Dyrektywa 86/298/EWG w sprawie montowanych z tyłu konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu w kołowych ciągnikach rolniczych i leśnych o wąskim rozstawie kół

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.1986.186.26

Akt utracił moc

Wersja od: 1 lipca 2013 r.

DYREKTYWA RADY

z dnia 26 maja 1986 r.

w sprawie montowanych z tyłu konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu w kołowych ciągnikach rolniczych i leśnych o wąskim rozstawie kół

(86/298/EWG)

(Dz.U.UE L z dnia 8 lipca 1986 r.)

RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,

uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, w szczególności jego art. 100,

uwzględniając wniosek Komisji⁽¹⁾,

uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego⁽²⁾,

uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego⁽³⁾,

a także mając na uwadze, co następuje:

dyrektywa Rady 74/150/EWG z dnia 4 marca 1974 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do homologacji typu kołowych ciągników rolniczych lub leśnych⁽⁴⁾, ostatnio zmieniona Aktem Przystąpienia Hiszpanii i Portugalii, stanowi, że przepisy niezbędne dla realizacji procedury EWG dotyczącej homologacji typu w stosunku do poszczególnych części ciągników lub ich właściwości powinny zostać szczegółowo określone w odrębnych dyrektywach; przepisy prawne odnoszące się do konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu oraz ich umocowania zostały określone w dyrektywie 77/536/EWG⁽⁵⁾ i dyrektywie 79/622/EWG⁽⁶⁾, ostatnio zmienionych Aktem Przystąpienia Hiszpanii i Portugalii; dwie powyższe dyrektywy dotyczą odpowiednio procedur przeprowadzania testów dynamicznych i statycznych, z których każdy może zostać zastosowany przez producenta, i dotyczą ciągników standardowych, tj. ciągników o maksymalnym prześwicie pod pojazdem 1.000 mm i stałym lub regulowanym rozstawie kół jednej z napędzanych osi, nie mniejszym niż 1.150 mm, jak również o masie między 1,5 a 4,5 tony w przypadku ciągników objętych dyrektywą dotyczącą "testowania dynamicznego" i nie mniej niż 800 kg w przypadku ciągników objętych dyrektywą dotyczącą "testowania statycznego";

ciągniki objęte niniejszą dyrektywą mają maksymalny prześwit pod pojazdem równy 600 mm, stałą lub regulowaną minimalną szerokość rozstawu kół dla obu osi mniejszą niż 1.150 mm oraz mają masę większą niż 600 kg; konstrukcje zabezpieczające przy przewróceniu tych ciągników, które są używane do specjalnych zadań, mogą podlegać szczególnemu wymaganiu lub wymaganiom innym niż wymienione w dyrektywach 77/536/EWG i 79/622/EWG;

wymagania techniczne takich ciągników o "wąskim rozstawie kół" muszą być zgodne z ustawodawstwem krajowym dotyczącym, między innymi, konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu i ich umocowania do ciągnika; warunki te różnią się między Państwami Członkowskimi; konieczne jest zatem, by wszystkie Państwa Członkowskie przyjęły takie same wymagania albo uzupełniając istniejące przepisy, albo w ich miejsce, w szczególności celem umożliwienia, aby w odniesieniu do każdego typu ciągnika została wprowadzona procedura homologacji typu EWG, będąca przedmiotem dyrektywy 74/150/EWG;

niniejsza dyrektywa obejmuje konstrukcje zabezpieczające przy przewróceniu w postaci zamontowanego z tyłu pałąka zabezpieczającego, ramy lub kabiny oraz charakteryzujące się ograniczoną wolną strefą, której górna granica znajduje się 900 mm powyżej punktu odniesienia siedzenia, w celu zapewnienia wystarczająco dużej przestrzeni lub obszaru bez przeszkód dla ochrony kierowcy; zostanie przyjęta inna specjalna dyrektywa w zakresie konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu, typu dwufilarowego, zamontowanych z przodu siedzenia kierowcy;

ujednolicona procedura homologacji typu elementu w odniesieniu do konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu oraz ich umocowania do ciągnika umożliwia każdemu Państwu Członkowskiemu sprawdzenie zgodności z konstrukcją wspólną oraz z wymaganiami testowymi, jak również poinformowanie innych Państw Członkowskich o swoich spostrzeżeniach poprzez przesłanie im kopii świadectwa homologacji typu elementu, sporządzonego w odniesieniu do każdego typu konstrukcji zabezpieczającej przy przewróceniu i jej umocowania do ciągnika; znaku homologacji typu EWG części na wszystkich konstrukcjach wyprodukowanych zgodnie z homologowanym typem całkowicie zapobiega jakiejkolwiek potrzebie przeprowadzania testów technicznych w odniesieniu do tych konstrukcji w innych Państwach Członkowskich; wspólne wymagania dotyczące innych części i charakterystyk konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu, w szczególności urządzeń zapobiegających koziołkowaniu po przewróceniu się ciągnika i chroniących osoby znajdujące się w ciągniku, zostaną ustalone w terminie późniejszym;

głównym celem ujednolicenia wymagań jest zapewnienie bezpieczeństwa na drodze oraz w pracy na całym obszarze Wspólnoty; z tego powodu ciągniki, do których ma zastosowanie niniejsza dyrektywa, muszą być obowiązkowo wyposażone w konstrukcje zabezpieczające przy przewróceniu;

zbliżenie ustawodawstw krajowych dotyczących ciągników uprawnia do wzajemnego uznania przez Państwa Członkowskie przeprowadzonych przez nie testów opartych na wspólnych wymaganiach,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

Artykuł  1 ¹

Niniejsza dyrektywa stosuje się do ciągników, zdefiniowanych w art. 1 dyrektywy 74/150/EWG, mających następujące właściwości:

– prześwit pod pojazdem nie większy niż 600 mm, mierząc poniżej najniżej położonych punktów osi przedniej lub tylnej, uwzględniając obudowę mechanizmu różnicowego,

– stały lub regulowany minimalny rozstaw kół mniejszy niż 1.150 mm dla osi wyposażonych w najszersze opony; ponieważ przyjmuje się, że oś z najszerszymi oponami jest ustawiona na maksymalny rozstaw kół 1.150 mm, druga oś musi być regulowana w taki sposób, by zewnętrzne krawędzie najwęższych opon nie wychodziły poza zewnętrzne krawędzie opon na osi z najszerszymi oponami. Jeżeli obie osie są wyposażone w koła i opony tego samego rozmiaru, stały lub regulowany rozstaw kół obu osi musi być mniejszy niż 1.150 mm;

– masa ponad 600 kg, odpowiadająca masie nieobciążonego ciągnika, zgodnie z załącznikiem I do dyrektywy 74/150/EWG sekcja 2.4., włączając konstrukcję zabezpieczającą przy przewróceniu zamontowaną zgodnie z wymaganiami niniejszej dyrektywy oraz opony o największym zalecanym przez producenta rozmiarze.

Artykuł  2

1. Każde Państwo Członkowskie udzieli homologacji typu EWG części w odniesieniu do wszystkich typów konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu i ich umocowania do ciągnika, które spełniają wymagania dotyczące konstrukcji oraz wymagania testowe przewidziane w załącznikach I-IV.

2. Państwo Członkowskie, które przyznało homologację typu EWG części, podejmuje środki wymagane w celu sprawdzenia, czy modele produkcyjne są zgodne z typem posiadającym homologację, tak dalece, jak jest to konieczne, i w przypadku zaistnienia potrzeby wypływającej ze współpracy z innymi Państwami Członkowskimi. Taka weryfikacja będzie ograniczać się do kontroli na miejscu.

Artykuł  3

Państwa Członkowskie, w odniesieniu do każdego typu konstrukcji zabezpieczającej przy przewróceniu oraz jej umocowania do ciągnika, homologowanych zgodnie z art. 2, wydadzą producentowi ciągnika lub konstrukcji zabezpieczającej przy przewróceniu bądź jego upoważnionemu przedstawicielowi znak homologacji typu EWG części, zgodny ze wzorem przedstawionym w załączniku VI.

Państwa Członkowskie podejmują odpowiednie środki zapobiegające użyciu znaków mogących spowodować pomylenie konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu z innymi przyrządami, którym udzielono homologacji typu elementu, zgodnie z art. 2.

Artykuł  4

1. Żadne z Państw Członkowskich nie może zabronić wprowadzenia na rynek konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu lub ich umocowania do ciągnika na podstawie ich konstrukcji lub metod działania, w przypadku kiedy posiadają one znak homologacji typu EWG części.

2. Jednakże Państwo Członkowskie może zabronić wprowadzenia na rynek konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu noszących znak homologacji typu EWG części, które nie odpowiadają typowi, który posiada homologację.

Państwo to powiadamia pozostałe Państwa Członkowskie oraz Komisję o podjętych środkach, przedstawiając powody swojej decyzji.

Artykuł  5

Właściwe władze każdego Państwa Członkowskiego w ciągu jednego miesiąca przesyłają właściwym władzom pozostałych Państw Członkowskich kopię świadectwa homologacji typu elementu, którego przykład podany jest w załączniku VII, wypełnionego dla każdego typu konstrukcji zabezpieczającej przy przewróceniu, które zostały homologowane lub nie.

Artykuł  6

1. Jeśli Państwo Członkowskie, które udzieliło homologacji typu EWG części, uzna, iż pewna część konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu i ich umocowania do ciągnika, noszących jednakowy znak homologacji typu EWG części, nie spełnia wymagań dotyczących typu, który posiada homologację, wtedy podejmie niezbędne środki, by zapewnić, iż produkowane modele spełniają wymagania typu, który posiada homologację. Właściwe władze tego państwa udzielą porad w sprawie podjętych środków właściwym władzom innych Państw Członkowskich, które mogą, o ile to konieczne, w razie poważnych i powtarzających się przypadków niespełniania wymagań zgodności wycofać homologację typu EWG części. Wspomniane władze podejmą takie same środki, jeśli zostaną poinformowane przez właściwe władze innego Państwa Członkowskiego o wspomnianych przypadkach niespełniania warunków zgodności.

2. Właściwe władze Państw Członkowskich w ciągu miesiąca powiadamiają się wzajemnie o cofnięciu homologacji typu EWG części oraz o powodach podjętych środków.

Artykuł  7

Każda decyzja podjęta zgodnie z przepisami przyjętymi w wykonaniu niniejszej dyrektywy, dotycząca odmowy lub wycofania homologacji typu elementu w odniesieniu do konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu lub ich umocowania do ciągnika albo zakazu ich wprowadzania na rynek czy użytkowania, będzie szczegółowo określała powody, na których oparto się przy jej podejmowaniu. Decyzja taka zostanie podana do wiadomości zainteresowanej stronie, która jednocześnie zostanie poinformowana o dostępnych, zgodnych z obowiązującym w Państwach Członkowskich prawem, środkach zaradczych, jak również o czasie przewidzianym na skorzystanie z takich środków.

Artykuł  8

Żadne z Państw Członkowskich nie może odmówić udzielania homologacji typu EWG lub krajowej homologacji typu w odniesieniu do ciągników z powodów dotyczących konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu lub ich umocowania do ciągnika, o ile noszą one znak homologacji typu EWG części, gdy zostały spełnione wymagania określone w załączniku VIII.

Artykuł  9

1. Żadne z Państw Członkowskich nie może odmówić lub zakazać sprzedaży, rejestracji, dopuszczenia do ruchu lub eksploatowania ciągników z powodów dotyczących konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu i ich umocowania do ciągnika, o ile noszą one znak homologacji typu EWG części i gdy zostały spełnione wymagania określone w załączniku VIII.

Artykuł  10

Niniejsza dyrektywa nie narusza prawa Państw Członkowskich do określenia - przy należytym uwzględnieniu przepisów Traktatu - wymagań, które uznają one za konieczne celem zapewnienia ochrony pracowników podczas używania przez nich omawianych ciągników, pod warunkiem że nie oznacza to, że konstrukcje zabezpieczające zostaną zmienione w sposób nieprzewidziany niniejszą dyrektywą.

Artykuł  11

1. W związku z homologacją typu EWG każdy ciągnik, do którego stosuje się art. 1, musi być wyposażony w konstrukcję zabezpieczającą przy przewróceniu.

2. Konstrukcja, określona w ust. 1, o ile nie jest to konstrukcja zabezpieczająca typu dwufilarowego zamontowana z przodu siedzenia kierowcy, musi spełniać wymagania określone w załącznikach I-IV do niniejszej dyrektywy lub w dyrektywach 77/536/EWG bądź 79/622/EWG.

Artykuł  12

Wszelkie zmiany konieczne do dostosowania wymagań określonych w załącznikach do niniejszej dyrektywy celem uwzględnienia postępu technicznego przyjmuje się zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 13 dyrektywy 74/150/EWG.

Artykuł  13

W okresie 18 miesięcy od notyfikacji niniejszej dyrektywy Rada, stanowiąc na wniosek Komisji, w oparciu o przepisy Traktatu, przyjmie dyrektywę uzupełniającą niniejszą dyrektywę o przepisy wprowadzające dodatkowe testy na uderzenia do procedury testu dynamicznego.

Artykuł  14

1. Państwa Członkowskie wprowadzą w życie środki konieczne do wykonania niniejszej dyrektywy w terminie 24 miesięcy od jej ogłoszenia⁽⁷⁾. Niezwłocznie powiadamiają o tym Komisję.

2. Państwa Członkowskie przekażą Komisji teksty podstawowych przepisów prawa krajowego, przyjętych na podstawie niniejszej dyrektywy.

Artykuł  15

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 26 maja 1986 r.

	W imieniu Rady
	G. BRAKS
	Przewodniczący

______

⁽¹⁾ Dz.U. C 123 z 9.5.1983, str. 1.

⁽²⁾ Dz.U. C 307 z 14.11.1983, str. 103.

⁽³⁾ Dz.U. C 286 z 24.10.1983, str. 2.

⁽⁴⁾ Dz.U. L 84 z 28.3.1974, str. 10.

⁽⁵⁾ Dz.U. L 220 z 29.8.1977, str. 1.

⁽⁶⁾ Dz.U. L 179 z 17.7.1979, str. 1.

⁽⁷⁾ Niniejsza dyrektywa była notyfikowana Państwom Członkowskim dnia 2 czerwca 1986 r.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK  I

  ² WARUNKI DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI TYPU EWG CZĘŚCI

1. Stosuje się definicje i wymagania pkt 1 kodeksu 7⁽¹⁾ decyzji OECD C(2008) 128 z października 2008 r., z wyjątkiem pkt 1.1 (Ciągniki rolnicze i leśne), jak następuje:

"1. Definicje

1.1. [nie stosuje się]

1.2. Konstrukcje zabezpieczające przy przewróceniu (ROPS)

'Konstrukcja zabezpieczająca przy przewróceniu' (rama lub kabina ochronna), zwana dalej "konstrukcją zabezpieczającą" oznacza konstrukcję zamocowaną do ciągnika, której zasadniczym celem jest wyeliminowanie lub ograniczenie zagrożenia dla kierowcy wynikającego z przewrócenia się ciągnika w czasie jego zwykłej eksploatacji.

Cechą konstrukcji zabezpieczającej przy przewróceniu jest strefa przestrzeni chronionej odpowiednio duża, by zapewnić ochronę kierowcy siedzącego wewnątrz obwiedni konstrukcji lub w obrębie przestrzeni ograniczonej szeregiem linii prostych wychodzących z zewnętrznych krawędzi konstrukcji w stronę dowolnej części ciągnika, która może zetknąć się z płaskim podłożem i jest w stanie podeprzeć ciągnik w takim położeniu w przypadku jego przewrócenia się.

1.3. Rozstaw kół

1.3.1. Definicja wstępna: płaszczyzna środkowa koła

Płaszczyzna środkowa koła znajduje się w jednakowej odległości od dwu płaszczyzn zawierających obrzeże obręczy na ich krawędziach zewnętrznych.

1.3.2. Definicja rozstawu kół

Płaszczyzna pionowa przechodząca przez oś koła przecina jego płaszczyznę środkową wzdłuż linii prostej, która w pewnym punkcie styka się z powierzchnią podparcia. Jeżeli dla każdego z kół ciągnika mających wspólną oś określone w ten sposób zostaną dwa punkty A i B, to odległość między punktami A i B stanowi rozstaw kół. Rozstaw kół można zdefiniować w ten sposób zarówno dla kół przednich, jak i tylnych. W przypadku kół bliźniaczych rozstaw kół stanowi odległość między dwoma płaszczyznami, z których każda jest płaszczyzną środkową pary kół.

1.3.3. Definicja dodatkowa: płaszczyzna środkowa ciągnika

Weźmy skrajne położenia punktów A i B osi tylnej ciągnika, takie, że wielkość rozstawu jest maksymalna. Płaszczyzna pionowa tworząca kąt prosty z odcinkiem AB w jego środku stanowi płaszczyznę środkową ciągnika.

1.4. Rozstaw osi

Odległość między płaszczyznami pionowymi przechodzącymi przez dwa odcinki AB, takie jak w powyższej definicji, z których pierwszy to odcinek między kołami przednimi, a drugi - odcinek między kołami tylnymi.

1.5. Wyznaczanie punktu bazowego siedziska. Regulacja siedziska do celów badania

1.5.1. Punkt bazowy siedziska (SIP)⁽²⁾

Punkt bazowy siedziska wyznacza się zgodnie z normą ISO 5353:1995.

1.5.2. Usytuowanie i regulacja siedziska do celów badania

1.5.2.1. W przypadku możliwości regulacji kąta nachylenia oparcia i poduszki siedziska, należy je ustawić w taki sposób, by punkt bazowy siedziska znalazł się w najwyższym położeniu tylnym.

1.5.2.2 W przypadku gdy siedzisko posiada zawieszenie, należy je zablokować w położeniu środkowym, chyba że jest to niezgodne ze wskazówkami producenta siedziska.

1.5.2.3. W przypadku gdy położenie siedziska jest regulowane jedynie wzdłużnie i pionowo, oś podłużna przechodząca przez punkt bazowy siedziska musi być równoległa do pionowej płaszczyzny wzdłużnej ciągnika, przechodzącej przez środek koła kierownicy, przy tym nie dalej niż 100 mm od tej płaszczyzny.

1.6. Przestrzeń chroniona

1.6.1. Płaszczyzna odniesienia

Przestrzeń chronioną ukazano na rysunkach 7.1 i 7.2. Przestrzeń chronioną określa się względem płaszczyzny odniesienia oraz punktu bazowego siedziska (SIP). Płaszczyznę odniesienia stanowi płaszczyzna pionowa, zasadniczo zgodna z kierunkiem wzdłużnym ciągnika i przechodząca przez punkt bazowy siedziska oraz środek koła kierownicy. Płaszczyzna odniesienia jest zwykle zbieżna ze wzdłużną płaszczyzną środkową ciągnika. Przyjmuje się, że płaszczyzna odniesienia podczas obciążania przemieszcza się w poziomie wraz z siedziskiem i kołem kierownicy, przy czym jest ona niezmiennie prostopadła do ciągnika lub podłogi konstrukcji zabezpieczającej przy przewróceniu. Przestrzeń chronioną określa się na podstawie pkt 1.6.2 i 1.6.3.

1.6.2. Wyznaczanie przestrzeni chronionej w ciągnikach o siedzisku bez możliwości odwrócenia

Przestrzeń chroniona w ciągnikach o siedzisku bez możliwości odwrócenia określona jest poniżej w pkt 1.6.2.1-1.6.2.13, a w przypadku ciągnika znajdującego się na powierzchni poziomej, w którym siedzisko, o ile jest regulowane, ustawione jest w najwyższym położeniu tylnym⁽³⁾, a kierownica, o ile jest regulowana, ustawiona jest w położeniu środkowym przewidzianym dla siedzącego kierowcy, przestrzeń tę wyznaczają następujące płaszczyzny:

1.6.2.1. płaszczyzna pozioma A₁ B₁ B₂ A₂, (810 + a_v) mm ponad punktem bazowym siedziska (SIP) z odcinkiem B₁B₂ znajdującym się w odległości (a_h - 10) mm za punktem SIP;

1.6.2.2. płaszczyzna pochyła H₁ H₂ G₂ G₁, prostopadła do płaszczyzny odniesienia, zawierająca punkt położony 150 mm za odcinkiem B₁B₂ oraz skrajny tylny punkt oparcia siedziska;

1.6.2.3. powierzchnia walcowa A₁ A₂ H₂ H₁ prostopadła do płaszczyzny odniesienia, o promieniu 120 mm, styczna do płaszczyzn określonych powyżej w pkt 1.6.2.1 oraz 1.6.2.2;

1.6.2.4. powierzchnia walcowa B₁ C₁ C₂ B₂ prostopadła do płaszczyzny odniesienia, o promieniu 900 mm, biegnąca 400 mm do przodu i styczna do płaszczyzny określonej powyżej w pkt 1.6.2.1 wzdłuż odcinka B₁B₂;

1.6.2.5. płaszczyzna pochyła C₁ D₁ D₂ C₂ prostopadła do płaszczyzny odniesienia, łącząca się z powierzchnią określoną powyżej w pkt 1.6.2.4 i przechodząca w odległości 40 mm od przedniej zewnętrznej krawędzi koła kierownicy. W przypadku wysokiego położenia koła kierownicy płaszczyzna ta biegnie do przodu od odcinka B₁B₂ stycznie do powierzchni określonej powyżej w pkt 1.6.2.4;

1.6.2.6. płaszczyzna pionowa D₁ K₁ E₁ E₂ K₂ D₂, prostopadła do płaszczyzny odniesienia, w odległości 40 mm przed zewnętrzną krawędzią koła kierownicy;

1.6.2.7. płaszczyzna pozioma E₁ F₁ P₁ N₁ N₂ P₂ F₂ E₂ przechodząca przez punkt położony (90 - a_v) mm poniżej punktu bazowego siedziska (SIP);

1.6.2.8. powierzchnia G₁ L₁ M₁ N₁ N₂ M₂ L₂ G_2, w razie konieczności zakrzywiona od dolnej granicy płaszczyzny określonej powyżej w pkt 1.6.2.2 do płaszczyzny poziomej określonej powyżej w pkt 1.6.2.7, prostopadła do płaszczyzny odniesienia oraz styczna na całej długości z oparciem siedziska;

1.6.2.9. dwie płaszczyzny pionowe, K₁ I₁ F₁ E₁ i K₂ I₂ F₂ E₂, równoległe do płaszczyzny odniesienia, 250 mm z obu stron płaszczyzny odniesienia, oraz ograniczone od góry 300 mm ponad płaszczyzną określoną w pkt 1.6.2.7;

1.6.2.10. dwie pochyłe, równoległe płaszczyzny A₁ B₁ C₁ D₁ K₁ I₁ L₁ G₁ H₁ i A₂ B₂ C₂ D₂ K₂ I₂ L₂ G₂ H₂, wychodzące z górnej krawędzi płaszczyzn określonych powyżej w pkt 1.6.2.9 i łączące się z płaszczyzną poziomą określoną powyżej w pkt 1.6.2.1 w odległości co najmniej 100 mm od płaszczyzny odniesienia na boku, który poddany jest obciążeniu;

1.6.2.11. dwie części płaszczyzn pionowych Q₁ P₁ N₁ M₁ i Q₂ P₂ N₂ M₂ równoległych do płaszczyzny odniesienia, 200 mm z obu stron płaszczyzny odniesienia, ograniczonych od góry 300 mm ponad płaszczyzną poziomą określoną powyżej w pkt 1.6.2.7;

1.6.2.12. dwie części I₁ Q₁ P₁ F₁ i I₂ Q₂ P₂ F₂ płaszczyzny pionowej prostopadłej do płaszczyzny odniesienia i przechodzącej w odległości (210 - a_h) mm przed SIP;

1.6.2.13. dwie części I1 Q1 M1 L1 i I₂ Q₂ M₂ L₂ płaszczyzny poziomej przechodzącej 300 mm ponad płaszczyzną określoną powyżej w pkt 1.6.2.7.

1.6.3. Wyznaczanie przestrzeni chronionej w ciągnikach ze zmianą pozycji kierowcy

W przypadku ciągników ze zmianą pozycji kierowcy (z odwracanym siedziskiem i kołem kierownicy) przestrzeń chroniona obejmuje dwie przestrzenie chronione wyznaczone przez dwa różne położenia koła kierownicy i siedziska.

1.6.4. Siedziska dodatkowe

1.6.4.1. W przypadku ciągników, w których można zamontować dodatkowe siedziska, w badaniach uwzględnia się przestrzeń obejmującą punkty bazowe siedziska wynikające ze wszystkich możliwych wariantów ustawienia. Konstrukcja zabezpieczająca nie może naruszać powiększonej w ten sposób przestrzeni chronionej, uwzględniającej różne punkty bazowe siedziska.

1.6.4.2. Jeżeli już po przeprowadzeniu badania oferowany jest nowy wariant siedziska, należy ustalić, czy przestrzeń chroniona wokół nowego punktu bazowego siedziska zawiera się w poprzednio określonej przestrzeni. Jeżeli nie zawiera się w niej, należy przeprowadzić nowe badanie.

1.7. Dopuszczalne tolerancje

Wymiar liniowy: ± 3 mm

z wyjątkiem

- odkształcenie opon: ± 1 mm

- odkształcenie konstrukcji przy obciążeniu poziomym: ± 1 mm

- wysokość spadu bloku wahadła: ± 1 mm

Masy: ± 1 %

Siły: ± 2 %

Kąty: ± 2°

1.8. Symbole

ah (mm) Połowa zakresu regulacji siedziska w kierunku poziomym.

a_v (mm) Połowa ustawienia siedziska w kierunku pionowym.

B (mm) Minimalna całkowita szerokość ciągnika.

B₆ (mm) Maksymalna zewnętrzna szerokość konstrukcji zabezpieczającej.

D (mm) Odkształcenie konstrukcji w punkcie uderzenia (badania dynamiczne) lub w punkcie przyłożenia obciążenia i zgodnie z jego kierunkiem (badania statyczne).

D' (mm) Odkształcenie konstrukcji dla obliczonej ilości wymaganej energii.

E_a (J) Energia odkształcenia pochłonięta przy usunięciu obciążenia. Pole pod krzywą F-D.

E_i (J) Pochłonięta energia odkształcenia. Pole pod krzywą F-D.

E'_i (J) Energia odkształcenia pochłonięta po przyłożeniu dodatkowego obciążenia po pęknięciu lub rozerwaniu;

E"_i (J) Energia odkształcenia pochłonięta w próbie przeciążania w przypadku usunięcia obciążenia przed rozpoczęciem próby przeciążania. Pole pod krzywą F-D.

E_il (J) Energia wejściowa pochłaniana po przyłożeniu obciążenia wzdłużnego.

E_is (J) Energia wejściowa pochłaniana po przyłożeniu obciążenia bocznego.

F (N) Siła obciążenia statycznego.

F' (N) Siła obciążenia dla obliczonej ilości wymaganej energii, która odpowiada E' _i.

F-D Wykres zależności siły i odkształcenia.

F_max (N) Maksymalna siła obciążenia statycznego występująca przy obciążeniu, z wyłączeniem przeciążania.

F_v (N) Pionowa siła zgniatania.

H (mm) Wysokość spadu bloku wahadła (badania dynamiczne).

H' (mm) Wysokość spadu bloku wahadła w próbie dodatkowej (badania dynamiczne).

I (kgm²) Obliczeniowy moment bezwładności ciągnika wokół linii środkowej kół tylnych, bez względu na masę kół tylnych.

L (mm) Obliczeniowy rozstaw osi ciągnika.

M (kg) Masa obliczeniowa ciągnika w badaniach wytrzymałościowych, określona w pkt 3.1.1.4 załącznika II.

______

⁽¹⁾ Norma OECD dotycząca urzędowych badań montowanych z tyłu konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu się w kołowych ciągnikach rolniczych i leśnych o wąskim rozstawie kół.

⁽²⁾ W przypadku prób rozciągania według sprawozdań z badania, w których pierwotnie posługiwano się punktem bazowym siedziska SRP, wymaganych pomiarów dokonuje się z uwzględnieniem punktu bazowego siedziska SRP, a nie SIP, a fakt stosowania SRP należy wyraźnie zaznaczyć (zob. załącznik I).

⁽³⁾ Użytkownikom zwraca się uwagę, że punkt bazowy siedziska wyznaczany jest zgodnie z normą ISO 5353 i stanowi on punkt stały w stosunku do ciągnika, który nie przemieszcza się w przy zmianie położenia siedziska ze środkowego na inne. Na potrzeby wyznaczenia przestrzeni chronionej siedzisko ustawia się w najwyższym położeniu tylnym."

2. WYMAGANIA OGÓLNE

2.1. Każda konstrukcja zabezpieczająca i jej umocowanie do ciągnika muszą być zaprojektowane i zbudowane w sposób zapewniający realizację ich podstawowego celu, ustanowionego w sekcji 1.1 powyżej.

2.2. Warunek ten uznaje się za spełniony, jeżeli spełnione są wymagania załączników II i III.

3. WNIOSEK O HOMOLOGACJĘ TYPU EWG CZĘŚCI

3.1. Z wnioskiem o homologację typu EWG części w odniesieniu do wytrzymałości konstrukcji zabezpieczającej oraz wytrzymałości jej umocowania do ciągnika musi wystąpić producent ciągnika lub producent konstrukcji zabezpieczającej bądź ich upoważnieni przedstawiciele.

3.2. Do wniosku należy dołączyć trzy egzemplarze wymienionych poniżej dokumentów oraz następujące informacje:

- rysunek, z zaznaczeniem jego skali lub z podaniem podstawowych wymiarów, przedstawiający ogólny układ konstrukcji zabezpieczającej. Rysunek ten musi, w szczególności, przedstawiać szczegóły części mocujących,

- fotografie pokazujące szczegóły części mocujących z boku oraz z przodu,

- krótki opis konstrukcji zabezpieczającej, w tym typu konstrukcji, szczegółów umocowania do ciągnika, w przypadku gdy jest to konieczne, szczegółów dotyczących okładziny, dróg dostępu i ucieczki, informacji szczegółowych dotyczących wykładziny wewnętrznej oraz właściwości zapobiegających ciągłemu koziołkowaniu, jak również na temat ogrzewania i wentylacji,

- szczegóły dotyczące materiałów użytych w elementach konstrukcyjnych, w tym łączących wsporników oraz śrub mocujących (patrz załącznik V).

3.3. Ciągnik reprezentatywny dla danego typu, w odniesieniu do którego ma zostać homologowana konstrukcja zabezpieczająca, musi zostać przedstawiony służbie technicznej odpowiedzialnej za przeprowadzanie testów homologacji typu elementu. Ciągnik ten musi być wyposażony w konstrukcję zabezpieczającą.

3.4. Posiadacz homologacji typu EWG części może wystąpić o jego rozszerzenie na inne typy ciągników. Właściwe władze, które udzieliły pierwotnie homologacji typu EWG części, muszą wyrazić zgodę na jego rozszerzenie, o ile homologowana konstrukcja zabezpieczająca oraz typ(-y) ciągnika, w odniesieniu do którego zwrócono się o homologację, spełniają następujące warunki:

- masa nieobciążonego ciągnika, zgodnie z definicją w załączniku II sekcja 1.4, nie przekracza o więcej niż o 5 % masy odniesienia stosowanej przy teście,

- rozstaw osi lub moment bezwładności w odniesieniu do osi tylnych kół nie są większe niż rozstaw kół lub moment bezwładności odniesienia,

- metoda umocowania oraz punkty umocowania do ciągnika są jednakowe,

- wszystkie elementy, takie jak błotniki i osłony wzmacniające konstrukcję zabezpieczającą, mają jednakową wytrzymałość i są tak samo umieszczone w stosunku do konstrukcji zabezpieczającej,

- podstawowe wymiary oraz pozycja siedzenia i kierownicy w stosunku do konstrukcji zabezpieczającej, jak również pozycja punktów uznawanych za sztywne i branych pod uwagę przy sprawdzaniu zabezpieczenia wolnej przestrzeni w stosunku do konstrukcji zabezpieczającej, gwarantują nadal ochronę wolnej przestrzeni przez konstrukcję, po tym jak konstrukcja uległa deformacji w wyniku różnych testów.

4. OZNAKOWANIE

4.1. Każda konstrukcja zabezpieczająca odpowiadająca typowi, który posiada homologację, musi być oznakowana w następujący sposób:

4.1.1. Znak fabryczny lub towarowy;

4.1.2. Znak homologacji typu elementu, zgodny ze wzorem w załączniku VI;

4.1.3. Numer seryjny konstrukcji zabezpieczającej;

4.1.4. Marka oraz typ(-y) ciągnika(-ów), dla których przeznaczona jest konstrukcja zabezpieczająca;

4.2. Wszystkie te informacje muszą być umieszczone na małej tabliczce.

4.3. Oznakowania te muszą być widoczne, czytelne oraz nieścieralne.

ZAŁĄCZNIK  II

  ³ Wymagania techniczne

Wymagania techniczne dotyczące homologacji typu WE montowanych z tyłu konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu w kołowych ciągnikach rolniczych lub leśnych o wąskim rozstawie kół są określone w pkt 3 kodeksu 7 decyzji OECD C(2008) 128 z października 2008 r., z wyjątkiem pkt 3.1.4 (Sprawozdanie z badań), 3.3.1 (Rozszerzenia administracyjne), 3.4 (Oznakowanie) i 3.6 (Mocowanie pasa bezpieczeństwa), i mają brzmienie:

"3. ZASADY I ZALECENIA

3.1. Warunki badania wytrzymałości konstrukcji zabezpieczających oraz ich zamocowania do ciągnika

3.1.1. Wymagania ogólne

3.1.1.1. Cele badania

Badania przeprowadzane przy zastosowaniu specjalnej aparatury mają na celu symulowanie obciążeń, jakim podlega konstrukcja zabezpieczająca w przypadku przewrócenia się ciągnika. Badania takie umożliwiają dokonanie oceny wytrzymałości konstrukcji zabezpieczającej i elementów mocujących ją do ciągnika oraz wszystkich części ciągnika przenoszących obciążenie podczas badania.

3.1.1.2. Metody badań

Badania można przeprowadzać z zastosowaniem metody dynamicznej lub statycznej. Obydwie wymienione metody uważa się za równoważne.

3.1.1.3. Zasady ogólne dotyczące przygotowania do badań

3.1.1.3.1. Konstrukcja zabezpieczająca musi spełniać wymagania produkcji seryjnej. Mocuje się ją na jednym z ciągników, dla których jest przeznaczona, zgodnie z metodą zalecaną przez producenta.

Uwaga: w statycznym badaniu wytrzymałościowym nie musi brać udziału cały ciągnik, przy czym konstrukcja zabezpieczająca oraz części ciągnika, do których jest ona zamontowana, tworzą funkcjonujący układ, zwany dalej 'zespołem'.

3.1.1.3.2. Zarówno do badania statycznego, jak i dynamicznego ciągnik (lub zespół) musi być wyposażony we wszystkie seryjnie produkowane części, które mogą mieć wpływ na wytrzymałość konstrukcji zabezpieczającej lub które mogą być niezbędne do badania wytrzymałościowego.

Części mogące stwarzać zagrożenie w przestrzeni chronionej muszą być zamontowane w ciągniku (zespole) w sposób umożliwiający ich sprawdzanie pod względem zgodności z warunkami oceny określonymi w pkt 3.1.3. Należy dostarczyć lub przedstawić na rysunkach wszystkie części ciągnika lub konstrukcji zabezpieczającej, w tym części chroniące przed działaniem warunków atmosferycznych.

3.1.1.3.3. W celu przeprowadzenia badań wytrzymałościowych należy usunąć wszelkie płyty i możliwe do wymontowania elementy niekonstrukcyjne, ponieważ mogą one zwiększać wytrzymałość konstrukcji zabezpieczającej.

3.1.1.3.4. Regulację rozstawu kół należy dobrać w taki sposób, by w miarę możliwości zapobiec opieraniu się konstrukcji zabezpieczającej na oponach podczas badań wytrzymałościowych. Jeśli badania przeprowadzane są metodą statyczną, koła mogą być zdemontowane.

3.1.1.4. Masa obliczeniowa ciągnika w badaniach wytrzymałościowych

Masa obliczeniowa M, stosowana we wzorach do celów obliczenia wysokości spadu bloku wahadła, energii obciążenia oraz sił zgniatania, musi być co najmniej równa masie ciągnika bez wyposażenia dodatkowego, jednakże z uwzględnieniem masy czynnika chłodzącego, olejów, paliwa, narzędzi oraz konstrukcji zabezpieczającej. Nie uwzględnia się dodatkowych obciążników przednich lub tylnych, obciążników do kół, doczepionych maszyn, narzędzi ani wszelkich specjalistycznych części.

3.1.2. Badania

3.1.2.1. Kolejność badań

Kolejność badań jest następująca, bez uszczerbku dla badań dodatkowych, wymienionych w pkt 3.2.1.1.6, 3.2.1.1.7, 3.2.2.1.6 oraz 3.2.2.1.7:

1) uderzenie (badanie dynamiczne) lub obciążenie (badanie statyczne) z tyłu konstrukcji (zob. pkt 3.2.1.1.1 i 3.2.2.1.1);

2) próba zgniatania z tyłu (badanie dynamiczne lub statyczne) (zob. 3.2.1.1.4 i 3.2.2.1.4);

3) uderzenie (badanie dynamiczne) lub obciążenie (badanie statyczne) z przodu konstrukcji (zob. 3.2.1.1.2 i 3.2.2.1.2);

4) uderzenie (badanie dynamiczne) lub obciążenie (badanie statyczne) z boku konstrukcji (zob. 3.2.1.1.3 i 3.2.2.1.3);

5) zgniatanie z przodu (badanie dynamiczne lub statyczne) (zob. 3.2.1.1.5 i 3.2.2.1.5).

3.1.2.2. Wymagania ogólne

3.1.2.2.1. Jeśli w trakcie badania jakiś element układu unieruchamiającego ciągnik ulegnie pęknięciu lub przemieszczeniu, badanie należy rozpocząć od nowa.

3.1.2.2 2. Podczas badania nie można przeprowadzać napraw lub regulacji ciągnika ani konstrukcji zabezpieczającej.

3.1.2.2.3. Podczas badania skrzynia biegów musi być w położeniu neutralnym, a hamulce zwolnione.

3.1.2.2.4. Jeżeli ciągnik posiada układ zawieszenia między nadwoziem a kołami, musi on zostać zablokowany na czas badań.

3.1.2.2.5. Do pierwszego uderzenia w tył konstrukcji (w przypadku badań dynamicznych) lub pierwszego obciążenia tyłu konstrukcji (w przypadku badań statycznych) należy wybrać bok, który w uznaniu organów właściwych w zakresie badań zostanie poddany serii uderzeń lub obciążeń w warunkach najbardziej niekorzystnych dla konstrukcji. Uderzeniu lub obciążeniu bocznemu oraz uderzeniu lub obciążeniu tylnemu należy poddać obydwa boki wzdłużnej płaszczyzny środkowej konstrukcji zabezpieczającej. Uderzeniu lub obciążeniu przedniemu należy poddać ten sam bok wzdłużnej płaszczyzny środkowej konstrukcji zabezpieczającej, co bok poddany uderzeniu lub obciążeniu bocznemu.

3.1.3. Warunki oceny

3.1.3.1. Uznaje się, że konstrukcja zabezpieczająca spełnia wymagania wytrzymałościowe, o ile spełnia następujące warunki:

3.1.3.1.1. po każdym badaniu wykonanym metodą dynamiczną nie pojawiły się pęknięcia lub rozerwania, o których mowa w pkt 3.2.1.2.1. Jeżeli podczas badania dynamicznego wystąpią znaczne rozerwania lub pęknięcia, należy przeprowadzić dodatkową próbę uderzenia lub zgniatania określoną w pkt 3.2.1.1.6 i 3.2.1.1.7, natychmiast po badaniu, w wyniku którego pojawiły się takie rozerwania lub pęknięcia;

3.1.3.1.2. podczas badania statycznego w momencie osiągnięcia wymaganej energii w każdej zalecanej próbie obciążenia poziomego lub w próbie przeciążania siła musi być większa niż 0,8 F;

3.1.3.1.3. jeżeli podczas badania statycznego w wyniku działania siły zgniatania wystąpią rozerwania lub pęknięcia, należy przeprowadzić dodatkową próbę zgniatania określoną w pkt 3.2.2.1.7, natychmiast po próbie zgniatania, w wyniku której pojawiły się takie rozerwania lub pęknięcia;

3.1.3.1.4. podczas prób innych niż próba przeciążania żadna część konstrukcji zabezpieczającej nie może naruszać przestrzeni chronionej zdefiniowanej w pkt 1.6 załącznika I;

3.1.3.1.5. podczas prób innych niż próba przeciążania konstrukcja zabezpieczająca musi chronić całą przestrzeń chronioną zgodnie z pkt 3.2.1.2.2 i 3.2.2.2.2;

3.1.3.1.6. podczas prób konstrukcja zabezpieczająca nie może w żaden sposób ograniczać konstrukcji siedziska;

3.1.3.1.7. odkształcenie sprężyste mierzone zgodnie z pkt 3.2.1.2.3 i 3.2.2.2.3 musi być mniejsze niż 250 mm.

3.1.3.2. Żaden element wyposażenia nie może stwarzać zagrożenia dla kierowcy. Nie dopuszcza się wyposażenia lub części wystających, które mogłyby spowodować obrażenia kierowcy w przypadku przewrócenia się ciągnika, ani żadnego wyposażenia czy części, które mogłyby spowodować jego uwięzienie - na przykład jego nogi lub stopy - w wyniku odkształcenia konstrukcji.

3.1.4. [nie stosuje się]

3.1.5. Aparatura i wyposażenie do badań dynamicznych

3.1.5.1. Blok wahadła

3.1.5.1.1. Blok działający jako wahadło musi być podwieszony na dwóch łańcuchach lub linach stalowych przymocowanych do punktów przegubowych umieszczonych nie mniej niż 6 metrów ponad podłożem. Należy zapewnić możliwość niezależnej regulacji wysokości zawieszenia bloku wahadła oraz kąta między blokiem wahadła a mocującymi go łańcuchami lub linami stalowymi.

3.1.5.1.2. Masa bloku wahadła musi wynosić 2.000 kg ± 20 kg, bez masy łańcuchów lub lin stalowych, których masa nie może przekraczać 100 kg. Długość boków powierzchni uderzającej musi wynosić 680 mm ± 20 mm (zob. rysunek 7.3). Masa bloku wahadła musi być rozłożona w taki sposób, by położenie jego środka ciężkości było stałe i zbiegało się ze środkiem geometrycznym równoległościanu.

3.1.5.1.3. Równoległościan należy połączyć z urządzeniem odciągającym go do tyłu poprzez mechanizm szybkiego zwalniania, który jest tak skonstruowany i umiejscowiony, że umożliwia zwolnienie bloku wahadła w sposób niewprowadzający równoległościanu w drgania wokół jego osi poziomej, prostopadle do płaszczyzny drgań wahadła.

3.1.5.2. Mocowanie wahadła

Punkty zawieszenia wahadła muszą być umocowane sztywno w taki sposób, by ich przemieszczenie w dowolnym kierunku nie przekraczało 1 % wysokości spadu.

3.1.5.3. Mocowania

3.1.5.3.1. Szyny mocujące, o wymaganym rozstawie i zajmujące powierzchnię niezbędną do przymocowania ciągnika we wszystkich przedstawionych przypadkach (zob. rysunki 7.4, 7.5 i 7.6), należy przytwierdzić sztywno do nieuginającej się podstawy poniżej wahadła.

3.1.5.3.2. Ciągnik musi być przymocowany do szyn za pomocą lin stalowych o splotce okrągłej, rdzeniu włókiennym, konstrukcji 6 × 19 zgodnie z normą ISO 2408:2004 oraz o średnicy nominalnej 13 mm. Metalowe splotki musi cechować wytrzymałość na rozciąganie 1.770 MPa.

3.1.5.3.3. W przypadku ciągnika przegubowego we wszystkich badaniach należy odpowiednio podeprzeć i przymocować środkowy przegub. Na potrzeby prób wytrzymałości na uderzenie boczne przegub należy podeprzeć także od strony przeciwnej do boku poddawanego uderzeniu. Koła przednie i tylne nie muszą znajdować się w jednej linii, jeżeli dzięki temu łatwiej zamocować liny stalowe we właściwy sposób.

3.1.5.4. Podpora kół i belka oporowa

3.1.5.4.1. Do blokowania kół podczas prób uderzenia należy użyć belki oporowej z drewna iglastego o kwadratowym przekroju poprzecznym i o wymiarach 150 × 150 mm (zob. rysunki 7.4, 7.5 i 7.6).

3.1.5.4.2. Podczas prób wytrzymałości na uderzenie boczne belka oporowa z drewna iglastego przymocowana jest do podłoża, tak by podpierać obręcz koła po stronie przeciwnej do boku poddawanego uderzeniu (rysunek 7.6).

3.1.5.5. Podpory i liny mocujące w przypadku ciągników przegubowych

3.1.5.5.1. W przypadku ciągników przegubowych stosuje się dodatkowe podpory i liny mocujące. Mają one zagwarantować, że ta część ciągnika, na której zamocowana jest konstrukcja zabezpieczająca, będzie tak samo sztywna, jak odpowiadająca jej część ciągnika nieprzegubowego.

3.1.5.5.2. Szczegółowe informacje odnośnie do prób uderzenia i prób zgniatania przedstawiono w pkt 3.2.1.1.

3.1.5.6. Ciśnienie w oponach i odkształcenia opon

3.1.5.6.1. Nie wolno dociążać opon ciągnika płynami i muszą one być napompowane tak, by spełniały zalecenia producenta dotyczące ciśnienia w oponach na potrzeby pracy w terenie.

3.1.5.6.2. We wszystkich przypadkach liny mocujące muszą być napięte w taki sposób, by opony uległy odkształceniu równemu 12 % wysokości ściany opony (odległość między podłożem a najniżej położonym punktem obręczy) przed napięciem lin mocujących.

3.1.5.7. Stanowisko do próby zgniatania

Stanowisko badawcze przedstawione na rysunku 7.7 musi umożliwiać oddziaływanie na konstrukcję zabezpieczającą siłą skierowaną w dół poprzez sztywną belkę o szerokości około 250 mm połączoną przegubami uniwersalnymi z mechanizmem obciążającym. Osie ciągnika muszą być podparte w taki sposób, by opony nie przenosiły oddziałującej siły zgniatania.

3.1.5.8. Aparatura pomiarowa

Wymagana jest następująca aparatura pomiarowa:

3.1.5.8.1. urządzenie do pomiaru odkształcenia sprężystego (różnica między maksymalnym odkształceniem chwilowym a odkształceniem trwałym; zob. rysunek 7.8);

3.1.5.8.2. urządzenie pozwalające sprawdzić, czy konstrukcja zabezpieczająca nie naruszyła przestrzeni chronionej i czy podczas próby przestrzeń chroniona była zabezpieczona przez konstrukcję (zob. pkt 3.2.2.2.2).

3.1.6. Aparatura i wyposażenie do badań statycznych

3.1.6.1. Stanowisko do badań statycznych

3.1.6.1.1. Stanowisko do badań statycznych musi być skonstruowane w taki sposób, by możliwe było poddanie konstrukcji zabezpieczającej naciskowi i obciążeniom.

3.1.6.1.2. Należy zapewnić równomierne rozłożenie obciążenia prostopadle do kierunku oddziałującej siły oraz wzdłuż belki o długości stanowiącej dokładną wielokrotność liczby 50 w przedziale między 250 a 700 mm. Wymiar pionowy czoła sztywnej belki wynosi 150 mm. Krawędzie belki stykające się z konstrukcją zabezpieczającą powinny być zaokrąglone promieniem nie większym niż 50 mm.

3.1.6.1.3. Powierzchnia musi dać się dostosować do dowolnego kąta względem kierunku obciążenia, tak by możliwe było nadążanie za zmianą kąta przenoszącej obciążenia powierzchni konstrukcji w miarę odkształcania się konstrukcji.

3.1.6.1.4. Kierunek siły (odchylenie od poziomu i od pionu):

- na początku badania przy obciążeniu zerowym: ± 2 °,

- w trakcie badania pod obciążeniem: 10 ° ponad i 20 ° poniżej poziomu. Odchylenia takie powinny być ograniczone do minimum.

3.1.6.1.5. Szybkość odkształcania musi być dostatecznie niewielka (mniej niż 5 mm/s), tak aby obciążenie w dowolnym momencie można było uznać za statyczne.

3.1.6.2. Aparatura do pomiaru energii pochłanianej przez konstrukcję

3.1.6.2.1. W celu określenia energii pochłoniętej przez konstrukcję należy wykreślić krzywą zależności siły i odkształcenia. Nie ma potrzeby dokonywania pomiaru siły i odkształcenia w punkcie przyłożenia obciążenia do konstrukcji; pomiar siły i odkształcenia musi natomiast być dokonany jednocześnie i współliniowo.

3.1.6.2.2. Punkt początkowy pomiaru odkształcenia należy dobrać w taki sposób, by uwzględniona była wyłącznie energia pochłonięta przez konstrukcję lub energia pochłonięta w związku z odkształceniem określonych części ciągnika. Należy pominąć energię pochłoniętą w związku z odkształceniem lub obsunięciem się mocowania.

3.1.6.3. Sposoby mocowania ciągnika do podłoża

3.1.6.3.1. Szyny mocujące, o wymaganym rozstawie i zajmujące powierzchnię niezbędną do przymocowania ciągnika we wszystkich przedstawionych przypadkach, należy przytwierdzić sztywno do nieuginającej się podstawy w pobliżu stanowiska badawczego.

3.1.6.3.2. Ciągnik musi być przymocowany do szyn w odpowiedni sposób (płyty, kliny, liny stalowe, dźwigniki itp.), tak by w trakcie badania nie przemieszczał się. Spełnienie tego wymagania należy sprawdzić podczas badania, przy pomocy standardowych przyrządów do pomiaru długości.

W przypadku przemieszczenia się ciągnika należy powtórzyć całe badanie, chyba że układ służący do pomiaru odkształceń uwzględnianych przy wykreślaniu krzywej zależności siły i odkształcenia jest połączony z ciągnikiem.

3.1.6.4. Stanowisko do próby zgniatania

Stanowisko badawcze przedstawione na rysunku 7.7 umożliwia oddziaływanie na konstrukcję zabezpieczającą siłą skierowaną w dół poprzez sztywną belkę o szerokości około 250 mm połączoną przegubami uniwersalnymi z mechanizmem obciążającym. Osie ciągnika muszą być podparte w taki sposób, by opony nie przenosiły oddziałującej siły zgniatania.

3.1.6.5. Pozostała aparatura pomiarowa

Wymagana jest ponadto następująca aparatura pomiarowa:

3.1.6.5.1. urządzenie do pomiaru odkształcenia sprężystego (różnica między maksymalnym odkształceniem chwilowym a odkształceniem trwałym; zob. rysunek 7.8);

3.1.6.5.2. urządzenie pozwalające sprawdzić, czy konstrukcja zabezpieczająca nie naruszyła przestrzeni chronionej i czy podczas próby przestrzeń ta była zabezpieczona przez konstrukcję (zob. pkt 3.3.2.2.2).

3.2. Metody badań

3.2.1. Badania dynamiczne

3.2.1.1. Próby uderzenia i próby zgniatania

3.2.1.1.1. Uderzenie z tyłu

3.2.1.1.1.1. Ciągnik należy ustawić względem bloku wahadła w taki sposób, by blok wahadła uderzył w konstrukcję zabezpieczającą w momencie, gdy powierzchnia uderzająca bloku wahadła oraz mocujące go łańcuchy lub liny stalowe będą tworzyły z płaszczyzną pionową A kąt równy M/100 i wynoszący maksymalnie 20 °, chyba że w trakcie odkształcania konstrukcja zabezpieczająca w punkcie styczności będzie tworzyć z pionem większy kąt. W takim przypadku ustawienie powierzchni uderzającej bloku wahadła należy skorygować za pomocą dodatkowego podwieszenia w taki sposób, by była równoległa do konstrukcji zabezpieczającej w punkcie uderzenia w momencie maksymalnego odkształcenia, a mocujące łańcuchy lub liny stalowe nadal tworzyły określony powyżej kąt.

Należy dostosować wysokość zawieszenia bloku wahadła i podjąć niezbędne środki, by zapobiec obróceniu się bloku wahadła wokół punktu uderzenia.

Punktem uderzenia jest ta część konstrukcji zabezpieczającej, która z największym prawdopodobieństwem uderzy o podłoże jako pierwsza w przypadku przewrócenia się ciągnika do tyłu, zazwyczaj krawędź górna. Środek ciężkości bloku wahadła znajduje się na jednej szóstej szerokości wierzchu konstrukcji zabezpieczającej w kierunku do wewnątrz od płaszczyzny pionowej równoległej do płaszczyzny środkowej ciągnika sięgającej zewnętrznego krańca wierzchu konstrukcji zabezpieczającej.

Jeżeli konstrukcja jest w tym punkcie wygięta lub wystająca, należy zastosować kliny umożliwiające uderzenie w tym miejscu, bez jednoczesnego wzmocnienia konstrukcji.

3.2.1.1.1.2. Ciągnik należy przymocować do podłoża czterema linami stalowymi, po jednej na każdym końcu obydwu osi, tak jak ukazano na rysunku 7.4. Odstęp między punktami mocowania z przodu i z tyłu musi być taki, by liny stalowe tworzyły z podłożem kąt mniejszy niż 30 °. Dodatkowo mocowania tylne należy rozmieścić w taki sposób, by punkt zbieżności dwóch lin stalowych znajdował się w płaszczyźnie pionowej, w której przemieszcza się środek ciężkości bloku wahadła.

Liny stalowe muszą być napięte w taki sposób, by opony uległy odkształceniu w stopniu określonym w pkt 3.1.5.6.2. Przy napiętych linach stalowych belkę oporową należy umieścić przed kołami tylnymi i docisnąć do nich, a następnie przytwierdzić do podłoża.

3.2.1.1.1.3. W ciągnikach typu przegubowego połączenie przegubowe członów będzie dodatkowo podparte drewnianym klockiem o kwadratowym przekroju poprzecznym i o wymiarach co najmniej 100 × 100 mm, przymocowanym sztywno do podłoża.

3.2.1.1.1.4. Blok wahadła musi być odciągany do tyłu w taki sposób, by jego środek ciężkości znajdował się ponad punktem uderzenia, a wysokość środka ciężkości określał jeden z dwu następujących wzorów:

H = 2,165 × 10^-8 M L²

lub

H = 5,73 × 10^-2 I

Następnie blok wahadła zostaje zwolniony i uderza w konstrukcję zabezpieczającą.

3.2.1.1.1.5. W przypadku ciągników ze zmianą pozycji kierowcy (z odwracanym siedziskiem i kołem kierownicy) wysokość jest równa większej z wartości wyznaczonych przy pomocy powyższych wzorów lub przy pomocy następujących wzorów:

H = 25 + 0,07 M

w przypadku ciągnika o masie obliczeniowej poniżej 2.000 kg;

H = 125 + 0,02 M

w przypadku ciągnika o masie obliczeniowej powyżej 2.000 kg.

3.2.1.1.2. Uderzenie z przodu

3.2.1.1.2.1. Ciągnik należy ustawić względem bloku wahadła w taki sposób, by blok wahadła uderzył w konstrukcję zabezpieczającą w momencie, gdy powierzchnia uderzająca bloku wahadła oraz mocujące go łańcuchy lub liny stalowe będą tworzyły z płaszczyzną pionową A kąt równy M/100 i wynoszący maksymalnie 20 °, chyba że w trakcie odkształcania konstrukcja zabezpieczająca w punkcie styczności będzie tworzyć z pionem większy kąt. W takim przypadku ustawienie powierzchni uderzającej bloku wahadła należy skorygować za pomocą dodatkowego podwieszenia w taki sposób, by była równoległa do konstrukcji zabezpieczającej w punkcie uderzenia w momencie maksymalnego odkształcenia, a mocujące łańcuchy lub liny stalowe nadal tworzyły określony powyżej kąt.

Należy dostosować wysokość zawieszenia bloku wahadła i podjąć niezbędne środki, by zapobiec obróceniu się bloku wahadła wokół punktu uderzenia.

Punktem uderzenia jest ta część konstrukcji zabezpieczającej, która z największym prawdopodobieństwem uderzy o podłoże jako pierwsza w przypadku przewrócenia się ciągnika na bok podczas ruchu do przodu, zazwyczaj krawędź górna. Środek ciężkości bloku wahadła znajduje się na jednej szóstej szerokości wierzchu konstrukcji zabezpieczającej w kierunku do wewnątrz od płaszczyzny pionowej równoległej do płaszczyzny środkowej ciągnika sięgającej zewnętrznego krańca wierzchu konstrukcji zabezpieczającej.

Jeżeli konstrukcja jest w tym punkcie wygięta lub wystająca, należy zastosować kliny umożliwiające uderzenie w tym miejscu, bez jednoczesnego wzmocnienia konstrukcji.

3.2.1.1.2.2. Ciągnik należy przymocować do podłoża czterema linami stalowymi, po jednej na każdym końcu obydwu osi, tak jak ukazano na rysunku 7.5. Odstęp między punktami mocowania z przodu i z tyłu musi być taki, by liny stalowe tworzyły z podłożem kąt mniejszy niż 30 °. Dodatkowo mocowania tylne należy rozmieścić w taki sposób, by punkt zbieżności dwóch lin stalowych znajdował się w płaszczyźnie pionowej, w której przemieszcza się środek ciężkości bloku wahadła.

Liny stalowe muszą być napięte w taki sposób, by opony uległy odkształceniu w stopniu określonym w pkt 3.1.5.6.2. Przy napiętych linach stalowych belkę oporową należy umieścić za kołami tylnymi i docisnąć do nich, a następnie przytwierdzić do podłoża.

3.2.1.1.2.3. W ciągnikach typu przegubowego połączenie przegubowe członów będzie dodatkowo podparte drewnianym klockiem o kwadratowym przekroju poprzecznym i o wymiarach co najmniej 100 × 100 mm, przymocowanym sztywno do podłoża.

3.2.1.1.2.4. Blok wahadła musi być odciągany do tyłu w taki sposób, by jego środek ciężkości znajdował się ponad punktem uderzenia, a wysokość środka ciężkości określał jeden z dwu następujących wzorów, do wyboru w zależności od masy obliczeniowej zespołu poddanego próbom:

H = 25 + 0,07 M

w przypadku ciągnika o masie obliczeniowej poniżej 2.000 kg;

H = 125 + 0,02 M

w przypadku ciągnika o masie obliczeniowej powyżej 2.000 kg.

Następnie blok wahadła zostaje zwolniony i uderza w konstrukcję zabezpieczającą.

3.2.1.1.2.5. W przypadku ciągników ze zmianą pozycji kierowcy (z odwracanym siedziskiem i kołem kierownicy):

- w przypadku konstrukcji zabezpieczającej w postaci tylnego dwusłupkowego pałąka ochronnego stosuje się powyższy wzór;

- w przypadku innych konstrukcji zabezpieczających wysokość jest równa większej z wartości wyznaczonych przy pomocy powyższego wzoru lub jednego z następujących wzorów:

H = 2,165 × 10^-8 ML²

lub

H = 5,73 × 10^-2 I

Następnie blok wahadła zostaje zwolniony i uderza w konstrukcję zabezpieczającą.

3.2.1.1.3. Uderzenie zboku

3.2.1.1.3.1. Ciągnik należy ustawić względem bloku wahadła w taki sposób, by blok wahadła uderzył w konstrukcję zabezpieczającą w momencie, gdy powierzchnia uderzająca bloku wahadła oraz łańcuchy lub liny stalowe, na których blok wahadła jest zawieszony, były w pionie, chyba że w trakcie odkształcania konstrukcja zabezpieczająca w punkcie styczności będzie tworzyć z pionem kąt mniejszy niż 20 °. W takim przypadku ustawienie powierzchni uderzającej bloku wahadła należy skorygować za pomocą dodatkowego podwieszenia w taki sposób, by była ona równoległa do konstrukcji zabezpieczającej w punkcie uderzenia w momencie maksymalnego odkształcenia, a mocujące łańcuchy lub liny stalowe w momencie uderzenia były w płaszczyźnie pionowej.

3.2.1.1.3.2. Należy dostosować wysokość zawieszenia bloku wahadła i podjąć niezbędne środki, by zapobiec obróceniu się bloku wahadła wokół punktu uderzenia.

3.2.1.1.3.3. Punktem uderzenia jest ta część konstrukcji zabezpieczającej, która z największym prawdopodobieństwem uderzy o podłoże jako pierwsza w przypadku przewrócenia się ciągnika na bok, zazwyczaj krawędź górna. O ile nie ma pewności, że inna część tej krawędzi uderzy o podłoże w pierwszej kolejności, punkt uderzenia znajduje się w płaszczyźnie tworzącej kąt prosty z płaszczyzną środkową, przechodzącej w odległości 60 mm przed punktem bazowym siedziska, gdy siedzisko jest ustawione w położeniu środkowym regulacji wzdłużnej.

3.2.1.1.3.4. W przypadku ciągników ze zmianą pozycji kierowcy (z odwracanym siedziskiem i kołem kierownicy) punkt uderzenia znajduje się w płaszczyźnie tworzącej kąt prosty z płaszczyzną środkową, przechodzącej przez punkt środkowy odcinka łączącego dwa punkty bazowe siedziska określone poprzez połączenie dwu różnych położeń siedziska. W przypadku konstrukcji zabezpieczających o układzie dwusłupkowym punktem uderzenia jest jeden ze słupków.

3.2.1.1.3.5. Koła ciągnika z boku, który poddany będzie uderzeniu, należy przymocować do podłoża linami stalowymi przeciągniętymi ponad odpowiednimi końcami osi przedniej i tylnej. Liny stalowe muszą być napięte w taki sposób, by spowodowały odkształcenia opon w stopniu określonym w pkt 3.1.5.6.2.

Po napięciu lin stalowych na podłożu umieszcza się belkę oporową, dociska ją do opon po stronie przeciwnej do boku poddawanego uderzeniu, a następnie przytwierdza do podłoża. W przypadku gdy boki zewnętrzne opony przedniej i tylnej nie będą w tej samej płaszczyźnie pionowej konieczne może być użycie dwu belek lub klinów. Następnie należy przyłożyć podporę, zgodnie rysunkiem 7.6, do obręczy koła poddanego największemu obciążeniu naprzeciw punktu uderzenia, docisnąć ją mocno do obręczy i przymocować u podstawy. Długość podpory należy dobrać tak, by po dociśnięciu do obręczy tworzyła z podłożem kąt 30 °± 3 °. O ile tylko to możliwe, grubość podpory musi być 20-25 razy mniejsza od jej długości i 2-3 razy mniejsza od jej szerokości. Podpory muszą mieć na obydwu końcach kształt zgodny z rysunkiem 7.6.

3.2.1.1.3.6. W ciągnikach typu przegubowego połączenie przegubowe członów będzie dodatkowo podparte klockiem drewnianym o kwadratowym przekroju poprzecznym i o wymiarach co najmniej 100 × 100 mm, a z boku urządzeniem podobnym do podpory dociśniętej do koła tylnego, o której mowa w pkt 3.2.1.1.3.2. Połączenie przegubowe należy następnie przymocować sztywno do podłoża.

3.2.1.1.3.7. Blok wahadła musi być odciągany do tyłu w taki sposób, by jego środek ciężkości znajdował się ponad punktem uderzenia, a wysokość środka ciężkości określał jeden z dwu następujących wzorów, do wyboru w zależności od masy obliczeniowej zespołu poddanego próbom:

H = 25 + 0,20 M

w przypadku ciągnika o masie obliczeniowej poniżej 2.000 kg;

H = 125 + 0,15 M

w przypadku ciągnika o masie obliczeniowej powyżej 2.000 kg.

3.2.1.1.3.8. W przypadku ciągników ze zmianą pozycji kierowcy (z odwracanym siedziskiem i kołem kierownicy):

- w przypadku konstrukcji zabezpieczającej w postaci tylnego dwusłupkowego pałąka ochronnego wysokość jest równa większej z wartości wyznaczonych przy pomocy powyższych lub następujących wzorów:

H = (25 + 0,20 M) (B₆ + B) / 2B

w przypadku ciągnika o masie obliczeniowej poniżej 2.000 kg;

H = (125 + 0,15 M) (B₆ + B) / 2B

w przypadku ciągnika o masie obliczeniowej powyżej 2.000 kg,

- w przypadku innych konstrukcji zabezpieczających wysokość jest równa większej z wartości wyznaczonych przy pomocy powyższych lub następujących wzorów:

H = 25 + 0,20 M

w przypadku ciągnika o masie obliczeniowej poniżej 2.000 kg;

H = 125 + 0,15 M

w przypadku ciągnika o masie obliczeniowej powyżej 2.000 kg.

Następnie blok wahadła zostaje zwolniony i uderza w konstrukcję zabezpieczającą.

3.2.1.1.4. Zgniatanie z tyłu

Belkę umieszcza się ponad tylnym, położonym najwyżej elementem konstrukcyjnym (elementami konstrukcyjnymi), a kierunek wypadkowej sił zgniatania leży na środkowej płaszczyźnie ciągnika. Należy zastosować siłę F_v, taką, że:

F_v = 20 M

Siłą F_vnależy oddziaływać nieprzerwanie przez co najmniej pięć sekund po ustaniu dającego się zaobserwować wzrokowo ruchu konstrukcji zabezpieczającej.

W przypadku gdy tylna część dachu konstrukcji zabezpieczającej nie wytrzyma całkowitej siły zgniatającej, siłą tą oddziałuje się aż do uzyskania takiego odkształcenia dachu, że zbiegnie się on z płaszczyzną łączącą górną część konstrukcji zabezpieczającej z częścią tyłu ciągnika, która jest w stanie podeprzeć ciągnik w przypadku jego przewrócenia się.

Następnie siłę tę należy odjąć, a belkę zgniatającą przemieścić nad tę część konstrukcji zabezpieczającej, która jest w stanie podeprzeć ciągnik w przypadku jego przewrócenia się. Następnie ponownie przykłada się siłę zgniatania F_v.

3.2.1.1.5. Zgniatanie z przodu

Belkę umieszcza się ponad przednim, położonym najwyżej elementem konstrukcyjnym (elementami konstrukcyjnymi), a kierunek wypadkowej sił zgniatania leży na środkowej płaszczyźnie ciągnika. Należy zastosować siłę F_v, taką, że:

F_v = 20 M

Siłą F_vnależy oddziaływać nieprzerwanie przez co najmniej pięć sekund po ustaniu dającego się zaobserwować wzrokowo ruchu konstrukcji zabezpieczającej.

W przypadku gdy przednia część dachu konstrukcji zabezpieczającej nie wytrzyma całkowitej siły zgniatającej, siłą tą oddziałuje się aż do uzyskania takiego odkształcenia dachu, że zbiegnie się on z płaszczyzną łączącą górną część konstrukcji zabezpieczającej z częścią przodu ciągnika, która jest w stanie podeprzeć ciągnik w przypadku jego przewrócenia się.

Następnie siłę tę należy odjąć, a belkę zgniatającą przemieścić nad tę część konstrukcji zabezpieczającej, która jest w stanie podeprzeć ciągnik w przypadku jego przewrócenia się. Następnie ponownie przykłada się siłę zgniatania F_v.

3.2.1.1.6. Dodatkowe próby uderzenia

Jeżeli podczas próby uderzenia pojawią się pęknięcia lub rozerwania, których nie można uznać za nieistotne, druga, podobna próba, ale przy wysokości spadu wynoszącej:

H' = (H × 10^-1) (12 + 4a) (1 + 2a)^-1

musi zostać przeprowadzona natychmiast po próbie uderzenia, w wyniku której pojawiły się takie rozerwania lub pęknięcia, przy czym "a" oznacza stosunek odkształcenia trwałego (D_p) do odkształcenia sprężystego (D_e):

a = D_p / D_e

zmierzonego w punkcie uderzenia. Dodatkowe odkształcenie trwałe spowodowane drugim uderzeniem nie może przekraczać 30 % odkształcenia trwałego powstałego na skutek pierwszego uderzenia.

Aby można było przeprowadzić dodatkową próbę, konieczne jest zmierzenie odkształcenia sprężystego powstałego w trakcie wszystkich prób uderzenia.

3.2.1.1.7. Dodatkowe próby zgniatania

Jeżeli podczas próby zgniatania pojawią się istotne pęknięcia lub rozerwania, należy przeprowadzić drugą, podobną próbę zgniatania, oddziałując siłą równą 1,2 F_v, natychmiast po próbach zgniatania, w wyniku których pojawiły się takie rozerwania lub pęknięcia.

3.2.1.2. Pomiary

3.2.1.2.1. Pęknięcia i rozerwania

Po każdym badaniu należy dokonać oględzin wszystkich elementów konstrukcyjnych, złączy oraz systemów mocowania pod kątem pęknięć lub rozerwań, pomijając przy tym niewielkie pęknięcia części nieistotnych.

Pomija się pęknięcia spowodowane przez krawędzie wahadła.

3.2.1.2.2. Naruszenie przestrzeni chronionej

Podczas każdego badania należy sprawdzić, czy jakakolwiek część konstrukcji zabezpieczającej nie naruszyła przestrzeni chronionej, zgodnie z pkt 1.6 powyżej.

Przestrzeń chroniona musi być cały czas zabezpieczona przez konstrukcję zabezpieczającą. W związku z powyższym uznaje się, że przestrzeń chroniona nie jest zabezpieczona przez konstrukcję zabezpieczającą w sytuacji, gdy dowolna jej część zetknęłaby się z płaskim podłożem w przypadku przewrócenia się ciągnika w kierunku, z którego przyłożono obciążenie próbne. W tym celu należy przyjąć najmniejsze przewidziane przez producenta w normalnym wyposażeniu wymiary opon przednich i tylnych oraz rozstaw kół.

3.2.1.2.3. Odkształcenie sprężyste (pod wpływem uderzenia bocznego)

Pomiaru odkształcenia sprężystego dokonuje się na wysokości (810 + a_v) mm nad punktem bazowym siedziska, w płaszczyźnie pionowej, w której przykładane jest obciążenie. Do dokonania tego pomiaru można wykorzystać dowolne urządzenie podobne do urządzenia przedstawionego na rysunku 7.8.

3.2.1.2.4. Odkształcenie trwałe

Po przeprowadzeniu końcowej próby zgniatania należy zarejestrować stałe odkształcenie konstrukcji zabezpieczającej. W tym celu przed rozpoczęciem badania należy wykorzystać położenie głównych elementów konstrukcji zabezpieczającej względem punktu bazowego siedziska.

3.2.2. Badania statyczne

3.2.2.1. Próby obciążenia i próby zgniatania

3.2.2.1.1. Obciążenie z tyłu

3.2.2.1.1.1. Obciążenie przykłada się poziomo, w płaszczyźnie pionowej równoległej do płaszczyzny środkowej ciągnika.

Punktem przyłożenia obciążenia jest ta część konstrukcji zabezpieczającej przy przewróceniu, która prawdopodobnie uderzy o podłoże jako pierwsza w przypadku przewrócenia się ciągnika do tyłu, zazwyczaj krawędź górna. Płaszczyzna pionowa, w której przyłożone zostaje obciążenie, znajduje się w odległości jednej trzeciej zewnętrznej szerokości górnej części konstrukcji od płaszczyzny środkowej.

Jeżeli konstrukcja jest w tym punkcie wygięta lub wystająca, należy zastosować kliny umożliwiające obciążenie w tym miejscu, bez jednoczesnego wzmocnienia konstrukcji.

3.2.2.1.1.2. Zespół przytwierdza się do podłoża zgodnie z opisem w pkt 3.1.6.3.

3.2.2.1.1.3. Energia pochłonięta przez konstrukcję zabezpieczającą w trakcie badania wynosi co najmniej

E_il = 2,165 × 10^-7 M L²

lub

E_il = 0,574 × I

3.2.2.1.1.4. W przypadku ciągników ze zmianą pozycji kierowcy (z odwracanym siedziskiem i kołem kierownicy) wartość energii jest równa większej z wartości wyznaczonych przy pomocy powyższych wzorów lub przy pomocy następującego wzoru:

E_il = 500 + 0,5 M

3.2.2.1.2. Obciążenie z przodu

3.2.2.1.2.1. Obciążenie przykłada się poziomo, w płaszczyźnie pionowej równoległej do środkowej płaszczyzny ciągnika. Punktem przyłożenia obciążenia jest ta część konstrukcji zabezpieczającej, która z największym prawdopodobieństwem uderzy o podłoże jako pierwsza w przypadku przewrócenia się ciągnika na bok podczas ruchu do przodu, zazwyczaj krawędź górna. Punkt przyłożenia obciążenia znajduje się na jednej szóstej szerokości wierzchu konstrukcji zabezpieczającej w kierunku do wewnątrz od płaszczyzny pionowej równoległej do płaszczyzny środkowej ciągnika sięgającej zewnętrznego krańca wierzchu konstrukcji zabezpieczającej.

Jeżeli konstrukcja jest w tym punkcie wygięta lub wystająca, należy zastosować kliny umożliwiające obciążenie w tym miejscu, bez jednoczesnego wzmocnienia konstrukcji.

3.2.2.1.2.2. Zespół przytwierdza się do podłoża zgodnie z opisem w pkt 3.1.6.3.

3.2.2.1.2.3. Energia pochłonięta przez konstrukcję zabezpieczającą w trakcie badania wynosi co najmniej

E_il = 500 + 0,5 M

3.2.2.1.2.4. W przypadku ciągników ze zmianą pozycji kierowcy (z odwracanym siedziskiem i kołem kierownicy):

- w przypadku konstrukcji zabezpieczającej w postaci tylnego dwusłupkowego pałąka ochronnego stosuje się także poprzedni wzór,

- w przypadku innych konstrukcji zabezpieczających wartość energii jest równa większej z wartości wyznaczonych przy pomocy powyższych lub następujących wzorów:

E_il = 2,165 × 10^-7 ML²

lub

E_il = 0,574 I

3.2.2.1.3. Obciążenie z boku

3.2.2.1.3.1. Obciążenie boczne przykłada się poziomo, w płaszczyźnie pionowej prostopadłej do środkowej płaszczyzny ciągnika przechodzącej w odległości 60 mm przed punktem bazowym siedziska, gdy siedzisko jest ustawione w położeniu środkowym regulacji wzdłużnej. Punktem przyłożenia obciążenia jest ta część konstrukcji zabezpieczającej przy przewróceniu, która prawdopodobnie uderzy o podłoże jako pierwsza w przypadku przewrócenia się ciągnika na bok, zazwyczaj krawędź górna.

3.2.2.1.3.2. Zespół przytwierdza się do podłoża zgodnie z opisem w pkt 3.1.6.3.

3.2.2.1.3.3. Energia pochłonięta przez konstrukcję zabezpieczającą w trakcie badania wynosi co najmniej:

E_is = 1,75 M

3.2.2.1.3.4. W przypadku ciągników ze zmianą pozycji kierowcy (z odwracanym siedziskiem i kołem kierownicy) punkt przyłożenia obciążenia znajduje się w płaszczyźnie tworzącej kąt prosty z płaszczyzną środkową, przechodzącej przez punkt środkowy odcinka łączącego dwa punkty bazowe siedziska określone poprzez połączenie dwu różnych położeń siedziska. W przypadku konstrukcji zabezpieczających o układzie dwusłupkowym punktem przyłożenia obciążenia jest jeden ze słupków.

3.2.2.1.3.5. W przypadku ciągników ze zmianą pozycji kierowcy (z odwracanym siedziskiem i kołem kierownicy) posiadających konstrukcję zabezpieczającą w postaci tylnego dwusłupkowego pałąka ochronnego wartość energii jest równa większej z wartości wyznaczonych przy pomocy następujących wzorów:

E_is = 1,75 M

lub

E_is = 1,75 M (B₆ + B)/2B

3.2.2.1.4. Zgniatanie z tyłu

Wszystkie przepisy są identyczne jak przepisy zawarte w pkt 3.2.1.1.4.

3.2.2.1.5. Zgniatanie z przodu

Wszystkie przepisy są identyczne jak przepisy zawarte w pkt 3.2.1.1.5.

3.2.2.1.6. Dodatkowa próba przeciążania (rysunki 7.9 - 7. 11)

Próbę przeciążania wykonuje się we wszystkich przypadkach, w których w ciągu ostatnich 5 % odkształcenia siła zmniejsza się o więcej niż o 3 %, kiedy wymagana energia jest pochłaniana przez konstrukcję (zob. rysunek 7.10).

Próba przeciążania polega na stopniowym zwiększaniu obciążenia poziomego wraz ze zwiększeniem energii w krokach co 5 % w stosunku do początkowej wymaganej energii aż do momentu, w którym przyrost energii wyniesie maksymalnie 20 % (zob. rysunek 7.11).

Wynik próby przeciążania uznaje się za pomyślny, jeżeli, każdorazowo po zwiększeniu wymaganej energii o 5, 10 lub 15 %, siła zmniejszy się o mniej niż 3 % przy przyroście energii o 5 % i pozostaje większa niż 0,8 F_max.

Wynik próby przeciążania uznaje się za pomyślny, jeżeli po pochłonięciu przez konstrukcję dodatkowych 20 % energii siła jest większa niż 0,8 F_max.

Podczas próby przeciążania dopuszcza się dodatkowe pęknięcia lub rozerwania lub naruszenie lub brak zabezpieczenia przestrzeni chronionej z powodu odkształcenia sprężystego. Jednakże po odjęciu obciążenia konstrukcja nie może naruszać przestrzeni chronionej, która musi być w całości zabezpieczona.

3.2.2.1.7. Dodatkowe próby zgniatania

Jeżeli podczas próby zgniatania pojawią się pęknięcia lub rozerwania, których nie można uznać za nieistotne, należy przeprowadzić drugą, podobną próbę zgniatania, oddziałując siłą równą 1,2 F_v, bezpośrednio po próbie zgniatania, w wyniku której pojawiły się takie rozerwania lub pęknięcia.

3.2.2.2. P o m i a r y

3.2.2.2.1. Pęknięcia i rozerwania

Po każdym badaniu należy dokonać oględzin wszystkich elementów konstrukcyjnych, złączy oraz systemów mocowania pod kątem pęknięć lub rozerwań, pomijając przy tym niewielkie pęknięcia części nieistotnych.

3.2.2.2.2. Naruszenie przestrzeni chronionej

Podczas każdego badania należy sprawdzić, czy jakakolwiek część konstrukcji zabezpieczającej nie naruszyła przestrzeni chronionej, zgodnie z pkt 1.6 załącznika I.

Ponadto należy sprawdzić, czy jakaś część przestrzeni chronionej jest niezabezpieczona przez konstrukcję zabezpieczającą. W związku z powyższym uznaje się, że przestrzeń chroniona nie jest zabezpieczona przez konstrukcję zabezpieczającą przy przewróceniu w sytuacji, gdy dowolna jej część zetknęłaby się z płaszczyzną podłoża w przypadku przewrócenia się ciągnika w kierunku, z którego nastąpiło uderzenie. W tym celu przyjmuje się najmniejsze zalecane przez producenta wymiary opon przednich i tylnych oraz rozstaw kół.

3.2.2.2.3. Odkształcenie sprężyste pod wpływem obciążenia bocznego

Pomiaru odkształcenia sprężystego dokonuje się na wysokości (810 + a_v) mm nad punktem bazowym siedziska, w płaszczyźnie pionowej, w której przykładane jest obciążenie. Do dokonania tego pomiaru można wykorzystać dowolne urządzenie podobne do urządzenia przedstawionego na rysunku 7.8.

3.2.2.2.4. Odkształcenie trwałe

Po przeprowadzeniu końcowej próby zgniatania należy zarejestrować stałe odkształcenie konstrukcji zabezpieczającej. W tym celu przed rozpoczęciem badania należy wykorzystać położenie głównych elementów konstrukcji zabezpieczającej względem punktu bazowego siedziska.

Rozszerzenie na inne modele ciągników

3.3.1. [nie stosuje się]

3.3.2. Rozszerzenie techniczne

Jeżeli dokonano modyfikacji ciągnika, konstrukcji zabezpieczającej albo sposobu mocowania konstrukcji zabezpieczającej do ciągnika, stacja badawcza, która przeprowadziła pierwotne badanie, może wydać 'sprawozdanie z rozszerzenia technicznego', w następujących przypadkach:

3.3.2.1. Rozszerzenie wyników badań strukturalnych na inne modele ciągników

Poddawanie każdego modelu ciągnika próbom uderzenia lub zgniatania nie jest konieczne, o ile konstrukcja zabezpieczająca i ciągnik odpowiadają warunkom opisanym poniżej w pkt 3.3.2.1.1-3.3.2.1.5.

3.3.2.1.1. Konstrukcja musi być identyczna jak poddana badaniom.

3.3.2.1.2. Wymagana energia może przekraczać energię obliczoną dla pierwotnego badania maksymalnie o 5 %.

3.3.2.1.3. Metoda mocowania oraz części ciągnika, do których zamocowano konstrukcję, muszą być identyczne.

3.3.2.1.4. Wszystkie części, takie jak błotniki i maska, mogące stanowić podparcie dla konstrukcji zabezpieczającej, muszą być identyczne.

3.3.2.1.5. Położenie i wymiary krytyczne siedziska w konstrukcji zabezpieczającej, a także względne położenie konstrukcji zabezpieczającej na ciągniku, muszą być takie, aby przestrzeń chroniona pozostawała w czasie wszystkich prób w obrębie strefy zabezpieczonej przez odkształconą konstrukcję (należy to sprawdzać z zastosowaniem takiego samego odniesienia, jakie stosowano do określenia przestrzeni chronionej w sprawozdaniu z pierwotnego badania - odpowiednio punktu bazowego siedziska SRP lub punktu bazowego siedziska SIP).

3.3.2.2. Rozszerzenie wyników badań strukturalnych na zmodyfikowane modele konstrukcji zabezpieczającej

Tę procedurę należy stosować w przypadku niespełnienia przepisów pkt 3.3.2.1; nie może ona być stosowana, jeśli metoda zamocowania konstrukcji zabezpieczającej do ciągnika nie opiera się na tej samej zasadzie (np. jeśli wsporniki gumowe zastąpiono układem zawieszenia).

3.3.2.2.1. Modyfikacje niemające wpływu na wyniki badania początkowego (np. przyspawanie płyty montażowej elementu wyposażenia w miejscach konstrukcji niemających podstawowego znaczenia), dodanie siedzisk o innym położeniu SIP w konstrukcji zabezpieczającej (z zastrzeżeniem sprawdzenia, czy nowa przestrzeń chroniona (nowe przestrzenie chronione) pozostaje (pozostają) w czasie wszystkich prób w obrębie strefy zabezpieczonej przez odkształconą konstrukcję).

3.3.2.2.2. Modyfikacje mogące wpływać na wyniki pierwotnego badania bez poddawania w wątpliwość dopuszczalności konstrukcji zabezpieczającej (np. modyfikacja elementu konstrukcyjnego, modyfikacja metody zamocowania konstrukcji zabezpieczającej do ciągnika). Można przeprowadzić badanie walidacyjne; wyniki badań zostaną wstępnie przedstawione w sprawozdaniu z rozszerzenia.

Ustala się następujące ograniczenia dotyczące rozszerzeń tego rodzaju:

3.3.2.2.2.1. bez badania walidacyjnego można zaakceptować maksymalnie 5 rozszerzeń;

3.3.2.2.2.2. wyniki badania walidacyjnego zostaną zaakceptowane na potrzeby rozszerzenia, o ile spełnione będą wszystkie warunki oceny przewidziane w kodeksie oraz:

o ile odkształcenie zmierzone po każdej próbie uderzenia nie będzie odbiegać o więcej niż ± 7 % od odkształcenia zmierzonego po każdej próbie uderzenia w sprawozdaniu z badania pierwotnego (w przypadku badań dynamicznych);

o ile siła zmierzona po osiągnięciu wymaganego poziomu energii przy różnych próbach obciążenia poziomego nie odbiega o więcej niż ± 7 % od siły zmierzonej po osiągnięciu wymaganego poziomu energii w badaniu pierwotnym oraz odkształcenie zmierzone⁽¹⁾ po osiągnięciu wymaganego poziomu energii przy różnych próbach obciążenia poziomego nie odbiega o więcej niż ± 7 % od odkształcenia zmierzonego po osiągnięciu wymaganego poziomu energii w badaniu pierwotnym (w przypadku badań statycznych);

3.3.2.2.2.3. w jednym sprawozdaniu z rozszerzenia można ująć więcej niż jedną modyfikację konstrukcji zabezpieczającej, jeśli modyfikacje te stanowią różne warianty tej samej konstrukcji zabezpieczającej, natomiast w jednym sprawozdaniu z rozszerzenia można ująć tylko jedno badanie walidacyjne. Warianty niepoddane badaniu należy opisać w osobnej części sprawozdania z rozszerzenia.

3.3.2.2.3. Zwiększenie masy obliczeniowej podanej przez producenta, dotyczącej konstrukcji zabezpieczającej poddanej już wcześniej badaniu. Jeśli producent chce zachować ten sam numer homologacji, możliwe jest wydanie sprawozdania z rozszerzenia po przeprowadzeniu badania walidacyjnego (w takim przypadku nie mają zastosowania tolerancje ± 7 %, określone w pkt 3.3.2.2.2.2).

3.4. [nie stosuje się]

3.5. Zachowanie konstrukcji zabezpieczających w obniżonej temperaturze pracy

3.5.1. Jeśli konstrukcja zabezpieczająca ma w założeniu charakteryzować się odpornością na kruche pękanie w obniżonej temperaturze, producent przedstawia szczegółowe informacje, które należy zawrzeć w sprawozdaniu.

3.5.2. Poniższe wymagania i procedury mają na celu zapewnienie wytrzymałości i odporności na kruche pękanie w obniżonej temperaturze. Zaleca się, by przy ocenie przydatności konstrukcji zabezpieczającej do pracy w obniżonej temperaturze w krajach, w których wymagana jest dodatkowa ochrona tego rodzaju, spełnione były poniższe minimalne wymagania materiałowe.

3.5.2.1. Śruby i nakrętki stosowane do mocowania konstrukcji zabezpieczającej do ciągnika oraz do łączenia konstrukcyjnych części konstrukcji zabezpieczającej muszą wykazywać właściwą kontrolowaną odporność na obciążenie w obniżonych temperaturach.

3.5.2.2. Wszelkie elektrody spawalnicze stosowane przy wyrobie elementów konstrukcyjnych i mocowań muszą być odpowiednio dobrane do materiału, z którego wykonana jest konstrukcja zabezpieczająca, jak określono poniżej w pkt 3.5.2.3.

3.5.2.3. Stal, z której wykonane są elementy konstrukcyjne konstrukcji zabezpieczającej, musi charakteryzować się kontrolowaną odpornością na obciążenie, zgodną z minimalnymi wymaganiami dotyczącymi energii uderzenia w próbie Charpy'ego na próbkach z karbem w kształcie litery V, jak wskazano w tabeli 7.1. Gatunek i jakość stali określa się zgodnie z normą ISO 630:1995.

Stal o grubości w stanie walcowanym mniejszej niż 2,5 mm i o zawartości węgla mniejszej niż 0,2 % uznaje się za spełniającą te wymagania.

Elementy konstrukcyjne konstrukcji zabezpieczającej wykonane z materiałów innych niż stal muszą charakteryzować się równoważną odpornością na uderzenie w niskich temperaturach.

3.5.2.4. Przy próbie Charpy'ego na próbkach z karbem w kształcie litery V wykonywanej w celu sprawdzenia spełnienia wymagań dotyczących energii uderzenia wielkość próbki nie może być mniejsza niż największa wielkość określona w tabeli 7.1, na jaką pozwala dany materiał.

3.5.2.5. Próby Charpy'ego na próbkach z karbem w kształcie litery V przeprowadza się zgodnie z procedurą określoną w ASTM A 370-1979, przy czym wielkości próbek muszą być zgodne z wymiarami podanymi w tabeli 7.1.

Tabela 7.1

Minimalna energia uderzenia przy próbie Charpy'ego na próbkach z karbem w kształcie litery V

Wielkość próbki	Energia przy temp.	Energia przy temp.
	- 30 °C	- 20 °C
mm	J	J^(b)
10 × 10^(a)	11	27,5
10 × 9	10	25
10 × 8	9,5	24
10 × 7,5^(a)	9,5	24
10 × 7	9	22,5
10 × 6,7	8,5	21
10 × 6	8	20
10 × 5^(a)	7,5	19
10 × 4	7	17,5
10 × 3,5	6	15
10 × 3	6	15
10 × 2,5^(a)	5,5	14
^(a) Preferowana wielkość. Wielkość próbki nie może być mniejsza niż największa preferowana wielkość, na jaką pozwala dany materiał. ^(b) Wymagana energia dla temperatury - 20 °C jest 2,5 raza większa niż wartość określona dla temperatury - 30 °C. Na wytrzymałość na energię uderzenia wpływają również inne czynniki, jak kierunek walcowania, granica plastyczności orientacja ziaren i spawanie. Czynniki te należy wziąć pod uwagę przy doborze i stosowaniu stali.

3.5.2.6. Alternatywnym rozwiązaniem jest zastosowanie stali uspokojonej lub półuspokojonej, w odniesieniu do której należy przedstawić odpowiednią specyfikację. Gatunek i jakość stali określa się zgodnie z normą ISO 630:1995, Amd 1:2003.

3.5.2.7. Pobierane próbki muszą być próbkami wzdłużnymi i należy je pobierać z płaskowników, kształtowników rurowych lub profili konstrukcyjnych przed uformowaniem bądź spawaniem w celu wykorzystania w konstrukcji zabezpieczającej. Próbki z kształtowników rurowych lub profili konstrukcyjnych muszą być pobierane ze środka boku o najdłuższym wymiarze i nie mogą zawierać spoin.

3.6. [nie stosuje się]

Rysunek 7.1

Przestrzeń chroniona

Rysunek 7.1.a

Widok z boku

Przekrój w płaszczyźnie odniesienia

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

..................................................

grafika

Rysunek 7.1.b

Widok z tyłu

grafika

(Wymiary w mm)

Rysunek 7.1.c

Widok z góry

grafika

Rysunek 7.2.a

Przestrzeń chroniona w ciągnikach o odwracanym siedzisku: pałąk dwusłupkowy

grafika

Rysunek 7.2.b

Przestrzeń chroniona w ciągnikach o odwracanym siedzisku: inne rodzaje konstrukcji zabezpieczających

grafika

Rysunek 7.3

Blok wahadła z łańcuchami lub linami stalowymi, na których jest zawieszony

grafika

Rysunek 7.4

Przykładowy sposób mocowania ciągnika (uderzenie z tyłu)

grafika

Rysunek 7.5

Przykładowy sposób mocowania ciągnika (uderzenie z przodu)

grafika

Rysunek 7.6

Przykładowy sposób mocowania ciągnika (uderzenie z boku)

grafika

Rysunek 7.7

Przykładowe stanowisko do próby zgniatania

grafika

Rysunek 7.8

Przykładowa aparatura do pomiaru odkształcenia sprężystego

grafika

Rysunek 7.9

Wykres zależności siły i odkształcenia

Próba przeciążania nie jest konieczna

grafika

Rysunek 7.10

Wykres zależności siły i odkształcenia

Próba przeciążania konieczna

grafika

Rysunek 7.11

Wykres zależności siły i odkształcenia

Próba przeciążania musi być kontynuowana

grafika

______

⁽¹⁾ Odkształcenie trwałe + sprężyste mierzone w momencie osiągnięcia wymaganego poziomu energii."

ZAŁĄCZNIK  III

  ⁴ (skreślony)

ZAŁĄCZNIK  IV

  ⁵ (skreślony)

ZAŁĄCZNIK  V

  ⁶ (skreślony)

ZAŁĄCZNIK  VI

  ⁷ ZNAKI

Znak homologacji typu EWG części składa się z:

– prostokąta otaczającego małą literę "e", po której następuje wyróżniająca liczba Państwa Członkowskiego, które udzieliło homologacji części:

1 dla Niemiec, 2 dla Francji, 3 dla Włoch, 4 dla Niderlandów, 5 dla Szwecji, 6 dla Belgii, 9 dla Hiszpanii, 11 dla Zjednoczonego Królestwa, 12 dla Austrii, 13 dla Luksemburga, 17 dla Finlandii, 18 dla Danii, 21 dla Portugalii, 23 dla Grecji, 24 dla Irlandii, 8 w odniesieniu do Republiki Czeskiej, 29 w odniesieniu do Estonii, CY w odniesieniu do Cypru, 32 w odniesieniu do Łotwy, 36 w odniesieniu do Litwy, 7 w odniesieniu do Węgier, MT w odniesieniu do Malty, 20 w odniesieniu do Polski, 26 w odniesieniu do Słowenii, 27 w odniesieniu do Słowacji, 34 dla Bułgarii, 19 dla Rumunii, 25 dla Chorwacji.

– numer homologacji typu EWG części, który odpowiada numerowi świadectwa homologacji typu EWG części, wydanego w odniesieniu do wytrzymałości typu konstrukcji zabezpieczającej i jej umocowania do ciągnika, umieszczony pod prostokątem i w jego pobliżu,

– litery V lub SV, w zależności od tego, czy przeprowadzono testy dynamiczne (V) czy statyczne (SV), po których następuje cyfra 1, wskazująca, iż jest to konstrukcja zabezpieczająca w rozumieniu niniejszej dyrektywy.

..................................................

Notka Wydawnictwa Prawniczego "Lex"

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

..................................................

Przykład oznakowania homologacji typu EWG części

grafika

Konstrukcja zabezpieczająca nosząca znaki homologacji typu EWG części, przedstawione powyżej, jest konstrukcją zamontowaną z tyłu typu pałąka zabezpieczającego, ramy lub kabiny, która została poddana testowi dynamicznemu i jest przeznaczona dla ciągnika o wąskim rozstawie kół (V1), w odniesieniu do którego we Francji udzielono homologacji typu EWG części (e2) pod numerem (431).

ZAŁĄCZNIK  VII

 Wzór świadectwa homologacji typu EWG części

grafika

ZAŁĄCZNIK  VIII

 WARUNKI DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI TYPU EWG

1. Z wnioskiem o homologację typu EWG ciągnika w odniesieniu wytrzymałości konstrukcji zabezpieczającej oraz wytrzymałości jej umocowania do ciągnika występuje producent ciągnika lub jego upoważniony przedstawiciel.

2. Ciągnik reprezentatywny dla danego typu, który ma zostać homologowany, na którym zamontowano właściwie homologowaną konstrukcję zabezpieczającą oraz jej umocowanie do ciągnika, zostaje przedstawiony służbom technicznym odpowiedzialnym za przeprowadzanie testów na homologację typu.

3. Służba techniczna odpowiedzialna za przeprowadzanie testów na homologację typu sprawdzi, czy homologowany typ konstrukcji zabezpieczającej jest przeznaczony do zamontowania na typie ciągnika, w stosunku do którego wystąpiono o homologację typu. W szczególności musi ona ustalić, czy umocowanie konstrukcji zabezpieczającej odpowiada umocowaniu, stosowanemu przy udzielaniu homologacji typu EWG części.

4. Posiadacz homologacji typu w EWG może wystąpić o rozszerzenie homologacji na inne typy konstrukcji zabezpieczających.

5. Właściwe władze wyrażą zgodę na takie rozszerzenie homologacji na następujących warunkach:

5.1. Nowy typ konstrukcji zabezpieczającej oraz jej umocowanie do ciągnik otrzymały homologację typu EWG części.

5.2. Jest ona przeznaczona do zamontowania na typie ciągnika, w odniesieniu do którego wystąpiono o rozszerzenie homologacji typu w EWG.

5.3. Umocowanie konstrukcji zabezpieczającej do ciągnika musi odpowiadać umocowaniu, które było testowane w celu uzyskania homologacji typu EWG części.

6. Świadectwo, którego wzór przedstawiono w załączniku IX, jest załączone do świadectwa homologacji typu w EWG w odniesieniu do każdego przypadku udzielenia lub odmowy homologacji typu lub rozszerzenia homologacji typu.

7. Jeśli wniosek o homologację typu ciągnika w EWG zostanie wniesiony w tym samym czasie co prośba o homologację typu EWG części dotycząca typu konstrukcji zabezpieczającej przy przewróceniu, przeznaczonej do zamontowania na typie ciągnika, w odniesieniu do którego wystąpiono o homologację typu w EWG, nie będą przeprowadzane testy przewidziane w sekcji 2 i 3.

ZAŁĄCZNIK  IX

 WZÓR

grafika

¹ Art. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 1 dyrektywy nr 89/682/EWG z dnia 21 grudnia 1989 r. (Dz.U.UE.L.89.398.29) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 4 stycznia 1990 r.

² Załącznik I:

-zmieniony przez art. 1 dyrektywy Komisji nr 2000/19/WE z dnia 13 kwietnia 2000 r. (Dz.U.UE.L.00.94.31) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 4 maja 2000 r.

- zmieniony przez art. 2 dyrektywy Komisji nr 2005/67/WE z dnia 18 października 2005 r. (Dz.U.UE.L.05.273.17) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 8 listopada 2005 r.

- zmieniony przez art. 2 dyrektywy Komisji nr 2010/22/UE z dnia 15 marca 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.91.1) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 kwietnia 2010 r.

³ Załącznik II:

-zmieniony przez art. 1 pkt 2 dyrektywy nr 89/682/EWG z dnia 21 grudnia 1989 r. (Dz.U.UE.L.89.398.29) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 4 stycznia 1990 r.

- zmieniony przez art. 1 dyrektywy Komisji nr 2000/19/WE z dnia 13 kwietnia 2000 r. (Dz.U.UE.L.00.94.31) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 4 maja 2000 r.

- zmieniony przez art. 2 dyrektywy Komisji nr 2005/67/WE z dnia 18 października 2005 r. (Dz.U.UE.L.05.273.17) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 8 listopada 2005 r.

- zmieniony przez art. 2 dyrektywy Komisji nr 2010/22/UE z dnia 15 marca 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.91.1) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 kwietnia 2010 r.

⁴ Załącznik III skreślony przez art. 1 dyrektywy Komisji nr 2000/19/WE z dnia 13 kwietnia 2000 r. (Dz.U.UE.L.00.94.31) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 4 maja 2000 r.

⁵ Załącznik IV skreślony przez art. 1 dyrektywy Komisji nr 2000/19/WE z dnia 13 kwietnia 2000 r. (Dz.U.UE.L.00.94.31) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 4 maja 2000 r.

⁶ Załącznik V skreślony przez art. 1 dyrektywy Komisji nr 2000/19/WE z dnia 13 kwietnia 2000 r. (Dz.U.UE.L.00.94.31) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 4 maja 2000 r.

⁷ Załącznik VI:

- zmieniony przez art. 1 pkt 4 dyrektywy nr 89/682/EWG z dnia 21 grudnia 1989 r. (Dz.U.UE.L.89.398.29) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 4 stycznia 1990 r. Zmiananie została naniesiona na tekst, gdyż zdaniem Redakcji SIP LEX, pomimo że dyspozycja zawarta w przepisie zmieniającym literalnie dotyczy załącznika VI, w rzeczywistości odnosi się do załącznika V nin. dyrektywy, co znajduje potwierdzenie w sprostowaniu z dnia 9 czerwca 2005 r. (Dz.U.UE.L.05.145.42), nieopublikowanym dotychczas w języku polskim.

- zmieniony przez art. 29 Aktu dotyczącego warunków przystąpienia Republiki Austrii, Republiki Finlandii i Królestwa Szwecji oraz dostosowań w Traktatach stanowiących podstawę Unii Europejskiej (Dz.U.04.90.864/29) z dniem 1 stycznia 1995 r.

- zmieniony przez art. 1 dyrektywy Komisji nr 2000/19/WE z dnia 13 kwietnia 2000 r. (Dz.U.UE.L.00.94.31) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 4 maja 2000 r.

- zmieniony przez art. 20 Aktu dotyczącego warunków przystąpienia do Unii Europejskiej Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej oraz dostosowań w Traktatach stanowiących podstawę Unii Europejskiej (Dz.U.UE.L.03.236.33) z dniem 1 maja 2004 r.

- zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr 2006/96/WE z dnia 20 listopada 2006 r. (Dz.U.UE.L.06.363.81) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2007 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 1 dyrektywy nr 2013/15/UE z dnia 13 maja 2013 r. (Dz.U.UE.L.13.158.172) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 lipca 2013 r.