Opinia w sprawie komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów w sprawie: "i2010: biblioteki cyfrowe".
Dz.U.UE.C.2006.229.51
Akt nienormatywny(2006/C 229/07)
(Dz.U.UE C z dnia 22 września 2006 r.)
KOMITET REGIONÓW,
uwzględniając komunikat Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów i2010: biblioteki cyfrowe COM(2005) 465 końcowy;
uwzględniając decyzję swego Przewodniczącego z 24 stycznia 2006 r. o powierzeniu Komisji ds. Kultury i Edukacji przygotowania opinii w tej sprawie;
uwzględniając swoją opinię w sprawie komunikatu Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów i2010 - europejskie społeczeństwo informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia;
uwzględniając projekt opinii (CdR 32/2006 rev. 1) przyjęty dnia 4 kwietnia 2006 r. przez Komisję ds. Kultury, Edukacji i Badań (sprawozdawca: Jyrki MYLLYVIRTA, Burmistrz Mikkeli (FI/EPP));
przyjął na 65. sesji plenarnej w dniach 14 - 15 czerwca 2006 r. (posiedzenie z dnia 15 czerwca) następującą opinię:
1. Stanowisko Komitetu Regionów
Komitet Regionów
1.1 z zadowoleniem przyjmuje projekt inicjatywy mającej na celu zdigitalizowanie dziedzictwa kulturowego Europy i opracowanie bibliotek cyfrowych oraz podkreśla, że jest to kluczowy element inicjatywy Komisji - i2010 - europejskie społeczeństwo informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia, którego całkowita realizacja jest koniecznym warunkiem poprawy konkurencyjności europejskiej;
1.2 podkreśla, że digitalizację, dostęp on-line oraz ochronę dziedzictwa kulturowego należy wspierać we wszystkich państwach, regionach, miastach i językach Europy w taki sposób, aby sprzyjała ona zachowaniu różnorodności kulturowej i językowej. Punktem wyjścia powinno być uznanie wartości kultury - w tym kultur mniejszości - i zachowanie osiągnięć kulturowych dla przyszłych pokoleń;
1.3 przypomina, że w innych częściach świata digitalizacja dziedzictwa kulturowego postępuje szybko i podkreśla, że powszechne udostępnienie europejskiej literatury i dziedzictwa kulturowego w formie cyfrowej jest warunkiem pomyślnej realizacji idei europejskiego społeczeństwa opartego na wiedzy, a jednocześnie wspiera rozwój regionów i miast Europy;
1.4 uznaje, że komunikat Komisji uwypukla najważniejsze wyzwania i wiele nierozwiązanych kwestii technicznych, prawnych i finansowych odnoszących się do digitalizacji dziedzictwa kulturowego oraz zauważa, że władze lokalne i regionalne wspierają wysiłki na rzecz osiągnięcia postępu w tym zakresie;
1.5 podkreśla, że władze lokalne i regionalne są najważniejszymi organami wykonawczymi wszystkich strategii społeczeństwa informacyjnego i w wielu przypadkach to one utrzymują biblioteki, zatem w kontekście inicjatywy w sprawie bibliotek cyfrowych należy zwrócić odpowiednią uwagę na wymiar lokalny i regionalny;
1.6 uważa, że wspieranie digitalizacji dziedzictwa kulturowego we wszystkich państwach członkowskich w Europie ma ogromne znaczenie i podkreśla, że korzyści wynikające z digitalizacji można osiągnąć jedynie poprzez szerokie propagowanie dostępu on-line do dziedzictwa kulturowego, również na szczeblu lokalnym i regionalnym, oraz opracowanie inteligentnych metod wyszukiwania informacji;
1.7 podkreśla, że digitalizacja jest procesem długotrwałym, wymagającym dużej ilości zasobów, w tym na bieżące utrzymanie, aktualizację i konwersję materiałów, i przyznaje, że digitalizacja przyniesie korzyści dla dostępu do dziedzictwa kulturowego oraz jego konserwacji;
1.8 przypomina, że na materiały cyfrowe składają się zarówno zdigitalizowane materiały analogowe, jak i nowe materiały, które powstały od razu w wersji cyfrowej;
1.9 zauważa, że usługi świadczone przez biblioteki cyfrowe w państwach członkowskich obejmują zasoby wytworzone na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, które są wzajemnie ze sobą powiązane za pomocą środków elektronicznych. Z tego względu do skutecznej realizacji tej inicjatywy potrzeba współpracy i koordynacji na poziomie europejskim;
1.10 uważa, że biblioteki odgrywają kluczową rolę w udostępnianiu literatury i dziedzictwa kulturowego w postaci cyfrowej, ponieważ to za ich pośrednictwem materiały te można najlepiej udostępniać społeczeństwu, jednocześnie zauważa jednak, że decydującym czynnikiem jest ich współpraca z archiwami i muzeami, jak również z innymi placówkami kulturalnymi i właściwymi podmiotami.
2. Zalecenia Komitetu Regionów
Komitet Regionów
2.1 podkreśla, że priorytetowym celem digitalizacji nie jest zastąpienie tradycyjnych, drukowanych i innych fizycznych materiałów o charakterze kulturowym, ale raczej stworzenie wersji cyfrowej obok materiałów analogowych oraz propagowanie dostępu do informacji;
2.2 podkreśla, że ponieważ jedynie bardzo niewielka część dziedzictwa kulturowego Europy została zdigitalizowana i wciąż do wykonania pozostaje ogromna ilość pracy, konieczne jest opracowanie nowych form finansowania, z uwzględnieniem współpracy z sektorem prywatnym;
2.3 zwraca uwagę, że w małych krajach i na niedużych obszarach językowych komercyjne rynki materiałów cyfrowych były dotychczas dosyć niewielkie, chociaż koszty stałe związane z wytworzeniem takich materiałów mają praktycznie taki sam rząd wielkości jak w przypadku największych obszarów językowych oraz podkreśla, że dzięki postępowi technicznemu uwzględnienie potrzeb użytkowników z różnych obszarów językowych w procesie rozwoju bibliotek cyfrowych jest możliwe i istotne;
2.4 zauważa, że choć w odniesieniu do większości starszego dziedzictwa kulturowego Europy nie obowiązują już ograniczenia wynikające z praw autorskich, co umożliwia udostępnienie ich w sieciach informacyjnych, to propozycja Komisji dotycząca nowelizacji prawodawstwa odnoszącego się do praw autorskich w stosunku do nowszego dziedzictwa kulturowego ma duże znaczenie;
2.5 zwraca uwagę, że w niektórych państwach występują już oznaki świadczące o tym, że niektóre grupy społeczne nie nadążają za postępem technologii cyfrowych i uważa, że również najmniej uprzywilejowanym grupom społecznym należy zapewnić odpowiednie możliwości dostępu do internetu i wskazówki, w jaki sposób z niego korzystać;
2.6 podkreśla, że władze lokalne i regionalne mają do odegrania kluczową rolę jako wytwórcy i właściciele dziedzictwa kulturowego oraz muszą przyjąć na siebie odpowiedzialność za zapewnienie całemu społeczeństwu możliwie równego dostępu do usług społeczeństwa informacyjnego;
2.7 podkreśla, że choć dostęp do tradycyjnych materiałów drukowanych, jaki zapewniają biblioteki publiczne w Europie, ma wciąż bardzo duże znaczenie, to powinny one również oferować społeczeństwu możliwość korzystania z internetu i usług on-line. Ze względu na użytkowników usług on-line i ich lokalne potrzeby organizacja tych usług powinna należeć do podmiotów lokalnych i regionalnych. Fakt ten należy również koniecznie uwzględnić przy określaniu krajowego budżetu na działalność bibliotek;
2.8 zauważa, że w przypadkach, w których władze lokalne i regionalne uczestniczą w różnego rodzaju konsorcjach, w tym w konsorcjach bibliotecznych, które posiadają własny serwer sieciowy i oferują pełen zakres usług, należy zapewnić im odpowiedni wpływ na proces decyzyjny w tym zakresie;
2.9 z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja podkreśliła wyzwania związane z doborem materiałów przewidzianych do digitalizacji i uważa, że należy przede wszystkim zwrócić właściwą uwagę na kryteria selekcji oparte na zagadnieniach lokalnych i regionalnych oraz zachować równowagę między kryteriami doboru wynikającymi z jednej strony z zapotrzebowania społecznego, a z drugiej - z konieczności zapewnienia konserwacji owych materiałów;
2.10 popiera propozycję opracowania strategii długoterminowej konserwacji cyfrowych materiałów kulturowych, tak aby w przypadku zmian technologii i oprogramowania zasoby wykorzystane do digitalizacji dziedzictwa kulturowego nie zostały zmarnowane;
2.11 uważa za interesującą propozycję ustanowienia w państwach członkowskich ośrodków kompetencji i podkreśla, że ważnym zadaniem ośrodków powinno być zapewnienie odpowiednich umiejętności i know-how na poziomie regionalnym i lokalnym oraz rozpowszechnianie dobrych praktyk.
Bruksela, 15 czerwca 2006 r.
| Przewodniczący | |
| Komitetu Regionów | |
| Michel DELEBARRE |