Ograniczenie niepożądanych przyłowów i eliminacja odrzutów w rybołówstwie europejskim - Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 31 stycznia 2008 r. w sprawie strategii na rzecz ograniczenia niepożądanych przyłowów i eliminacji odrzutów w rybołówstwie europejskim (2007/2112(INI)).
Dz.U.UE.C.2009.68E.26
Akt nienormatywnyOgraniczenie niepożądanych przyłowów i eliminacja odrzutów w rybołówstwie europejskim
P6_TA(2008)0034
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 31 stycznia 2008 r. w sprawie strategii na rzecz ograniczenia niepożądanych przyłowów i eliminacji odrzutów w rybołówstwie europejskim (2007/2112 (INI))
(2009/C 68 E/05)
(Dz.U.UE C z dnia 21 marca 2009 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego zatytułowany "Strategia na rzecz ograniczenia niepożądanych przyłowów i eliminacji odrzutów w rybołówstwie europejskim" (COM (2007)0136),
– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 2371/2002 z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie ochrony i zrównoważonej eksploatacji zasobów rybołówstwa w ramach wspólnej polityki rybołówstwa(1), w szczególności jego art. 2,
– uwzględniając komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego w sprawie wspólnotowego planu działania mającego na celu zmniejszenie odrzutów ryb (COM(2002)0656) oraz rezolucję Parlamentu Europejskiego w tej sprawie z dnia 19 czerwca 2003 r.(2),
– uwzględniając rezolucję z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie metod połowu bardziej przyjaznych dla środowiska(3),
– uwzględniając umowę z 1995 r. w sprawie wykonania postanowień Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza z dnia 10 grudnia 1982 r. odnoszących się do ochrony i zarządzania zasobami rybnymi międzystrefowymi i zasobami rybnymi masowo migrującymi,
– uwzględniając wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (dyrektywa w sprawie strategii morskiej) (COM(2005)0505) oraz stanowisko Parlamentu w tej sprawie z dnia 14 listopada 2006 r.(4),
– uwzględniając art. 45 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rybołówstwa oraz opinię Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (A6-0495/2007),
A. mając na uwadze, że odrzuty są problemem światowym i wynoszą, jak się szacuje, od 7 do 27 milionów ton rocznie, co stanowi jedną czwartą połowów ryb i innych gatunków, oraz że nie istnieją dane dla całej UE, chociaż FAO szacuje, że odrzuty na Morzu Północnym wynoszą od 500.000 do 880.000 ton,
B. mając na uwadze, że tak wysokie odrzuty szkodzą środowisku naturalnemu, hamują odnowę uszczuplonych stad i powodują straty czasu i energii w sektorze rybołówstwa,
C. mając na uwadze, że komisarz Joe Borg określił takie ilości odrzutów jako "nieetyczne",
D. mając na uwadze, że udział wszystkich zainteresowanych podmiotów polityki rybackiej, a w szczególności sektora rybołówstwa, jest podstawowym warunkiem dla określenia środków, które mogłyby przyczynić się do zrównoważonego zarządzania zasobami morskimi,
E. mając na uwadze, że odrzuty, które mają miejsce w przypadku większości narzędzi, chociaż niektóre rodzaje narzędzi, takie jak włok, powodują większe odrzuty niż inne, są zjawiskiem związanym nie tylko z jednym rodzajem narzędzi, lecz że znaczenie ma również rodzaj danego łowiska, jak w przypadku łowisk europejskich, które są prawie wszystkie wielogatunkowe, co zwiększa ryzyko odrzutów; mając na uwadze, że niekiedy tradycyjne łodziowe rybołówstwo przybrzeżne może mieć mniejsze wskaźniki odrzutów, ponieważ w większym stopniu wykorzystuje ono złowione ryby i opiera się na znajomości łowisk, aby unikać niepożądanych odłowów,
F. mając na uwadze, że duże odrzuty w niektórych połowach mogą wywołać zaniepokojenie społeczeństwa co do oddziaływania połowów na środowisko, powodując spadek zaufania konsumentów do ryb wprowadzanych do obrotu, i w ostateczności wpływając niekorzystnie na sprzedaż,
G. mając na uwadze, że odrzuty powodowane są przez szereg czynników - w tym zbyt wysoki nakład połowowy, obecne podejście w zakresie całkowitych dopuszczalnych połowów (TAC) i kontyngentów wymagające odrzutów, rozbieżność między specyfikacjami technicznymi narzędzi połowowych a minimalnymi wielkościami ryb do wyładunku, selekcję wielkościową i inne praktyki handlowe; mając na uwadze, że tradycyjnie najwięcej innowacji w zakresie narzędzi i metod połowowych skierowanych jest na zwiększenie połowów ryb, a nie na opracowanie bardziej selekcyjnych i mniej destrukcyjnych dla środowiska metod połowowych,
H. mając na uwadze, że wśród dokumentów podpisanych na szczeblu międzynarodowym i zawierających specjalne oświadczenia w sprawie konieczności zmniejszenia odrzutów i przyłowów UE przyjęła Kodeks odpowiedzialnego rybołówstwa FAO oraz międzynarodowy plan działania FAO na rzecz ograniczenia przypadkowych łowów ptactwa morskiego w rybołówstwie dalekomorskim oraz międzynarodowy plan działania FAO na rzecz zachowania oraz zarządzania zasobami rekinów, 17 rozdział Agendy 21 ONZ, Konwencję rzymską w sprawie rybołówstwa światowego, Deklarację z Kioto w sprawie trwałego wkładu rybołówstwa na rzecz bezpieczeństwa żywności, Porozumienie z Nowego Jorku w sprawie stosowania przepisów Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza oraz rezolucje Zgromadzenia ONZ nr 49/118 z 1994 r. i nr 50/25 z 1995 r., a także rezolucję 95. Konferencji międzyparlamentarnej, która odbyła się w Istambule w dniach od 15 do 20 kwietnia z 1996 r., Konwencję o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES) oraz Konwencję o różnorodności biologicznej,
I. mając na uwadze różne zobowiązania podjęte przez UE w ramach regionalnych organizacji rybackich oraz poszczególnych umów dwu- i wielostronnych, jakie UE zawarła,
1. z zadowoleniem przyjmuje ponowną próbę Komisji ożywienia dyskusji na ten poważny temat, aby ostatecznie nakierować wspólną politykę rybacką (WPRyb) na ostateczną likwidację odrzutów;
2. z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji jako pierwszą próbę dotarcia do sedna problemu przyłowów, lecz podkreśla pilną potrzebę opracowania przepisów mających na celu zaprzestanie tej szkodliwej dla środowiska i niemoralnej praktyki, która w skrajnych przypadkach może obejmować do 90 % wszystkich złowionych ryb;
3. przypomina, że wpływ drobnego rybołówstwa na odrzuty jest niewielki i dlatego wnioskuje o większe wsparcie wspólnotowe dla promowania i rozwijania drobnego rybołówstwa przybrzeżnego i metodami tradycyjnymi;
4. również z zadowoleniem przyjmuje nową definicję odrzutów obejmującą gatunki ryb bez wartości handlowej oraz inne gatunki, z czego wynika, że należy zmniejszyć również pozostałe rodzaje odrzutów;
5. podkreśla, że polityka UE powinna skutecznie stawić czoła wszystkim różnego rodzaju przyłowom (w tym także, lecz nie wyłącznie, bezkręgowców, koralowców, ssaków morskich, ptaków i żółwi) oraz promować przyjazne środowisku metody połowów, które nie zagrażają morskiej różnorodności biologicznej i nie powodują niepotrzebnych szkód wśród innych organizmów żywych;
6. zauważa jednak z niepokojem, że dokonano niewielkich postępów w opracowaniu wspólnotowych planów działania na rzecz ptactwa morskiego i rekinów, pomimo że w 1999 r. Komisja podjęła zobowiązania na rzecz tych planów, i wzywa Komisję do jak najszybszego ukończenia obu planów;
7. wzywa Komisję, aby wzięła pod uwagę dostępną opinię naukową na temat albatrosów, które - szczególnie podczas połowów przy użyciu sznurów haczykowych - są obecnie zabijane na skalę, która grozi ich wyginięciem;
8. uważa, że zmniejszenie nakładu połowowego, gdyż uszczuplone stada składają się głównie z niewymiarowych ryb, i ulepszenie środków selekcji jest skutecznym sposobem zmniejszenia niepożądanych przyłowów i odrzutów; przyznaje, że zmniejszenie presji połowowej mogłoby przynieść znaczne korzyści dla sektora, ponieważ umożliwiłoby odnowę i zwiększenie produktywności uszczuplonych stad oraz oszczędność czasu i pracy przy sortowaniu połowu;
9. uważa, że przyłowy i odrzuty są poważnym problemem ekologiczno-gospodarczym, ponieważ z jednej strony są one przyczyną braku równowagi w niektórych systemach, a z drugiej strony zostały wskazane jako główna przyczyna uszczuplenia stad o dużej wartości handlowej, takich jak dorsz;
10. uważa, że zmniejszenie odrzutów pomogłoby w osiągnięciu dobrego stanu środowiska morskiego, czego wymaga dyrektywa w sprawie strategii morskiej;
11. uważa, że programy na rzecz zmniejszenia odrzutów muszą być w pełni włączone do ogólnej polityki Wspólnoty na rzecz trwałego zarządzania zasobami połowowymi;
12. uważa, że przyczyny odrzutów są różne w zależności od połowów, a także od metod połowowych i rodzaju danego łowiska, dlatego też należy dostosować rozwiązania do konkretnych przypadków;
13. choć odrzutów jako powszechnej praktyki nie można niczym usprawiedliwić, to przyznaje jednak, że o niektórych gatunkach wiadomo jest, iż mają one wysoki wskaźnik przeżywalności po wypuszczeniu oraz że wyjątki od zakazu połowów tych, jak również zagrożonych i chronionych gatunków powinny być dozwolone, pod warunkiem dostarczenia odpowiedniego uzasadnienia naukowego ich możliwości przeżycia;
14. podkreśla, że warunkiem skuteczności wprowadzanych regulacji jest należyte wykorzystywanie badań naukowych rybackich akwenów Unii Europejskiej, a także uwzględnienie specyfiki poszczególnych akwenów wynikającej zarówno z ich położenia, różnorodności gatunkowej organizmów morskich, jak również z funkcjonującego od lat modelu połowów;
15. gratuluje tym podmiotom sektora, które ostatnio rozpoczęły programy mające na celu opracowanie bardziej selektywnych narzędzi i metod połowowych, których celem jest redukcja odrzutów i zachęcenie innych do przyłączenia się do tego procesu poprzez wykorzystanie ich niezaprzeczalnej wiedzy w zakresie urządzeń połowowych w celu opracowania jeszcze bardziej innowacyjnych metod; ubolewa nad nastawieniem niektórych dokumentów przedstawionych Komisji, według których środki zmierzające do zmniejszenia odrzutów są "kłopotliwe";
16. podkreśla znaczenie dobrowolnego zmniejszania nakładu połowowego, jakie ma miejsce na niektórych łowiskach, i wzywa do opracowania mechanizmów pozwalających na przyznawanie kompensat finansowych za wysiłki tych rybaków;
17. przyjmuje z zadowoleniem niedawne wprowadzenie przez rząd Szkocji, we współpracy ze szkockim sektorem rybołówstwa, dobrowolnego systemu doraźnego zamykania obszarów połowowych w trybie pilnym, w ramach którego łowiska będą zamykane na okres trzech tygodni, jeżeli kapitanowie statków rybackich zidentyfikują na nich znaczne ilości niewymiarowego dorsza; uważa, że systemy takie jak ten - pierwszy tego rodzaju w Europie - mogą przyczynić się do zmniejszenia odrzutów przy pełnej współpracy ze strony sektora rybołówstwa;
18. zgadza się z Komisją, że klasyczne podejście WPRyb do zmniejszenia niepożądanych przyłowów, poprzez wyrażenie zgody w Radzie na coraz bardziej szczegółowe środki mające na celu uniknięcie odrzutów młodych osobników przy ograniczonym udziale rybaków, ma swoje ograniczenia i musi zostać uzupełnione programami zachęcającymi rybaków do zmniejszenia przyłowów i odrzutów, przy jednoczesnym uwzględnieniu specyficznych cech poszczególnych rodzajów połowu, co zwiększyłoby akceptację rybaków dla tych środków; uważa jednak, że zmniejszenie niepożądanych przyłowów nastąpi jedynie w wyniku zmian technicznych w narzędziach i praktykach połowowych;
19. zauważa, że opcja, którą Komisja uważa za najskuteczniejszą jest zakaz odrzutów, chociaż taki zakaz mógłby spowodować poważne problemy związane z jego wdrożeniem i wymagałby zwiększenia środków finansowych, logistycznych i ludzkich;
20. uważa, że selekcja wielkościowa (ang. highgrading) - praktyka odrzucania dobrych i legalnie złowionych ryb na rzecz innych, które mogłyby osiągnąć wyższą cenę rynkową - powinna zostać zakazana, nawet jeżeli byłoby to trudne do egzekwowania; uważa, że aby ułatwić egzekwowanie zakazu, należy wypróbować zainstalowanie telewizji przemysłowej (CCTV) na niektórych statkach;
21. zauważa fakt, że aby rybacy i inne podmioty wzięli odpowiedzialność za jakiekolwiek działania na rzecz zmniejszenia odrzutów i je przyswoili, muszą oni odgrywać główną rolę w monitoringu i kontroli, jako że ich współpraca i zaangażowanie jest kluczem do pomyślnego wdrożenia środków wykonawczych; wskazuje na fakt, że w innych jurysdykcjach istnieją przykłady, które powinny być zbadane: np. Kanada i Nowa Zelandia eksperymentowały, za zgodą rybaków, z telewizją przemysłową na pokładzie statków rybackich, który to nadzór video został uznany za bardzo skuteczny w zmniejszaniu odrzutów;
22. zachęca Komisję, państwa członkowskie i inne podmioty do rozważenia wprowadzenia bodźców dla sektora mających na celu ulepszenie metod połowów; uważa, że bodźce te mogłyby objąć:
– zezwolenie na zwiększenie liczby dni na morzu lub czasu połowów dla statków stosujących bardziej selektywne narzędzia połowowe,
– preferencyjny dostęp statków stosujących selektywne narzędzia do obszarów zamkniętych dla statków, które nie stosują selektywnych narzędzi,
– preferencyjny dostęp statków stosujących selektywne narzędzia do obszarów zamkniętych dla statków, które nie stosują selektywnych narzędzi;
23. zauważa, że rozporządzenie Rady (WE) nr 41/2007 z dnia 21 grudnia 2006 r. ustalające wielkości dopuszczalnych połowów na 2007 r. i związane z nimi warunki dla pewnych zasobów rybnych i grup zasobów rybnych, stosowane na wodach terytorialnych Wspólnoty oraz w odniesieniu do statków wspólnotowych na wodach, na których wymagane są ograniczenia połowowe(5) zawiera już jeden przykład preferencyjnego dostępu dla selektywnych narzędzi, przyznając dodatkowe dni na morzu trawlerom poławiającym homarca i stosującym kratownice sortujące, i zgadza się, że należy rozważyć takie dodatkowe zachęty;
24. wyraża przekonanie, że sektor zareaguje bardziej przychylnie i skutecznie na połączenie pozytywnych bodźców i negatywnych środków, którym należy dać szansę, aby mogły przynieść skutki; uważa ponadto, że zakaz odrzutów należałoby wprowadzić dopiero po wypróbowaniu innego rodzaju negatywnych środków, takich jak stopniowe zwiększanie wielkości oczek, zamykanie obszarów połowowych itp.;
25. podkreśla znaczenie prawidłowo działającego systemu kontrolnego, jeżeli zostaną wprowadzone zakazy odrzutów; zwraca uwagę, że brak wiedzy na temat ilości odrzutów wpływa niekorzystnie na oszacowanie wielkości zasobów i śmiertelności ryb oraz utrudnia ocenę środków podejmowanych w celu uniknięcia połowów ryb, które nie spełniają wymogów wielkości; wzywa Komisję do dalszego rozwijania technik monitoringu i w tym kontekście zwraca uwagę na możliwości, które otwierają elektroniczne dzienniki oraz wykorzystanie telewizji przemysłowej (CCTV);
26. nalega, aby selekcję wielkościową, będącą jednym z głównych powodów dokonywania odrzutów uznać za niezgodną z prawem oraz zakazać stosowania urządzeń, które ją umożliwiają, takich jak pokładowe kraty sortujące w połowach pelagicznych;
27. przyznaje, że najrozsądniej byłoby wybrać kilka połowów pilotażowych na podstawie liczby odrzutów lub stanu ochrony danego gatunku; podkreśla znaczenie wyboru pilotażowych projektów w szeregu stref, tak aby odzwierciedlić różnorodność geograficzną rybołówstwa wspólnotowego; uważa, że każdy pilotażowy projekt musi również uwzględniać wystarczającą liczbę statków, tak aby oddawać różnorodność połowów i zapewniać dobrą wymianę informacji z innymi podmiotami sektora; sugeruje, że dwa rodzaje połowów byłyby potencjalnymi kandydatami: połowy za pomocą włoków rozprzowych oraz połowy z przyłowami i odrzutami dorsza; zaleca, by podczas realizacji tych pilotażowych projektów oceniać inne połowy pod kątem ich wskaźnika odrzutów;
28. sugeruje, aby odrzuty wynikające z niezgodności norm technicznych w zakresie minimalnej wielkości ryb do wyładunku i rozmiaru oczek sieci potraktowane zostały jako kwestia priorytetowa, bowiem stosunkowo łatwo jest ten problem rozwiązać;
29. wzywa Komisję, aby wzięła pod uwagę dostępną opinię naukową na temat zasobów dorsza bałtyckiego, którego znaczny procent połowów jest zarejestrowany jako przyłowy;
30. proponuje podjąć następujące kroki w odniesieniu do każdego ocenianego połowu:
i) dokonać dokładnej oceny liczby i gatunków odrzucanych ryb i innych gatunków dla każdego segmentu łowiska; dane te powinny zostać uznane za wiarygodne i obiektywne przez rybaków, naukowców i wszelkie pozostałe strony;
ii) wprowadzić odpowiednie ramy dla zapewnienia pełnej konsultacji, zaangażowania i współpracy wszystkich podmiotów przed wyznaczeniem ilościowych celów w zakresie zmniejszenia odrzutów w danym okresie (np. zmniejszenie o 50 % w ciągu dwóch lat); w ich skład wchodziłyby regionalne komitety doradcze, a także rybacy, naukowcy, rządy krajowe, Komisja oraz organizacje pozarządowe zajmujące się ochroną środowiska; ich rola polegałaby na zbadaniu wszystkich pomysłów na likwidację odrzutów, w tym wyładunku przyłowów, środków technicznych, okresowych zamknięć, obszarów zamkniętych itp. oraz zaproponowaniu pozytywnych bodźców dla rybaków eksperymentujących z poszczególnymi technikami;
iii) pod koniec zaplanowanego okresu wdrażania, ocenić wyniki oraz określić, czy cele zostały osiągnięte; skuteczne metody zostałyby dodane do przepisów WPRyb; jeżeli cele zmniejszenia odrzutów nie zostaną osiągnięte, pośród innych proporcjonalnych środków zastosowane będą odpowiednie sankcje;
iv) dokonać regularnego przeglądu celów dotyczących odrzutów w celu ostatecznej likwidacji odrzutów;
v) przyjąć zakaz odrzutów dla danego rodzaju połowu tylko wówczas, jeżeli poprzednie kroki nie doprowadziły do osiągnięcia zamierzonego celu zmniejszenia odrzutów w ciągu pięciu lat od podjęcia tych kroków w odniesieniu do każdego rodzaju połowu;
31. wzywa Komisję do zwrócenia szczególnej uwagi na sposób, w jaki środki mogą zostać "przełożone" w celu zastosowania ich do floty UE dokonującej połowów na wodach krajów trzecich oraz zwraca się o potraktowanie stosowania najbardziej selektywnych narzędzi połowowych jako warunku niezbędnego do prowadzenia połowów w ramach porozumień partnerskich w sprawie połowów;
32. zauważa różnorodność i znaczenie połowów mieszanych w UE i stwierdza, że cele dotyczące zmniejszenia odrzutów muszą odzwierciedlać tę różnorodność, tak aby nie wymagać jednakowego zmniejszenia ilości odrzutów od wszystkich rodzajów połowu jednocześnie, ponieważ ich wyjściowe poziomy odrzutów mogą się różnić;
33. podkreśla, że jeżeli zostanie przyjęty zakaz odrzutów na niektórych łowiskach, to w celu uniknięcia negatywnych skutków, takich jak powstanie rynku ryb niedojrzałych lub złowionych w ilościach przekraczających kontyngent, ryby te w żadnym przypadku nie powinny być wprowadzone bezpośrednio do obrotu; uważa, że należy zrekompensować statkom koszty poniesione w związku z wyładunkiem połowu, który był odrzucany; uważa na przykład, że ryby te mogłyby zostać wykorzystane do produkcji mączki rybnej oraz tranu, przy czym każde przedsiębiorstwo prowadzące taką działalność uczestniczyłoby w funduszu kompensacyjnym utworzonym na szczeblu regionalnym;
34. zauważa, że Europejski Fundusz Rybołówstwa (EFR) posiada środki na finansowanie pilotażowych projektów w zakresie bardziej selektywnych połowów oraz dwukrotnego zastąpienia narzędzi połowowych, oraz wzywa państwa członkowskie do ich wykorzystania; zwraca się o większą elastyczność administracyjną w wykorzystywaniu środków z EFR, tak aby obiecujące projekty pilotażowe mogły być szybko wdrażane;
35. zaznacza, że system TAC jest jedną z głównych przyczyn odrzutów oraz że należy przyjąć środki zapobiegające obowiązkowym odrzutom gatunków o przepisowych wymiarach, których złowienia nie można było uniknąć z powodu braku kontyngentów dla tych gatunków;
36. zaleca włączenie kwot przyłowowych do TAC i wliczanie wszystkich wyładowanych przyłowów do przyznanych kwot; w przypadku rybołówstwa przekraczającego swoje kwoty przyłowowe sugeruje się jego zamknięcie, a nadmiar młodych osobników powinien prowadzić do doraźnego zamknięcia; kwota ta powinna następnie ulec stopniowej redukcji w celu dostarczenia kolejnych zachęt do poprawy selektywności narzędzi połowowych;
37. zauważa, że obecnie, zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) 850/98 z dnia 30 marca 1998 r. w sprawie zachowania zasobów połowowych poprzez środki techniczne dla ochrony niedojrzałych organizmów morskich(6), państwa członkowskie mają prawo nałożyć surowsze środki techniczne na statki pływające pod ich banderą, jeżeli dokonują połowów na wodach UE; uważa, że państwa członkowskie również powinny mieć swobodę testowania nowych rozwiązań, które byłyby oceniane przez Komisję pod kątem skuteczności, a w pewnych okolicznościach powinny mieć możliwość nakładania bardziej selektywnych środków technicznych na wszystkie statki dokonujące połowów w obrębie ich 12-milowej strefy przybrzeżnej.
38. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom państw członkowskich, Regionalnym Komitetom Doradczym, Komitetowi Doradczemu ds. Rybołówstwa i Akwakultury oraz regionalnym organizacjom zarządzającym rybołówstwem, do których należy UE.
______
(1) Dz.U. L 358 z 31.12.2002, str. 59.
(2) Dz.U. C 69 E z 19.3.2004, str. 149.
(3) Dz.U. C 291 E z 30.11.2006, str. 319.
(4) Dz.U. C 314 z 21.12.06, str. 86.
(5) Dz.U. L 15 z 20.1.2007, str. 1.
(6) Dz.U. L 125 z 27.4.1998, str. 1.