Opinia w sprawie komunikatu Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego - dokument strategiczny Komisji Europejskiej w sprawie postępów w procesie rozszerzenia (Rumunia).
Dz.U.UE.C.2006.31.15
Akt nienormatywny(2006/C 31/04)
(Dz.U.UE C z dnia 7 lutego 2006 r.)
KOMITET REGIONÓW,
uwzględniając komunikat Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego: Dokument strategiczny Komisji Europejskiej w sprawie postępów w procesie rozszerzenia (COM(2004) 657 końcowy - SEC(2004) 1200),
uwzględniając decyzję Komisji Europejskiej z dnia 29 listopada 2004 r. w sprawie zasięgnięcia opinii Komitetu Regionów na ten temat zgodnie z art. 265 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską,
uwzględniając decyzję Prezydium z dnia 28 września 2004 r. o powierzeniu Komisji ds. Stosunków Zewnętrznych przygotowania opinii na temat strategii Komisji Europejskiej w sprawie postępów w procesie rozszerzenia,
uwzględniając konkluzje prezydencji Rady Europejskiej z dn. 16-17 grudnia 2004 r. (nr 16238/04),
uwzględniając uchwałę Parlamentu Europejskiego w sprawie postępów Rumunii na drodze do członkostwa w UE (COM(2004)0657-C6-0151/2004 - 2004/2184(INI)),
uwzględniając polityczne priorytety Komitetu Regionów na lata 2002-2006, w których rozszerzenie UE określa się jako jedyne w swoim rodzaju wydarzenie gwarantujące pokój i stabilność oraz wzmacniające proces integracji w całej Europie,
uwzględniając uchwałę Komitetu Regionów z dnia 13 lutego 2003 r. w sprawie programu pracy Komisji Europejskiej i priorytetów Komitetu Regionów na rok 2003 (CdR 6/2003 fin(1)),
uwzględniając opinię Komitetu Regionów w sprawie dokumentu "W drodze do rozszerzonej Unii: Dokument strategiczny oraz raport Komisji Europejskiej na temat postępów każdego z krajów kandydujących w procesie akcesji" oraz w sprawie raportu Komisji dla Rady "Wyjaśnienia do rozszerzenia Europy" (CdR 325/2002 fin(2)),
uwzględniając opinię Komitetu Regionów w sprawie komunikatu Komisji dotyczącego planów działania dla rozwoju zdolności w sektorze administracji i wymiaru sprawiedliwości oraz monitorowania zobowiązań podjętych przez poszczególne kraje w negocjacjach akcesyjnych (CdR 244/2002 fin),
uwzględniając Wspólną deklarację Federacji Rumuńskich Władz Lokalnych i Komitetu Regionów, podpisaną w Bukareszcie przy okazji 11. konferencji Komitetu Regionów zorganizowanej z myślą o perspektywie rozszerzenia UE (3 października 2001 r.)(3) oraz seminarium KR-u w Essex na temat rozszerzenia (5 listopada 2004 r.)(4),
uwzględniając przemówienie "Rumunia i UE: wspólna przyszłość, wspólne wyzwania", wygłoszone przez Olli Rehna, członka Komisji Europejskiej, odpowiedzialnego za rozszerzenie (Bukareszt, 28 lutego 2005 r.)(5),
uwzględniając swój projekt opinii (CdR 496/2004 rev. 1) przyjęty 26 kwietnia 2005 r. przez Komisję ds. Stosunków Zewnętrznych (sprawozdawca: Lars ABEL, członek Rady Okręgu Kopenhaga (DK/EPP)),
na 60. sesji plenarnej w dniach 6-7 lipca 2005 r. (posiedzenie z dn. 6 lipca) przyjął następującą opinię:
1. Stanowisko Komitetu Regionów
1.1 Ogólne uwagi dotyczące procesu rozszerzenia
KOMITET REGIONÓW
1.1.1 przyjmuje z zadowoleniem dokonane 1 maja 2004 r. rozszerzenie UE o 10 nowych Państw Członkowskich,
1.1.2 podkreśla przynależność Bułgarii i Rumunii do obecnego procesu rozszerzenia, mimo że ich przystąpienie z różnych powodów będzie miało miejsce w późniejszym terminie,
1.1.3 przyjmuje z zadowoleniem wnioski i zalecenia, jakie Komisja Europejska przedłożyła Radzie i Parlamentowi Europejskiemu w dniu 6 października 2004 r. w swoim okresowym raporcie i dokumencie strategicznym na temat Bułgarii, Rumunii i Chorwacji,
1.1.4 podziela pogląd, że Bułgaria i Rumunia będą w stanie wypełnić zobowiązania wynikające z członkostwa w UE, spełnić polityczne kryteria kopenhaskie oraz, że posiadają funkcjonującą gospodarkę rynkową,
1.1.5 popiera podpisanie przez ministrów spraw zagranicznych UE w dniu 25 kwietnia 2005 r. traktatów o przystąpieniu z Bułgarią i Rumunią, co pozwoli tym dwóm krajom zostać członkami UE z dniem 1 stycznia 2007 r., o ile do tego czasu spełnią one wszystkie warunki,
1.1.6 przypomina o tym, że podstawową i sprawdzoną zasadą dotychczasowych rozszerzeń była indywidualna zdolność akcesyjna danego państwa kandydującego,
1.1.7 podkreśla konieczność intensywnego monitorowania planowej realizacji zobowiązań podjętych przez Bułgarię i Rumunię po zakończeniu negocjacji,
1.1.8 uważa za stosowne, by przy pomocy klauzul ochronnych ustanowić środki zaradcze dla rozwiązywania poważnych problemów mogących wystąpić przed przystąpieniem bądź w ciągu pierwszych trzech lat po przystąpieniu,
1.1.9 uznaje szczególność klauzuli ochronnej uzgodnionej z Bułgarią i Rumunią, zgodnie z którą, w oparciu o zalecenie Komisji i przy jednomyślności Państw Członkowskich, można przesunąć przystąpienie w czasie o jeden rok; ponadto, zauważa, że decyzja ta w wypadku wystąpienia problemów w dziedzinach wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych oraz konkurencji w Rumunii, może zostać podjęta kwalifikowaną większością głosów,
1.1.10 podkreśla, że może wspierać samorządy lokalne i regionalne Bułgarii i Rumunii na etapie przedakcesyjnym poprzez intensywne włączenie obserwatorów przynależących do KR-u po podpisaniu traktatów o przystąpieniu,
1.1.11 wyraża swoją gotowość do angażowania się w aktywną politykę informacyjną na rzecz osiągnięcia szerokiego poparcia w procesach ratyfikacyjnych dotyczących akcesji Bułgarii i Rumunii,
1.1.12 z zadowoleniem przyjmuje udział Rumunii i Bułgarii w sporządzaniu Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy i zdecydowanie wspiera zainicjowanie kampanii w ramach społeczności terytorialnych w celu wyjaśnienia i promowania treści Konstytucji, przekazania ducha acquis Wspólnoty, co powinno wzmocnić przywiązanie i wiedzę obywateli na temat europejskich wartości i funkcjonowania UE,
1.1.13 przyjmuje z zadowoleniem konkluzje prezydencji Rady Europejskiej z posiedzenia w dniach 16-17 grudnia 2004 r. o rozpoczęciu negocjacji w sprawie przystąpienia Chorwacji oraz zauważa odłożenie rozpoczęcia negocjacji w sprawie przystąpienia do czasu podjęcia pełnej współpracy z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla byłej Jugosławii (MTKJ),
1.1.14 przyjmuje z zadowoleniem konkluzje prezydencji Rady Europejskiej z posiedzenia w dniach 16-17 grudnia 2004 r. o rozpoczęciu z Turcją negocjacji w sprawie przystąpienia w dniu 3 października 2005 r.,
1.1.15 przewiduje możliwość, by jego członkowie poprzez partnerstwa z samorządami regionalnymi i lokalnymi krajów kandydujących wspierali je w przygotowaniach do przystąpienia do UE,
1.2 Komentarz w sprawie okresowego raportu na temat postępów Rumunii w drodze do przystąpienia
KOMITET REGIONÓW
a. w odniesieniu do demokracji lokalnej i procesu decentralizacji
1.2.1 uznaje pozytywny rozwój osiągnięty przez Rumunię w 2004 r. w dziedzinie samorządu lokalnego dzięki wzmocnieniu podstawy prawnej, w szczególności dzięki rewizji konstytucji poprzez wprowadzenie pojęcia dekoncentracji, reorganizacji strategii reformy administracyjnej, ustawy ramowej o decentralizacji oraz ustawy o instytucji prefekta(6),
1.2.2 z zadowoleniem wita potwierdzoną ogólną zgodę wszystkich partii politycznych na rozwój reformy administracji publicznej, a zwłaszcza zapatrywania i zobowiązania władz lokalnych i regionalnych w zakresie ich konstruktywnego udziału w procesie akcesji Rumunii do Unii Europejskiej i wspiera rząd Rumunii utworzony w grudniu 2004 r. w kontynuowaniu procesu decentralizacji administracyjnej i fiskalnej oraz wzmacnianiu samorządu terytorialnego, zgodnie z regulacjami zawartymi w Europejskiej Karcie Samorządu Terytorialnego oficjalnie uzgodnionymi z Rumunią w 1997 r.,
1.2.3 uwzględnia środki przewidziane przez nowy program rządowy(7) dotyczący skuteczności zarządzania, wprowadzający pełną polityczną i finansową przejrzystość na poziomie lokalnym oraz udział samorządu lokalnego w krajowym procesie podejmowania decyzji przy poszanowaniu zasad pomocniczości i proporcjonalności,
1.2.4 podziela poglądy Komisji Europejskiej w sprawie niedopasowania zasobów finansowych i ludzkich do przeniesienia odpowiedzialności na poziom lokalny, które może zagrozić skuteczności administracji publicznej,
1.2.5 podkreśla pilną potrzebę posiadania wykwalifikowanych, zmotywowanych i niezależnych urzędników służby cywilnej na szczeblu lokalnym i okręgowym poprzez przeznaczenie odpowiednich funduszy na programy szkoleniowe, przekazywanie kompetencji za pomocą wymiany dobrych praktyk z samorządami lokalnymi i regionalnymi Państw Członkowskich UE i zapewnienie skutecznych bodźców,
1.2.6 przyznaje jednocześnie, że zapewnienie zasobów ludzkich dla nowoczesnej administracji publicznej jest długotrwałym procesem, ale stanowi strategiczny środek, jaki należy przedsięwziąć, aby sprostać nowym wyzwaniom integracji europejskiej i zarządzania funduszami strukturalnymi,
1.2.7 wyraża zaniepokojenie skalą migracji politycznej odnotowaną przed ostatnimi wyborami w 2004 r. przez wielu niezależnych obserwatorów(8). Jest przekonany, że można ją ograniczyć poprzez bezpośrednią i przejrzystą alokację środków publicznych w oparciu o obiektywne kryteria pomiędzy różnymi poziomami władzy i poprzez trwałe praktykowanie demokracji lokalnej jako jedynej możliwej drogi,
1.2.8 podkreśla, że korupcja nadal może być źródłem zaniepokojenia na poziomie krajowym i lokalnym, co mogłoby zagrozić lokalnej demokracji oraz zarządzaniu funduszami publicznymi i europejskimi jak również wzywa w związku z tym do jej ścisłego monitorowania przez instytucje europejskie,
1.2.9 zdecydowanie wspiera wdrażanie uaktualnionej strategii antykorupcyjnej niedawno zainicjowanej przez nowy rząd rumuński, której powinno towarzyszyć odpowiednie wynagrodzenie dla sędziów; przyjmuje do wiadomości określone środki przedsięwzięte w celu zmniejszenia liczby korupcjogennych sytuacji w miesiącach następujących po zaprzysiężeniu nowego rządu, wskazujące na zaangażowanie Rumunii w priorytetowe potraktowanie tego zagadnienia,
1.2.10 gorąco nakłania zagraniczne przedsiębiorstwa i władze publiczne robiące interesy w Rumunii i będące przedmiotem zainteresowania skorumpowanych urzędników do działania jako "czujniki korupcji" poprzez odmawianie płacenia łapówek oraz informowanie odpowiednich władz, a tym samym do wnoszenia wkładu w walkę z korupcją,
1.2.11 udziela poparcia aktywnemu udziałowi władz lokalnych w procesie legislacyjnym poprzez wczesne i skuteczne konsultacje z nimi przy sporządzaniu ustaw dotyczących interesów i zakresu odpowiedzialności władz terytorialnych,
1.2.12 wspiera rumuńskie władze lokalne w rozwijaniu uczestnictwa obywateli i młodzieży w życiu społecznym i politycznym społeczności oraz w inicjowaniu publicznych kampanii na rzecz promowania nowoczesnej administracji publicznej,
b. w odniesieniu do rozwoju gospodarczego
1.2.13 przyjmuje do wiadomości spełnienie przez Rumunię gospodarczego kryterium bycia gospodarką rynkową, która, przy jednoczesnym energicznym wdrażaniu reform strukturalnych, będzie mogła sprostać naciskom konkurencyjnym i siłom rynkowym wewnątrz UE,
1.2.14 zauważa cele, które Rumunia musi osiągnąć w dziedzinie konkurencji, szczególnie poprzez zapewnienie efektywnego działania systemu prawodawczo-instytucjonalnego i z zadowoleniem wita najnowsze środki przedsięwzięte w tym względzie przez rząd(9) oraz stałe działania zapewniające w pełni satysfakcjonującą zdolność administracyjną; przyjmuje jednakże z zadowoleniem reformy strukturalne, tzn. zmienioną narodową strategię restrukturyzacji oraz indywidualne biznesplany, które oznaczają, że od dnia 1 stycznia 2005 r. do końca okresu restrukturyzacji(10) nie będą przyznawane ani też wypłacane środki pomocy publicznej dla przemysłu stalowego. Podkreśla jednak, że należy także wziąć pod uwagę społeczne konsekwencje, które mogą mieć bezpośredni wpływ na wspólnoty terytorialne,
1.2.15 jest świadomy potrzeby postępu w funkcjonowaniu administracji sądowej i publicznej w celu stworzenia lepszego środowiska dla biznesu,
c. w odniesieniu do wdrażania acquis communautaire
1.2.16 z zadowoleniem wita postęp w przygotowywaniach do wdrożenia polityk strukturalnych i przyjmowaniu ustawodawstwa, przez co powstają mechanizmy i instrumenty dla prawidłowego wykorzystania funduszy strukturalnych,
1.2.17 zauważa, że potrzebne są dalsze wysiłki w celu wzmocnienia zarządzania na szczeblu lokalnym i regionalnym dla zapewnienia właściwego wdrażania acquis w obszarach, w których władze tych szczebli uzyskały kompetencje, zwłaszcza w dziedzinie zamówień publicznych, transportu, infrastruktury, dróg, środowiska, polityki społecznej, ochrony dzieci i ochrony mniejszości, zdrowia, edukacji, kultury i współpracy transgranicznej,
1.2.18 wyraża poparcie dla wzmacniania zdolności administracyjnej na poziomie regionalnym i lokalnym w obszarze środowiska, a także dla lepszej koordynacji pomiędzy nimi oraz innymi właściwymi władzami, aby możliwe było wdrażanie europejskiego ustawodawstwa w takich kluczowych sektorach jak: gospodarka wodna i gospodarowanie odpadami, jakość powietrza, hałas, ochrona środowiska naturalnego, zanieczyszczenia przemysłowe, chemikalia itd.,
1.2.19 przyjmuje do wiadomości ogólnie pozytywny rozwój polityki i postępy we wdrażaniu strategii na rzecz społeczności romskiej przyjętej w 2001 r. oraz wzywa do większej koordynacji pomiędzy szczeblem lokalnym a centralnym, a także do skutecznych działań na poziomie okręgów w obszarach takich jak szkolenia i edukacja, przy jednoczesnym uwzględnianiu korzeni kulturowych i społecznych,
1.2.20 zauważa, że dalsze konkretne usprawnienia są konieczne na szczeblu lokalnym, okręgowym i regionalnym w celu opracowania mechanizmów identyfikacji, zarządzania, monitorowania i oceny projektów oraz w szczególności rozwijania zdolności współfinansowania, aby osiągnąć wymagany poziom absorpcji funduszy UE do 2007 r.,
1.2.21 podkreśla, że w celu przygotowania do korzystania z funduszy strukturalnych władze lokalne powinny jak najlepiej wykorzystać unijną przedakcesyjną pomoc finansową,
1.2.22 wita z zadowoleniem istniejący Narodowy Plan Rozwoju na lata 2004-2006, jako dobrą wstępną podstawę planu wymaganego w ramach funduszy strukturalnych i wzywa do wnikliwszej analizy przy sporządzaniu NPR na lata 2007- 2013, zgodnie z koncepcją polityki spójności Rumunii i europejskimi perspektywami w tej dziedzinie,
1.2.23 wzywa do zwracania szczególnej uwagi na zasady konsultacji i partnerstwa, zwłaszcza na potrzebę bardziej bezpośredniego i czynnego zaangażowania władz lokalnych, okręgowych i regionalnych, jak również partnerów społecznych i pozarządowych w sporządzanie Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013 i programów operacyjnych, a następnie w ich realizację,
1.2.24 w konsekwencji, wzywa do rozwijania poczucia zaangażowania i wypracowania lepszego konsensusu pomiędzy okręgami w ramach istniejących struktur regionalnych oraz do konkretnego udziału lokalnie wybieranych polityków, aby umożliwić wdrożenie programów UE, sporządzenie przyszłego NPR na lata 2007-2013, a następnie kontrolę i wykorzystanie funduszy strukturalnych,
1.2.25 nalega na to, by polityka regionalna w Rumunii tworzona była na solidnych podstawach, przy czym samorząd lokalny powinno się nie tylko zapraszać do udziału w tym przedsięwzięciu, ale również nakłaniać do podjęcia zobowiązań zgodnie z interesami społeczności terytorialnych,
2. Zalecenia Komitetu Regionów
KOMITET REGIONÓW
2.1 przyjmuje z zadowoleniem zakończenie negocjacji akcesyjnych i podpisanie traktatu o przystąpieniu pomiędzy Rumunią a Unią Europejską w dniu 25 kwietnia 2005 r. i zaleca, aby wszystkie Państwa Członkowskie UE ratyfikowały ten traktat w terminie, tak by Unia mogła powitać Rumunię jako pełnoprawnego członka z dniem 1 stycznia 2007 r.,
2.2 zaleca przeprowadzenie, w okresie poprzedzającym pełną akcesję, dyskusji nad zadaniami w ramach polityki regionalnej w Rumunii, a także nad wysiłkami mającymi na celu wzmocnienie pozycji władz lokalnych i regionalnych tak, by do 2007 r. Rumunia posiadała skuteczne struktury administracji lokalnej, które będą w stanie sprostać wymaganiom i wyzwaniom członkostwa w UE,
2.3 wspiera zatem rozpoczęcie konstruktywnej i zorientowanej na wynik debaty w Rumunii, skupiającej się na procesach decentralizacji i regionalizacji przy udziale administracji centralnej i lokalnej oraz zainteresowanych organów UE, mającej na celu poprawę istniejących struktur terytorialnych i procesu podejmowania decyzji, aby skutecznie opracować polityki regionalne i wdrażanie funduszy strukturalnych po 2007 r.,
2.4 oczekuje na powitanie 15 członków reprezentujących organy regionalne i lokalne w Rumunii jako obserwatorów w KR oraz żałuje, że nie udało się utworzyć na czas Wspólnego Komitetu Konsultacyjnego z Rumunią,
2.5 podkreśla, że promowanie regionalnej transeuropejskiej współpracy pomiędzy Państwami Członkowskimi a państwami przystępującymi stanowi podstawę skutecznego wykorzystania funduszy strukturalnych i integracji europejskiej w ujęciu całościowym,
2.6 zaleca zorganizowanie w jak najkrótszym terminie wyjazdowej konferencji w Rumunii, której główne tematy obejmowałyby udział przedstawicieli rumuńskich władz lokalnych w pracach Komitetu, proces decentralizacji i reformę administracji publicznej. Byłoby to odpowiedzią na zaproszenie otrzymane od rumuńskich stowarzyszeń samorządu lokalnego oraz konkretnym działaniem zmierzającym do zapewnienia regularnego wsparcia ze strony KR-u dla rumuńskich władz lokalnych i regionalnych, zarówno w zakresie dalszych postępów w krajowym procesie decentralizacji, jak i w kwestii udziału szczebla lokalnego i regionalnego w dalszej harmonizacji prawa rumuńskiego z acquis.
Bruksela, 6 lipca 2005 r.
| Przewodniczący | |
| Komitetu Regionów | |
| Peter STRAUB |
______
(1) Dz.U. C 128 z 29.5.2003, str. 53.
(2) Dz.U. C 128 z 29.5.2003, str. 56.
(3) CdR 5/2002 EN-LG/LA/fp.
(4) Seminarium w Essex, 5 listopada 2004 r., Lars ABEL, Rozszerzenie UE o Rumunię: Ewolucja decentralizacji.
(5) Przemówienie wygłoszone w Akademii Ekonomicznej w Bukareszcie, 28 lutego 2005 r.
(6) Konstytucja Rumunii z 1991 roku, zmieniona w 2003 roku, ustawa ramowa nr 339/2004 o decentralizacji, ustawa nr 340/2004 o instytucji prefekta.
(7) Rząd Rumunii, Program rządowy na lata 2005-2008, grudzień 2004 r.
(8) Oprócz raportu KE z 2004 r., zob. także ostatni raport Kongresu Władz Lokalnych i Regionalnych Europy w sprawie lokalnych i regionalnych wyborów w Rumunii, które odbyły się 6 czerwca 2004 r., w którego ocenie liczba wybranych lokalnych polityków z byłej rządzącej partii socjalno-demokratycznej wzrosła z 27% w 2000 roku do ok. 80 % w 2004 roku, CG/Bur (11) 25 Strasburg, 16 czerwca 2004 r.
(9) Zarządzenie przewodniczącego Rady ds. Konkurencji nr 527/2004 (Dz. U. nr 64/19.1.2005 r.), nr 528/2004 (Dz. U. nr 82/25.1.2005 r.) oraz przyjęty Przewodnik bardziej proaktywnego podejścia przy wdrażaniu zasad konkurencji nr 36/22.2.2005 r.
(10) Synteza strategii restrukturyzacji została opublikowana w Dzienniku Urzędowym 127 z 9 lutego 2005 r.