Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego "Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie rozwoju sieci energetycznych w Europie" [COM(2017) 718 final].
Dz.U.UE.C.2018.262.80
Akt nienormatywnyOpinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego "Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie rozwoju sieci energetycznych w Europie"
(2018/C 262/14)
(Dz.U.UE C z dnia 25 lipca 2018 r.)
Sprawozdawca: Andrés BARCELÓ DELGADO
Wniosek o konsultację | Komisja Europejska, 12.2.2018 |
Podstawa prawna | Art. 304 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej |
Sekcja odpowiedzialna | Sekcja Transportu, Energii, Infrastruktury i Społeczeństwa Informacyjnego |
Data przyjęcia przez sekcję | 5.4.2018 |
Data przyjęcia na sesji plenarnej | 19.4.2018 |
Sesja plenarna nr | 534 |
Wynik głosowania | 157/1/2 |
(za/przeciw/wstrzymało się) |
EUROPEJSKI KOMITET EKONOMICZNO-SPOŁECZNY
Konkretnie rzecz biorąc, na 2020 r. wyznaczono cel, aby państwa członkowskie osiągnęły poziom 10 % połączeń międzysystemowych z państwami sąsiednimi. Ponadto z myślą o połączeniu celu wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych z odpowiednim rozwojem połączeń międzysystemowych Rada Europejska uzgodniła podniesienie celu związanego z połączeniami międzysystemowymi do poziomu wynoszącego 15 % w 2030 r.
Trzecia lista projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, która oczekuje jeszcze na zatwierdzenie przez Parlament Europejski, obejmuje 173 projekty przyczyniające się do realizacji docelowych poziomów w zakresie połączeń międzysystemowych na lata 2020-2030.
Pomimo ambitnego charakteru tej listy i pomimo istniejących środków wsparcia zarówno trudności techniczne związane z projektami, jak i ich skutki polityczne i administracyjne oraz brak akceptacji społecznej sprawiają, że do 2020 r. zostanie ukończonych mniej niż 30 % ze 173 projektów uwzględnionych w trzecim przeglądzie projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, przeprowadzonym w 2017 r.
Do opóźnienia przyczynił się fakt, że przepisy dotyczące TEN-E nie zostały w pełni zastosowane na poziomie krajowym.
W tym przypadku priorytetem polityki jest synchronizacja sieci elektroenergetycznej państw bałtyckich z kontynentalną siecią europejską oraz zlikwidowanie izolacji sieci gazowych i uzależnienia od jednego źródła gazu w państwach bałtyckich i Finlandii.
EKES w pełni popiera osiągnięcie porozumienia politycznego wspierającego ukończenie projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania w dziedzinie gazu w 2021 r., zarówno w zakresie połączeń międzysystemowych między Estonią a Finlandią, jak i między Polską a Litwą.
Niestety, nawet pomimo zatwierdzenia linii Zatoki Biskajskiej, połączenia międzysystemowe między Półwyspem Iberyjskim a resztą Europy w niewielkim stopniu odpowiadają celom przyjętym na rok 2020 r. i są bardzo oddalone od celów na rok 2030.
Poziom połączeń międzysystemowych między Hiszpanią i Portugalią nie rozwiązuje podstawowego problemu, jakim jest brak połączeń między Półwyspem Iberyjskim a Francją, gdyż choć półwysep może połączyć się z Europą i zintegrować na rynku wewnętrznym jedynie poprzez Francję, to poziom połączeń międzysystemowych z tym krajem wynosi około 2,8 %.
Niewielki odsetek połączeń międzysystemowych przyczynia się do tego, że ceny energii elektrycznej na Półwyspie Iberyjskim należą do najwyższych w Europie, a ponoszone przez system koszty włączenia energii ze źródeł odnawialnych są również bardzo wysokie, ponieważ potrzebne są duże zdolności wspierania mocy oraz zastosowanie procedur umożliwiających zarządzanie wysoką zmiennością udziału poszczególnych źródeł energii w koszyku energetycznym. Niedawne oświadczenie prezydenta Emmanuela Macrona stanowi niezbędne poparcie polityczne dla obu przewidzianych połączeń międzysystemowych przez Pireneje, których budowa wciąż jest w powijakach.
Region ten jest narażony na przerwy w dostawach i płaci wyższe ceny za gaz niż pozostała część UE pomimo geograficznej bliskości do dostawcy gazu.
Główne cele to uruchomienie połączenia międzysystemowego Bułgaria-Serbia, początek inwestycji w terminal skroplonego gazu ziemnego (LNG) na wyspie Krk (pierwsze półrocze 2018 r.) i rozpoczęcie budowy korytarza Bułgaria-Austria na odcinku biegnącym przez Rumunię.
Główny cel skupia się na połączeniu wytwarzania i przesyłu energii ze źródeł odnawialnych oraz na stworzeniu ram prawnych i regulacyjnych sprzyjających tego rodzaju projektom na tym obszarze, mającym potencjał do wytwarzania energii wiatrowej na poziomie między 4 % a 12 % zużycia energii w UE w 2030 r.
Cyfryzacja oznacza, że w nowych projektach inwestycyjnych odsetek systemów będzie coraz większy.
Mając na uwadze dane samej Komisji, docelowy poziom 15 % elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych do 2030 r. wydaje się trudny do osiągnięcia, zwłaszcza jeśli przeprowadzona zostanie poprawna analiza według "wąskich gardeł geograficznych", a nie tylko według państw członkowskich.
Wymienione trzy progi bezpośrednio wiążą cele w zakresie rozwoju odnawialnych źródeł energii i integrację na rynku wewnętrznym z celami w zakresie połączeń międzysystemowych, co przyczynia się do osiągnięcia wszystkich wspomnianych celów.
Zarówno państwa bałtyckie, jak i Bułgaria, Niemcy, Polska i Rumunia spełniają dwa z trzech progów, natomiast pozostałe państwa członkowskie można uznać za całkowicie zintegrowane, gdyż spełniają wszystkie trzy progi.
Ponadto w przypadku projektów, które znacznie zwiększyłyby aktualną zdolność przepustową połączeń międzysystemowych w punktach nieosiągających celu wynoszącego 10 %, należy zastosować wszelkie dostępne instrumenty finansowe, takie jak instrument "Łącząc Europę", europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne oraz Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych. Projekty te powinny być przedmiotem specjalnych uregulowań, a zarazem należy w ich przypadku wzmocnić środki dotyczące zarządzania na poziomie europejskim, które przyspieszą wdrażanie tych projektów.
Konieczne są spójne działania wszystkich zaangażowanych stron, w tym państw członkowskich, operatorów systemów przesyłowych, promotorów projektów i organów regulacyjnych. Bardzo pozytywne są takie inicjatywy jak forum ds. infrastruktury energetycznej, które odbywa się co roku w Kopenhadze i umożliwia aktywne zaangażowanie wszystkich tych podmiotów, co pozwala na znalezienie rozwiązań problemów związanych z rozwijaniem projektów połączeń międzysystemowych.
W wypadku braku połączeń międzysystemowych polityka wspierania energii ze źródeł odnawialnych będzie wiązać się ze znacznymi wahaniami cen, koniecznością większych inwestycji w "technologie wspierające" i marnowaniem energii wytwarzanej ze źródeł odnawialnych w okresach, w których wzrostowi wytwarzania energii towarzyszy jednoczesny spadek jej zużycia.
Bruksela, dnia 19 kwietnia 2018 r.
Luca JAHIER | |
Przewodniczący | |
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego |
© Unia Europejska, http://eur-lex.europa.eu/
Za autentyczne uważa się wyłącznie dokumenty Unii Europejskiej opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.