc celem stworzenia lub poprawy warunków umożliwiających uchodźcom i przesiedleńcom podjęcie w pełni świadomej decyzji o opuszczeniu terytorium Państw Członkowskich i powrocie do krajów z których pochodzą, jeżeli taka jest ich decyzja. | (8) Niezbędna jest konkretna pomoc celem stworzenia lub poprawy warunków umożliwiających uchodźcom i przesiedleńcom podjęcie w pełni świadomej decyzji o opuszczeniu terytorium Państw Członkowskich i powrocie do krajów z których pochodzą, jeżeli taka jest ich decyzja, przy zagwarantowaniu im pełnego bezpieczeństwa i poszanowania praw człowieka. |
Uzasadnienie
Europejski Fundusz na Rzecz Uchodźców nie powinien w żadnym wypadku wspierać powrotów, jeśli nie można zagwarantować, że będą się one odbywały w pełni bezpiecznie i przy poszanowaniu praw człowieka danych osób.
Zalecenie 3
Wywód (15)
| Propozycja Komisji | Poprawka KR |
| (15) Państwa Członkowskie winny udzielić odpowiednich gwarancji w kwestii warunków i jakości realizacji, wyników realizacji danego działania i jej oceny oraz właściwego zarządzania finansami i nadzoru. | 15) Państwa Członkowskie winny udzielić odpowiednich gwarancji w kwestii warunków i jakości realizacji, wyników realizacji danego działania i jej przejrzystości, a także w kwestii oceny oraz właściwego zarządzania finansami i nadzoru. |
Uzasadnienie
Realizacja powinna być przejrzysta w każdych okolicznościach.
Zalecenie 4
Artykuł 4 ust. 1 lit. d) (nowy)
| Propozycja Komisji | Poprawka KR |
| d) na dobrowolny powrót osób, których wniosek o ochronę, o którym mowa w artykule 3 punkty 1-3 został odrzucony, w przypadku gdy osoby te nie nabyły nowego obywatelstwa i nie opuściły terytorium Państwa Członkowskiego. |
Uzasadnienie
Uzasadnione jest również wykorzystanie środków Funduszu do celów dobrowolnego powrotu osób, których wniosek o ochronę spotkał się z decyzją odmowną, a nie tylko w przypadku osób, których wniosek jest w trakcie rozpatrywania.
Zalecenie 5
Artykuł 4 ust. 3
| Propozycja Komisji | Poprawka KR |
| 3. Działania winny uwzględniać kwestie płci oraz szczególne potrzeby osób najbardziej narażonych i bezbronnych, w tym osób, które były przedmiotem tortur lub nieludzkiego bądź poniżającego traktowania oraz najlepsze interesy dziecka. Działania przewidziane w ust. 1 lit. a) b) i c) mogą być realizowane łącznie. | 3. Działania winny uwzględniać kwestie płci, najlepsze interesy dziecka, oraz szczególne potrzeby osób najbardziej narażonych i bezbronnych, w tym dzieci bez opieki dorosłych, samotnych matek lub samotnych kobiet, osób które były przedmiotem tortur, nieludzkiego bądź poniżającego traktowania lub które były wykorzystywane oraz osób wymagających specjalnej pomocy medycznej oraz najlepsze interesy dziecka. Działania przewidziane w ust. 1 lit. a) b) i c) mogą być realizowane łącznie. |
Uzasadnienie
Nadrzędny interes dziecka jest chroniony umowami międzynarodowymi i dlatego powinien być wyraźnie uwzględniony w niniejszej propozycji. Identyfikacja osób najbardziej narażonych i bezbronnych byłaby ułatwiona poprzez zdefiniowanie osób należących do tej kategorii. Proponowane wyliczenie odpowiada na przykład katalogowi przyjętemu przez Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców.
Zalecenie 6
Artykuł 6
| Propozycja Komisji | Poprawka KR |
| Wsparcie Funduszu może zostać udzielone na działania związane z integracją ze społeczeństwem Państwa Członkowskiego przebywających w nim osób wymienionych w art. 4 ust. 1 lit. b) oraz członków ich rodzin, a w szczególności: | Wsparcie Funduszu może zostać udzielone na działania związane z integracją ze społeczeństwem Państwa Członkowskiego przebywających w nim osób wymienionych w art. 4 ust. 1 lit. b) oraz członków ich rodzin, a w szczególności na przykład: |
Uzasadnienie
Zważywszy, że nie ma żadnej jednolitej definicji wskaźników integracji ani też wspólnego stanowiska w tym względzie, należy podkreślić, że działania wymienione w niniejszym artykule stanowią tylko przykłady sposobów wspomagania integracji.
Zalecenie 7
Artykuł 6, tiret 3 (nowy)
| Propozycja Komisji | Poprawka KR |
| - działania mające na celu wspieranie przyswajania języka i kultury kraju pobytu; |
Uzasadnienie
Należy podkreślić znaczenie języka jako podstawowego narzędzia aktywnego uczestnictwa w życiu przyjmującej wspólnoty i społeczeństwa. Nauka języka odbywa się na różne sposoby i jest ściśle związana z kulturą, zatem działania, które mogą być wspierane przez Fundusz nie powinny ograniczać się, na przykład, tylko do nauki i szkolenia.
Zalecenie 8
Artykuł 6, tiret 6
| Propozycja Komisji | Poprawka KR |
| - działania mające na celu integrację tych osób, poprzez zaangażowanie w nie władz lokalnych, obywateli Europy, lub organizacji wspólnot uchodźców, na przykład poprzez wolontariat, patronat, udział organizacji społeczno-zawodowych lub związkowych. | - działania mające na celu realizowane przez samorząd regionalny i lokalny w celu wspierania integracji tych osób poprzez zaangażowanie w nie władz lokalnych, obywateli Europy, lub organizacji wspólnot uchodźców, na przykład poprzez wolontariat, patronat, udział organizacji społeczno-zawodowych lub związkowych. |
Uzasadnienie
Środki, jakimi dysponuje samorząd regionalny i lokalny na wspieranie integracji, w głównej mierze związane są z organizacją służb publicznych. W tym względzie należy zatroszczyć się o dostępność tych służb i brak dyskryminacji oraz uwzględnić inne szczególne warunki integracji uchodźców. Z uwagi na kluczową rolę tych działań należy oddzielić je od innych działań prowadzonych na szczeblu lokalnym. Niniejsza poprawka umożliwia doprecyzowanie tekstu pierwotnego Komisji i rozdzielenie go na dwie części (zalecenie 8 i 9).
Zalecenie 9
Artykuł 6, tiret 7 (nowy)
| Propozycja Komisji | Poprawka KR |
| - działania mające na celu wspieranie integracji tych osób oraz dialogu pomiędzy nimi i wspólnotami lokalnymi, poprzez zaangażowanie w nie organizacji wspólnot uchodźców i obywateli Europy, na przykład poprzez wolontariat, patronat, udział organizacji społeczno-zawodowych lub związkowych. |
Uzasadnienie
Celem niniejszej poprawki jest podkreślenie, że pojęcie integracji jest procesem dwukierunkowego dialogu i wzajemnego oddziaływania pomiędzy społecznością - czy ogólniej społeczeństwem obywatelskim - z jednej strony, a osobami które mają się zintegrować z drugiej. Ponadto należy również podkreślić odpowiedzialność uchodźców za integrację nowych członków społeczności.
Zalecenie 10
Artykuł 8 ust. 2 (nowy - aktualny ust. 2 otrzymuje nr 3)
| Propozycja Komisji | Poprawka KR |
| 2. W wyborze możliwych do realizacji działań należy w szczególności zapewnić stworzenie określonych dobrych praktyk na szczeblu lokalnym i regionalnym. |
Uzasadnienie
Wykaz uprawnionych do dofinansowania działań wspólnotowych przedstawiony w propozycji zdaje się implikować, że wsparcie powinno być głównie udzielane administracji centralnej lub podmiotom działającym na szczeblu europejskim. Często zdarza się jednak, że najlepsze praktyki i nowatorskie projekty pilotażowe są realizowane - a przede wszystkim sprawdzane w praktyce - w projektach, w których udział biorą podmioty lokalne i regionalne. Jest to powód, dla którego należy zagwarantować realizację projektów transgranicznych z udziałem podmiotów lokalnych i regionalnych.
Zalecenie 11
Artykuł 9 ust. 2 lit. d)
| Propozycja Komisji | Poprawka KR |
| d) koszty osobowe i administracyjne związane z przyjęciem danych osób i realizacją działań natychmiastowych w sytuacji nagłej konieczności; | d) koszty osobowe i administracyjne związane z przyjęciem danych osób, proces decyzyjny związany z prawem pobytu i realizacją działań natychmiastowych w sytuacji nagłej konieczności; |
Uzasadnienie
Obecne sformułowanie nie pozwala na wyraźne określenie, czy wybrane działania natychmiastowe w sytuacji nagłej konieczności obejmują proces decyzyjny związany z prawem pobytu. Proces decyzyjny stanowi jednak zasadniczą część realizacji takich działań, a koszty z nim związane mogą być znaczne.
Zalecenie 12
Artykuł 12 ust. 4
| Propozycja Komisji | Poprawka KR |
| 4. Odpowiedzialne władze powinny w szczególności wypełniać następujące zadania: | 4. Odpowiedzialne władze powinny w szczególności wypełniać następujące zadania z zachowaniem przejrzystości: |
Uzasadnienie
Realizacja powinna być przejrzysta w każdych okolicznościach i na każdym szczeblu.
Zalecenie 13
Artykuł 12 ust. 4 lit. a)
| Propozycja Komisji | Poprawka KR |
| a) konsultacje z zainteresowanymi partnerami w celu ustalenia planowania wieloletniego, takimi jak organizacje pozarządowe, władze lokalne, właściwe organizacje międzynarodowe, partnerzy społeczni, itp.); | a) konsultacje z zainteresowanymi partnerami w celu ustalenia planowania wieloletniego, takimi jak samorząd regionalny i lokalny oraz organizacje pozarządowe, władze lokalne, właściwe organizacje międzynarodowe, partnerzy społeczni, itp.); |
Uzasadnienie
Władze regionalne i lokalne odgrywają kluczową rolę w działalności Europejskiego Funduszu na Rzecz Uchodźców jako podmioty świadczące usługi i ponoszące ogólną odpowiedzialność. Polityka w dziedzinie przyjmowania i integracji osób występujących o azyl i uchodźców nie może być planowania ani realizowana w Państwach Członkowskich bez koordynacji z tymi władzami. W decyzji powinna więc być mowa o tym, że odpowiedzialne władze uczestniczą kształtują plan we współpracy z władzami regionalnymi i lokalnymi.
Zalecenie 14
Artykuł 12 ust. 4 lit. c)
| Propozycja Komisji | Poprawka KR |
| Organizacja procedury selekcji i przyznawania środków w ramach współfinansowania przez Fundusz przy uwzględnieniu zasad przejrzystości, równego traktowania i niekumulacji. | Organizacja procedury selekcji i przyznawania środków w ramach współfinansowania przez Fundusz przy uwzględnieniu zasad przejrzystości, równego traktowania i niekumulacji, jak również sytuacji i zapotrzebowania w danym Państwie Członkowskim; dodatkowo przy wyborze projektów należy brać pod uwagę opłacalność projektu po uwzględnieniu liczby osób, których on dotyczy oraz znajomości zagadnienia i rzetelności organizacji lub partnerów, którzy występują o dofinansowanie. |
Uzasadnienie
Art. 9 ust. 3 decyzji Rady z dnia 28 września 2000 r. ustanawiającej Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców (Dz.U. L 252 z 6.10.2000 r., str. 12 nn.) [EFU I] okazał się skuteczny i dlatego powinien zostać przyjęty przez EFU II. W szczególności wybór projektów przez odpowiednie władze powinien w dalszym ciągu następować według kryterium sytuacji regionu, względnie lokalnej jednostki organizacyjnej i kryterium zapotrzebowania. Odpowiedzialne za to są lokalne i regionalne jednostki koordynacyjne. Zewnętrzni rzeczoznawcy nie są w stanie dokonać takiej oceny.
Zalecenie 15
Artykuł 22 ust. 2
| Propozycja Komisji | Poprawka KR |
| 2. Przedpłata w wysokości 50 % środków przyznanych danemu Państwu Członkowskiemu na mocy corocznej decyzji Komisji o współfinansowaniu przez Fundusz następuje w ciągu 60 dni po przyjęciu decyzji o współfinansowaniu. | 2. Przedpłata w wysokości 50 70 % środków przyznanych danemu Państwu Członkowskiemu na mocy corocznej decyzji Komisji o współfinansowaniu przez Fundusz następuje w ciągu 60 dni po przyjęciu decyzji o współfinansowaniu. |
Uzasadnienie
Aby nie obciążać nadmiernie budżetów krajowych i partnerów wdrażających projekty (organizacje pozarządowe itp.), przy płatnościach wobec Państw Członkowskich należy stosować mniej rygorystyczne zasady przedpłat.
Bruksela, 17 czerwca 2004 r.
| Przewodniczący | |
| Komitetu Regionów | |
| Peter STRAUB |
______
(1) Dz.U. C 317 z 6.11.2000, str. 4.
(2) Dz.U. C 109 z 30.4.2004, str. 46
(3) Dz.U. C 19 z 22.1.2002, str. 20.
(4) Dz.U. C 107 z 3.5.2002, str. 85.
(5) Dz.U. C 278 z 14.11.2002, str. 44.
(6) Dz.U. C 23 z 27.1.2004, str. 30.
© Unia Europejska, http://eur-lex.europa.eu/
Za autentyczne uważa się wyłącznie dokumenty Unii Europejskiej opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.