Opinia w sprawie komunikatu Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów - "Dialog na temat społeczeństwa obywatelskiego między UE i krajami kandydującymi".
Dz.U.UE.C.2006.206.23
Akt nienormatywny(2006/C 206/05)
(Dz.U.UE C z dnia 29 sierpnia 2006 r.)
KOMITET REGIONÓW,
uwzględniając Komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno- Społecznego i Komitetu Regionów - "Dialog na temat społeczeństwa obywatelskiego między UE i krajami kandydującymi" (COM(2005) 290 końcowy),
uwzględniając decyzję Komisji Europejskiej z dnia 29 czerwca 2005 r. dotyczącą zwrócenia się do Komitetu o wydanie opinii w tej sprawie, zgodnie z art. 265 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską,
uwzględniając decyzję swego Przewodniczącego z dnia 29 września 2005 r. powierzającą Komisji ds. Stosunków Zewnętrznych opracowanie opinii na temat strategii Komisji Europejskiej odnośnie do postępów w procesie rozszerzenia,
uwzględniając swoją opinię w sprawie perspektyw finansowych: komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego zatytułowany: "Budowanie naszej wspólnej przyszłości - Wyzwania polityczne i środki budżetowe w rozszerzonej Unii w latach 2007 - 2013" COM(2004) 101 końcowy, CdR 162/2004 fin (1) (sprawozdawca: Albert BORE, członek rady miejskiej Birmingham (UK/PSE)),
uwzględniając swoją opinię w sprawie zaleceń Komisji Europejskiej w sprawie postępów Turcji na drodze do członkostwa w UE, COM(2004) 656 końcowy, CdR 495/2005 (sprawozdawca: Helene LUND, członkini rady miejskiej Farum (DK/PSE)),
uwzględniając swoją opinię w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady dotyczącej zasad, priorytetów i warunków partnerstwa europejskiego z Chorwacją, COM(2004) 275 końcowy, CdR 499/2004, (sprawozdawca: Isidoro GOTTARDO, radny regionu Friuli-Wenecja Julijska (IT/PPE)),
uwzględniając wyniki konsultacji publicznej przeprowadzonej drogą internetową przez Komisję Europejską w sprawie planowanego programu "Obywatele dla Europy" na okres 2007 - 2013, którego celem jest promowanie aktywnego obywatelstwa europejskiego,
uwzględniając decyzję Rady nr 2004/100/WE z dnia 26 stycznia 2004 r. ustanawiającą wspólnotowy program działań na rzecz promowania aktywnego obywatelstwa europejskiego (udział społeczeństwa obywatelskiego),
uwzględniając projekt opinii (CdR 50/2006) przyjęty w dniu 28 lutego 2006 r. przez Komisję ds. Stosunków Zewnętrznych i Współpracy Zdecentralizowanej (sprawozdawca: Isidoro GOTTARDO, radny regionu Friuli - Wenecja Julijska (IT/PPE)),
a także mając na uwadze:
podstawową rolę, jaką odgrywa społeczeństwo obywatelskie w krajach kandydujących w rozpowszechnianiu projektu integracji europejskiej wśród obywateli i we wspieraniu organów władzy krajowej, regionalnej i lokalnej zaangażowanych w działalność gospodarczą, społeczną i polityczną niezbędną do pomyślnego przeprowadzenia procesu akcesyjnego,
konieczność nawiązania dialogu między społeczeństwami obywatelskimi UE i krajów kandydujących w celu przyśpieszenia i pogłębienia procesu wzajemnego poznawania w dziedzinie społecznej i politycznej oraz w celu wzajemnego poszanowania kultur,
korzyści płynące z zapewnienia zdecentralizowanego podejścia do budowania sieci opartych na społeczeństwie obywatelskim poszczególnych państw, których celem jest wzajemne poznanie i informowanie o procesie integracji europejskiej,
na 64. sesji plenarnej w dniach 26 - 27 kwietnia 2006 r. (posiedzenie z dnia 27 kwietnia) przyjął następującą opinię:
1. Stanowisko Komitetu Regionów
1.1 Uwagi ogólne
Komitet Regionów
1.1.1 z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji Europejskiej mający na celu wdrożenie "trzeciego filaru" jej strategii, opierającego się na dialogu na temat społeczeństw obywatelskich i skierowanego do Turcji, Chorwacji oraz do innych krajów kandydujących do członkostwa w Unii Europejskiej;
1.1.2 w szczególności popiera zasadę, zgodnie z którą instytucje europejskie powinny poświęcać uwagę obywatelom krajów kandydujących, co w przeszłości, przy rozważaniu decyzji, konsekwencji i możliwości związanych z poprzednimi procesami rozszerzenia było ewidentnie odsuwane na dalszy plan; w związku z tym integracja postrzegana była jako proces, któremu obywatele się poddali, a nie - w którym uczestniczyli;
1.1.3 w nawiązaniu do decyzji Rady z 3 października 2005 r., która podkreśla potrzebę zapewnienia zgody obywateli na proces przystępowania do Unii, uważa, że informowanie o konsekwencjach postępującego rozszerzenia Wspólnoty nie może się ograniczać do obywateli krajów kandydujących, lecz powinno obejmować również podmioty społeczno-gospodarcze z krajów członkowskich. Zdolność Wspólnoty do przyjmowania nowych członków, która jest jednym z zasadniczych kryteriów członkostwa w UE, mierzona jest również stopniem akceptacji obywateli dla kolejnych rozszerzeń;
1.1.4 potwierdza wybór Komisji dotyczący włączenia samorządowych władz regionalnych i lokalnych w dialog polityczny, który powinien być prowadzony ze wszystkimi krajami kandydującymi w trakcie procesu przygotowawczego przed ich przystąpieniem do Unii; uważa się w związku z tym za uprzywilejowanego rozmówcę w ramach trzeciego filaru strategii Komisji, ponieważ jego bezpośrednim zadaniem jest działanie na rzecz pogłębiania dialogu między społeczeństwami obywatelskimi; dlatego też wnioskuje o bezpośrednie zaangażowanie go w przyszłą działalność Komisji związaną z dialogiem społeczeństw obywatelskich, w szczególności w zakresie informacji i komunikacji;
1.1.5 podkreśla zachwianie proporcji w komunikacie Komisji Europejskiej, która poświęciła niemal cały dokument jedynie Turcji; uważa, że bardziej wskazane byłoby opracowanie komunikatu ujmującego trzeci filar w perspektywie horyzontalnej, tj. obejmującego wszystkie kraje kandydujące do przystąpienia, nie tylko Turcję i Chorwację;
1.1.6 zwraca szczególną uwagę na przedstawione w komunikacie niejednolite podejście do kwestii finansowej, które mimo iż jest wstępnym zarysem, określa minimalne ramy referencyjne dla działalności związanej z Turcją, natomiast nie przewiduje podobnego rozwiązania dla Chorwacji;
1.1.7 uważa, że należy pozostawić państwom członkowskim Unii Europejskiej możliwość wyboru zasad planowania działań komunikacyjnych i integracyjnych kierowanych do obywateli krajów kandydujących zamieszkujących na ich terytorium, natomiast twierdzi, że właściwym zadaniem dla Komisji Europejskiej byłoby opracowanie - w odniesieniu do źródeł, znaczenia i potencjału procesu integracji europejskiej - wspólnego podejścia obejmującego wszystkie obecne oraz potencjalne kraje kandydujące i wdrażanego poprzez program informacyjny skierowany do obywateli wszystkich krajów kandydujących, a także w szczególny sposób uwzględniającego rolę władz regionalnych i lokalnych;
1.1.8 podkreśla w związku z tym, że należy koniecznie przyznać odpowiednie środki finansowe i powierzyć "europejskiej sieci społeczeństw obywatelskich" - aktywnie działającej w społeczeństwie obywatelskim krajów kandydujących oraz w szkołach i uczelniach wyższych tych państw - zadanie przedstawienia obywatelom każdego z krajów kandydujących historii, instytucji, źródeł i perspektyw procesu integracji europejskiej, a w szczególności znaczenia obywatelstwa europejskiego, które stanie się uzupełnieniem obywatelstwa krajowego, gdy proces akcesyjny zostanie zakończony;
1.1.9 proponuje również ustanowienie i zinstytucjonalizowanie spotkań przedstawicieli regionalnych i lokalnych władz samorządowych Unii Europejskiej oraz ich odpowiedników w krajach kandydujących; jak dotąd nie przeprowadzono jeszcze podobnych działań ani w przypadku Chorwacji, ani krajów Bałkanów Zachodnich będących potencjalnymi kandydatami zgodnie z pierwszymi wzorami układów o stabilizacji i stowarzyszeniu.
1.2 Działania bieżące i nowe działania: Turcja
1.2.1 podtrzymuje swoje przekonanie o celowości utworzenia wspólnego komitetu konsultacyjnego z samorządowymi władzami tureckimi, ale stwierdza z niepokojem, że krajowe władze tureckie nie podjęły jeszcze odpowiednich kroków w celu rzeczywistego utworzenia wspólnego komitetu z KRem;
1.2.2 przyjmuje do wiadomości propozycję Komisji dotyczącą zaangażowania organizacji pozarządowych w proces integracji obywateli tureckich w państwach członkowskich Unii, ale podkreśla, że aby przyczynić się do rozwoju tego procesu, konieczne jest przyjęcie zdecentralizowanego podejścia angażującego samorządowe władze lokalne;
1.2.3 podkreśla znaczenie specjalnego rocznego sprawozdania Komisji na temat przestrzegania praw mniejszości w Turcji i uważa, iż należy przeznaczyć określoną część budżetu przedakcesyjnego na organizacje pozarządowe i stowarzyszenia przedstawicieli lokalnych, działających na rzecz ochrony praw mniejszości oraz języków mniejszości i języków regionalnych;
1.2.4 pozytywnie odnosi się do podejścia Komisji mającego na celu wspieranie organizacji ochrony praw kobiet i równouprawnienia oraz podkreśla konieczność wspierania i monitorowania aktywnego i rzeczywistego udziału kobiet w konkretnym życiu politycznym na szczeblu lokalnym;
1.2.5 z zadowoleniem przyjmuje udział studentów tureckich w programach wspólnotowych Jean Monnet, jednak uważa, że konieczne jest zdecentralizowanie i rozszerzenie, także z wykorzystaniem nowych technologii, zasięgu tego podejścia, aby włączyć do programów oddalone geograficznie uniwersytety, jak również osoby, które kończą naukę na niższych stopniach systemu edukacji;
1.2.6 wyraża zadowolenie z rozwoju wymiany międzykulturowej, która może stać się fundamentem dialogu z UE i zachęca Komisję Europejską, w szczególności jej przedstawicielstwo w Ankarze, do przyjęcia zdecentralizowanego podejścia, które w wystarczającym stopniu uwzględni oddalone geograficznie organizacje pozarządowe, w tym organizacje wywodzące się z regionów Turcji, w których używane są języki mniejszości; Komisja powinna wspierać ochronę tych języków, m.in. przez zastosowanie programów wspólnotowych Kultura i Media;
1.2.7 popiera pogląd, zgodnie z którym należy wspierać dialog między wspólnotami i stowarzyszeniami religijnymi, i oczekuje, że będzie odpowiednio informowany w tym zakresie za pośrednictwem komunikatów dotyczących dialogu między społeczeństwami obywatelskimi;
1.2.8 uważa, że wskazane jest aktywne zaangażowanie we wspieranie debat publicznych on-line poprzez udział w inicjatywach teleinformatycznych, które zostaną uruchomione przez Komisję na stronie internetowej poświęconej informacjom o Turcji.
1.3 Działania bieżące i nowe działania: Chorwacja
1.3.1 wyraża ubolewanie, że tekst Układu o Stabilizacji i Stowarzyszeniu z Chorwacją, nie przewiduje utworzenia wspólnego komitetu konsultacyjnego KR-u oraz regionalnych i lokalnych samorządowych władz chorwackich, a także zwraca uwagę Komisji na potrzebę wsparcia stanowiska KR-u, aby uniknąć popełnienia podobnego błędu w przypadku innych potencjalnych krajów kandydujących z regionu Bałkanów Zachodnich;
1.3.2 stwierdza, że udział Chorwacji w programach wspólnotowych zwiększył się i oczekuje wzmocnienia instrumentu jakim jest partnerska współpraca między miastami Chorwacji i Unii Europejskiej poprzez program "Obywatele dla Europy" oraz partnerstwo regionów Chorwacji i UE - w szczególności regionów objętych Celem I położonych w państwach członkowskich, które przystąpiły do UE w 2004 r. - również z wykorzystaniem programu Leonardo da Vinci;
1.3.3 poddaje pod rozwagę Komisji konieczność zwrócenia szczególnej uwagi na promowanie w chorwackim społeczeństwie obywatelskim idei poszanowania języków mniejszości i dwujęzyczności oraz praw mniejszości;
1.3.4 pozytywnie odnosi się do podejścia Komisji Europejskiej mającego na celu włączenie do jej projektów finansowania programów telewizyjnych, które mają przekazywać szerokiej publiczności informacje na temat Unii, programów realizowanych przez europejskie media regionalne i lokalne; podkreśla, że aby tego rodzaju przedsięwzięcie było skuteczne, konieczne jest wykorzystanie języków regionalnych lub udział mniejszości narodowych;
1.3.5 uważa, że w ramach nowych działań podejmowanych przy aktywnym udziale chorwackiego społeczeństwa obywatelskiego, konieczne będzie wspieranie współpracy transgranicznej, w szczególności poprzez promowanie euroregionów i dialogu między religiami;
1.3.6 przyjmuje do wiadomości wyrażoną przez rząd chorwacki chęć opracowania "strategii narodowej na rzecz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego" oraz stworzenia Rady na rzecz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, której zadaniem byłoby zagwarantowanie odpowiedniej przejrzystości przy ocenie przydziału krajowych środków przeznaczonych na działania chorwackiego społeczeństwa obywatelskiego.
2. Zalecenia Komitetu Regionów
2.1 Zalecenia ogólne
Komitet Regionów
2.1.1 uważa, że wskazane jest, aby począwszy od 2006 r. Komisja opracowywała roczny przekrojowy dokument dotyczący stanu dialogu między społeczeństwami obywatelskimi, który zachowywałby lepiej proporcje, uwzględniał w większym stopniu różnice między realiami w poszczególnych krajach kandydujących oraz zawierał odrębne sprawozdanie na temat dialogu między wspólnotami i stowarzyszeniami religijnymi;
2.1.2 wnosi o załączanie do wszystkich przyszłych komunikatów dotyczących dialogu między społeczeństwami obywatelskimi ram finansowych dla poszczególnych krajów kandydujących, odnoszących się do rocznego finansowania działań na rzecz rozwoju dialogu między społeczeństwami obywatelskimi;
2.1.3 proponuje Komisji rozważenie możliwości stworzenia "europejskiej sieci społeczeństwa obywatelskiego", tak by obywatele krajów kandydujących i państw UE mogli nawzajem poznać, poprzez szkoły i uniwersytety, historię, różne kultury i proces integracji europejskiej, w duchu poszanowania różnic kulturowych, narodowych, regionalnych i lokalnych UE;
2.1.4 dialog powinien skupiać się na pozytywnych aspektach integracji europejskiej;
2.1.5 wzywa Komisję do wykorzystania sieci nadawców publicznych Circom oraz telewizji prywatnych działających w europejskich regionach i miastach oraz w krajach kandydujących do realizowania programów telewizyjnych przeznaczonych dla szerokiej publiczności w celu rozwijania dialogu między społeczeństwami obywatelskimi UE i krajów kandydujących; ponadto zachęca Komisję do podjęcia działań, dzięki którym dziennikarze tureckiej i chorwackiej prasy krajowej, regionalnej i lokalnej, w tym prasy mniejszości narodowych, będą mogli uczestniczyć w pracach Komitetu podczas sesji plenarnych;
2.1.6 uważa, że należy zwrócić szczególną uwagę na przestrzeganie zasad równouprawnienia oraz na rolę stowarzyszeń kobiet i w związku z tym proponuje, aby Komisja potraktowała priorytetowo przedstawione przez organizacje pozarządowe projekty propagujące przestrzeganie zasad równouprawnienia i zwiększenie udziału kobiet w życiu społecznym i politycznym. W związku z tym Komitet zachęca Komisję Europejską do opracowania dla krajów kandydujących specjalnych programów w celu zwalczania zjawiska bezpośredniej i pośredniej dyskryminacji zarówno w życiu ekonomicznym, społecznym i politycznym, jak też w dziedzinie edukacji i mediów;
2.1.7 zwraca uwagę na fakt, że Chorwacja jest obecnie wyłączona ze wspólnotowego programu wsparcia dla organizacji działających w dziedzinie aktywnego obywatelstwa europejskiego (uczestnictwo obywatelskie).
2.2 Turcja
2.2.1 przyjmuje do wiadomości oszacowanie przez Komisję nakładów finansowych niezbędnych do pokrycia kosztów programów w dziedzinie dialogu między społeczeństwami obywatelskimi w 2006 r., które wynoszą 40 mln EUR; w tej kwestii sądzi, że wskazany jest śródokresowy przegląd wykorzystania udostępnionych środków oraz uważa, że podejście uwzględniające konkretne potrzeby jest właściwsze niż przydzielanie środków według stałego podziału procentowego zaproponowanego w komunikacie Komisji, z wyjątkiem ustalonej wcześniej - w perspektywie wieloletniej - kwoty dofinansowania przeznaczonej na wspieranie organizacji pozarządowych i stowarzyszeń przedstawicieli lokalnych, których działalność skoncentrowana jest na ochronie praw mniejszości i ich języków;
2.2.2 wzywa tureckie władze krajowe do podjęcia niezbędnych kroków w celu stworzenia wspólnego komitetu konsultacyjnego tureckich władz lokalnych i KR-u;
2.2.3 wzywa Komisję do finansowania programu Jean Monnet i działań w ramach akcji Jean Monnet - "Wiedza o integracji europejskiej na studiach uniwersyteckich", w tym również poza dużymi tureckimi ośrodkami miejskimi i uniwersyteckimi; w związku z tym uważa za wskazane przygotowanie podobnych programów skierowanych również do osób kształcących się na poziomie niższym niż uniwersytecki;
2.2.4 zaleca, w celu włączenia do działań organizacji pozarządowych działających w oddalonych geograficznie regionach Turcji, jeszcze większe zacieśnienie współpracy ze stowarzyszeniami reprezentującymi samorządowe władze lokalne oraz media regionalne i lokalne;
2.2.5 zachęca Komisję Europejską, by zdecydowanie wezwała władze tureckie do podjęcia działań, dzięki którym kobiety będą w odpowiednim stopniu reprezentowane w lokalnych strukturach politycznych; uważa w związku z tym za pożądane stworzenie dorocznego europejskiego wyróżnienia przyznawanego za aktywność kobiet w zakresie polityki lokalnej w Turcji;
2.2.6 proponuje, w celu wspierania praktyki nawiązywania partnerstwa między miastami tureckimi i miastami Unii, aby Komisja skorzystała z pomocy członków KR-u, którzy mogliby każdego roku objąć patronatem pewną liczbę administracji miejskich i pomóc im nawiązać partnerstwo z odpowiednią liczbą europejskich administracji lokalnych, na przykład podczas corocznej konferencji organizowanej przy jego udziale przez Komisję;
2.2.7 wzywa Komisję Europejską do włączenia Komitetu do inicjatyw teleinformatycznych, do promowania internetowych debat publicznych w ramach tworzenia strony internetowej, która będzie zawierać informacje na temat rozszerzenia i działań wspieranych w ramach dialogu społeczeństwa obywatelskiego w Turcji.
2.3 Chorwacja
2.3.1 wzywa Komisję Europejską do określenia, począwszy od roku programowania 2006, finansowania działań dotyczących dialogu między społeczeństwami obywatelskimi poprzez przydział środków na wydatki w tym zakresie w ramach rocznej dotacji przewidzianej w programie pomocy przedakcesyjnej;
2.3.2 przypomina o swoim zainteresowaniu dialogiem z chorwackimi regionalnymi i lokalnymi władzami samorządowymi oraz wnosi o uwzględnienie w układach o stabilizacji i stowarzyszeniu zawieranych z innymi krajami Bałkanów Zachodnich oficjalnego utworzenia z nim wspólnego komitetu konsultacyjnego;
2.3.3 proponuje utworzenie specjalnych programów partnerstwa między władzami publicznymi regionów chorwackich i europejskimi regionami objętymi Celem 1 (począwszy od 2007 r., cel konwergencji) w celu wymiany najlepszych praktyk w zakresie wykorzystania wspólnotowych funduszy przedakcesyjnych oraz, szczególnie, opracowanie specjalnych programów partnerstwa między regionami w ramach programu kształcenia Leonardo da Vinci;
2.3.4 proponuje stworzenie programu informacyjnego na rzecz wzajemnego poznania oraz propagowania europejskiego przesłania na szczeblu lokalnym, w tym także w językach mniejszości narodowych, dzięki zaangażowaniu regionalnych mediów chorwackich, z uwzględnieniem mediów reprezentujących mniejszości narodowe;
2.3.5 wzywa Komisję Europejską do popierania pracy społeczeństwa obywatelskiego reprezentującego mniejszości narodowe w Chorwacji i do opracowania rocznego sprawozdania na temat przestrzegania praw mniejszości narodowych, ze zwróceniem, w razie potrzeby, szczególnej uwagi na praktykowanie dwujęzyczności w administracji lokalnej i regionalnej;
2.3.6 proponuje, aby począwszy od 2007 r. Chorwacja została włączona do wspólnotowego programu wsparcia dla organizacji działających w dziedzinie aktywnego obywatelstwa europejskiego (uczestnictwo obywatelskie);
2.3.7 sugeruje, aby Komisja Europejska zwróciła się do rządu chorwackiego o umożliwienie przedstawicielowi społeczeństwa obywatelskiego UE udziału w roli obserwatora w utworzonej przez ten rząd Radzie na rzecz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.
Bruksela, 27 kwietnia 2006 r.
| Przewodniczący | |
| Komitetu Regionów | |
| Michel DELEBARRE |
______
(1) Dz.U. C 164 z 5.7.2005, str. 4.