Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w...

1.

Wnioski i zalecenia

1.1.

EKES zgadza się z propozycją kompromisu zaproponowanego przez prezydencję, który umożliwia szybką ratyfikację traktatu z Marrakeszu 1 .

1.2.

Komitet oczekuje szybkiego wprowadzenia w życie przez UE traktatu z Marrakeszu, który jest ważny i niezbędny, gdyż umożliwia wielu niewidomym i słabowidzącym obywatelom europejskim, a także osobom z innymi niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem dostęp do utworów i otwiera im drzwi do kultury, edukacji i zatrudnienia, zapewniając skuteczne włączenie społeczne.

1.3.

Komitet popiera wnioski dotyczące rozporządzenia 2 i dyrektywy 3 służące wdrożeniu traktatu z Marrakeszu, gdyż ustanowią one obowiązkowy wyjątek oraz zapewnią wytwarzanie i wymianę kopii utworów w dostępnym formacie w obrębie jednolitego rynku, jak i poza UE.

1.4.

Komitet z zadowoleniem przyjmuje cel umożliwienia transgranicznej wymiany takich kopii między UE a państwami trzecimi będącymi stronami traktatu z Marrakeszu.

1.5.

Ocena wdrożenia traktatu z Marrakeszu w UE powinna zostać przeprowadzona w rozsądnym terminie.

2.

Wnioski Komisji i prezydencji

2.1.

Proponowane rozporządzenie zostało przyjęte przez Komisję w dniu 14 września 2016 r. jako część pakietu dotyczącego praw autorskich 4 , w którym proponuje się zestaw środków ustawodawczych prowadzących do osiągnięcia następujących czterech celów:

2.2.

Za pomocą tego rozporządzenia Komisja proponuje wprowadzenie przepisów mających na celu wdrożenie traktatu z Marrakeszu w sprawie ułatwienia dostępu do opublikowanych utworów osobom niewidomym i słabowidzącym oraz osobom z innymi niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem.

2.3.

Traktat z Marrakeszu został przyjęty w 2013 r. na forum Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) w celu ułatwienia dostępności i transgranicznej wymiany książek i innych materiałów drukowanych w formatach umożliwiających dostęp osobom niepełnosprawnym na całym świecie. Traktat został podpisany przez Unię 5 w kwietniu 2014 r.

2.4.

Zaproponowane środki są konieczne, aby zagwarantować, że zgodnie z Konwencją o prawach osób niepełnosprawnych 6 prawo autorskie nie stanowi nieuzasadnionej lub dyskryminującej przeszkody w pełnym udziale wszystkich obywateli w życiu społecznym. Umożliwią one także wymianę kopii w dostępnych formatach wewnątrz UE i z państwami trzecimi, które są stronami traktatu oraz unikanie powielania prac i marnowania zasobów.

2.5.

Podczas procesu ratyfikacji wynikła jednak kwestia prawna, czy Unia posiada wyłączną kompetencję do ratyfikowania traktatu.

2.6.

W związku z tym w lipcu 2015 r. Komisja postanowiła zwrócić się o opinię Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

2.7.

Tymczasem na podstawie art. 207 TFUE Komisja przyjęła wniosek COM(2016) 595 final. Konsultacja z EKES-em nie była zatem obowiązkowa.

2.8.

W dniu 14 lutego 2017 r. Trybunał Sprawiedliwości 7 potwierdził wyłączną kompetencję UE, a także stwierdził, że traktat z Marrakeszu nie wchodzi w zakres wspólnej polityki handlowej.

2.9.

Na posiedzeniu w dniu 22 marca Komitet Stałych Przedstawicieli osiągnął porozumienie w sprawie kompromisowego wniosku prezydencji, w którym podjęta została decyzja o zmianie podstawy prawnej z art. 207 (wspólna polityka handlowa) na art. 114 TFUE. W związku z tym zasięgnięcie opinii Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego przez Radę stanie się obowiązkowe.

3.

Uwagi ogólne

3.1.

Podstawa prawna

3.1.1.

Biorąc pod uwagę ostatnią opinię Trybunału Sprawiedliwości, EKES zgadza się z propozycją kompromisu zaproponowanego przez prezydencję, który umożliwia szybką ratyfikację traktatu z Marrakeszu.

3.1.2.

Ponadto zmiana podstawy prawnej sprawia, że opinia EKES-u staje się obowiązkowa i wzrasta znaczenie uwag poczynionych już w tym zakresie w niedawnej opinii w sprawie pakietu dotyczącego praw autorskich 8 .

3.2.

Treść

3.2.1.

W swojej opinii na temat pakietu dotyczącego praw autorskich EKES już odnosił się do obecnego wniosku. Komitet przypomina o znaczeniu i konieczności szybkiej ratyfikacji traktatu z Marrakeszu w sprawie ułatwienia dostępu do opublikowanych utworów drukowanych osobom niewidomym i słabowidzącym oraz osobom z innymi niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem, który to traktat wszedł w życie 30 września 2016 r. Traktat umożliwi wielu obywatelom europejskim, którzy są niewidomi, słabowidzący lub mają inne niepełnosprawności uniemożliwiające zapoznawanie się z drukiem, dostęp do większej liczby utworów, a tym samym otworzy im drogę do kultury, kształcenia i zatrudnienia, zapewniając rzeczywistą integrację społeczną.

3.2.2.

Wnioski dotyczące rozporządzenia i dyrektywy, które były częścią pakietu dotyczącego praw autorskich, pozwolą UE wywiązać się z międzynarodowych obowiązków ciążących na niej na mocy traktatu z Marrakeszu. Traktat wpisuje się ponadto w zobowiązania Unii wynikające z Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych.

3.2.2.1.

Wniosek dotyczący dyrektywy wprowadzi obowiązkowy wyjątek oraz zapewni jego funkcjonowanie w celu tworzenia i wymiany kopii w dostępnym formacie na jednolitym rynku.

3.2.2.2.

Ten wyjątek jest przeznaczony wyłącznie do użytku osób korzystających, ściśle określonych w art. 2 ust. 2 proponowanego rozporządzenia.

3.2.2.3.

Wniosek dotyczący rozporządzenia pozwoli na transgraniczną wymianę takich kopii między UE a państwami trzecimi będącymi stronami traktatu.

4.

Inne uwagi

4.1.

EKES zgadza się, że rozporządzenie jest jedynym odpowiednim sposobem wyeliminowania istniejących rozbieżności prawnych w państwach członkowskich.

4.2.

Komitet podkreśla, że - jak zaznaczono w dyrektywie - państwa członkowskie powinny odgrywać istotną rolę, popularyzując i udostępniając dostępne utwory beneficjentom zarówno w ich własnych krajach, jak i w krajach trzecich, które są stroną traktatu z Marrakeszu.

4.3.

EKES wyraża gotowość do aktywnego udziału w procesie oceny wynikającym zarówno z rozporządzenia, jak i dyrektywy.

4.4.

Ocena ta powinna zwłaszcza uwzględnić przedstawiony w dyrektywie wariant umożliwiający państwom członkowskim stosowanie systemów rekompensat dla podmiotów praw. Również zgodnie z dyrektywą należy ściśle monitorować, czy takie systemy rekompensat nie mają negatywnego wpływu na dostępność i dostarczanie utworów w formacie umożliwiającym grupie beneficjentów dostęp do nich.

	Georges DASSIS
	Przewodniczący
	Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

Dz.U.UE.C.2017.345.76