Opinia w sprawie komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Działania na rzecz pełnego udziału młodych ludzi w edukacji, zatrudnieniu i społeczeństwie.
Dz.U.UE.C.2008.151.45
Akt nienormatywnyCOM(2007) 498 wersja ostateczna (2008/C 151/14)
(Dz.U.UE C z dnia 17 czerwca 2008 r.)
Dnia 5 września 2007 r. Komisja, działając na podstawie art. 262 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, postanowiła zasięgnąć opinii Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie
działań na rzecz pełnego udziału młodych ludzi w edukacji, zatrudnieniu i społeczeństwie.
Sekcja Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Obywatelstwa, której powierzono przygotowanie prac Komitetu w tej sprawie, przyjęła swoją opinię 19 grudnia 2007 r. Sprawozdawcą był Pavel TRANTINA.
Na 441. sesji plenarnej w dniach 16-17 stycznia 2008 r. (posiedzenie z 17 stycznia 2008 r.) Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny przyjął 137 głosami - 3 osoby wstrzymały się od głosu - następującą opinię:
1. Streszczenie zaleceń
1.1 EKES zgadza się z potrzebą przygotowania prawdziwie europejskiej przekrojowej strategii na rzecz młodzieży i jest gotów wnieść wkład do tego procesu za pomocą dostępnych mu środków, takich jak bezpośredni kontakt z organizacjami obywatelskimi i zwrócenie uwagi instytucji UE na problemy i rozwiązania na najniższym szczeblu społeczeństwa.
1.2 EKES uważa, że proces tworzenia udanej i trwałej przekrojowej strategii na rzecz dzieci i młodzieży powinien otrzymywać wsparcie ze strony stałej struktury w ramach Komisji (koordynującej prace zaangażowanych w nią różnych dyrekcji generalnych) lub grupy międzyinstytucjonalnej, a także powinien opierać się na ustanowieniu mechanizmu monitorowania z wyraźnymi celami i terminami.
1.3 EKES jest zdania, że zwiększanie stopy zatrudnienia w UE należy zacząć, przed podjęciem wszelkich działań na rzecz mobilizowania starszych pracowników, od zrobienia wszystkiego, by doprowadzić do powszechnego zatrudnienia wśród ludzi młodych, ponieważ miałoby to znacznie bardziej długofalowe konsekwencje socjologiczne (niezależność, wymiar społeczny, stopa urodzeń, rodzina itp.) oraz ekonomiczne, w zakresie wzrostu, finansowania wydatków socjalnych, konsumpcji, oszczędności, inwestycji (budownictwo itp.). Komitet wzywa państwa członkowskie i instytucje europejskie do podjęcia kroków niezbędnych do zmniejszenia bezrobocia wśród młodzieży w Europie, głównie poprzez szybsze
i skuteczniejsze wdrażanie Europejskiego Paktu na rzecz Młodzieży oraz krajowych programów reform poszczególnych państw członkowskich w ramach strategii lizbońskiej.
1.4 EKES wzywa do poświęcenia większej uwagi sytuacji osób młodych na obszarach wiejskich oraz na ubogich obszarach miejskich. EKES wzywa państwa członkowskie do podjęcia wyzwania likwidacji ubóstwa dzieci i wnosi o dodatkowe środki mające na celu zwiększenie udziału niepełnosprawnych młodych ludzi w społeczeństwie na równych warunkach.
1.5 EKES zaleca, aby Komisja kontynuowała swoje działania na rzecz uznawania pracy młodych wolontariuszy poprzez kontakty z organizacjami pracodawców, organizacjami pracowników, przedstawicielami formalnego systemu kształcenia oraz odpowiednimi organizacjami pozarządowymi.
1.6 EKES powtarza swoje główne uwagi w sprawie działalności wolontariackiej młodzieży, a przede wszystkim twierdzi, że:
- Komisja powinna ogłosić Rok Wolontariusza oraz opublikować białą księgę na temat działalności wolontariackiej i aktywnego obywatelstwa w Europie.
- Komisja i państwa członkowskie powinny zwiększać świadomość w zakresie wpływu pracy młodych ludzi na ich własny rozwój oraz umiejętności, wartości i postawy uzyskane w wyniku aktywnego zaangażowania w organizacjach młodzieżowych oraz działalności zawodowej młodzieży.
1.7 Komitet odradza przyjęcie rozwiązania polegającego na integracji na rynku pracy poprzez nietrwałe i niedające perspektyw formy zatrudnienia - brak stabilności, coraz mniej pewne godziny pracy i umowy o pracę. Nie należy już zalecać odwoływania się do tych form, gdyż ich skutki zaobserwowano wśród coraz to młodszych pokoleń z różnych grup społecznych. Niepewność zatrudnienia, jako rozwiązanie pośrednie w okresie od zakończeniu studiów do rozpoczęcia aktywnego życia zawodowego, opóźnia postępy zawodowe i podjęcie trwałych zobowiązań w życiu społecznym i rodzinnym, jak na to niestety wskazują badania i obserwacje przeprowadzone przez Fundację Dublińską, MOP oraz Europejskie Obserwatorium Zatrudnienia.
1.8 EKES popiera rozwój zorganizowanego dialogu między decydentami a młodzieżą. Taki dialog powinien przyczyniać się do rozwoju europejskiej przekrojowej strategii na rzecz młodzieży, zaproponowanej przez Komisję w komunikacie. EKES przyjmuje z zadowoleniem propozycję Komisji dotyczącą sporządzania co trzy lata sprawozdania UE w sprawie młodzieży i zaleca, aby w jego przygotowywanie zaangażowani byli młodzi obywatele, a w szczególności krajowe rady młodzieży.
1.9 EKES popiera rozwój silnego partnerstwa między UE a młodzieżą w formie deklaracji podpisanej przez instytucje europejskie i ich partnera reprezentującego młodzież - Europejskie Forum Młodzieży.
2. Wstęp
2.1 EKES już od ponad dziesięciu lat zajmuje się zagadnieniem młodzieży. Niedawno przygotowane opinie są nadal aktualne i powinny zostać w tym miejscu, przynajmniej częściowo, przytoczone(1).
2.2 W dniu 5 września 2007 r. Komisja Europejska przyjęła komunikat w sprawie działań na rzecz pełnego udziału młodych ludzi w edukacji, zatrudnieniu i społeczeństwie, przygotowany wspólnie przez DG ds. Edukacji i Kultury oraz DG ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Równości Szans. W opracowaniu tego komunikatu brały również udział inne dyrekcje generalne. W komunikacie poruszono takie zagadnienia jak kształcenie młodzieży, zatrudnienie, zdrowie i obywatelstwo oraz podjęto próbę zastosowania wobec nich podejścia przekrojowego. Towarzyszą mu dwa dokumenty robocze służb Komisji - jeden w sprawie działalności wolontariackiej, a drugi w sprawie zatrudnienia młodzieży.
2.3 Komunikat zawiera reakcję na niektóre z interesujących wniosków raportu Investing in youth: an empowerment strategy ("Inwestowanie w młodych ludzi: strategia zwiększania odpowiedzialności młodzieży"), opublikowanego w kwietniu 2007 r. przez Biuro Doradców ds. Polityki Europejskiej (BEPA).
2.4 EKES ogólnie podziela podejście przyjęte przez Komisję Europejską zarówno jeśli chodzi o sposób przygotowania, jak i treść omawianego komunikatu. Komitet zauważa z satysfakcją, że większa liczba dyrekcji generalnych zaangażowała się w jego sporządzenie.
2.5 EKES jest jednak zaniepokojony kwestią wdrażania planów utworzenia takiej przekrojowej strategii na rzecz młodzieży. Komisja nie przedstawiła zaleceń co do sposobów osiągnięcia tego celu. Jak wynika ze wstępnej reakcji Rady, w chwili obecnej żadne z państw członkowskich nie ma planów w tym zakresie.
3. Poprawa jakości i zwiększenie zakresu kształcenia dla wszystkich młodych ludzi
3.1 Niniejszy rozdział dotyczy prawie wyłącznie kształcenia formalnego, choć kształcenie nieformalne także ma ogromne znaczenie dla powodzenia procesu uczenia się przez całe życie i dostarcza niezbędnych umiejętności i kompetencji, uzupełniając pracę systemów oświaty. Trzeba je zatem także uwzględnić.
3.2 EKES ogólnie zgadza się z propozycjami dotyczącymi poprawy jakości kształcenia, jako że są one zgodne z aktualnymi strategiami i dokumentami.
3.3 EKES zgadza się również, iż należy opracować elementy przeznaczone dla młodzieży w ramach inicjatywy Europass, które uzupełniałyby Youthpass, ponieważ ta ostatnia inicjatywa skupia się wyłącznie na działalności młodych ludzi w ramach programu "Młodzież w działaniu". Zakres działań młodzieży, który należy uwzględnić, jest jednak znacznie szerszy.
3.4 EKES zaleca, aby Komisja kontynuowała swoje działania na rzecz uznawania pracy młodych wolontariuszy poprzez kontakty z organizacjami pracodawców, organizacjami pracowników, przedstawicielami formalnego systemu kształcenia oraz odpowiednimi organizacjami pozarządowymi.
3.5 Młodzi ludzie, którzy przedwcześnie kończą naukę szkolną, powinni mieć możliwość wzięcia udziału w nieformalnych programach szkoleniowych, które przygotowałyby ich do dorosłego życia oraz skutecznego uczestnictwa w rynku pracy jako pracownicy lub przedsiębiorcy.
4. Młodzież a zatrudnienie: wyzwanie dla Europy
4.1 EKES podkreśla, że bezrobocie wśród młodzieży w Europie jest zagrożeniem dla przyszłości Europy i wzywa państwa członkowskie oraz instytucje europejskie do podjęcia niezbędnych kroków na rzecz poprawy tej sytuacji. Kroki te powinny przede wszystkim opierać się na szybszym i skuteczniejszym wdrażaniu Europejskiego Paktu na rzecz Młodzieży w czym wiele państw członkowskich ma znaczne zaległości. Europejski Pakt na rzecz Młodzieży jest obecnie raczej deklaracją niż rzeczywistym programem prac.
4.2 W poprzedniej opinii(2) EKES wezwał do uwzględnienia następujących celów zawartych w krajowych programach reform poszczególnych państw członkowskich w ramach strategii lizbońskiej:
- Ustalenie dla każdego państwa członkowskiego celu polegającego na ograniczeniu liczby bezrobotnych młodych ludzi o co najmniej 50 % w okresie 2006-2010 (obecnie w Unii Europejskiej liczba ta wynosi 17,4 % dla osób poniżej 25 roku życia). W większości krajów bezrobocie wśród ludzi młodych przekracza ogólną stopę bezrobocia, a w większości krajów członkowskich UE jest przynajmniej dwukrotnie wyższe niż w całej gospodarce.
- Poprawa w zakresie wytyczania celów dotyczących skrócenia maksymalnego okresu wymaganego w celu aktywizacji młodzieży poszukującej pracy lub miejsc kształcenia z sześciu do czterech miesięcy.
- Opracowanie systemów zabezpieczeń społecznych, umożliwiających młodym ludziom dokonywanie wyborów co do ich własnej przyszłości.
- Ograniczenie liczby osób przedwcześnie kończących szkołę o 50 % w okresie 2006-2010 i propagowanie doświadczenia zawodowego w przedsiębiorstwach.
4.3 EKES przyjął niedawno opinię rozpoznawczą w sprawie modelu elastycznego rynku pracy i bezpieczeństwa socjalnego (flexicurity)(3), która może stanowić dobrą podstawę do przyszłych prac nad tym zagadnieniem. Komitet zauważa w niej między innymi, że "w wielu państwach członkowskich ludzie młodzi mają przed sobą perspektywę niepewnego rynku pracy cechującego się wysokim bezrobociem, zawieraniem umów na czas określony, niewydolnością systemów zabezpieczenia społecznego oraz zatrudnianiem na stanowiskach poniżej ich kwalifikacji".
4.4 Brak stabilizacji społecznej, który do tej pory można było uznawać za nieodłączny i charakterystyczny element okresu życia zwanego młodością, coraz bardziej nasila się jednak wśród młodzieży, tak w Europie, jak i na świecie. Doświadcza ona niepewnej sytuacji zawodowej i trudności finansowych, o czym można się przekonać przeglądając ostatnie sprawozdania Międzynarodowej Organizacji Pracy. Starsze pokolenia powinny zastanowić się nad perspektywami, jakie przygotowały swoim następcom.
4.5 EKES wzywał już do promowania przedsiębiorczości młodych osób poprzez oferowanie wsparcia finansowego i technicznego oraz minimalizację biurokracji związanej z przejmowaniem, przenoszeniem i zakładaniem przedsiębiorstw. Dlatego też EKES jest zainteresowany proponowanym projektem pilotażowym dotyczącym promowania mobilności młodych przedsiębiorców.
4.6 Jeżeli chodzi o inicjatywę Komisji w zakresie praktyk, EKES zgadza się, że należy wprowadzić pewien rodzaj europejskich ram jakości dla praktyk i przedstawić je firmom, aby zobowiązały się one do przestrzegania zasad dotyczących zawierania przejrzystych umów z młodymi ludźmi. Obecnie w wielu przypadkach młodzi ludzie odbywający praktyki są wykorzystywani jako tania siła robocza, co pozbawia ich możliwości uczenia się i przygotowywania do przyszłej działalności zawodowej.
4.7 Zgodnie z propozycją Komisji, która zachęca państwa członkowskie do korzystania z polityk krajowych i funduszy UE w celu wspierania przechodzenia młodych ludzi od kształcenia do zatrudnienia, EKES wzywa państwa członkowskie do ograniczenia obciążeń administracyjnych związanych z wnioskowaniem o finansowanie z funduszy UE, ponieważ obciążenia te zmniejszają szanse młodzieżowych organizacji pozarządowych opartych na wolontariacie, które starają się o ten typ finansowania. Finansowanie wstępne projektów organizacji pozarządowych mogłoby również pomóc w zwiększeniu szans powodzenia ich projektów.
5. Pełne wykorzystanie potencjału wszystkich
5.1 EKES wzywa do poświęcenia większej uwagi sytuacji osób młodych na obszarach wiejskich oraz na ubogich obszarach miejskich. Na wielu obszarach wiejskich i ubogich obszarach miejskich młodzież nie ma dostępu do kształcenia wysokiej jakości, szkoleń, mobilności, służby zdrowia, obiektów rekreacyjnych, możliwości zatrudnienia oraz szans uczestniczenia w społeczeństwie obywatelskim.
5.2 EKES wzywa państwa członkowskie do podjęcia wyzwania polegającego na likwidacji ubóstwa dzieci i młodzieży, które ma na nie poważny wpływ w wielu aspektach, takich jak zdrowie, kształcenie, a nawet przyszłe "szanse życiowe" dzieci na wyjście z pułapki ubóstwa.
5.3 Komunikat nie wspomina o istotnym związku między zakresem i poziomem struktur opieki dziennej nad dziećmi a przyszłymi wynikami szkolnymi i udanym życiem zawodowym. EKES zaleca, by zgodnie z celami strategii lizbońskiej podkreślono znaczenie struktur opieki dziennej nad dziećmi dla przygotowania do nauki w szkole i do samodzielnego życia oraz to, że są one doskonałym narzędziem ułatwiającym integrację społeczną i pozwalającym na nadrobienie zaległości.
5.4 EKES wzywa do podjęcia dodatkowych środków, tak by dzieci i młodzież o szczególnych potrzebach, znajdujące się w szczególnie trudnej sytuacji lub dotknięte niepełnosprawnością, mogły lepiej uczestniczyć w społeczeństwie na równych warunkach - równe uczestnictwo w działaniach w ramach programu "Młodzież"; równy dostęp do informacji w zakresie polityki i projektów dotyczących młodzieży oraz środków podnoszenia świadomości.
5.5 Komitet ogólnie zgadza się z analizą Komisji Europejskiej dotyczącą kwestii płci. EKES wyraża jednak ubolewanie, że w komunikacie nie poczyniono żadnych nowych propozycji walki ze stereotypami związanymi z płcią.
5.6 EKES wzywał już Komisję do podjęcia działań skupiających się na zdrowiu dzieci i młodzieży a w szczególności na zrównoważonym stylu życia:
- EKES apeluje o wspólne zaangażowanie młodych ludzi w europejską platformę w dziedzinie zdrowia, żywienia i aktywności fizycznej.
- Komitet jest zaniepokojony wzrostem spożycia alkoholu w szkodliwy i niebezpieczny sposób wśród młodych ludzi i dzieci w wielu państwach członkowskich w ostatnich dziesięciu latach, w szczególności zaś wzrostem zachowań takich jak jednorazowe spożywanie alkoholu w nadmiernych ilościach.
- Zwraca również uwagę na praktyki handlowe polegające na mieszaniu w puszkach alkoholu i napoi gazowanych w celu zachęcania młodzieży do regularnego spożywania alkoholu.
- Apeluje również o bardziej intensywne zwalczanie różnych form przemocy wobec dzieci i młodzieży, jak też o udoskonalenie informowania i kształcenia w zakresie prewencji i podejmowania działań.
5.7 W rozumieniu niedawno opracowanych opinii Komitetu w sprawie "solidarności między pokoleniami"(4) solidarność z młodzieżą powinna zostać włączona do przekrojowych strategii horyzontalnych, jednak w duchu współpracy i solidarności z innymi grupami wiekowymi społeczeństwa obywatelskiego: wczesnego dzieciństwa, wieku dojrzałego oraz starszego.
5.8 Dlatego też EKES przyjmuje z zadowoleniem zatwierdzenie przez Komisję nowej strategii w zakresie zdrowia.
6. Aktywni młodzi obywatele
6.1 EKES wspiera aktywny udział młodych ludzi poprzez swoje opinie oraz poprzez udostępnienie swojej siedziby podczas Europejskiego Tygodnia Młodzieży w 2007 r.
6.2 W poprzedniej opinii Komitet podkreślił znaczenia aktywnego uczestnictwa oraz autonomii młodych ludzi w społeczeństwie jako całości. Dlatego też EKES zaleca:
- Stawianie młodych ludzi w centrum różnych działań, motywowanie ich do aktywnego udziału w opracowywaniu polityki i zapewnianie im odpowiednich możliwości do wyrażania swoich poglądów przy pomocy wszelkich dostępnych im środków.
- Państwa członkowskie oraz instytucje muszą zapewnić niezbędne zasoby, wsparcie i mechanizmy ułatwiające młodym ludziom na wszystkich szczeblach udział w decyzjach i działaniach, które wywierają wpływ na ich życie. Tylko rzeczywisty wpływ będzie prowadził do prawdziwego przejęcia odpowiedzialności.
- Komisja i państwa członkowskie powinny opracować i wdrożyć swoją politykę w ramach partnerstwa z młodymi ludźmi i organizacjami młodzieżowymi, a także dalej angażować ich we wszystkich fazach.
- Konieczne jest przeprowadzenie konsultacji z młodymi ludźmi, organizacjami młodzieżowymi oraz partnerami społecznymi w sprawie opracowywania środków wiązanych z tą inicjatywą w ramach krajowych programów reform związanych ze strategią lizbońską oraz w sprawie monitorowania ich realizacji.
6.3 EKES pragnąłby, aby fragment komunikatu dotyczący działalności wolontariackiej młodzieży (punkt 5.2) był bardziej zdecydowany i mniej ogólnikowy. Komitet wyraża ubolewanie, że żadne z jego zaleceń przedstawionych w opinii rozpoznawczej(5) nie zostało uwzględnione w komunikacie.
6.4 Dlatego też EKES powtarza swoje główne uwagi w tej kwestii:
- Należy przyjąć ogólnoeuropejską kartę określającą rolę organizacji wolontariackich, obejmującą ich prawa i obowiązki
- Komisja powinna ogłosić Rok Wolontariusza oraz opublikować białą księgę na temat działalności wolontariackiej i aktywnego obywatelstwa w Europie.
- Państwa członkowskie powinny opracować takie ramy prawne, w których prawo do wykonywania działalności wolontariackiej byłoby niezależne od statusu prawnego lub społecznego danej osoby oraz które zapewniałyby ubezpieczenie i zwrot kosztów.
- Komisja i państwa członkowskie powinny zwiększać świadomość w zakresie wpływu pracy młodych ludzi na ich własny rozwój oraz umiejętności, wartości i postawy uzyskane w wyniku aktywnego zaangażowania w organizacjach młodzieżowych oraz działalności zawodowej młodzieży.
- UE powinna położyć szczególny nacisk na uznawanie umiejętności nabytych podczas działalności wolontariackiej.
6.5 EKES popiera rozwój silnego partnerstwa między UE a młodzieżą w formie deklaracji, która ma zostać podpisana pod koniec tego roku przez instytucje europejskie i ich partnera reprezentującego młodzież - Europejskie Forum Młodzieży. Komitet zauważa z zadowoleniem, że Europejskie Forum Młodzieży "chętnie przeanalizuje z partnerami odpowiednie środki i instrumenty, aby zapewnić wysłuchanie i uwzględnienie opinii młodych ludzi, w szczególności tych, którzy mają mniejsze szanse, jako część tego procesu"(6).
6.6 EKES popiera ponadto rozwój zorganizowanego dialogu między decydentami a młodymi ludźmi. Taki dialog powinien przyczyniać się do rozwoju europejskiej przekrojowej strategii na rzecz młodzieży, zaproponowanej przez Komisję w komunikacie. W tym celu EKES proponuje zwołanie spotkania w ramach dialogu, na którym reprezentowane byłyby wszystkie zainteresowane dyrekcje generalne, Rada i Parlament Europejski oraz młodzi obywatele, w celu sporządzenia wspólnego planu zajmowania się tematyką młodzieży w sposób przekrojowy. EKES uważa, że taka wspólna "mapa drogowa" mogłaby być konkretnym krokiem w kierunku odpowiedzi na postulaty młodzieży i młodych przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego zgłoszone z okazji Europejskiego Szczytu Młodzieży, który odbył się w Rzymie w marcu 2007 r.
6.7 W ramach dialogu zorganizowanego z młodymi ludźmi powinno się także odpowiednio wykorzystywać istniejące środki, a mianowicie imprezy dla młodzieży organizowane przez poszczególne prezydencje UE oraz europejskie tygodnie młodzieży. Jednakże wydarzenia te powinny służyć dyskusjom na temat postępów europejskiej przekrojowej strategii na rzecz młodzieży, z którymi powiązać należy pisemną informację o rezultatach tych działań. Pisanie nowych deklaracji nie jest konieczne, nie powinno się ponownie odkrywać Ameryki.
6.8 Komitet przyjmuje z zadowoleniem propozycję Komisji dotyczącą sporządzania co trzy lata sprawozdania UE w sprawie młodzieży. Sprawozdanie takie powinno być powiązane z przekrojową strategią na rzecz młodzieży i jej celami, a także zawierać dobrze określone wskaźniki sukcesu lub porażki. Podczas sporządzania takiego sprawozdania należy zapewnić udział młodych obywateli, a w szczególności krajowych rad młodzieży.
Bruksela, 17 stycznia 2008 r.
Przewodniczący
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
Dimitris DIMITRIADIS
______
(1) Opinia EKES-u z 26 października 2005 r. w sprawie komunikatu Komisji w sprawie polityk europejskich dotyczących młodzieży. Wychodzenie naprzeciw obawom młodych ludzi w Europie - wprowadzanie w życie Europejskiego Paktu na rzecz Młodzieży i wspieranie aktywnego obywatelstwa, sprawozdawca: Jillian van TURN-HOUT, Dz.U. C 28 z 3.2.2006.
Opinia EKES-u z 13 grudnia 2006 r. w sprawie: "Wolontariat: jego rola w społeczeństwie europejskim i jego oddziaływanie", sprawozdawca: Erika KOLLER, Dz.U C 325 z 30.12.2006. Opinia EKES-u z 6 lipca 2006 r. w sprawie komunikatu Komisji: "Realizacja wspólnotowego programu lizbońskiego: Rozbudzanie ducha przedsiębiorczości poprzez edukację i kształcenie", sprawozdawca:Ingrid JERNECK, Dz.U. C 309 z 16.12.2006. Opinia EKES-u z 12 lipca 2007 r. w sprawie: "Zatrudnienie grup priorytetowych (strategia lizbońska)", sprawozdawca:. Wolfgang GREIF, Dz.U. C 256 z 27.10.2007.
Opinia EKES-u z 14 września 2006 r. w sprawie obywatelstwa europejskiego i sposobów jego uwidaczniania i urzeczywistniania, sprawozdawca: Bruno VEVER, Dz.U. C 318 z 23.12.2006. Opinia EKES-u z 10 marca 2005 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej program "Młodzież w działaniu" na okres 2007-2013, sprawozdawca: José Isaías RODRÍGUEZ GARCÍA-CARO. Dz.U. C 234 z 22.9.2005. Opinia EKES-u 30 maja 2007 r. w sprawie komunikatu Komisji: "Strategia UE w zakresie wspierania państw członkowskich w ograniczaniu szkodliwych skutków spożywania alkoholu", sprawozdawcy: Jillian VAN TURNHOUT, Thomas JANSON, Dz.U. C 175 z 27.7.2007.
Opinia EKES-u w sprawie komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów "Wspólne zasady wdrażania modelu flexicurity: więcej lepszych miejsc pracy dzięki elastyczności rynku pracy i bezpieczeństwu socjalnemu" - COM(2007) 359 wersja ostateczna, sprawozdawca: Thomas JANSON, Christian ARDHE - SOC/283. Opinia jeszcze nieprzyjęta.
(2) Opinia EKES-u z 26 października 2005 r. w sprawie komunikatu Komisji w sprawie polityk europejskich dotyczących młodzieży. Wychodzenie naprzeciw obawom młodych ludzi w Europie - wprowadzanie w życie Europejskiego Paktu na rzecz Młodzieży i wspieranie aktywnego obywatelstwa, sprawozdawca: Jillian VAN TURNHOUT, Dz. U. C 28 z 3.2.2006.
(3) Opinia EKES-u w sprawie modelu elastycznego rynku pracy i bezpieczeństwa socjalnego (flexicurity) - negocjacje zbiorowe oraz znaczenie dialogu społecznego - COM(2007)359 wersja ostateczna, sprawozdawca: Thomas JANSON, Christian ARDHE - SOC/283. Opinia jeszcze nieprzyjęta.
(4) Opinia z inicjatywy własnej z 16 grudnia 2004 r. w sprawie relacji międzypokoleniowych, sprawozdawca: Jean-Michel BLOCH-LAINÉ Dz.U. C 157 z 28.6.2005.
Opinia EKES-u w sprawie promowania solidarności między pokoleniami, sprawozdawca: Luca JAHIER (CESE 1711/2007 - SOC/277), przyjęta na sesji plenarnej w dniach 12-13 grudnia 2007 r.
(5) Opinia EKES-u z 13 grudnia 2006 r. w sprawie: "Wolontariat: jego rola w społeczeństwie europejskim i jego oddziaływanie", sprawozdawca: Erika KOLLER, współsprawozdawca: Soscha EULENBURG Dz. U. C 325 z 30.12.2006
(6) Reakcja EFM na komunikat Komisji Europejskiej - 7 kwietnia 2007 r.