Opinia w sprawie perspektyw europejskich prac badawczych w sektorach węgla i stali.
Dz.U.UE.C.2008.162.88
Akt nienormatywny(2008/C 162/22)
(Dz.U.UE C z dnia 25 czerwca 2008 r.)
Dnia 27 września 2007 r. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny postanowił, zgodnie z art. 29 ust. 2 regulaminu wewnętrznego, sporządzić dodatkową opinię z inicjatywy własnej w sprawie
perspektyw europejskich prac badawczych w sektorach węgla i stali.
Komisja Konsultacyjna ds. Przemian w Przemyśle, której powierzono przygotowanie prac Komitetu w tej sprawie, przyjęła swoją opinię 4 lutego 2008 r. Sprawozdawcą był Josef ZBOŘIL, a współsprawozdawcą Enrico GIBELLIERI.
Na 442. sesji plenarnej w dniach 13-14 lutego 2008 r. (posiedzenie z dnia 13 lutego 2008 r.) Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny stosunkiem głosów 158 do 1 - 3 osoby wstrzymały się od głosu -przyjął następującą opinię:
Część I - Wnioski i zalecenia
A. EKES wyraża zadowolenie, iż w zaproponowanym przeglądzie technicznych wytycznych dotyczących programu badawczego Funduszu Badawczego Węgla i Stali (FBWiS), przedstawionym przez Komisję Europejską do decyzji Rady, planuje się dalszą poprawę dotychczasowych, i tak już dobrych, wyników. Dogłębne zmiany nie są potrzebne, zwłaszcza mając na uwadze stanowisko Komisji, zmierzającej do jak największego uproszczenia programu dla uczestników.
B. EKES zgadza się z komisarzem Janezem Potočnikiem, iż program badawczy FBWiS powinien pozostać odrębną i uzupełniającą częścią ramowego programu badawczego i obejmować wszystkie zagadnienia związane z sektorami węgla i stali.
C. Komitet z zadowoleniem przyjmuje fakt, że wniosek dotyczący decyzji służy uproszczeniu procedur administracyjnych, m.in. poprzez usunięcie niektórych środków towarzyszących, jako że zostały one już uwzględnione w siódmym programie ramowym badań naukowych i rozwoju technologicznego, zwiększenie wsparcia finansowego z 40 % do 50 % dla projektów pilotażowych i demonstracyjnych, jak również umożliwienie sektorom węgla i stali wystosowania szczegółowych zaproszeń do składania wniosków według priorytetów określonych na podstawie własnych potrzeb strategicznych, które zbiegają się z siódmym ramowym programem badań i wpisują w strategiczne programy badawcze odnośnych europejskich platform technologicznych.
D. Komitet podkreśla potrzebę spełnienia prośby zainteresowanych sektorów przemysłowych dotyczącej przyznania ważniejszej i aktywniejszej roli zarówno grupie doradczej ds. węgla (CAG), jak i grupie doradczej ds. stali (SAG) w ramach zarządzania programem badawczym FBWiS, tak by mogły:
- wypełniać swoje funkcje określone w załączniku do decyzji 2003/78/WE;
- opracować listę ekspertów z obu sektorów, ośrodków badawczych i świata akademickiego, którzy mogliby zostać włączeni w ocenę projektów badawczych oraz projektów pilotażowych i demonstracyjnych;
- określić priorytety programu badań, które uzupełniałyby stosowne europejskie platformy technologiczne: platformę technologiczną w zakresie stali (ESTEP), platformę na rzecz elektrowni na paliwa kopalne z zerową emisją (ZEP) oraz platformę na rzecz zrównoważonych zasobów mineralnych (SMR)(1);
- zdecydować o potrzebie wystosowania zaproszeń do składania wniosków dla konkretnych i istotnych zagadnień;
- zmienić, tam gdzie to stosowne, załączoną do decyzji definicję "węgla" i" stali".
E. EKES wzywa Komisję, by ponownie włączyła do postanowień regulaminu wewnętrznego dotyczących konsultacji z Komitetem Programowym ds. Węgla i Stali (COSCO) poczynione przez grupy doradcze ds. węgla i stali komentarze i propozycje w zakresie oceny projektów badawczych oraz projektów pilotażowych i demonstracyjnych.
1. Część II-Kontekst
1.1 Dnia 1 lipca 2004 r. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny postanowił, zgodnie z art. 29 ust. 2 regulaminu wewnętrznego, sporządzić opinię z inicjatywy własnej w sprawie
perspektyw europejskich prac badawczych w sektorach węgla i stali.
1.2 Komisja Konsultacyjna ds. Przemian w Przemyśle, której powierzono przygotowanie prac Komitetu w tej sprawie, przyjęła swoją opinię dnia 13 czerwca 2005 r. (CCMI/018 - CESE 845/2005). Sprawozdawcą był Göran LAGERHOLM, a współsprawozdawcą Enrico GIBELLIERI.
1.3 Na 419. sesji plenarnej w dniach 13-14 lipca 2005 r. (posiedzenie z dn. 13 lipca 2005 r.) Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny 57 głosami za - 3 osoby wstrzymały się od głosu - przyjął wspomnianą wyżej opinię.
1.4 Ponad dwa lata od publikacji tej opinii przeprowadzane są zmiany do programu badawczego FBWiS. W rzeczy samej, 10 lipca 2007 r., po konsultacjach z Komitetem Programowym ds. Węgla i Stali (COSCO), Komisja Europejska przyjęła wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie przeglądu wytycznych technicznych dotyczących programu badawczego FBWiS, w którym określone zostały wydatki na badania w obu sektorach.
1.5 Przegląd ten przewidziany jest w decyzjach Rady 2003/76/WE, 2003/77/WE, 2003/78/WE z 1 lutego 2003 r., na mocy których powołano FBWiS. Należy przypomnieć, iż decyzją Rady 2003/76/WE aktywa i pasywa Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS) zostały przekazane Wspólnocie Europejskiej, a wartość netto tych aktywów przeznaczono na badania w sektorach węgla i stali.
2. Część III - Uzasadnienie
2.1 Fundusz Badawczy Węgla i Stali (FBWiS) dysponuje budżetem w wysokości 50-60 mln euro rocznie na badania w obu sektorach, finansowane z odsetek z aktywów udostępnionych po wygaśnięciu Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. Program FBWiS stanowi odrębny program, który uzupełnia ramowy program badawczy i obejmuje wszystkie aspekty związane z przemysłem węgla i stali, od procesów produkcyjnych do zastosowania produktu. Uwzględnia kwestie związane z wykorzystaniem i przekształcaniem zasobów, bezpieczeństwem w miejscu pracy oraz ochroną środowiska poprzez poprawę zastosowania węgla jako czystego źródła energii oraz zmniejszenie emisji dwutlenku węgla pochodzących ze spalania węgla i produkcji stali.
2.2 Wspomniana decyzja upraszcza niektóre procedury administracyjne, m.in. poprzez:
- usunięcie niektórych środków towarzyszących, jako że zostały one już uwzględnione w siódmym programie ramowym badań naukowych i rozwoju technologicznego,
- zwiększenie wsparcia finansowego z 40 % do 50 % dla projektów pilotażowych i demonstracyjnych, jak również umożliwienie wystosowania szczegółowych zaproszeń do składania wniosków według priorytetów, które zbiegają się z siódmym ramowym programem badań i wpisują w strategiczne programy badawcze odnośnych europejskich platform technologicznych.
2.3 Uczestnictwo opiera się na prostych zasadach: wnioski mogą być składane w dowolnym momencie, a ostateczną datę stanowi 15 września danego roku. Nie wprowadzono żadnych ograniczeń budżetu projektów ani liczby partnerów uczestniczących w każdym z projektów. Państwa trzecie mogą brać udział w projektach, lecz nie otrzymują żadnego europejskiego wsparcia finansowego. Projekty oceniane są przez zewnętrznych ekspertów i wybierane na podstawie jakości zaproponowanego badania. Monitorowanie projektów odbywa się na zasadzie corocznego procesu wzajemnej oceny.
2.4 Niezbędne jest również dokonanie pewnych zmian przepisów określających skład grup doradczych oraz rolę państw członkowskich w Komitecie Programowym ds. Węgla i Stali, zwłaszcza w świetle ostatniego rozszerzenia Unii Europejskiej (częstotliwość przeglądów, czas trwania kadencji, system wyboru wniosków, monitorowanie projektów celem uniknięcia konfliktu interesów itp.).
2.5 Przegląd ten przewidziany jest w decyzji prawodawczej ustanawiającej FBWiS. Zdaniem Komisji FBWiS jak dotąd działa sprawnie, więc dogłębne zmiany nie są konieczne.
2.6 Tymczasem platforma technologiczna w zakresie stali (ESTEP) kontynuuje swoją pracę. W komunikacie prasowym ESTEP z lipca 2007 r. widoczne są pierwsze rezultaty długofalowego zaangażowania platformy na rzecz rozwoju zrównoważonego w przyszłości. ESTEP przedłożyła strategiczny program badawczy w grudniu 2003 r. i rozpoczęła działalność w marcu 2004 r.
2.7 ESTEP była jedną z pierwszych platform technologicznych, które przedstawiły swoją wizję przyszłości. Priorytety strategicznego programu badawczego platformy koncentrują się na wzroście zrównoważonym i trwałej konkurencyjności sektora w oparciu o innowacje, współpracę z partnerami, głęboką świadomość ekologiczną oraz bliskie związki z producentami stali, wnosząc tym samym wkład w programy badawcze UE.
2.8 Zgodnie z zaproponowanym w siódmym programie ramowym priorytetem "produkcji energii przy niemal zerowej emisji" (ZEP), początkowe działania platformy mają na celu określenie i usunięcie przeszkód na drodze powstania wysoce wydajnych elektrowni o niemal zerowej emisji, co drastycznie zmniejszy wpływ paliw kopalnych na środowisko. Kroki te będą obejmować wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla, a także czyste technologie przetwarzania prowadzące do znacznego zwiększenia wydajności elektrowni, poprawy niezawodności i zmniejszenia kosztów.
2.9 Sektory węgla i stali nawiązują do czasów Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS przestała działać w lipcu 2002 r.), kiedy projekty badawczo-rozwojowe, objęte programem wsparcia B+R, były w dużym stopniu oceniane i wybierane przy szerokim udziale zainteresowanych producentów stali. Część programu dotycząca węgla zarządzana była według tych samych zasad, które miały zastosowanie do odnośnych wytycznych technicznych. Rola odgrywana przez sektory węgla i stali usprawiedliwiona była tym, że fundusze EWWiS pochodziły wyłącznie z podatków nakładanych na oba sektory.
2.10 Sytuacja uległa istotnej zmianie, kiedy w 2003 r. powołano Fundusz Badawczy Węgla i Stali (FBWiS) na mocy decyzji Rady 2003/76/WE, 2003/77/WE, 2003/78/WE z 1 lutego 2003 r. (Dz.U. L 29/22, Dz.U. L 29/25 oraz Dz.U. L 29/28 z 5 lutego 2003 r.). Aktywa EWWiS zostały wówczas przekazane nowemu funduszowi, a Komisji przypadła rola zarządzania środkami i programem badawczo-rozwojowym w zgodzie z podstawowymi elementami wcześniejszych programów badawczych EWWiS.
2.11 Komisja oraz sektory węgla i stali inaczej postrzegają wpływ przemysłu węgla i stali na program FBWiS. W zgodzie z postanowieniami decyzji 2003/78/WE, COSCO oraz obydwie grupy doradcze - CAG i SAG - powinny być w stanie całkowicie wypełniać przypisane im funkcje, których nie należy ograniczać poprzez przenoszenie możliwości wywierania przez nie wpływu z bezpośredniej oceny tylko na aspekty jeszcze przed wystosowaniem zaproszeń do składania wniosków.
2.12 Przedstawiając wniosek w sprawie przeglądu wytycznych technicznych dotyczących programu FBWiS, Komisja pragnie dopasować formalne procedury i struktury, wszędzie tam, gdzie jej zdaniem będzie to korzystne, do procedur i struktur stosowanych w siódmym programie ramowym UE na rzecz badań. Z tego względu wszelka harmonizacja z zasadami i procedurami programu ramowego powinna ograniczać się do obszarów, w których można wyraźnie wykazać rzeczywiste uproszczenie lub zwiększenie efektywności. Podczas gdy należy korzystać z istniejących synergii między siódmym programem ramowym a FBWiS tam, gdzie jest to tylko możliwe, rola FBWiS jako niezależnego i uzupełniającego programu musi zostać zachowana (patrz część I - B).
Bruksela, 13 lutego 2008 r.
| Przewodniczący | |
| Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego | |
| Dimitris DIMITRIADIS |
______
(1) Priorytety strategicznego programu badawczego europejskiej platformy technologicznej w zakresie stali (ESTEP) koncentrują się na wzroście zrównoważonym i trwałej konkurencyjności sektora w oparciu o innowacje, współpracę z partnerami i producentami stali oraz kwestie ekologiczne, wnosząc tym samym wkład w programy badawcze UE.
Priorytety platformy technologicznej na rzecz elektrowni na paliwa kopalne z zerową emisją (ZEP) mają na celu określenie i usunięcie przeszkód na drodze do powstania wysoce wydajnych elektrowni o niemal zerowej emisji, co drastycznie zmniejszy wpływ paliw kopalnych na środowisko. Kroki te będą obejmować wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla, a także czyste technologie przetwarzania prowadzące do znacznego zwiększenia wydajności elektrowni, poprawyniezawodności i zmniejszenia kosztów. Uwzględniona zostanie również platforma na rzecz zrównoważonych zasobów mineralnych (SMR).