Opinia w sprawie komunikatu Komisji w sprawie agendy społecznej.
Dz.U.UE.C.2006.31.32
Akt nienormatywny(2006/C 31/08)
(Dz.U.UE C z dnia 7 lutego 2006 r.)
KOMITET REGIONÓW,
uwzględniając komunikat Komisji w sprawie agendy społecznej (COM(2005) 33 końcowy),
uwzględniając decyzję Komisji o zasięgnięciu opinii Komitetu w tej sprawie, zgodnie z art. 265 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską,
uwzględniając decyzję Przewodniczącego Komitetu z dnia 20 stycznia 2005 roku, powierzającą sporządzenie opinii w tej sprawie Komisji ds. Polityki Gospodarczej i Społecznej,
uwzględniając projekt Traktatu konstytucyjnego, a szczególnie artykuł III-117 oraz artykuły od III-209 do III-219,
uwzględniając Białą księgę nt. sprawowania rządów w Europie przyjętą w 2001 r. (COM(2001) 428 końcowy),
uwzględniając raport grupy roboczej wysokiego szczebla na temat "Przyszłości polityki społecznej w rozszerzonej Unii Europejskiej" (DG ds. Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, maj 2004 r.),
uwzględniając raport zatytułowany "Praca, praca, praca - tworzenie nowych miejsc pracy w Europie" (sporządzony przez Zespół Zadaniowy ds. zatrudnienia pod przewodnictwem Wima Koka, listopad 2003 r.),
uwzględniając publikację zatytułowaną "Koszty gospodarcze niestosowania strategii lizbońskiej. Przegląd literatury na temat wpływu gospodarczego reform typu lizbońskiego" (Gospodarka Europejska, Wydawnictwa Nieregularne nr 15, marzec 2005 r.),
uwzględniając opinię Komitetu Regionów z 23 lutego 2005 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego oraz wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej program wspólnotowy na rzecz zatrudnienia i solidarności społecznej - PROGRESS (CdR 240/2004 fin),
uwzględniając opinię Komitetu Regionów z 23 lutego 2005 r. w sprawie komunikatu Komisji w sprawie: "Społeczny wymiar globalizacji - wkład polityki unijnej w równomierne rozdzielenie korzyści" (CdR 328/2004 fin),
uwzględniając opinię Komitetu Regionów z 29 września 2004 r. w sprawie komunikatu Komisji w sprawie "Zwiększenia zatrudnienia starszych pracowników oraz wydłużenia wieku zakończenia aktywności zawodowej" (CdR 151/2004 fin)(1),
uwzględniając opinię Komitetu Regionów z 22 kwietnia 2004 r. w sprawie komunikatu Komisji dotyczącego "Wspólnego raportu na temat integracji społecznej podsumowującego wyniki oceny krajowych planów działania w tej dziedzinie (2003-2005)" (CdR 21/2004 fin)(2),
uwzględniając uchwałę Komitetu Regionów z dnia 24 lutego 2005 r. w sprawie "Redynamizacji strategii lizbońskiej" (CdR 518/2004 fin),
uwzględniając przyjęty w dn. 3 maja 2005 r. przez Komisję ds. Polityki Gospodarczej i Społecznej projekt opinii (CdR 80/2005 rev.1) (Sprawozdawca: Linetta SERRI, Członek Rady Miasta Armungia (IT-PES)),
przyjął następującą opinię na 60. sesji plenarnej w dniach 6-7 lipca 2005 r. (posiedzenie z dnia 6 lipca 2005 r.):
1. Spostrzeżenia Komitetu Regionów
KOMITET REGIONÓW
1.1 z dużym zadowoleniem przyjmuje dążenie do wdrożenia nowej agendy społecznej na lata 2005-2010, w pełni popiera jej cele, ocenia pozytywnie strategie oraz zakres poszczególnych instrumentów służących do jej wdrożenia, które zostały zwięźle ujęte w sloganie "Europa społeczna w globalnej gospodarce: praca i możliwości dla wszystkich",
1.2 szczególnie docenia fakt, że pomimo niższego tempa wzrostu w Europie i mało dotychczas satysfakcjonujących wyników realizacji strategii lizbońskiej, w sferze polityki społecznej proponowane są ponownie te same cele lizbońskie wspierające wymiar społeczny wzrostu gospodarczego, i że ponownie wprowadza się europejski model społeczny, zdefiniowany na posiedzeniu Rady Europejskiej w Barcelonie 2002 r. jako oparty na "dobrych wynikach gospodarczych, wysokim poziomie opieki społecznej, edukacji i dialogu społecznym",
1.3 popiera zasady, na których opiera się agenda społeczna: zintegrowane podejście, wspieranie miejsc pracy wysokiej jakości, modernizacja systemów opieki społecznej i, wreszcie, podejście oparte na zasadzie "kosztu nieprowadzenia polityki społecznej",
1.4 wskazuje jednakże, że przyjęte cele są czasami zbyt ogólne, i że sformułowania dotyczące instrumentów wdrażających oraz ostatecznych terminów powinny zostać uściślone,
1.5 zgadza się, że zasada "kosztu nieprowadzenia polityki społecznej" musi być brana pod uwagę, ponieważ polityki społeczne mogą przyczyniać się do osiągnięcia zarówno celów społecznych, jak i gospodarczych. Są one bowiem nie tylko sposobem ograniczenia wykluczenia społecznego, lecz mogą pomagać w osiągnięciu lepszych wyników gospodarczych, na przykład, poprzez zwiększenie zdolności dostosowania się gospodarki do zmian zachodzących w skali globalnej. W praktyce, nieistniejące bądź nieodpowiednie polityki społeczne mogą hamować potencjalny wzrost gospodarczy,
1.6 niezależnie od mającej pozytywny wydźwięk opinii wyrażonej powyżej, z ubolewaniem przyjmuje fakt, że w Agendzie społecznej brak jednoznacznego odniesienia do roli i zadań samorządów lokalnych i regionalnych, zwłaszcza, że w większości państw europejskich praktyczne określenie oraz realizacja polityk społecznych leżą w zakresie ich kompetencji,
1.7 uważa zatem, że zgodnie z zasadą pomocniczości zapisaną w projekcie Konstytucji europejskiej i zaleceniami przedstawionymi w Białej księdze nt. sprawowania rządów w Europie (dokument roboczy na temat "Ciągłego i systematycznego dialogu politycznego z organizacjami samorządu lokalnego"), aktywne uczestnictwo i późniejsze działanie samorządów lokalnych i regionalnych będą stanowiły jeden z warunków wstępnych skutecznej realizacji celów Agendy społecznej,
1.8 ma nadzieję, że dzięki zaangażowaniu władz bliskich obywatelowi, obecne rozbieżności występujące pomiędzy poszczególnymi Państwami Członkowskimi ulegną zmniejszeniu, i że wspierane będą najlepsze cechy europejskiego modelu społecznego, co nastąpi poprzez zastosowanie najlepszych praktyk, a nie poprzez dostosowanie się do Państw Członkowskich mających największe niedociągnięcia w obszarze polityk społecznych. Strategie, cele, instrumenty i propozycje Komisji
2. Zalecenia Komitetu Regionów
Zwiększenie zaufania
KOMITET REGIONÓW
2.1 ma świadomość, że są to czasy wielkiego niepokoju dla obywateli europejskich (czynniki takie, jak spowolnione tempo wzrostu, zmniejszenie siły nabywczej, starzejące się społeczeństwo, panująca aktualnie opinia, że Unia Europejska nie odgrywa głównej roli w świecie, trudności wpływające na systemy opieki społecznej, ciągłe istnienie dzielnic nędzy oraz osób wykluczonych społecznie i ekonomicznie, prowadzą do powstania lęku i zachowań defensywnych, a także potęgują ugruntowane już oraz dopiero pojawiające się formy "lokalnego egoizmu") i dlatego też zgadza się z koncepcją, że kluczowym elementem europejskiej strategii społecznej musi być zwiększenie zaufania,
2.2 uważa, że należy przedsięwziąć zdecydowane działania mające na celu rozpowszechnienie odpowiednich informacji, by rozwiać obawy zarówno starszych, jak i nowszych Państw Członkowskich,
2.3 podkreśla niemniej potrzebę, by znaczącym celom i natychmiastowemu, zauważalnemu ulepszeniu warunków życia i pracy, towarzyszyło dążenie do lepszej komunikacji. Cele te powinny zostać dostosowane do różnych okoliczności i priorytetów poszczególnych Państw Członkowskich, a samorządy lokalne i regionalne muszą być w nie silnie zaangażowane.
3. Instrumenty
KOMITET REGIONÓW
3.1 uważa, że należy intensywnie wykorzystać szereg wyodrębnionych instrumentów (ustawodawstwo, dialog społeczny i instrumenty finansowe), by odbudować utracone przez wielu obywateli zaufanie,
3.1a zauważa postęp, jaki stanowi wprowadzenie w projekcie Traktatu konstytucyjnego ogólnej klauzuli socjalnej (art. III-117), zgodnie z którą wymiar społeczny będzie odtąd musiał być brany pod uwagę we wszystkich dziedzinach polityki wspólnotowej,
3.2 z zadowoleniem przyjmuje komplementarność agendy społecznej, strategii lizbońskiej i strategii zrównoważonego rozwoju, która musi współdziałać z wszystkimi politykami wspólnotowymi. Gdyby instrument służący do analizy oddziaływania opracowany przez Komisję stanowił odzwierciedlenie zasady pomocniczości, zgodnie z projektem Traktatu konstytucyjnego, to zintegrowane podejście mogłoby przynieść ze sobą praktyczne postępy w zakresie polityk społecznych i polityk zatrudnienia,
3.3 wzywa, by Komisja wdrożyła otwartą metodę koordynacji w połączeniu z obecną metodologią o charakterze wyłącznie międzyrządowym. W działaniu tym powinny uczestniczyć samorządy lokalne i regionalne, które będą odgrywać główną rolę w zarządzaniu instrumentami finansowymi Agendy, szczególnie dotyczącymi celów "Konwergencji" i "Konkurencji regionalnej i zatrudnienia",
3.4 uważa, że należy podjąć zdecydowane kroki w celu rozpowszechnienia osiągnięć Wspólnoty i podkreśla, że europejskie zasady i standardy muszą być stopniowo wcielane do ustawodawstwa Państw Członkowskich, by ograniczyć istniejące między nimi rozbieżności i brak równowagi,
3.5 uważa, że w rok po przystąpieniu nowych Państw Członkowskich jest pożądane, aby Komisja dokonała bilansu ograniczenia dostępu do rynku pracy dawnej Unii Europejskiej dla pracowników z nowych Państw Członkowskich. Szczególnie interesująca byłaby ocena skutków strukturalnych tego ograniczenia dla obecnej sytuacji w zakresie stosunków pracy,
3.6 uważa, że ograniczenie dostępu do rynku pracy dawnej Unii Europejskiej dla pracowników z nowych Państw Członkowskich oraz obecna debata dotycząca wniosku Komisji w sprawie dyrektywy dotyczącej usług w ramach rynku wewnętrznego ukazują konieczność dokonania zmian dyrektywy 96/71/WE dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia usług.
4. Trzy warunki umożliwiające zwiększenie zaufania
KOMITET REGIONÓW
4.1 uznaje wagę nowego, międzypokoleniowego podejścia mającego na celu stworzenie większych i lepszych perspektyw dla młodych ludzi. Wzrost zaufania i powrót do celów strategii lizbońskiej zależą od ich wiodącej roli. W związku z tym, przywołuje swoją opinię (EDUC-37, 2004 r.) w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej program "Młodzież w działaniu" na okres 2007-2013,
4.2 wyraża swą akceptację dla szerokiej dyskusji w sprawie Zielonej księgi nt. wymiaru międzypokoleniowego w 2005 r.,
4.3 uważa, że intensywna debata na temat starzejącego się społeczeństwa i reformy programów emerytalnych powinna być połączona ze szczegółową oceną i rozważeniem ulegających obecnie pogorszeniu warunków życia młodych ludzi pod względem pewności dochodów oraz perspektyw zawodowych i perspektyw zatrudnienia. Grupy narażone na wykluczenie społeczne powinny być traktowane z należytą uwagą, przy czym należy przyjąć zintegrowane podejście, nie zaniedbując jednocześnie uporczywych problemów starszych obywateli,
4.4 z dużym zadowoleniem przyjmuje ideę partnerstwa międzypokoleniowego, które opierałoby się na doświadczeniu starszych ludzi i gwarantowało im przynależność do grupy czynnej zawodowo oraz możliwości przyłączania się do nich młodych ludzi i dlatego też wzywa Komisję do wprowadzenia testów próbnych, propagowania dobrych praktyk i określonych inicjatyw w celu pobudzenia interakcji między pokoleniami,
4.5 zgodnie z komunikatem Komisji, przywiązuje duże znaczenie do idei partnerstwa na wszystkich szczeblach, widząc w niej kluczowe narzędzie do budowania kapitału społecznego, który, jak się wydaje, uległ zmniejszeniu z powodu słabego wzrostu gospodarczego i z powodu opóźnienia w realizacji celów lizbońskich, z których najważniejszym jest zapewnienie wszystkim obywatelom europejskim przyzwoitych warunków pracy,
4.6 podkreśla potrzebę podjęcia określonych działań na obszarach, gdzie z powodów historycznych bądź społecznoekonomicznych praktyka partnerstwa ma mniejszą tradycję,
4.7 w pełni zgadza się co do znaczenia zewnętrznego wymiaru UE. Europa może i powinna odgrywać aktywną rolę na scenie międzynarodowej, zwłaszcza domagając się przyzwoitych warunków pracy dla wszystkich i zapewniając zasady uczciwego handlu, a także chroniąc i podtrzymując europejski model społeczny w zglobalizowanej gospodarce i jego zasady dotyczące godności ludzkiej, sprawiedliwości społecznej i solidarności,
4.8 wierzy, że istnieją przynajmniej dwa inne warunki wstępne, od których spełnienia zależy powodzenie podnoszenia zaufania obywateli: i) wysoki poziom świadomości obywateli w odniesieniu do możliwości, które oferuje im Europa; ii) posiadanie przez obywateli narzędzi potrzebnych do skorzystania z tych możliwości, takich jak umiejętności językowe. Wzywa Komisję Europejską do podkreślenia również tych warunków.
5. Dwa priorytetowe obszary: w kierunku pełnego zatrudnienia
KOMITET REGIONÓW
5.1 w pełni zgadza się ze strategią zachowania celów związanych z zatrudnieniem oraz ilością i jakością zatrudnienia jako głównego punktu Agendy społecznej. Zgodnie z czterema priorytetami wyszczególnionymi w raporcie Koka, zatrudnienie pozostaje kluczowym sposobem przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu i wspierania zrównoważonego i stałego wzrostu ekonomicznego,
5.2 popiera sporządzenie Zielonej księgi nt. rozwoju prawa pracy. Powszechny rozwój nowych form pracy stwarza konieczność aktualizacji instrumentów prawa pracy,
5.3 uważa, że działanie w tym obszarze jest konieczne, by zagwarantować, że elastyczność zatrudnienia niezbędna dla modernizacji rynku pracy i dla konkurencyjności, nie wywrze negatywnego wpływu na bezpieczeństwo pracowników lub nie spowoduje zwiększenia ryzyka wykluczenia społecznego,
5.4 uważa zatem, że podstawowym instrumentem pozostaje dialog społeczny i że należy go rozwijać oraz wzmacniać na wszelkie sposoby w celu wspierania i ułatwiania reform oraz zarządzania nimi, jednocześnie gwarantując ich sprawiedliwość społeczną,
5.5 docenia zamiar Komisji, by zaproponować nową strategię w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, której celem jest ich zapewnienie pracownikom poprzez inicjatywy zapobiegawcze,
5.6 z niecierpliwością oczekuje rozwoju europejskiego rynku pracy. Ma niemniej nadzieję, że oprócz dążenia do mobilności pracowników między Państwami Członkowskimi, będzie to oznaczać również rozpowszechnienie zasad i przepisów regulujących dynamikę rynku pracy, łączących w sobie maksymalne gwarancje i maksymalną wydajność oraz produktywność,
5.7 uważa, że w tym kontekście użyteczne mogą być ponadnarodowe układy zbiorowe,
5.8 w podobny sposób z zadowoleniem przyjmuje wspieranie odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw,
5.9 w podobny sposób z zadowoleniem przyjmuje wspieranie lepszej i bardziej skutecznej koordynacji systemów ubezpieczeń społecznych.
6. W kierunku bardziej spójnego społeczeństwa
KOMITET REGIONÓW
6.1 zauważa, że modernizacja opieki społecznej, łącznie z jej zrównoważeniem finansowym, jest kluczowym elementem śródokresowego przeglądu strategii lizbońskiej. Niemniej ponownie stwierdza, że taka "modernizacja" musi zagwarantować większą spójność społeczną i równe możliwości dla wszystkich,
6.2 w świetle powyższego stwierdzenia, uważa, że samorządy lokalne i regionalne powinny być powołane do odgrywania szczególnej roli w procesie modernizacji i że otwarta metoda koordynacji powinna obejmować również regiony i gminy transnarodowe,
6.3 zgadza się z zaproponowaną racjonalizacją otwartej metody koordynacji poprzez zastosowanie jednej listy celów wspólnych dla trzech obszarów: integracji społecznej, emerytur i zdrowia,
6.4 z pełnym zadowoleniem przyjmuje cel przezwyciężenia ubóstwa i wspierania integracji społecznej,
6.5 uważa, że inicjatywa wspólnotowa mająca na celu zagwarantowanie wszystkim obywatelom minimalnego programu dochodów ma niezwykle duże znaczenie i wzywa Komisję do opracowania określonych działań w celu porównania i zestawienia ze sobą różnych doświadczeń krajowych i regionalnych oraz propagowania w ten sposób powszechnego zastosowania dobrych praktyk i analizy porównawczej odpowiednich przepisów,
6.6 z zadowoleniem przyjmuje zamysł ustanowienia europejskiego roku przezwyciężania ubóstwa i wykluczenia społecznego (2010). Niemniej, wyraża troskę, że podobne inicjatywy (takie jak inne wydarzenia mające się odbyć do 2010 r. w ramach "roku europejskiego", zarysowane w komunikacie Komisji) mogą przybrać jedynie uroczysty charakter, kiedy w zasadzie powinny one służyć wzmocnieniu określonych działań podlegających propagowaniu,
6.7 z pełnym zadowoleniem przyjmuje cele przezwyciężenia dyskryminacji i wspierania praw mniejszości poprzez inicjatywy mające potencjalnie także charakter legislacyjny,
6.8 popiera propozycję utworzenia Europejskiego Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (European Gender Institute). Inne istniejące instrumenty powinny zostać ulepszone tak, aby bardziej efektywnie przyczyniać się do oceny doświadczeń i wdrażania dobrych praktyk rozwiniętych w różnych Państwach Członkowskich,
6.9 wskazuje na potrzebę lepszego sformułowania celu przezwyciężenia dyskryminacji poprzez wyszczególnienie działań i środków stosowanych w różnych sytuacjach: cel równych możliwości kobiet i mężczyzn niesie ze sobą historyczne konotacje i związany jest z określonymi zagadnieniami, które nie mogą zostać zredukowane do bardziej ogólnych aspektów praw mniejszości, i których wpływ, ponadto, różni się w zależności od Państw Członkowskich,
6.10 z zadowoleniem przyjmuje dążenie do opracowania konkretnego komunikatu na temat usług socjalnych użyteczności publicznej (SSIG) i, ponadto, wyraża nadzieję, że ta inicjatywa pomoże przezwyciężyć niepewność prawną stworzoną przez obecne ramy. Przypomina o doniosłej roli władz lokalnych i regionalnych w sektorze SSIG oraz o potrzebie udzielenia im odpowiedniego wsparcia tak, by mogły nadal zapewniać powszechny dostęp do tych usług. By osiągnąć pożądaną mobilność wewnątrz UE, wszystkie Państwa Członkowskie muszą czynić w tym sektorze postępy w skoordynowany sposób. W związku z tym docenia zamiar Komisji, by pod pewnymi warunkami przyznać zwolnienie z obowiązku zawiadamiania o pomocy państwa dla niektórych obszarów usług socjalnych, takich jak szpitale i mieszkalnictwo socjalne.
7. Wnioski
KOMITET REGIONÓW
nalega, by Komisja odpowiednio uwzględniła rzeczywistą rolę i zadania lokalnych oraz regionalnych władz w poszczególnych obszarach mieszczących się w Agendzie społecznej, zgodnie z zasadą pomocniczości zapisaną w Traktacie konstytucyjnym, a także ponownie stwierdza, że jest to najlepsza metoda budowania Europy dla obywateli, opartej również na zasadach spójności i solidarności, zaangażowanej w proces przekształcania UE w najbardziej konkurencyjną, dynamiczną oraz opartą na wiedzy gospodarkę świata.
Bruksela, 6 lipca 2005 r.
| Przewodniczący | |
| Komitetu Regionów | |
| Peter STRAUB |
______
(1) Dz.U. C 43 z 18.02.2005, s. 7
(2) Dz.U. C 121 z 30.04.2004, s. 32