Lepsze szkoły: plan europejskiej współpracy (2008/2329 (INI)).
Dz.U.UE.C.2010.137E.43
Akt nienormatywnyP6_TA(2009)0217
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 2 kwietnia 2009 r. na temat lepszych szkół: planu europejskiej współpracy (2008/2329 (INI))
(2010/C 137 E/09)
(Dz.U.UE C z dnia 27 maja 2010 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając art. 149 i art. 150 traktatu WE dotyczące edukacji, kształcenia zawodowego i młodzieży,
– uwzględniając art. 14 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej dotyczący prawa do nauki,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 lipca 2008 r. zatytułowany "Rozwijanie kompetencji na miarę XXI wieku: plan europejskiej współpracy w zakresie szkół" (COM(2008)0425),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 16 grudnia 2008 r. zatytułowany "Uaktualnienie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia" (COM(2008)0865),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 12 listopada 2007 r. zatytułowany "Uczenie się przez całe życie na rzecz wiedzy, kreatywności i innowacji: Projekt wspólnego sprawozdania 2008 Rady i Komisji z postępów w realizacji programu prac »Edukacja i szkolenie 2010«" (COM(2007)0703),
– uwzględniając dziesięcioletni program prac "Edukacja i szkolenie 2010"(1) oraz związane z nim kolejne wspólne sprawozdania okresowe z postępów w jego realizacji,
– uwzględniając decyzję nr 1720/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 listopada 2006 r. ustanawiającą program działań w zakresie uczenia się przez całe życie(2),
– uwzględniając zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/962/WE z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie(3),
– uwzględniając konkluzje prezydencji Rady Europejskiej z dnia 13-14 marca 2008 r., a zwłaszcza ich część dotyczącą "inwestowania w kapitał ludzki i modernizacji rynków pracy",
– uwzględniając rezolucję Rady z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie kształcenia i szkolenia jako sił napędowych strategii lizbońskiej(4),
– uwzględniając sprawozdanie dla UNESCO przygotowane przez Międzynarodową Komisję ds. Edukacji dla XXI wieku,
– uwzględniając konkluzje Rady oraz przedstawicieli rządów państw członkowskich, którzy spotkali się w ramach Rady w dniu 21 listopada 2008 r., w sprawie przygotowania młodzieży na wyzwania XXI wieku: program europejskiej współpracy w dziedzinie szkolnictwa(5),
– uwzględniając rezolucję z dnia 26 lutego 2004 r. w sprawie roli szkół i nauczania szkolnego w maksymalizowaniu publicznego dostępu do kultury(6),
– uwzględniając rezolucję z dnia 8 września 2005 r. w sprawie opcji rozwoju systemu Szkół Europejskich(7),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 27 września 2007 r. w sprawie skuteczności i równego dostępu do europejskich systemów kształcenia i szkolenia(8),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie roli sportu w edukacji(9),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 września 2008 r. w sprawie poprawy jakości kształcenia nauczycieli(10),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie uczenia się przez całe życie na rzecz wiedzy, kreatywności i innowacji - realizacji programu prac "Edukacja i szkolenie 2010"(11),
– uwzględniając art. 45 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Kultury i Edukacji (A6-0124/2009),
A. mając na uwadze, że państwa członkowskie są odpowiedzialne za organizację, treść dydaktyczną i reformę edukacji szkolnej oraz mając na uwadze, że wymiana informacji i dobrych praktyk oraz współpraca w zakresie wspólnych wyzwań stanowią znakomite narzędzia wspierania reform; mając także na uwadze, że Komisja ma do spełnienia ważną rolę w ułatwianiu tej współpracy,
B. mając na uwadze, że zmiany gospodarcze i społeczne zachodzące w Unii Europejskiej, warunki funkcjonowania jednolitego rynku oraz nowe możliwości i wyzwania w globalnej gospodarce stanowią zbiór wspólnych wyzwań dla wszystkich krajowych systemów oświatowych, co dodatkowo zwiększa konieczność prowadzenia na szczeblu europejskim współpracy w dziedzinie edukacji i szkolenia,
C. mając na uwadze, że znaczne rozbieżności pod względem wyników osiąganych przez poszczególne systemy oświatowe w UE mogą przełożyć się na pogłębienie rozbieżności w rozwoju gospodarczym i społecznym pomiędzy państwami członkowskimi i zagrozić realizacji celów strategii lizbońskiej,
D. mając na uwadze, że konieczne są bardziej systematyczne działania zmierzające do zwiększenia roli oświaty w tzw. trójkącie wiedzy (badania, innowacyjność, oświata), na którym Unia opiera swoją długoterminową strategię przyszłego rozwoju, konkurencyjności i spójności społecznej, a także włączenie oświaty do priorytetów kolejnego cyklu procesu lizbońskiego,
E. mając na uwadze, że punkty odniesienia to ważne narzędzia nadające impet dalszym reformom, jako że pozwalają one dokonać pomiaru stopnia realizacji właściwie zdefiniowanych wspólnych celów,
F. mając na uwadze, że Rada przyjęła do realizacji do roku 2010 trzy cele związane z edukacją szkolną i dotyczące: uczniów przedwcześnie kończących naukę szkolną, umiejętności czytania oraz ukończenia procesu kształcenia na poziomie ponadgimnazjalnym; mając na uwadze, że postęp w realizacji tych celów wciąż jest jednak niewystarczający,
G. mając na uwadze, że zdobywanie różnych umiejętności i kluczowych kompetencji przez wszystkich młodych ludzi oraz poprawa poziomu osiągnięć szkolnych są niezwykle ważne dla realizacji celów agendy lizbońskiej,
H. mając na uwadze, że poziom wykształcenia osiągniętego przez młodych ludzi ma bezpośredni wpływ na ich późniejsze perspektywy zatrudnienia, późniejszy udział w życiu społecznym, dalsze kształcenie lub szkolenie oraz zarobki,
I. mając na uwadze, że kształcenie kobiet ma szczególny wpływ na wyniki społeczności w zakresie kształcenia; mając na uwadze, że niepełne i niewystarczające kształcenie dziewcząt ma negatywny wpływ nie tylko na nie same, ale także może rzutować na następne pokolenie,
J. mając na uwadze, że nierówności i przedwczesne zakończenie nauki szkolnej powodują wysokie koszty społeczne i ekonomiczne oraz mają szkodliwy wpływ na spójność społeczną oraz że wszelkie formy segregacji szkolnej obniżają poziom krajowych systemów oświaty w ogóle,
K. mając na uwadze, że obserwujemy obecnie alarmujący wzrost przemocy w szkole, któremu towarzyszą przejawy rasizmu i ksenofobii w środowisku szkolnym, co wynika z dwóch podstawowych cech współczesnej szkoły, a mianowicie wielokulturowości i nasilania się podziałów klasowych, a także z braku jakichkolwiek stosownych mechanizmów interwencji, wsparcia i kontaktu z uczniami w systemie oświaty,
L. mając na uwadze, że modele kształcenia integracyjnego sprzyjają integracji grup uczniów w niekorzystnej sytuacji oraz o specjalnych potrzebach edukacyjnych i zwiększają solidarność między uczniami pochodzącymi z różnych środowisk,
M. mając na uwadze, że nauczanie przedszkolne na dobrym poziomie w znacznym stopniu przyczynia się do integracji grup będących w trudnej sytuacji (takich jak dzieci z biednych rodzin i grup mniejszościowych), może pomóc w podnoszeniu ogólnego poziomu umiejętności, obniża różnice w wykształceniu oraz jest niezwykle istotne dla zwiększenia równości i zmniejszenia liczby osób przerywających naukę,
N. mając na uwadze, że szkoły odgrywają podstawową rolę w życiu społecznym i kształceniu dzieci, a także w ich rozwoju osobowym; a także pod względem przekazywania im wiedzy, umiejętności i wartości pozwalających na uczestnictwo w społeczeństwie demokratycznym i aktywne obywatelstwo,
O. mając na uwadze, że wobec trwającego światowego kryzysu finansowego i gospodarczego oświata i szkolenie mają kluczową rolę do odegrania w rozwijaniu innowacyjnych umiejętności i wiedzy oraz w zapewnianiu swobodnego przepływu wiedzy jako idealnych narzędzi uzdrowienia gospodarki i stymulowania rynku zatrudnienia; zauważając jednak, że głównym celem tworzenia polityki w dziedzinie oświaty i wychowania nie jest realizacja celów rynkowych i spełnianie kryteriów możliwości zatrudnienia, lecz zapewnienie uczniom osiągnięcia ogólnego standardu wiedzy oraz jednolitej oświaty umożliwiającej pełny rozwój osobowości,
P. mając na uwadze, że programy nauczania oraz metody oceny powinny umożliwiać każdemu uczniowi zdobywanie najważniejszych umiejętności i rozwój pełnego potencjału oraz mając na uwadze, że dobre fizyczne i psychiczne samopoczucie dzieci oraz przyjazne formy nauczania są kluczowe dla dobrych wyników nauczania,
Q. mając na uwadze, że szeroko rozumiane kształcenie obejmujące takie przedmioty jak plastyka i muzyka może sprzyjać spełnieniu osobistemu, umacnianiu wiary w siebie oraz rozwojowi kreatywności i innowacyjnego sposobu myślenia,
R. mając na uwadze, że wydatki na edukację powinny być kierowane w szczególności do tych obszarów, które wykazują się największą skutecznością pod względem poprawy osiągnięć i rozwoju uczniów,
S. mając na uwadze, że jakość nauczania jest uważana za najważniejszy czynnik oddziałujący na osiągnięcia ucznia w szkole,
T. mając na uwadze, że mobilność i wymiana mogą sprzyjać rozwojowi umiejętności międzykulturowych, językowych, społecznych i przedmiotowych, zwiększać motywację nauczycieli i uczniów oraz pomóc w podnoszeniu kwalifikacji pedagogicznych nauczycieli,
U. mając na uwadze, że szkoły stanowią tylko część podmiotów, które są łącznie odpowiedzialne za edukację młodych ludzi,
V. mając na uwadze, że konieczne jest stworzenie kultury oceny w systemach oświatowo-wychowawczych w celu zagwarantowania skutecznej i długotrwałej kontroli ich rozwoju,
W. mając na uwadze, że we wspomnianej powyżej rezolucji z dnia 8 września 2005 r. Parlament Europejski podkreślił potrzebę zreformowania systemu zarządzania szkołami europejskimi w celu stawienia czoła współczesnym wyzwaniom związanym głównie z rozszerzeniem i jego konsekwencjami,
1. z zadowoleniem przyjmuje wyżej wspomniany komunikat Komisji z dnia 3 lipca 2008 r. oraz dziedziny, na których proponuje się skoncentrować przyszłą współpracę;
2. z zadowoleniem przyjmuje wyżej wspomniany komunikat Komisji z dnia 16 grudnia 2008 r. oraz proponowane w nim działania;
3. popiera pogląd, że edukacja szkolna powinna stanowić kluczowy priorytet w ramach kolejnego cyklu strategii lizbońskiej;
4. z zadowoleniem przyjmuje porozumienie państw członkowskich dotyczące współpracy w zakresie edukacji szkolnej w kluczowych obszarach oraz apeluje do państw członkowskich, aby w pełni wykorzystały tę możliwość i uczyły się od siebie wzajemnie;
Rozwijanie kompetencji każdego ucznia
5. apeluje do państw członkowskich, aby dołożyły wszelkich starań i zapewniły każdemu młodemu człowiekowi podstawowe umiejętności stanowiące podstawę dalszej nauki, aby kontynuowały starania na rzecz realizacji zalecenia 2006/962/WE oraz starania na rzecz realizacji uzgodnionych wcześniej celów;
6. wyraża zaniepokojenie obserwowaną obecnie tendencją obniżania się umiejętności uczniów w zakresie czytania, pisania i liczenia i domaga się, aby państwa członkowskie podjęły wszelkie niezbędne kroki, aby odwrócić tę tendencję;
7. zaleca państwom członkowskim dalsze rozważenie strategii mających zmniejszyć nierówność kobiet i mężczyzn w zakresie podstawowych umiejętności;
8. apeluje do państw członkowskich, aby nadal dokonywały starań w celu zmniejszenia liczby uczniów przedwcześnie kończących naukę szkolną; podkreśla potrzebę jak najszybszego identyfikowania uczniów zagrożonych i zapewniania im dodatkowej pomocy oraz edukacyjnych zajęć pozalekcyjnych, a także wspierania ich w procesie przejścia z jednego poziomu nauczania na kolejny, jak również zapewnienia potrzebującym uczniom nauczania dostosowanego do ich indywidualnych potrzeb;
9. zauważa, że młodzież w Unii wykazuje niepokojący brak zdolności koncentracji; w związku z tym wzywa Komisję do przeprowadzenia analizy głównych powodów braku koncentracji wśród uczniów;
10. wyraża pogląd, że szkoły powinny zapewniać wysokiej jakości kształcenie wszystkim dzieciom i określać ambitne cele dla wszystkich uczniów, a jednocześnie oferować różnorodne możliwości nauki i dodatkową pomoc uwzględniającą potrzeby poszczególnych uczniów;
11. wzywa zatem państwa członkowskie, aby zapewniły zachowanie równowagi między równością i jakością w swej polityce oświatowej, z położeniem nacisku na środki socjalne gwarantujące ułatwienia uczniom i studentom ze środowisk nieuprzywilejowanych oraz na adaptację procesu nauczania do ich indywidualnych potrzeb, a co za tym idzie, oferowaniem im równych szans pod względem dostępu do kształcenia;
12. ponadto domaga się, aby państwa członkowskie poprawiały możliwości dostępu najmniej uprzywilejowanych grup do najwyższej jakości kształcenia zawodowego i uniwersyteckiego, m.in. poprzez opracowywanie i popularyzację odpowiednich programów stypendialnych;
13. jest zwolennikiem integracyjnych systemów nauczania, w ramach których społeczności szkolne stanowią odzwierciedlenie społeczeństwa pod względem różnorodności i pozwalają uniknąć wszelkiego rodzaju segregacji;
14. dlatego też domaga się, aby państwa członkowskie realizowały cel całkowitej desegregacji klas i instytucji romskich w szkolnictwie podstawowym, a także nadzorowały oraz znosiły nielegalne praktyki umieszczania dzieci romskich w klasach dla dzieci upośledzonych umysłowo;
15. uważa za rzecz ważną, by w czasie nauki w szkole i na uczelni wyższej młodzież przygotowywana była do elastyczności na rynku pracy, mając na uwadze jego zmienność (wymagania pracodawców mogą ulegać nagłym zmianom);
16. domaga się modernizacji i poprawy programów nauczania tak, aby odzwierciedlały one rzeczywistość dzisiejszych czasów pod względem społecznym, gospodarczym, kulturowym i technicznym i były blisko powiązane z przemysłem, biznesem i rynkiem pracy;
17. wyraża jednak opinię, że reforma systemu oświaty powinna być nastawiona przede wszystkim na pełny i wieloaspektowy rozwój jednostki, kultywowanie poszanowania praw człowieka i sprawiedliwości społecznej, kształcenie ustawiczne mające na celu rozwój osobowy i awans zawodowy, ochronę środowiska oraz dobrobyt jednostki i społeczności; uważa, że w tym kontekście dostosowywanie nabywanej wiedzy do wymogów rynku jest niewątpliwie jednym z priorytetów systemów oświaty, ale nie ich głównym i zasadniczym celem;
18. uważa, że szkoły powinny dążyć nie tylko do zwiększania szans na zatrudnienie, ale także do dawania wszystkim młodym ludziom możliwości rozwoju pełnego potencjału, zgodnie z ich osobistymi uzdolnieniami; podkreśla znaczenie stworzenia środowiska uczenia się, w którym młodzież może zdobywać podstawowe umiejętności demokratyczne pozwalające im na aktywne uczestnictwo w społeczeństwie obywatelskim;
19. stwierdza, że wszystkie dzieci, od najmłodszych lat, powinny mieć możliwość zdobywania kompetencji w zakresie muzyki, sztuki, zdolności manualnych, fizycznych, społecznych i obywatelskich i dlatego wyraża zdecydowane przekonanie, że edukacja muzyczna, artystyczna oraz wychowanie fizyczne powinny stanowić obowiązkową część szkolnych programów nauczania;
20. jest przekonany, że zgodnie z konkluzjami ze spotkania Rady Europejskiej w Barcelonie w 2002 r. dzieci powinny od najmłodszych lat uczyć się języków obcych; z zadowoleniem przyjmuje propozycję dotyczącą nowego celu, zgodnie z którym przynajmniej 80 % uczniów w szkołach na poziomie gimnazjalnym powinno uczyć się przynajmniej dwóch języków obcych; podkreśla znaczenie kontynuacji nauczania języków obcych w szkołach wyższych w celu zapewnienia wysokiego poziomu kompetencji językowych wśród młodzieży; wzywa państwa członkowskie do rozważenia możliwości zatrudnienia większej liczby nauczycieli języków obcych, dla których języki te są językami ojczystymi;
21. podkreśla znaczenie edukacji w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych i znajomości mediów; uważa, że należy uczyć dzieci korzystania z nowych technologii komunikacyjnych i cyfrowych oraz ich zastosowań;
22. docenia wkład kształcenia nieformalnego w przekazywanie młodzieży cennych umiejętności uzupełniających w stosunku do tych zdobywanych w szkołach, wzywa szkoły do bardziej intensywnej współpracy z podmiotami zajmującymi się kształceniem nieformalnym, takimi jak organizacje młodzieżowe;
Wysokiej jakości szkoły i nauczyciele o wysokim poziomie wykształcenia
23. jest zdania, że każde dziecko ma prawo do dobrego kształcenia oraz że pierwszym i ważnym krokiem w kierunku zagwarantowania takiego kształcenia byłaby europejska karta praw ucznia;
24. wzywa państwa członkowskie i odnośne władze regionalne, aby inwestowały w edukację przedszkolną, aby zagwarantowały wysokiej jakości instytucje przedszkolne i opieki nad dziećmi zatrudniające odpowiednio wykształconych nauczycieli i opiekunów, a także ich dostępność pod względem finansowym; popiera projekt nowego celu dotyczącego wskaźnika udziału w edukacji przedszkolnej;
25. jest przekonany, że szkolnictwo publiczne powinno pozostać domeną finansowaną przede wszystkim ze środków państwowych, co przyczynia się do równości społecznej i integracji; z zadowoleniem przyjmuje jednak inicjatywy mające na celu nawiązanie owocnej współpracy z sektorem prywatnym i zbadanie potencjalnych nowych sposobów finansowania uzupełniającego;
26. jest zdania, że publiczne placówki oświatowe znajdujące się w mniej korzystnej sytuacji finansowej, w szczególności w biedniejszych regionach UE, powinny otrzymać dodatkowe wsparcie;
27. jest przekonany, że wysokiej jakości środowisko uczenia się, oferujące nowoczesną infrastrukturę, materiały i technologię jest warunkiem zapewnienia wysokiej jakości nauczania w szkołach;
28. jest przekonany, że jakość i pozytywne wyniki nauczania wiążą się również z wysokimi wymaganiami i precyzją przy opracowywaniu programów nauczania, a także regularną oceną uczniów, których ocena ta powinna uczynić odpowiedzialnymi za osiągane postępy;
29. wzywa państwa członkowskie do zapewnienia szkołom niezbędnej autonomii, aby mogły one znaleźć rozwiązania konkretnych problemów, które napotykają w lokalnym otoczeniu, a także do zapewnienia odpowiedniej elastyczności programów szkolnych, metod nauczania i systemów oceny, uznając potrzebę zapewnienia porównywalności systemów kwalifikacji w Europie;
30. uważa, że ocena to użyteczne narzędzie poprawy jakości systemów oświaty; podkreśla jednak, że każdy system ewaluacji i oceny powinien mieć na celu nie tylko ilościowe wyniki i osiągnięcia uczniów, co doprowadziłoby do powstania społecznej hierarchii placówek oświatowych i systemów oświatowych "wielu prędkości", ale również powinien być ukierunkowany na sam system i stosowane metody, z wyraźnym uwzględnieniem szczególnego otoczenia społeczno-gospodarczego, w jakim funkcjonuje dana szkoła;
31. jest przekonany, że jakość i pozytywne wyniki nauczania uzależnione są również w dużej mierze od autorytetu nauczyciela w klasie;
32. uważa, że skład kadry nauczycielskiej powinien odzwierciedlać w jak największym stopniu rosnącą różnorodność europejskich społeczeństw, tak aby zapewniać wzorce osobowe wszystkim uczniom; w związku z tym zachęca do rozważenia konieczności zachęcenia większej liczby mężczyzn do wykonywania zawodu nauczyciela, zwłaszcza na poziomie szkoły podstawowej;
33. wyraża przekonanie, że należy zapewnić zarówno wysokiej jakości wstępne kształcenie nauczycieli, oparte na teorii i praktyce, jak i spójny proces ich stałego rozwoju zawodowego oraz wsparcia w celu zapewnienia nauczycielom możliwości zdobywania umiejętności wymaganych w społeczeństwie opartym na wiedzy w całym cyklu ich kariery zawodowej; uważa, że strategie w zakresie kształcenia i rekrutacji nauczycieli powinny być tak zaprojektowane, aby przyciągać najzdolniejszych kandydatów i że nauczycielom należy zapewnić poziom uznania społecznego, status i wynagrodzenie odpowiadające znaczeniu ich zadań;
34. zdecydowanie popiera umożliwienie jak największej liczbie uczniów i nauczycieli udziału w projektach związanych z mobilnością i partnerstwem szkół; podkreśla w tym względzie znaczenie programu Comenius; podkreśla potrzebę dalszego zmniejszenia obciążenia administracyjnego szkół pragnących w nim uczestniczyć; z zadowoleniem przyjmuje powstanie programu Comenius Regio; popiera propozycję ustanowienia nowego celu w zakresie mobilności;
35. zaleca, aby nauczyciele, a zwłaszcza nauczyciele przedmiotów artystycznych, byli zachęcani do maksymalnego wykorzystywania europejskich i krajowych programów mobilności i aby mobilność stała się nieodłączną częścią ich szkolenia i kariery;
36. zaleca zaangażowanie rodziców w życie szkolne oraz podnoszenie świadomości w zakresie potencjalnego wpływu warunków życia i zajęć pozaszkolnych na zdobywanie umiejętności i kompetencji w szkole, uznając, że niwelowanie nierówności w kształceniu wyłącznie za pomocą polityki kształcenia okazało się niepomyślne;
37. zdecydowanie zaleca nawiązanie współpracy partnerskiej pomiędzy szkołą a społecznością lokalną w celu walki z problemem przemocy w szkołach, która może rozprzestrzenić się na ogół społeczeństwa;
38. jest przekonany, że wszystkie szkoły powinny zachęcać do nabywania kompetencji demokratycznych poprzez wspieranie działalności rad uczniowskich i umożliwianie uczniom przyjęcia części odpowiedzialności za szkołę w partnerstwie z rodzicami, nauczycielami i radami szkół;
39. apeluje o ścisłą współpracę pomiędzy państwami członkowskimi i Komisją, mającą sprzyjać wdrażaniu europejskiego systemu szkolnictwa w systemach oświatowych poszczególnych państw członkowskich; zwraca się do Komisji o uwzględnienie szkół europejskich w zakresie prac programu Eurydice;
40. zachęca Komisję do regularnej analizy postępu będącego wynikiem obu wymienionych wyżej komunikatów w celu dokonania oceny wyników osiąganych przez systemy oświatowo-wychowawczych w UE, przy zwróceniu szczególnej uwagi na zdobywanie podstawowych umiejętności przez uczniów;
*
**
41. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich.
______
(1) Dz.U. C 142 z 14.6.2002, s. 1.
(2) Dz.U. L 327 z 24.11.2006, s. 45.
(3) Dz.U. L 394 z 30.12.2006, s. 10.
(4) Dz.U. C 300 z 12.12.2007, s. 1.
(5) Dz.U. C 319 z 13.12.2008, s. 20.
(6) Dz.U. C 98 E z 23.4.2004, s. 179.
(7) Dz.U. C 193 E z 17.8.2006, s. 333.
(8) Dz.U. C 219 E z 28.8.2008, s. 300.
(9) Dz.U. C 282 E z 6.11.2008, s. 131.
(10) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0422.
(11) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0625.