Internetowa baza tekstów prawnych OpenLEX

1.

Zamierza przeanalizować nierozerwalnie ze sobą powiązane aspekty gospodarczy i ludzki sportu, a także związany z nim aspekt włączenia społecznego z punktu widzenia Unii Europejskiej oraz władz lokalnych i regionalnych. Sport, rozumiany jako szerokie spektrum aktywności ruchowej i fizycznej, dotyczy de facto wielu strategii politycznych, produktów i usług, które przenikają różne łańcuchy wartości i wchodzą z nimi w interakcje.

2.

Podkreśla, że według najnowszych szacunków sport jest sektorem gospodarki o kluczowym znaczeniu dla UE, ponieważ ma on "udział w gospodarkach narodowych porównywalny z łącznym udziałem rolnictwa, leśnictwa i rybołówstwa" 1 , przy czym przewiduje się dalszy wzrost jego znaczenia. Ponadto sektor sportu stanowi 2 % całkowitego produktu krajowego UE, co odpowiada 7,3 mln miejsc pracy na całym kontynencie, czyli 3,5 % całkowitego zatrudnienia w UE. Jeżeli chodzi o sektor turystyki, co roku planuje się 12-15 mln podróży międzynarodowych w celu wzięcia udziału w wydarzeniach sportowych lub podjęcia aktywności fizycznej. Jedną ze szczególnych cech sektora sportowego jest zatem jego silny związek z innymi obszarami produkcji: turystyką ogólnodostępną lub sportową, technologią, zdrowiem, środowiskiem, transportem, integracją, budownictwem i infrastrukturą, w których przyczynia się w bezpośredni i pośredni sposób do tworzenia wartości dodanej 2 .

3.

Podkreśla niemniej, że badanie przeprowadzone przez SpEA 3 (SportsEconAustria) dla Parlamentu Europejskiego unaoczniło, że wpływ sportu i jego znaczenie dla oddziaływania i kierunku polityki publicznej są niedoszacowane, zwłaszcza jeżeli chodzi o takie zjawiska jak wolontariat (większość zajęć sportowych odbywa się w placówkach non profit), efekt mnożnikowy procesu integracji i włączenia społecznego czy też koszty braku aktywności fizycznej wynoszące 80 mld EUR rocznie w 28 krajach UE 4 , które trzeba doliczyć do średnioterminowego wpływu chorób wynikających między innymi z braku lub niedoboru aktywności fizycznej na budżety regionalne na opiekę zdrowotną.

4.

Zaznacza, że pomimo coraz powszechniejszej świadomości, że aktywność fizyczna jest istotnym przedmiotem troski publicznej, nadal istnieją duże luki w wiedzy na szczeblu lokalnym w odniesieniu do szerszych korzyści płynących z ruchu. Badania pokazują, że 66 % lokalnych decydentów nie zna statystyk dotyczących otyłości w ich społeczności, a 84 % nie zna statystyk dotyczących nadwagi 5 .

5.

Zwraca uwagę na to, że sport nie jest marginalnym sektorem, lecz priorytetowym celem inwestycyjnym dla UE, gdyż współczesna definicja sportu oprócz wyczynowej aktywności sportowej obejmuje również obszary aktywności ruchowej i fizycznej, które mają znaczenie nie tylko dla rozwoju sportu jako takiego, lecz także dla promowania zdrowia i upowszechniania zdrowych stylów życia. Podejście do tej kwestii powinno mieć na celu bardziej sprawiedliwy - czyli oparty na równouprawnieniu, uczciwych zasadach i równym znaczeniu - dostęp do różnych dyscyplin, a także zapobieganie występowaniu chorób przewlekłych (w szczególności chorób niezakaźnych takich jak otyłość, cukrzyca typu 2, choroby układu krążenia, choroby psychiczne itp.).

6.

Podkreśla kluczową rolę sportu jako czynnika poprawy zdrowia i dobrostanu, co odzwierciedla przede wszystkim 3. unijny program w dziedzinie zdrowia, program monitorowania prozdrowotnej aktywności fizycznej (Health-Enhancing Physical Activity), strategia WHO na lata 2014-2019 oraz europejska baza danych NOPA (Nutrition, Obesity and Physical Activity) WHO.

7.

Przypomina ponadto, że Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 uznaje sport za ważny czynnik umożliwiający zrównoważony rozwój i odnotowuje jego znaczenie dla poprawy zdrowia i edukacji, jak również jego wkład w promowanie pokoju, tolerancji, szacunku i integracji społecznej oraz we wzmocnienie pozycji kobiet i młodych ludzi 6 .

8.

Przywołuje niektóre wyniki publikacji Eurobarometru na temat sportu 7 :

9.

Zwraca uwagę na fakt, że rola sportu we współczesnej gospodarce i społeczeństwie, w tym w wyniku kryzysu gospodarczego dotykającego UE, przynosi znaczne korzyści władzom lokalnym i regionalnym pod względem wzajemnego oddziaływania na siebie sektorów, na które wpływa, wywołując znaczący efekt dźwigni, pod względem konkurencyjności i atrakcyjności oraz jakości życia tam, gdzie organizuje się dużo wydarzeń i zajęć sportowych, a także pod względem szans na zatrudnienie, gdyż bardzo często gminy europejskie są właścicielami obiektów, oraz integracji, jako skuteczny instrument przekazywania wspólnych wartości popieranych przez UE i w wielu wypadkach wyrażanych w bardziej oczywisty sposób na szczeblu lokalnym 8 . Zatem, wziąwszy pod uwagę, że sport jest coraz częściej wykorzystywany jako środek osiągnięcia celów społecznych i gospodarczych, postulat skuteczności i wydajności sektora sportu staje się stopniowo coraz istotniejszy nie tylko ze względu na jego rolę w realizacji celów z nim związanych, lecz również jako cel strategiczny sam w sobie.

10.

Zwraca uwagę, że pierwszy dokument polityczny dotyczący sportu - Biała księga w sprawie sportu - został opublikowany przez Komisję Europejską w 2007 r.

11.

Pragnie zwrócić uwagę na fakt, że wydarzenia sportowe, kulturalne i edukacyjne mogą przyczynić się do niwelowania przeszkód w procesie integracji, jak wskazano w opinii KR - u w sprawie przeciwdziałania radykalizacji postaw i brutalnemu ekstremizmowi 9 .

12.

Podkreśla, że w Traktacie z Lizbony, obowiązującym od grudnia 2009 r., zawarto specjalny artykuł, a mianowicie art. 165 TFUE, na mocy którego UE uzyskała nowe kompetencje umożliwiające wspieranie sportu, przewidując środki związane z jego promocją i postulując działania UE w celu rozwinięcia europejskiego wymiaru sportu. Już w art. 6 lit. e) TFUE stwierdzono, że UE ma kompetencje do prowadzenia działań mających na celu wspieranie lub uzupełnianie działań państw członkowskich w dziedzinie sportu.

13.

Przypomina, że w 2011 r. Komisja przyjęła komunikat pt. "Rozwijanie europejskiego wymiaru sportu" 10 , na podstawie którego Rada przyjęła rezolucję w sprawie planu prac UE w dziedzinie sportu na lata 2011-2014, która miała w zamyśle zacieśnić europejską współpracę w dziedzinie sportu, określając priorytety działań na szczeblu UE obejmujących państwa członkowskie UE i Komisję. W 2012 r. Rada przyjęła konkluzje w sprawie propagowania aktywności fizycznej sprzyjającej zdrowiu oraz w sprawie wzmocnienia bazy danych do celów kształtowania polityki sportowej, wzywając Komisję do publikowania regularnych sondaży dotyczących sportu i aktywności fizycznej.

14.

Przypomina ponadto, że aby wdrożyć plan prac, wysiłki ekspertów skupiono na wprowadzeniu kwestionariusza aktualnego badania Eurobarometru.

15.

Odnotowuje, że niedawno (w 2017 r.) we współpracy z Europejską Platformą Innowacji w Sporcie (EPSI) uruchomiono inicjatywę międzyregionalną pod nazwą ClusSport z udziałem dziesięciu krajów, poświęconą rozwojowi gospodarczemu i tworzeniu wartości w sektorze. Na przestrzeni minionych 18 lat również ACES Europe promowała europejskie wartości poprzez przyznawanie pod egidą UE nagród europejskiej stolicy sportu, europejskiego miasta sportu oraz europejskiej gminy/miasteczka sportu.

16.

Podkreśla, że nowy plan prac UE w dziedzinie sportu wszedł w życie w lipcu 2017 r., przy czym określono w nim kluczowe tematy, które państwa członkowskie UE i Komisja powinny traktować priorytetowo do roku 2020: uczciwość w sporcie, z ukierunkowaniem na dobre zarządzanie, ochronę małoletnich, walkę z manipulowaniem wynikami sportowymi, zapobieganie dopingowi i zwalczanie korupcji; gospodarczy wymiar sportu, z ukierunkowaniem na innowację i powiązania między sportem a jednolitym rynkiem cyfrowym; sport i społeczeństwo, z ukierunkowaniem na włączenie społeczne, trenerów, media, środowisko, zdrowie, kształcenie i dyplomację sportową.

17.

Przypomina o najnowszej inicjatywie Komisji zatytułowanej "Wezwanie z Tartu w sprawie zdrowego stylu życia" 11 , który to plan działania dał impuls do współpracy międzysektorowej.

18.

Proponuje, by wziąwszy pod uwagę do tej pory wskazane możliwości i problemy, stawiono czoła następującym wyzwaniom:

e)

więcej innowacji technologicznej i przedsiębiorstw opartych na instrumentach przeznaczonych dla wspólnot lokalnych i regionalnych, poprzez zachętę do podmiotów działających w sektorze badań naukowych, technologii i edukacji, wraz z instytucjami zarządzającymi, do połączenia wysiłków w celu opracowania i wdrożenia wspólnej strategii z wykorzystaniem powiązań ze wszystkimi łańcuchami wartości na wcześniejszych i dalszych etapach procesu produkcji z jak największą dbałością o możliwości zatrudnienia w sektorze;

19.

Wskazuje na możliwość proponowania działań i przyjmowania faktycznych instrumentów w celu uwzględnienia sportu w programie prac UE po 2020 r. poprzez:

20.

Znaczne zaangażowanie w dyplomację sportową w celu krzewienia wartości europejskich za pomocą sportu i konstruktywnego dialogu na wielu szczeblach z udziałem wszystkich poziomów sprawowania rządów oraz instytucji europejskich, na przykład Parlamentu Europejskiego za pośrednictwem intergrupy ds. sportu, zainteresowanych dyrekcji generalnych KE, Europejskiego Komitetu Olimpijskiego i krajowych komitetów olimpijskich oraz wszystkich podmiotów zainteresowanych takim kierunkiem działań, w tym społeczeństwa obywatelskiego, począwszy na przykład od niektórych projektów pilotażowych.

21.

Rozwijanie stosunków zewnętrznych i projektów pozaeuropejskiej współpracy międzynarodowej w celu wprowadzenia dodatkowego wymiaru opartego na dialogu za pomocą projektów mobilności i wymiany wiedzy, doświadczeń i dobrych praktyk (tzn. communities of practices).

22.

Opracowanie na poziomie europejskim instrumentów czyniących ze sportu czynnik wzrostu dla UE za pomocą programów opieki mentorskiej i działań objętych miękką polityką (na przykład we współpracy z rocznym forum ds. sportu czy też dniami informacyjnymi) oraz poprzez wsparcie wymiany najlepszych praktyk między lokalnymi i regionalnymi organizacjami i stowarzyszeniami sportowymi w kontaktach ze szczeblem krajowym i europejskim, zgodnie z podejściem oddolnym i partycypacyjnym uwzględniającym ich postulaty i potrzeby.

23.

Rozwinięcie roli europejskich władz lokalnych i regionalnych za pomocą aktywnego i bardziej skoordynowanego udziału obszarów w corocznej inicjatywie Europejski Tydzień Sportu, która jest źródłem motywacji od samego początku, w celu realizacji średnio- i długoterminowej polityki publicznej mającej potwierdzony wpływ na styl życia i zdrowe nawyki oraz zwiększenie aktywności obywateli zapewniające większy profesjonalizm i szanse zatrudnienia w sektorze sportu.

24.

Praktyczne wspieranie przez Unię Europejską pełnego wdrożenia w państwach członkowskich Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych w odniesieniu do aspektu dotyczącego sportu.

25.

Przyjęcie z zadowoleniem zarówno propozycji Komisji dotyczącej podwojenia środków finansowych na program Erasmus w kolejnym wieloletnim budżecie UE na lata 2021-2027, jak i nacisku położonego na sport masowy 12 . Wzywa Komisję do skoncentrowania się w tym kontekście na wymianie między trenerami, działaczami sportowymi i profesjonalistami, zwłaszcza młodymi, powiązanymi szeroko z sektorem. Można to zrealizować np. poprzez wzajemne uczenie się i wizyty studyjne, wspólne wykorzystanie wiedzy i doświadczeń oraz budowanie potencjału w obrębie miast, gmin i regionów na szczeblu lokalnym w celu opracowania nowatorskich sposobów uwzględnienia aktywności fizycznej jako kluczowego elementu strategii miejskich lub regionalnych.

26.

Wezwanie do przeznaczenia środków finansowych konkretnie na sport w ramach kolejnych europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych z uwagi m.in. na niedoinwestowanie w lokalną infrastrukturę sportu masowego; położenie nacisku na promowanie aktywności fizycznej zwłaszcza na obszarach znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, zapewnienie wszystkim dostępu do sportu oraz wzmacnianie umiejętności i zdolności ludzi jako kluczowych czynników umożliwiających rozwój gospodarczy i społeczny.

27.

Uznanie, że konieczne są jaśniejsze wytyczne w ramach programu Erasmus+ dotyczące potrzeby rozwinięcia praktyki sportowej począwszy od obowiązkowego kształcenia szkolnego.

28.

Zaapelowanie o to, by europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne sprzyjały zatrudnieniu, zwłaszcza młodzieży, za pomocą przedsiębiorstw typu startup lub platform innowacji technologicznej w sektorze, a także by zachęcały do uprawiania sportu powszechnego za pomocą nowego rodzaju obiektów i infrastruktur sportowych na niewielką skalę; promowanie równości płci poprzez sport z myślą o przygotowaniu skuteczniejszej polityki w dziedzinie sportu w celu zwiększenia udziału w nim. Ponadto europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne mogłyby wspierać nowe rozwiązania służące sprostaniu konkretnym wyzwaniom stojącym przed regionami UE, na przykład dzięki wspieraniu sportu popularnego i tradycyjnego i zachęcaniu do włączania go do programów nauczania w ramach publicznego systemu oświaty, by promować i przybliżać Europę przy jednoczesnym utrzymaniu specyfiki i tożsamości wspólnot.

29.

Promowanie zdrowia za pomocą aktywności ruchowej i fizycznej zgodnie z kartą z Tartu, również w miejscu pracy poprzez rozważenie stosownych zachęt dla pracodawców, w tym europejskich MŚP, w celu zwiększenia całościowej wydajności i produktywności pracowników oraz ograniczenia absencji i zapobieżenia chorobom.

30.

Podkreślenie znaczenia planowania działalności w społecznościach lokalnych - w miarę możliwości we współpracy z podmiotami społeczeństwa obywatelskiego - na dostępnych obszarach, do których mogą dojechać z łatwością najsłabsze grupy, zwłaszcza te posiadające niższy poziom umiejętności 13 , matki i dzieci, osoby w starszym wieku, a także grupy zagrożone wykluczeniem, takie jak migranci czy też osoby żyjące w gorszych warunkach społecznoekonomicznych, w celu zapewnienia większego współistnienia wielu pokoleń i integracji obywateli europejskich; planowanie działalności na rzecz społeczności lokalnych osób osadzonych w więzieniach. W związku z tym wzywa do rozważenia możliwości utworzenia programu Sport4EU na wzór istniejącego programu WIFI4EU w celu wspierania zdrowia poprzez ćwiczenia i aktywność fizyczną. Prowadzono by go na poziomie władz lokalnych i regionalnych z wykorzystaniem bonów dystrybuowanych w geograficznie wyważony sposób.

31.

Podkreślanie związku między aktywnością fizyczną i zdrowym sposobem odżywiania, zwłaszcza w szkole, poprzez edukację, ale również w ramach tematycznych celów programów rolniczych, na przykład za pomocą tworzenia prawdziwych laboratoriów pod nazwą "ogrody zdrowia" mogących dostarczyć dzieciom, nastolatkom i rodzinom informacji praktycznych o prawidłowym odżywaniu, sezonowości owoców i warzyw, ryzyku związanym z mało zdrowym stylem życia i znaczeniu aktywności sportowej i fizycznej.

32.

Zapewnienie zasobów niezbędnych do eksperymentowania i rozwoju aktywnych miast z uwzględnieniem jak największej dbałości instytucji europejskich o przyszłą agendę miejską, które to miasta są bardzo atrakcyjne z punktu widzenia turystyki i innowacji, a także inteligentniejsze z punktu widzenia potrzeb wyrażanych przez ludność miasta.

33.

Apelowanie o uwzględnienie w ramach projektu Interrail wydarzeń sportowych i miejsc symbolizujących sport, tak by już począwszy od najmłodszych pokoleń można było odkrywać i rozpowszechniać wartości związane ze sportem popierane przez UE, sprzyjając wzmocnieniu tożsamości młodzieży.

34.

Wykorzystywanie dostępnych funduszy strukturalnych do zwiększenia efektywności energetycznej budynków publicznych i innych infrastruktur publicznych w celu przyczynienia się do zrównoważenia środowiskowego istniejących obiektów sportowych, w tym poprzez zapobieganie rosnącemu wykorzystaniu mikrodrobin plastiku, przy jednoczesnym zbadaniu możliwości przekształcenia takich obiektów w obiekty wielodyscyplinarne z użyciem środków UE.

35.

Uwzględnienie w ramach następnego programu "Horyzont Europa" możliwości usprawnienia narzędzi służących do gromadzenia danych i modeli ich przetwarzania, opracowywania nowatorskich rozwiązań i nowych technologii w celu stałej wymiany wiedzy, również w odpowiedzi na cele przedstawione przez przyszłą prezydencję rumuńską w zakresie strategii inteligentnej specjalizacji i jednolitego rynku cyfrowego.

36.

Wnoszenie o uwzględnienie wyżej wymienionych inicjatyw podczas negocjacji w sprawie następnych wieloletnich ram finansowych, w trakcie których faktycznie włączono by sport do programu UE na okres po 2020 r.; wzywanie do przeprowadzenia rozważań na temat stosowności ustanowienia z czasem programu na rzecz sportu.

37.

Oczekuje, że w ramach procesu omawiania, a następnie przyjmowania następnych WRF, będzie miał możliwość optymalnego zastosowania zasady pomocniczości w tej dziedzinie, a także zwrócenia uwagi Komisji na to, że zamierza w odpowiednich okolicznościach podkreślać decydujący wpływ władz lokalnych i regionalnych na wymiar gospodarczy i ludzki sportu.

38.

Ponawia swe zobowiązanie do uwzględnienia regionalnych planów operacyjnych określających strategie inwestycyjne funduszy strukturalnych, będące dodatkowym, przydatnym i skutecznym narzędziem, na które należy nakierować wysiłki, i w administracji lokalnej i regionalnej upatruje gwaranta zarządzania wielopoziomowego opartego na współpracy, w ramach którego instytucje, przedsiębiorstwa, organizacje społeczeństwa obywatelskiego i obywatele mogą przyczynić się do projektowania i rozwoju sektora.

39.

Zamierza wziąć udział, w porozumieniu z instytucjami europejskimi, w procesie refleksji, który przyczyni się do przekształcenia debaty i retoryki politycznej w konkretne propozycje, zgodnie z programem prac Komisji SEDEC (21.11.2017, pkt 1.2) oraz priorytetami politycznymi Komitetu Regionów.

40.

Ma nadzieję, że Komisja zobowiąże się do ratyfikacji przez UE konwencji Rady Europy w sprawie zwalczania manipulacji rozgrywkami sportowymi.

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Uwzględnianie sportu w programie UE po 2020 r.

Dz.U.UE.C.2018.461.37

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Uwzględnianie sportu w programie UE po 2020 r.