Kosowo.
Dz.U.UE.C.2010.67E.126
Akt nienormatywnyP6_TA(2009)0052
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 lutego 2009 r. w sprawie Kosowa i roli UE
(2010/C 67 E/15)
(Dz.U.UE C z dnia 18 marca 2010 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając Kartę Narodów Zjednoczonych, podpisaną 26 czerwca 1945 r.,
– uwzględniając swoją rezolucję Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych nr 1244 z dnia 10 czerwca 1999 r.,
– uwzględniając zasady przewodnie dotyczące uregulowania statusu Kosowa, przyjęte przez grupę kontaktową w dniu 7 października 2005 r.,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie przyszłości Kosowa i roli UE(1),
– uwzględniając Środkowoeuropejską umowę o wolnym handlu (CEFTA) podpisaną w dniu 19 grudnia 2006 r. w Bukareszcie,
– uwzględniając końcowe sprawozdanie specjalnego wysłannika ONZ w sprawie przyszłego statusu Kosowa oraz kompleksowej propozycji uregulowania statusu Kosowa z dnia 26 marca 2007 r.,
– uwzględniając wspólne działanie Rady 2008/124/WPZiB z dnia 4 lutego 2008 r. w sprawie misji Unii Europejskiej w zakresie praworządności w Kosowie (EULEX KOSOVO)(2),
– uwzględniając wspólne działanie Rady 2008/123/WPZiB z dnia 4 lutego 2008 r. w sprawie mianowania specjalnego przedstawiciela Unii Europejskiej w Kosowie(3),
– uwzględniając wnioski Rady ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych z dnia 18 lutego 2008 r.,
– uwzględniając pisma wystosowane przez sekretarza generalnego ONZ do prezydenta Serbii i prezydenta Kosowa w dniu 12 czerwca 2008 r. w sprawie zmiany rozmieszczenia misji tymczasowej administracji Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kosowie (UNMIK),
– uwzględniając sprawozdanie sekretarza generalnego ONZ dla Rady Bezpieczeństwa z dnia 12 czerwca 2008 r. w sprawie misji tymczasowej administracji Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kosowie (S/2008/354),
– uwzględniając konferencję darczyńców na rzecz Kosowa, która odbyła się w Brukseli w dniu 11 lipca 2008 r.,
– uwzględniając uzgodnienia techniczne między UNMIK a EULEX dotyczące przekazania infrastruktury z dnia 18 sierpnia 2008 r.,
– uwzględniając rezolucję 63/3 przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 8 października 2008 r. (A/RES/63/3), w której postanowiło ono zwrócić się do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości o opinię doradczą dotyczącą zgodności jednostronnego ogłoszenia niepodległości przez Kosowo z prawem międzynarodowym,
– uwzględniając oświadczenie przewodniczącego Rady Bezpieczeństwa ONZ z dnia 26 listopada 2008 r. (S/PRST/2008/44), na podstawie którego Rada Bezpieczeństwa jednomyślnie przyjęła sprawozdanie sekretarza generalnego ONZ Ban Ki-moona w sprawie UNMIK (S/2008/692), upoważniając tym samym misję EULEX do podjęcia działań na całym obszarze Kosowa,
– uwzględniając art. 103 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że w dniu 17 lutego 2008 r. zgromadzenie Kosowa ogłosiło niepodległość Kosowa i przyjęło kompleksową propozycję uregulowania statusu Kosowa (zwaną dalej "kompleksową propozycją"), przedstawioną przez specjalnego wysłannika ONZ Marttiego Ahtisaariego,
B. mając na uwadze, że rząd Serbii przyjął konstruktywne podejście i podjął negocjacje w celu osiągnięcia porozumienia; mając na uwadze, że mimo niekorzystnych warunków rząd Serbii podtrzymał swoje proeuropejskie stanowisko,
C. mając na uwadze, że kompleksowa propozycja została zapisana w konstytucji Kosowa i innych aktach prawnych; mając na uwadze, że 25 państw utworzyło na wniosek przywódców Kosowa międzynarodową grupę kierującą, której podstawowym celem jest pełne wdrożenie kompleksowej propozycji; mając na uwadze, że zgodnie z kompleksową propozycją międzynarodowa grupa kierująca mianowała międzynarodowego przedstawiciela cywilnego w Kosowie, wspieranego przez międzynarodową misję cywilną w Kosowie; mając na uwadze, że oznacza to, iż Kosowo samo zajmuje się swoimi sprawami, podlegając przy tym nadzorowi między innymi w zakresie realizacji środków służących ochronie i promowaniu praw mniejszości,
D. mając wobec tego na uwadze, że 54 państwa, w tym 22 z 27 państw członkowskich UE, uznały niepodległość Kosowa,
E. mając na uwadze, że 27 państw członkowskich UE wysłało do Kosowa specjalnego przedstawiciela UE, który pełni również rolę międzynarodowego przedstawiciela cywilnego; mając na uwadze, że międzynarodowy przedstawiciel cywilny nadzoruje pełne wdrożenie kompleksowej propozycji, a specjalny przedstawiciel UE zapewnia wsparcie i doradztwo unijne w związku z procesem politycznym w Kosowie,
F. mając na uwadze, że stabilna sytuacja w regionie Bałkanów Zachodnich stanowi priorytet dla Unii Europejskiej, która z tego powodu rozpoczęła misję EULEX; mając na uwadze, że misja EULEX osiągnęła już swoje początkowe możliwości operacyjne w całym Kosowie i w związku z tym przejęła odpowiedzialność w takich dziedzinach jak sądownictwo, policja, więziennictwo i sprawy celne, w tym również pewne funkcje charakterystyczne dla władzy wykonawczej, w celu monitorowania i wspierania właściwych instytucji w Kosowie, a także doradzania im we wszystkich dziedzinach związanych z szeroko rozumianą praworządnością,
G. mając na uwadze, że poprzez działalność na obszarze Kosowa na północ od rzeki Ibar misja EULEX pomaga zrealizować cel uzgodniony przez wszystkie strony, polegający na zaprowadzeniu rządów prawa i utworzeniu spójnego systemu wymiaru sprawiedliwości w całym Kosowie, jak również na zagwarantowaniu wszystkim obywatelom równego dostępu do systemu sądowniczego,
Rola Unii Europejskiej
1. wyraża zadowolenie z działalności misji EULEX na terytorium Kosowa, w tym również na północ od rzeki Ibar, zgodnie ze sprawozdaniem sekretarza generalnego ONZ i oświadczeniem przewodniczącego Rady Bezpieczeństwa ONZ z dnia 26 listopada 2008 r.;
2. podkreśla zobowiązanie Unii Europejskiej do przestrzegania prawa międzynarodowego i do odegrania roli przywódcy w procesie zapewnienia stabilności w Kosowie i na całym obszarze Bałkanów Zachodnich; przypomina o chęci wspomożenia rozwoju gospodarczego i politycznego Kosowa, oferując jasną perspektywę członkostwa w UE w ramach europejskiej wizji całego regionu;
3. zachęca te państwa członkowskie UE, które jeszcze tego nie uczyniły, do uznania niepodległości Kosowa;
4. przypomina o swojej rezolucji z dnia 29 marca 2007 r., wspomnianej powyżej, w której jednoznacznie odrzuca możliwość podziału Kosowa;
5. zauważa w związku z tym, że zgodnie z oświadczeniem specjalnego przedstawiciela sekretarza generalnego ONZ w Kosowie od dnia 9 grudnia 2008 r. misja UNMIK nie posiada już żadnych kompetencji w takich dziedzinach jak policja i sprawy celne oraz wkrótce przekaże misji EULEX wszystkie swoje pozostałe kompetencje w zakresie sądownictwa, gwarantując tym samym funkcjonowanie Kosowa w ramach jednolitej struktury prawnej;
6. wzywa społeczność międzynarodową do udzielenia EULEX pełnego poparcia oraz do ułatwienia przejęcia przez EULEX wszystkich odnośnych zadań UNMIK w dziedzinie służb celnych i policyjnych oraz w sądownictwie;
7. ma nadzieję, że EULEX będzie działać zgodnie ze swoim unijnym mandatem w celu promowania stabilnego rozwoju Kosowa, gwarantując praworządność wszystkim społecznościom zamieszkującym Kosowo; w związku z tym podkreśla, że EULEX służy interesom wszystkich mniejszości etnicznych w Kosowie, ponieważ będzie się zajmować m.in. skargami dotyczącymi dyskryminacji na tle etnicznym, prześladowania i przemocy, a także pozostających do rozstrzygnięcia kwestii majątkowych;
8. wyraża zadowolenie ze zgody rządu Serbii na działalność EULEX - najważniejszej z dotychczasowych misji EPBiO - i z jego gotowości do współpracy z misją; zachęca Serbię do wytrwania w tej konstruktywnej postawie, która odpowiada aspiracjom kraju do członkostwa w UE;
9. w związku z tym wyraża zadowolenie z decyzji przyjętej w ramach postanowień przejściowych, uzgodnionych przez ONZ i rząd Serbii, a dotyczących mianowania Serba z Kosowa wysokiej rangi oficerem policji, który będzie pracował w policji Kosowa, podlegając jednak bezpośrednio EULEX, co ma stanowić pierwszy krok na drodze do zapewnienia odpowiedniej reprezentacji wszystkich mniejszości w policji Kosowa;
10. uważa, że postanowienia przejściowe wynegocjowane przez ONZ i rząd Serbii trzeba będzie poddać ponownemu przeglądowi w kontekście bieżącego rozwoju sytuacji, kiedy misja EULEX osiągnie pełną operacyjność;
11. wzywa EULEX do pilnego zajęcia się zaległościami w sprawach sądowych, prowadzonych pod nadzorem międzynarodowym, i nadania priorytetowego charakteru sprawom dotyczącym przemocy o podłożu etnicznym, zbrodni wojennych oraz korupcji na wysokim szczeblu, aby wzmocnić praworządność;
12. uważa, że wprowadzenie programu ochrony świadków ma zasadnicze znaczenie dla skuteczności postępowania sądowego przeciwko przestępcom wysokiego szczebla w Kosowie, zwłaszcza jeżeli chodzi o zbrodnie wojenne;
13. wzywa Radę i Komisję do podjęcia skoordynowanych działań w celu zapewnienia spójności działań zewnętrznych UE i wdrożenia wspomnianego wyżej wspólnego działania 2008/124/WPZiB; wzywa w związku z tym szefa misji EULEX oraz specjalnego przedstawiciela UE do współpracy przy realizacji codziennych zadań; apeluje ponadto do rodziny krajów UE, aby wspólnie i w sposób skoordynowany podejmowały większe wysiłki na rzecz udziału kosowskich Serbów w życiu politycznym, gospodarczym i społecznym Kosowa, oraz zwraca się do specjalnego przedstawiciela UE o zadbanie o to, aby rząd Kosowa natychmiast podjął konkretne kroki w tym kierunku, uwzględniając przy tym specjalne środki rozwoju gospodarczego dla regionu Mitrovica, kiedy na tym terenie zostanie przywrócona praworządność;
14. wzywa wysokiego przedstawiciela ds. wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa do okazania wyraźnego poparcia dla europejskiej misji w Kosowie oraz do udania się jak najszybciej z wizytą do tego kraju;
15. z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Komisji do korzystania ze wszystkich dostępnych instrumentów wspólnotowych, zwłaszcza z instrumentu pomocy przedakcesyjnej, w celu wspierania społeczno-gospodarczego rozwoju Kosowa, podniesienia stopnia przejrzystości, poprawy skuteczności i demokratycznego charakteru rządu Kosowa i jego społeczeństwa, a także w celu dążenia do pokoju i stabilności w Kosowie i w całym regionie; w związku z tym wyraża zadowolenie z zamiaru przedstawienia przez Komisję studium wykonalności analizującego sposoby wsparcia społeczno-gospodarczego i politycznego rozwoju Kosowa, a także wierzy, że podstawą tej analizy będzie poważny dialog z władzami Kosowa oraz ich powtórne polityczne zobowiązanie do przeprowadzenia niezbędnych reform;
16. uważa, że Komisja powinna natychmiast zwrócić uwagę na wspieranie lokalnych projektów ułatwiających pojednanie między różnymi społecznościami i na promowanie wśród ludzi większej mobilności;
17. uważa, że projekty mające na celu na przykład uporządkowanie zdewastowanych cmentarzy, realizowane przy bezpośrednim zaangażowaniu lokalnych podmiotów, miałyby istotną symboliczną wartość dla społeczności Kosowa i ociepliłyby stosunki między grupami etnicznymi; wzywa Komisję i specjalnego przedstawiciela UE do zagwarantowania, że takie inicjatywy staną się priorytetem w planie działań rządu Kosowa;
18. wyraża ponadto przekonanie, że ustanowienie wieloetnicznego Europejskiego Kolegium Uniwersyteckiego, obok już istniejących ośrodków uniwersyteckich w Prisztinie i Mitrovicy, oraz stworzenie instytucji kulturalnych, społecznych i opieki zdrowotnej obsługujących w szczególności społeczność serbską w centralnym Kosowie stanowiłoby poważny bodziec na rzecz promowania integracji społeczności serbskiej w Kosowie; zwraca się w związku z tym do Komisji, aby w ścisłej współpracy z rządem Kosowa podjęła natychmiastowe działania celem realizacji tego projektu;
19. apeluje do Komisji i państw członkowskich, aby pomogły rządowi Kosowa w rozwiązaniu problemu poważnego niedoboru personelu w kluczowych sektorach administracji publicznej, wsparły szkolenie urzędników służby cywilnej i pomogły w poprawie infrastruktury komunikacyjnej celem zapewnienia sprawnego funkcjonowania administracji i umocnienia więzi między władzami i społeczeństwem obywatelskim;
Władze Kosowa
20. z zadowoleniem przyjmuje poprawę sytuacji pod względem bezpieczeństwa w Kosowie; popiera dążenie policji w Kosowie do osiągnięcia ambitnego poziomu profesjonalizmu i niezawodności; podkreśla w tym względzie duże zapotrzebowanie na wieloetniczne siły policyjne we wszystkich częściach Kosowa; z tego względu z zadowoleniem przyjmuje powrót niektórych serbskich funkcjonariuszy policji do sił policyjnych Kosowa i apeluje do władz Kosowa, aby wspierały powrót do policji funkcjonariuszy serbskich, którzy jeszcze tego nie uczynili;
21. podkreśla potrzebę zdecentralizowanego zarządzania, jak przewidziano w kompleksowej propozycji uregulowania statusu Kosowa; podkreśla, że decentralizacja leży nie tylko w interesie społeczności serbskiej, ale także przyniesie korzyść wszystkim obywatelom Kosowa, ponieważ spowoduje, że zarządzanie stanie się bardziej przejrzyste i bliższe obywatelom;
22. potwierdza znaczenie silnego społeczeństwa obywatelskiego, które umacniałoby demokratyczne zasady, które utwierdzą rządy w Kosowie; w związku z tym wzywa rząd, aby popierał pokojowe działania obywatelskie oraz rozwój wolnych mediów niepoddanych ingerencji politycznej;
23. podkreśla potrzebę wdrożenia przepisów o ochronie mniejszości, zawartych w konstytucji Kosowa, oraz uważa, że pełne zastosowanie praw mniejszości ma podstawowe znaczenie dla stabilności Kosowa i regionu jako całości;
24. wzywa rząd Kosowa, aby dalej wykonywał zobowiązania w zakresie promowania ducha pokoju, tolerancji, dialogu między kulturami i religiami wszystkich społeczności Kosowa, a mianowicie Serbów, Romów, Aszkali, Egipcjan, Gorani, Turków i Bośniaków, oraz stworzenia odpowiednich warunków umożliwiających uchodźcom powrót do Kosowa, w tym poprzez inwestycje w tworzenie miejsc pracy, infrastrukturę oraz świadczenie podstawowych usług w odpowiednich dziedzinach, a także zagwarantowania, żeby mniejszości mogły skorzystać z ww. środków;
25. wyraża zaniepokojenie krytycznymi uwagami wyrażonymi przez sekretarza generalnego ONZ w wyżej wspomnianym sprawozdaniu, a dotyczącymi rewizji kryteriów doboru beneficjentów korzystających ze środków finansowych przeznaczonych na powroty, zaproponowanej przez Ministerstwo ds. Społeczności i Powrotów do Kosowa; przypomina rządowi Kosowa, że w świetle znacznego spadku liczby osób powracających skromne środki finansowe przeznaczone na powroty powinny nadal być przeznaczone wyłącznie na ułatwienie przesiedleńcom powrotu do Kosowa;
26. wzywa organy międzynarodowe i władze lokalne do rozwiązania problemu statusu prawnego osób narodowości romskiej, aszkalijskiej i egipskiej nieposiadających przynależności państwowej, w tym przysługujących im praw własności; wzywa władze do polepszenia sytuacji tych społeczności poprzez zapewnienie równego dostępu do powszechnej edukacji na wysokim poziomie - a jeżeli to możliwe, do edukacji w ich języku ojczystym - udzielenie dostępu do rynku pracy i do opieki zdrowotnej oraz dzięki zapewnieniu higienicznych warunków mieszkaniowych i zagwarantowaniu udziału w życiu społecznym i politycznym;
27. wyraża poważne zaniepokojenie bardzo złym stanem zdrowia romskich rodzin w obozach dla uchodźców w Osterode i Cesmin Lug; jest przekonany, że jest to bezpośrednio związane z nieodpowiednią lokalizacją tych obozów w skażonym w wysokim stopniu rejonie wysypisk odpadów z kopalni ołowiu Trepca; z zadowoleniem przyjmuje wstępne wymogi, jakie Komisja przedstawiła rządowi Kosowa, oraz wzywa Komisję do dalszej pracy nad zapewnieniem pilnego przesiedlenia rodzin dotkniętych tym problemem;
28. zwraca się do państw członkowskich, by zachowały ostrożność i wrażliwość w działaniach mających na celu przymusowy powrót osób należących do mniejszości etnicznych, przede wszystkim kosowskich Serbów i Romów, którzy od wielu lat mieszkają w Europie Zachodniej, oraz by podjęły środki towarzyszące w celu integracji społeczno-ekonomicznej tych osób;
29. podkreśla, że poszanowanie różnorodności kulturowej stanowi kluczowy element integracji europejskiej; podkreśla, że zrozumienie wieloetnicznego charakteru dziedzictwa kulturowego i religijnego jest niezbędnym warunkiem pokoju i stabilizacji w regionie; w związku z tym wzywa wszystkie zainteresowane strony do zaangażowania w dialog techniczny dotyczący ochrony, zachowania, restauracji i promowania dziedzictwa kulturowego i religijnego oraz tożsamości kulturowej w Kosowie;
30. zauważa, że w konstytucji Kosowa wyraźnie uznano równość kobiet i mężczyzn, lecz również że kobiety nie są wystarczająco włączone w polityczny, gospodarczy i społeczny rozwój Kosowa oraz że znajdują się w niekorzystnej sytuacji w dziedzinie edukacji i możliwości zatrudnienia; z tego względu wzywa rząd Kosowa, żeby przy wsparciu ze strony Komisji zainicjował i wdrożył środki zapewniające kobietom równe szanse, ich odpowiednią reprezentację w instytucjach Kosowa oraz udział w gospodarczym, społecznym i politycznym życiu kraju, a także żeby podjął skuteczne środki przeciwdziałania przemocy domowej wobec kobiet;
31. uważa, że przy pomocy takich programów jak Erasmus Mundus należy wspierać i promować wymianę naukową, aby zachęcić obywateli Kosowa do zdobywania kwalifikacji i doświadczenia w UE, przy założeniu że gruntowne wykształcenie przyczyni się do demokratycznego rozwoju kraju;
32. wzywa Kosowo i Serbię do podjęcia konstruktywnego dialogu na temat kwestii leżących we wspólnym interesie oraz włączenia się we współpracę regionalną;
33. podkreśla konieczność zdecydowanych działań w procesie prywatyzacji i przejrzystości tego procesu, aby uniknąć wrażenia nepotyzmu i korupcji;
34. wyraża zaniepokojenie sytuacją gospodarczą Kosowa oraz niekorzystnym wpływem wolnego tempa reform, powszechnej korupcji oraz przestępczości zorganizowanej zarówno na gospodarkę, jak i na wiarygodność instytucji Kosowa; podkreśla, że rząd Kosowa powinien podjąć rzetelne starania na rzecz dalszego zapewnienia przejrzystości i odpowiedzialności oraz zacieśnienia powiązań szczebla politycznego ze społeczeństwem obywatelskim; wzywa rząd Kosowa, żeby wykorzystywał pieniądze publiczne oraz pieniądze otrzymywane od darczyńców międzynarodowych w sposób przejrzysty i odpowiedzialny oraz wzywa Komisję, żeby wsparła Kosowo w zbliżaniu się do standardów europejskich w dziedzinie odpowiedzialności sektora publicznego i przejrzystości gospodarki; uznaje, że ma to zasadnicze znaczenie dla tworzenia otoczenia sprzyjającego inwestycjom i rozwojowi przedsiębiorczości;
35. przypomina o znaczeniu pełnej regionalnej współpracy gospodarczej oraz o obowiązku stosowania postanowień umowy CEFTA oraz pełnej ich realizacji;
36. zaleca władzom Kosowa inwestowanie w energię odnawialną i działanie na rzecz ustanowienia w tej dziedzinie współpracy regionalnej;
37. wyraża poważne zaniepokojenie niedoborami energii w Kosowie i rozumie potrzebę rozwiązania tego problemu; jednak jest zaniepokojony rządowymi planami budowy dużej elektrowni zasilanej lignitem na gęsto zaludnionym terenie; wzywa rząd Kosowa do uwzględnienia wpływu nowej elektrowni zasilanej lignitem na środowisko naturalne, zdrowie publiczne oraz wykorzystanie ograniczonych zasobów, takich jak ziemia i woda oraz do poszanowania europejskich norm ochrony środowiska, jak również europejskiej polityki w dziedzinie zmian klimatycznych;
38. wzywa międzynarodowego przedstawiciela cywilnego do monitorowania likwidacji Korpusu Ochrony Kosowa i tworzenia Kosowskich Sił Bezpieczeństwa pod bezpośrednim nadzorem KFOR; ponagla rząd Kosowa do ustanowienia pełnej kontroli cywilnej nad Kosowskimi Siłami Bezpieczeństwa; uważa, że rewizja porozumienia z Kumanowa, podpisanego przez NATO i serbski rząd, nie może nastąpić do czasu zagwarantowania pełnej stabilizacji i bezpieczeństwa oraz wyjaśnienia stosunków między Serbią i Kosowem;
*
**
39. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządowi Kosowa, rządowi Serbii, UNMIK, członkom międzynarodowej grupy kierującej oraz Radzie Bezpieczeństwa ONZ.
______
(1) Dz.U. C 27 E z 31.1.2008, s. 207.
(2) Dz.U. L 42 z 16.2.2008, s. 92.
(3) Dz.U. L 42 z 16.2.2008, s. 88.