Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego "Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego...

1.

Wnioski i zalecenia

1.1.

EKES popiera systematyczne starania o uruchomienie wszystkich zasadniczych elementów unii rynków kapitałowych do 2019 r. i oczekuje, że przyniesie to korzyści w postaci zwiększenia możliwości inwestycyjnych, skuteczniejszego pośrednictwa finansowego, dywersyfikacji inwestycji i większych zdolności radzenia sobie z ryzykiem.

1.2.

EKES uważa, że jest ważne, by w wypadku tworzenia nowych możliwości transgranicznej dystrybucji funduszy inwestycyjnych wypracować wyważony stosunek między wymogami ochrony inwestorów, które w tej relacji stanowią główną zasadę, a zapewnieniem wystarczającej swobody dla inwencji twórców i dystrybutorów produktów inwestycyjnych.

1.3.

EKES zgadza się z Komisją Europejską, że głównymi barierami regulacyjnymi dla transgranicznej dystrybucji funduszy inwestycyjnych są obecnie wymogi dotyczące marketingu, opłaty urzędowe, procedury powiadamiania i wymogi administracyjne na szczeblu krajowym. Jednocześnie jest świadomy istnienia dalszych barier - które nie są jednak przedmiotem proponowanych uregulowań - takich jak przepisy podatkowe, których harmonizacja jest wykonalna raczej w długiej perspektywie.

1.4.

EKES jest jednak przy tym zdania, że główne przyczyny istnienia barier dla transgranicznej dystrybucji funduszy inwestycyjnych wynikają zasadniczo nie z kształtu obowiązujących obecnie rozporządzeń i dyrektyw, ale przede wszystkim z braku szczegółowych wytycznych i instrukcji Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) i w rezultacie z istnienia różnych przepisów w poszczególnych państwach. Większości propozycji powinny zatem towarzyszyć szczegółowe i objaśniające instrukcje ESMA, a wniosek dotyczący nowego rozporządzenia powinien stanowić jedynie ogólne ramy zapewniające spójność podejścia regulacyjnego.

1.5.

EKES uważa, że w celu osiągnięcia efektu ekonomii skali należy ograniczyć przejawy "krajowej kreatywności" w tworzeniu struktur opłat i przestawić się na jasno zdefiniowane, niebudzące wątpliwości interpretacyjnych krajowe uregulowania, których treść będzie spójna w całej UE.

1.6.

EKES przyjmuje z zadowoleniem i popiera zamiar zwiększenia przejrzystości opłat urzędowych, gdyż może to przyczynić się do znacznego przyspieszenia procesu transgranicznej dystrybucji funduszy inwestycyjnych. ESMA odgrywa tu niezastąpioną rolę.

1.7.

EKES apeluje, by wprowadzono takie przepisy dotyczące systematycznego zgłaszania informacji reklamowych, które będą wystarczająco rygorystyczne, by uniemożliwiać kontynuację działań mogących prowadzić do fragmentacji rynku UE.

1.8.

EKES przyjmuje z zadowoleniem utworzenie bazy danych ESMA, ale zwraca uwagę, że nie powinno w związku z tym dochodzić do nakładania na podmioty zarządzające aktywami dodatkowych wymogów dotyczących powiadomień oraz że wymogi te powinny odnosić się wyłącznie do właściwych organów krajowych.

1.9.

Jeśli chodzi o proponowane przepisy dotyczące zaprzestania wprowadzania do obrotu i marketingu funduszy inwestycyjnych, EKES skłania się ku opinii, by decyzja o zaprzestaniu nie była obowiązkowa i należała do podmiotu zarządzającego aktywami.

1.10.

EKES zaleca ustanowienie bardziej szczegółowych przepisów gwarantujących weryfikację kwalifikacji i kompetencji osób świadczących usługi inwestycyjne.

2.

Tło i szerszy kontekst: wdrożenie wszystkich elementów unii rynków kapitałowych do 2019 r.

2.1.

Unia rynków kapitałowych to długofalowy projekt UE, którego celem jest poprawa wydajności i skuteczności procesu pośrednictwa finansowego. Skutki jej powstania powinny być widoczne po 2019 r., kiedy zakłada się uruchomienie wszystkich jej obecnie planowanych elementów, i oznaczać powstanie długotrwale przyjaznego otoczenia dla inwestycji przyczyniającego się do silnego wzrostu gospodarczego, konkurencyjności i zatrudnienia.

2.2.

W połączeniu z unii bankową sprawnie działająca unia rynków kapitałowych wesprze środowisko jednolitego rynku wewnętrznego oraz wzmocni unię gospodarczą i walutową. Jednocześnie przyczyni się też do zwiększenia atrakcyjności inwestycyjnej UE w kontekście światowym. Bardzo ważne jest wzmocnienie aspektu dywersyfikacji jako sposobu na transgraniczny udział sektora prywatnego w podziale ryzyka. Aby to zadziałało, konieczne jest zapobieżenie rozprzestrzenianiu niskiej jakości aktywów, gdyż zwiększyłoby to jeszcze ryzyko.

2.3.

Propozycje Komisji Europejskiej nawiązują do osiągniętych dotychczas postępów w tworzeniu unii rynków kapitałowych od czasu jej zainicjowania w 2015 r. i idą w kierunku skutecznej mobilizacji kapitału i jego alokacji w zależności od jego rentowności, tak aby był on dostępny dla wszystkich rodzajów przedsiębiorstw, w tym małych i średnich.

2.4.

Obecne propozycje Komisji Europejskiej dotyczą w szczególności wsparcia dla transgranicznego rynku funduszy inwestycyjnych i są ukierunkowane na rynek obligacji zabezpieczonych w ramach UE jako źródło długoterminowego finansowania oraz na wprowadzenie większej pewności prawna w przypadku transgranicznych transakcji w obrocie papierami wartościowymi i wierzytelnościami. Dobrze jest mieć na uwadze wzajemne powiązania między tymi proponowanymi środkami. Przy tym konieczne jest też respektowanie treści planu działania w zakresie technologii finansowej i planu działania na rzecz zrównoważonego finansowania, ponieważ plany te również są bardzo ważne dla urzeczywistnienia w pełni rozwiniętej unii rynków kapitałowych.

2.5.

Celem jest osiągnięcie do 2019 r. większych postępów w zakresie unii rynków kapitałowych, przynajmniej w następujących trzech sprawach: wzmocnienie roli europejskich marek i paszportów produktów finansowych; harmonizacja i uproszczenie zasad z myślą o transgranicznemu pogłębieniu i ujednoliceniu rynków kapitałowych; zapewnienie spójniejszego i skuteczniejszego nadzoru nad tymi rynkami.

2.6.

Celem proponowanych środków jest osiągnięcie wyższych poziomów integracji i jednorodności na rynku funduszy zbiorowego inwestowania, zmniejszenie kosztów na poziomie transgranicznym, wyraźne powiększenie oferty dla inwestorów i lepsza ochrona inwestorów w oparciu o wspólne zasady. W tym duchu otwarcie rynków dla transgranicznej dystrybucji funduszy inwestycyjnych stanowi szansę, z którą wiąże się jednak konieczność usunięcia krajowych barier ustawodawczych i nieustawodawczych.

3.

Cel rozwiązań mających za zadanie ułatwienie transgranicznej dystrybucji funduszy zbiorowego inwestowania

3.1.

Fundusze zbiorowego inwestowania stanowią ważne narzędzie procesu pośrednictwa finansowego, które umożliwia alokację prywatnych i publicznych zasobów finansowych i przeznaczanie ich na realne projekty biznesowe i projekty produktywnych inwestycji publicznych. Wielkość funduszy zbiorowego inwestowania w UE wynosi 14 300 mld EUR, a zatem jest bardzo zbliżona do wysokości unijnego PKB.

3.2.

Ich potencjał nie jest jednak jeszcze w pełni wykorzystywany w kontekście transgranicznym, gdyż około 37 % przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe i około 3 % alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest zarejestrowanych do celów sprzedaży w więcej niż trzech państwach członkowskich.

3.3.

Do przyczyn tej sytuacji, oprócz utrzymujących się barier naturalnych, należą również ograniczenia regulacyjne utrudniające transgraniczną dystrybucję funduszy inwestycyjnych na większą skalę. Celem propozycji Komisji Europejskiej jest zmniejszenie liczby tych barier dla wszystkich rodzajów funduszy inwestycyjnych i ułatwienie transgranicznej dystrybucji funduszy, co mogłoby znaleźć odzwierciedlenie w szybszej dystrybucji i w niższych cenach dystrybuowanych produktów dzięki korzyściom skali. Istnienie barier regulacyjnych można stwierdzić przede wszystkim w dziedzinie wymogów dotyczących marketingu, opłat urzędowych, procedur powiadamiania i wymogów administracyjnych na szczeblu krajowym. Bariery te można usunąć poprzez zapewnienie przejrzystości i harmonizację. Proponowane środki mają głównie charakter techniczny.

4.

Uwagi ogólne

4.1.

EKES sądzi, że główne przyczyny istnienia barier dla transgranicznej dystrybucji funduszy inwestycyjnych wynikają przede wszystkim nie z kształtu istniejących obecnie stosownych rozporządzeń i dyrektyw, ale z braku szczegółowych wytycznych lub instrukcji wydawanych przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) i związanych z tym różnic w przepisach obowiązujących w poszczególnych państwach europejskich. Nowe rozporządzenie powinno zatem dotyczyć jak najmniejszej liczby przypadków, natomiast większość propozycji powinna skupić się na szczegółowych i wyjaśniających instrukcjach ESMA, które klarownie objaśniałyby obowiązujące przepisy, a nie na tworzeniu nowych norm. Dzięki takiemu podejściu zapewniono by kontynuację dotychczasowego pozytywnego wkładu ESMA w ujednolicanie przepisów.

4.2.

EKES postrzega środki zaproponowane w niniejszej opinii jako ważne, aczkolwiek wiele z nich jest przeważnie pomocniczymi rozwiązaniami natury technicznej. W ogólnym kontekście stanowią jednak znaczący wkład również w funkcjonowanie UGW. Jednocześnie EKES zaleca, by włączyć treść wszystkich czterech przedmiotowych dokumentów do nowego kompleksowego wniosku dotyczącego rozporządzenia.

4.3.

EKES uważa, że wprowadzając nowe reguły gry, trzeba zachować wyważony stosunek między wymogami ochrony inwestorów a zapewnieniem wystarczającej swobody dla inwencji twórców i dystrybutorów produktów inwestycyjnych. Efekt w postaci ochrony inwestorów wzmaga systematyczna edukacja finansowa.

4.4.

Wysokiej jakości przepisy UE, na przykład uregulowania dotyczące przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) i dyrektywa w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (ZAFI), powinny być nadrzędne wobec ogólnych zasad takich jak dyrektywa w sprawie rynków instrumentów finansowych (MiFID). Praktyczne doświadczenie pokazuje, że UCITS i ZAFI zapewniają wysokiej jakości ramy dla funduszy inwestycyjnych, jednak zdaniem EKES-u MiFID, oprócz pewnych korzyści, przyniosła także duży poziom niepewności i paradoksalnie doprowadziła do dalszego rozdrobnienia jednolitego rynku i powstania różnic między państwami UE.

4.5.

EKES uznaje fakt, że dla transgranicznej dystrybucji funduszy inwestycyjnych potrzebna jest stabilność systemu podatkowego, która jest warunkiem istnienia trwałego otoczenia biznesu. Na obecnym etapie nie rozważa się pełnej harmonizacji przepisów podatkowych, w tym stawek podatkowych. Niemniej można założyć, że w przyszłości dążenie do harmonizacji podatkowej mogłoby przyczynić się do stworzenia jednolitych warunków opodatkowania w tym sektorze w całej UE. Obecne wysiłki na rzecz zbliżenia parametrów podatkowych są jednak nakierowane na inne instrumenty podatkowe.

4.6.

EKES jest zdania, że w celu osiągnięcia pożądanego efektu korzyści skali należy ograniczyć "krajową kreatywność" przy tworzeniu struktur opłat (wychodzących często poza ramy europejskich uregulowań w celu pokrycia niezbędnych nakładów) i wprowadzić jasno zdefiniowane, nie budzące wątpliwości interpretacyjnych i spójne krajowe uregulowania.

4.7.

Komunikat Komisji w sprawie prawa właściwego dla skutków rozporządzających transakcji w obrocie papierami wartościowymi

4.7.1.

EKES zgadza się, że celem jest podjęcie działań prowadzących do zmniejszenia niepewności prawa w kontekście transgranicznych transakcji w obrocie papierami wartościowymi i wierzytelnościami. Uznaje, że zasadnicze znaczenie ma zapewnienie jasności i przewidywalności co do tego, które prawo krajowe ma zastosowanie przy ustalaniu, kto jest właścicielem aktywów bazowych tych transakcji, gdyż ryzyko prawne wynikające z niepewności może prowadzić do dodatkowych strat. W związku z tym istotne i niezbędne jest wyjaśnienie terminologii prawniczej odnoszącej się do elementu rozporządzającego i elementu obligacyjnego.

4.8.

Rozporządzenie w sprawie prawa właściwego dla skutków przelewu wierzytelności wobec osób trzecich

4.8.1.

W następstwie wspomnianego komunikatu EKES przyjmuje z zadowoleniem zamysł, by wyeliminować opisaną powyżej niepewność prawa poprzez zaproponowanie jednolitych zasad ustalania, które prawo krajowe reguluje własność wierzytelności przelewanej w kontekście transakcji transgranicznej. Transgraniczny przelew wierzytelności jest procesem, w ramach którego przedsiębiorstwa mogą uzyskiwać płynność i dostęp do kredytów za pośrednictwem wyspecjalizowanych spółek. EKES uznaje, że pewność prawa w tej dziedzinie przyczyni się do zwiększenia inwestycji transgranicznych, w tym przez angażowanie małych i średnich przedsiębiorstw; dotyczy to faktoringu, kolateralizacji, sekurytyzacji.

4.9.

Dyrektywa w sprawie transgranicznej dystrybucji funduszy zbiorowego inwestowania

4.9.1.

EKES popiera stworzenie warunków do lepszego wykorzystania potencjału transgranicznej dystrybucji funduszy inwestycyjnych, co oznacza, że krajowe wymogi w zakresie wprowadzania do obrotu powinny być przejrzystsze na szczeblu krajowym i unijnym, a struktura opłat urzędowych na szczeblu UE powinna być przejrzystsza i respektować wspólne nadrzędne zasady, jeśli chodzi o ustalanie opłat.

4.9.2.

EKES opowiada się za tym, by wybór środków wsparcia lokalnych inwestorów pozostawiono zarządzającym funduszami inwestycyjnymi.

4.9.3.

Z zadowoleniem przyjmuje harmonizację procedur dotyczących korzystania z paszportu umożliwiającego dystrybucję funduszy inwestycyjnych w kontekście transgranicznym.

4.9.4.

Zgadza się z ustanowieniem zharmonizowanych zasad w odniesieniu do informacji reklamowych.

4.9.5.

Popiera utworzenie systemu, w ramach którego państwa członkowskie zapewniają łatwy dostęp (drogą elektroniczną oraz w języku zwyczajowo używanym w sferze finansów międzynarodowych) do przepisów ustawowych i wykonawczych dotyczących transgranicznego wprowadzania do obrotu funduszy inwestycyjnych na ich terytorium.

4.10.

Rozporządzenie w sprawie ułatwienia transgranicznej dystrybucji funduszy zbiorowego inwestowania

4.10.1.

EKES z zadowoleniem przyjmuje podstawowy cel rozporządzenia, jakim jest wypracowanie jednolitego rozumienia definicji wymogów dotyczących informacji reklamowych oraz środków mających na celu zapewnienie przejrzystości krajowych przepisów dotyczących wymogów w zakresie wprowadzania funduszy do obrotu.

4.10.2.

Popiera proponowaną zasadę, by opłaty były proporcjonalne do zadań realizowanych w obszarze nadzoru. EKES oczekuje, że prowadzenie internetowej bazy danych opłat i odpowiednich metod ich naliczania przyniesie korzyści, jednak uważa, że zadanie to jest wielkim wyzwaniem. Zaleca jednak, by ocenić te korzyści pod kątem poniesionych kosztów i określić ewentualne ryzyko związane z funkcjonowaniem bazy danych. EKES przewiduje opracowanie wykonawczych standardów technicznych dotyczących informacji o opłatach oraz utrzymywania i udostępniania internetowej bazy danych dotyczących opłat przez ESMA.

4.10.3.

EKES z zadowoleniem przyjmuje specyfikację wymogów dotyczących przepływu informacji oraz ich ujednolicenia i uproszczenia, a także uregulowanie czynności poprzedzających wprowadzanie do obrotu, podczas których bada się zainteresowanie inwestorów pod kątem ich planowanych strategii lub możliwości inwestycyjnych.

5.

Uwagi szczegółowe

5.1.

Jeśli chodzi o opłaty i płatności nałożone przez właściwe organy krajowe oraz ich przejrzystość, EKES popiera przedstawiony we wniosku zamiar zwiększenia przejrzystości w obszarze opłat urzędowych, w tym określenia roli ESMA w zakresie gromadzenia niezbędnych informacji. EKES uważa, że ten środek może przynieść dalsze ułatwienie transgranicznej dystrybucji funduszy inwestycyjnych.

5.2.

Proponuje się wprowadzić na szczeblu właściwych organów krajowych zasady dotyczące systematycznego przekazywania informacji reklamowych w celu ich weryfikacji ex ante. Tym niemniej różne przepisy właściwych organów krajowych mogą, zdaniem EKES-u, oznaczać fragmentację rynku UE, a zatem w tej kwestii nie powinno być w ramach jednolitego rynku żadnych różnic. W związku z tym EKES zaleca, aby w tej kwestii właściwe organy krajowe nie miały możliwości stosowania różnych sposobów podejścia.

5.3.

EKES wprawdzie z zadowoleniem przyjmuje utworzenie bazy danych ESMA obejmującej zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, spółki zarządzające UCITS, alternatywne fundusze inwestycyjne (AFI) oraz UCITS, ale dodaje, że nie jest wskazane nakładanie na podmioty zarządzające aktywami dalszych wymogów dotyczących przekazywania informacji. Zdaniem EKES-u powinno zatem być jasne, że wymogi co do powiadomień zwarte w art. 10 i 11 wniosku dotyczącego rozporządzenia powinny być wymogami dotyczącymi poszczególnych właściwych organów krajowych, które nie powinny nakładać na uczestników rynku dalszych wymogów co do przekazywania informacji.

5.4.

EKES zwraca uwagę na to, że proponowana definicja czynności poprzedzających wprowadzanie do obrotu nie powinna pojawiać się w dyrektywie o zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Potrzeba wprawdzie większej jasności i spójności prawa, ale mając na uwadze praktyczne doświadczenia, lepszym - lub jedynym - sposobem ich osiągnięcia są środki i instrumenty o charakterze nieustawodawczym. EKES obawia się, że obecny wniosek mógłby doprowadzić do dalszej fragmentacji jednolitego rynku w wyniku opracowywania krajowych wykładni.

5.5.

Jeśli chodzi o przepisy dotyczące zaprzestania wprowadzania do obrotu i marketingu funduszy inwestycyjnych, EKES sądzi, że proponowane zasady mogłyby prowadzić do zakłócenia funkcjonowania jednolitego rynku z punktu widzenia funduszy inwestycyjnych. Decyzja o zaprzestaniu wprowadzania do obrotu jednostek uczestnictwa/udziałów jakichkolwiek funduszy inwestycyjnych w jakimkolwiek państwie powinna być wyłącznie biznesową decyzją spółki zarządzającej aktywami. Z punktu widzenia ochrony inwestorów wystarczającą ochronę (potwierdzoną w praktyce) zapewnia:

5.6.

Inne bariery dla transgranicznej dystrybucji funduszy inwestycyjnych

5.6.1.

Kolejną barierą dla transgranicznej dystrybucji są przepisy dotyczące weryfikacji kwalifikacji osób świadczących usługi inwestycyjne. EKES jest zdania, że należy przyjąć bardziej szczegółowe przepisy i określić na przykład:

5.6.2.

EKES zaleca, by ustanowić szczegółowe i jednoznaczne uregulowania co do tego, które przepisy mają zastosowanie do dystrybucji funduszy inwestycyjnych: w praktyce na razie nie jest jasne, jakie przepisy (MiFID czy dyrektywa w sprawie UCITS/ZAFI) mają zastosowanie do dystrybucji funduszy. Sytuacja, gdy każdy organ regulacyjny stosuje inne podejście, stanowi zdaniem EKES-u jedną z głównych przeszkód dla transgranicznej dystrybucji. Należy jednoznacznie ustalić, że dystrybucja funduszy wchodzi wyłącznie w zakres przepisów dyrektywy w sprawie UCITS/ZAFI (w odniesieniu do funduszy własnych, funduszy zarządzanych i funduszy stron trzecich), w przypadku których spółka zarządzająca nie potrzebuje zezwolenia zgodnie z MiFID ani licencji na świadczenie usług na mocy MiFID.

5.6.3.

EKES uważa, że nie należy wymagać składania sprawozdań na poziomie lokalnym (krajowym). Organy regulacyjne nie powinny mieć możliwości wymagania sprawozdań dotyczących funduszy lokalnych (krajowych) ani w formie regulacyjnych sprawozdań dla organów regulacyjnych, ani w formie jakichkolwiek zobowiązań do publikowania informacji na przykład w prasie.

5.6.4.

EKES sądzi, że interaktywna baza danych ESMA obejmująca opłaty i płatności powinna zostać w przyszłości rozszerzona, tak by obejmowała także:

Wniosek o konsultację	Rada Unii Europejskiej, 12.4.2018 Parlament Europejski, 16.4.2018
Podstawa prawna	Art. 53 ust. 1, art. 114 i 304 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Sekcja odpowiedzialna	Sekcja ds. Unii Gospodarczej i Walutowej oraz Spójności Gospodarczej i Społecznej
Data przyjęcia przez sekcję	27.6.2018
Data przyjęcia na sesji plenarnej	11.7.2018
Sesja plenarna nr	536
Wynik głosowania (za/przeciw/wstrzymało się)	152/0/1

Dz.U.UE.C.2018.367.50

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

"Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie prawa właściwego dla skutków rozporządzających transakcji w obrocie papierami wartościowymi"

	Luca JAHIER
	Przewodniczący
	Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

Dz.U.UE.C.2018.367.50

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego "Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie prawa właściwego dla skutków rozporządzających transakcji w obrocie papierami wartościowymi"

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

"Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie prawa właściwego dla skutków rozporządzających transakcji w obrocie papierami wartościowymi"