Konwencja wiedeńska o ochronie warstwy ozonowej. Wiedeń.1985.03.22.
Dz.U.UE.L.1988.297.10
Akt obowiązującyKONWENCJA WIEDEŃSKA O OCHRONIE WARSTWY OZONOWEJ *
STRONY NINIEJSZEJ KONWENCJI,
ŚWIADOME potencjalnie szkodliwego wpływu zmian zachodzących w warstwie ozonowej na zdrowie ludzkie i środowisko,
ODWOŁUJĄC SIĘ do odpowiednich postanowień deklaracji Konferencji ONZ w sprawie środowiska człowieka, w szczególności na zasadę 21, która przewiduje, że "Państwa mają, zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych i zasadami prawa międzynarodowego, suwerenne prawo eksploatacji własnych zasobów, realizują własną politykę środowiskową oraz ponoszą odpowiedzialność za zapewnienie, aby działania w zakresie ich jurysdykcji lub kontroli nie powodowały szkody w środowisku innych państw lub na obszarach poza granicami jurysdykcji krajowej",
BIORĄC POD UWAGĘ warunki i szczególne wymagania krajów rozwijających się,
W TROSCE o prace i badania prowadzone zarówno przez organizacje międzynarodowe, jak i krajowe, w szczególności w ramach Światowego Planu Działania dotyczącego warstwy ozonowej w ramach Programu Środowiskowego Organizacji Narodów Zjednoczonych,
W TROSCE TAKŻE o środki zapobiegawcze, mające na celu ochronę warstwy ozonowej, które już zostały podjęte na poziomie krajowym i międzynarodowym,
ŚWIADOME, że środki ochrony warstwy ozonowej przed zmianami spowodowanymi działalnością człowieka wymagają działań i współpracy międzynarodowej oraz powinny uwzględniać odpowiednie aspekty naukowe i techniczne,
ŚWIADOME RÓWNIEŻ potrzeby dalszych badań i systematycznych obserwacji dla dalszego rozwijania wiedzy naukowej o warstwie ozonowej i ewentualnych niepożądanych skutkach wynikających z jej zmiany,
ZDECYDOWANE chronić zdrowie ludzkie i środowisko przed niepożądanymi skutkami wynikającymi ze zmian w warstwie ozonowej,
UZGODNIŁY, CO NASTĘPUJE:
Definicje
Do celów niniejszej Konwencji określenie:
1. "Warstwa ozonowa" oznacza warstwę ozonu atmosferycznego powyżej granicznej warstwy atmosfery.
2. "Niepożądane skutki" oznaczają zmiany w środowisku fizycznym lub faunie i florze, w tym zmiany klimatyczne, które wywołują znaczące, szkodliwe skutki dla zdrowia ludzkiego lub dla składu, prężności i produktywności ekosystemów naturalnych i sterowanych oraz dla surowców użytecznych dla ludzkości.
3. "Technologie lub urządzenia alternatywne" oznaczają technologie lub urządzenia, przy których zastosowaniu możliwe jest zmniejszenie lub skuteczne wyeliminowanie emisji substancji mających lub mogących wywoływać szkodliwe skutki w warstwie ozonowej.
4. "Substancje alternatywne" oznaczają substancje, które zmniejszają lub eliminują szkodliwe skutki w warstwie ozonowej lub im zapobiegają.
5. "Strony" oznaczają Strony niniejszej Konwencji, jeśli w tekście nie wskazano inaczej.
6. "Regionalna organizacja integracji gospodarczej" oznacza organizację ustanowioną przez suwerenne państwa danego regionu, która posiada uprawnienia w zakresie spraw regulowanych niniejszą Konwencją lub Protokołami do Konwencji i która jest należycie w tym celu upoważniona, zgodnie z procedurami wewnętrznymi, do podpisania, ratyfikowania, przyjęcia, zatwierdzania odnośnych aktów prawnych lub przystępowania do nich.
7. "Protokoły" oznaczają Protokoły do niniejszej Konwencji.
Obowiązki ogólne
a) współpracują poprzez systematyczne obserwacje, badania i wymianę informacji w celu lepszego zrozumienia i oceny skutków działalności człowieka widocznych w warstwie ozonowej oraz skutków dla zdrowia ludzkiego i środowiska wynikających ze zmian w warstwie ozonowej;
b) podejmują stosowne środki ustawodawcze lub administracyjne oraz współpracują w harmonizowaniu właściwych kierunków polityki w celu kontrolowania, ograniczania, zmniejszania lub zapobiegania działalności człowieka w granicach swojej jurysdykcji lub kontroli, jeżeli okaże się, że taka działalność powoduje lub może wywoływać niepożądane skutki wynikające ze zmiany lub prawdopodobnej zmiany warstwy ozonowej;
c) współpracują w formułowaniu uzgodnionych środków, procedur i norm w celu wdrożenia niniejszej Konwencji, w związku z przyjęciem protokołów oraz załączników;
d) współpracują z właściwymi instytucjami międzynarodowymi w celu skutecznego wdrożenia niniejszej Konwencji oraz protokołów, których są stroną.
Badania i systematyczne obserwacje
a) procesów fizycznych i chemicznych, które mogą mieć wpływ na warstwę ozonową;
b) skutków dla zdrowia ludzkiego i innych skutków biologicznych wynikających ze zmian w warstwie ozonowej, w szczególności w związku ze zmianami w ultrafioletowym promieniowaniu słonecznym, wywołującym skutki biologiczne (UV-B);
c) skutków klimatycznych wynikającymi ze zmian w warstwie ozonowej;
d) skutków wynikających ze zmiany w warstwie ozonowej i dalszych zmian w promieniowaniu UV-B oddziałującym na surowce naturalne i syntetyczne, użyteczne dla ludzkości;
e) substancji, zastosowań praktycznych, procesów i działań, które mogą mieć wpływ na warstwę ozonową, oraz nad ich skumulowanymi skutkami;
f) substancji i technologii alternatywnych;
g) problemów społeczno-gospodarczych związanych z powyższymi procesami,
jak określono w załącznikach I i II.
Współpraca w dziedzinie prawnej, naukowej i technicznej
a) ułatwianie pozyskiwania technologii alternatywnych przez inne Strony;
b) dostarczanie informacji o technologiach alternatywnych i urządzeniach, a także specjalnych podręczników lub instrukcji do nich;
c) dostarczanie niezbędnego wyposażenia i infrastruktury do badań oraz systematycznych obserwacji;
d) odpowiednie szkolenie personelu naukowego i technicznego.
Przekazywanie informacji
Za pośrednictwem sekretariatu Strony przekazują Konferencji Stron ustanowionej na mocy artykułu 6 informacje o przyjętych przez siebie środkach w celu wdrożenia niniejszej Konwencji i protokołów, których są stroną, w takiej formie i w takich odstępach czasu, jakie zostaną ustalone w stosunku do odpowiednich dokumentów na posiedzeniach stron.
Konferencja Stron
a) ustala formę i odpowiednie odstępy czasu przekazywania informacji, które mają być przedkładane zgodnie z artykułem 5, oraz rozpatruje te informacje, a także raporty przedłożone przez instytucję pomocniczą;
b) dokonuje przeglądu informacji naukowych o stanie warstwy ozonowej, jej ewentualnych zmianach i ewentualnych skutków takich zmian;
c) wspiera zgodnie z artykułem 2 harmonizację właściwych polityk, strategii i środków podejmowanych w celu zminimalizowania emisji substancji powodujących lub mogących spowodować zmiany w warstwie ozonowej oraz formułuje zalecenia dotyczące innych środków dotyczących niniejszej Konwencji;
d) przyjmuje programy badań, systematycznych obserwacji, współpracy naukowej i technologicznej, wymiany informacji oraz przekazywania technologii i wiedzy, zgodnie z artykułami 3 i 4;
e) rozpatruje i przyjmuje, stosownie do wymogów, zmiany do niniejszej Konwencji i jej załączników zgodnie z artykułami 9 i 10;
f) rozpatruje zmiany do wszelkich protokołów oraz ich załączników, a jeśli tak zostanie postanowione, rekomenduje ich przyjęcie przez strony odnośnych protokołów;
g) rozpatruje i przyjmuje, stosownie do wymogów, dodatkowe załączniki do niniejszej Konwencji, zgodnie z artykułem 10;
h) rozpatruje i przyjmuje, stosownie do wymogów, Protokoły zgodnie z artykułem 8;
i) ustanawia instytucje pomocnicze, jakie zostaną uznane za niezbędne dla wdrożenia niniejszej Konwencji;
j) zwraca się, w miarę potrzeb, o usługi do właściwych instytucji międzynarodowych i komitetów naukowych, w szczególności Światowej Organizacji Meteorologicznej, Światowej Organizacji Zdrowia, a także Komitetu Koordynacyjnego do spraw warstwy ozonowej, w sferze badań naukowych, systematycznych obserwacji i innych działań związanych z celami niniejszej Konwencji oraz wykorzystuje, gdzie sytuacja tego wymaga, informacje uzyskane od tych instytucji i komitetów;
k) rozpatruje i podejmuje wszelkie dodatkowe działania, które mogą być wymagane do osiągnięcia celów niniejszej Konwencji.
Sekretariat
a) organizowanie i obsługa posiedzeń przewidzianych w artykułach 6, 8, 9 i 10;
b) przygotowywanie i przekazywanie raportów na podstawie informacji otrzymanych zgodnie z artykułami 4 i 5 oraz informacji z narad instytucji pomocniczych ustanowionych na mocy artykułu 6;
c) wykonywanie funkcji powierzonych sekretariatowi w Protokołach;
d) przygotowywanie raportów z działalności sekretariatu podczas wykonywania funkcji wyznaczonych zgodnie z niniejszą Konwencją i składanie ich Konferencji Stron;
e) zapewnienie niezbędnej koordynacji z innymi odpowiednimi instytucjami międzynarodowymi, w szczególności podejmowanie stosownych postanowień administracyjnych i umownych, jakie mogą być wymagane dla skutecznej realizacji funkcji sekretariatu;
f) wykonywanie innych funkcji, które mogą być ustalone przez Konferencję Stron.
Przyjęcie protokołów
Zmiana Konwencji lub protokołów
Przyjęcie załączników i ich zmiany
a) propozycje załączników do niniejszej Konwencji składa się i przyjmuje zgodnie z procedurą ustanowioną w artykule 9 ustępy 2 i 3, natomiast propozycje załączników do protokołu składa się i przyjmuje zgodnie z procedurą ustanowioną w artykule 9 ustępy 2 i 4;
b) strona, która nie może zatwierdzić dodatkowego załącznika do niniejszej Konwencji lub załącznika do protokołu, którego jest stroną, zawiadamia o tym depozytariusza w formie pisemnej w ciągu sześciu miesięcy od daty przekazania przez niego informacji o przyjęciu załączników. Depozytariusz zawiadomi niezwłocznie wszystkie Strony o każdym otrzymanym zawiadomieniu. Strona może w dowolnym czasie zastąpić poprzednią deklarację sprzeciwu przyjęciem, po czym załączniki wchodzą w życie dla tej Strony;
c) po upływie sześciu miesięcy od daty rozpowszechnienia informacji przez depozytariusza załącznik wchodzi w życie dla wszystkich Stron niniejszej Konwencji lub odnośnego protokołu, które nie przedłożyły zawiadomienia zgodnie z postanowieniem litery b).
Rozstrzyganie sporów
a) arbitraż, zgodnie z procedurą przyjętą przez Konferencję Stron na jej pierwszym posiedzeniu zwyczajnym;
b) przekazanie sporu do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości.
Podpisanie
Niniejsza Konwencja zostaje wyłożona do podpisu dla państw i regionalnych organizacji integracji gospodarczej w Federalnym Ministerstwie Spraw Zagranicznych Republiki Austrii w Wiedniu od dnia 22 marca 1985 r. do dnia 21 września 1985 r. oraz w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku od dnia 22 września 1985 r. do dnia 21 marca 1986 r.
Ratyfikacja, przyjęcie lub zatwierdzenie
Przystąpienie
Prawo głosowania
Zależność między Konwencją i Protokołami do Konwencji
Wejście w życie
Zastrzeżenia
Do postanowień niniejszej Konwencji nie można zgłaszać zastrzeżeń.
Wystąpienie
Depozytariusz
a) podpisaniu niniejszej Konwencji i protokołów oraz złożeniu dokumentów ratyfikacji, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia, zgodnie z artykułami 13 i 14;
b) dacie wejścia w życie Konwencji i protokołów, zgodnie z artykułem 17;
c) zawiadomieniach o wystąpieniu, zgodnie z artykułem 19;
d) przyjętych zmianach odnoszących się do Konwencji i protokołów, o ich przyjęciu przez strony oraz o dacie wejścia w życie tych zmian, zgodnie z artykułem 9;
e) wszystkich oświadczeniach związanych z przyjęciem i zatwierdzeniem załączników i zmian do załączników, zgodnie z artykułem 10;
f) zawiadomieniach regionalnych organizacji integracji gospodarczej, dotyczących zakresu ich kompetencji w sprawach regulowanych niniejszą Konwencją i protokołami, oraz o jakichkolwiek zmianach w tym względzie;
g) deklaracjach złożonych zgodnie z artykułem 11 ustęp 3.
Teksty autentyczne
Oryginał niniejszej Konwencji, której teksty w językach: arabskim, chińskim, angielskim, francuskim, rosyjskim i hiszpańskim są jednakowo autentyczne, zostaje złożony Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Na dowód, czego niżej podpisani, będąc do tego należycie upoważnieni, podpisali niniejszą Konwencję.
Sporządzono w Wiedniu, dnia 22 marca 1985 r.
ZAŁĄCZNIKI
ZAŁĄCZNIK I
BADANIA I SYSTEMATYCZNE OBSERWACJE
BADANIA I SYSTEMATYCZNE OBSERWACJE
a) modyfikacja warstwy ozonowej, której wynikiem byłaby zmiana natężenia słonecznego promieniowania ultrafioletowego wywołującego skutki biologiczne (UV-B), które dociera do powierzchni ziemi oraz potencjalne konsekwencje dla zdrowia ludzkiego, organizmów, ekosystemów oraz materiałów użytecznych dla ludzkości;
b) modyfikacja pionowego rozkładu ozonu, który mógłby zmienić strukturę cieplną powietrza oraz potencjalne konsekwencje pogodowe i klimatyczne.
a) fizyko-chemiczne badania atmosfery
i) kompleksowe modele teoretyczne: dalsze rozwijanie modeli, które uwzględniają wzajemne oddziaływanie między procesami radiacyjnymi, dynamicznymi i chemicznymi; badania nad jednoczesnymi skutkami różnych zjawisk spowodowanych przez człowieka i występujących naturalnie w warstwie ozonu atmosferycznego; interpretacja danych z pomiarów satelitarnych i naziemnych, ocena tendencji w zmianach parametrów atmosferycznych i geofizycznych oraz rozwój metod określania przyczyn zmian tych parametrów,
ii) badania laboratoryjne nad współczynnikami tempa zmian, przekrojami absorpcji oraz mechanizmami chemicznych i fotochemicznych procesów troposfery i stratosfery; danymi spektroskopowymi dla uzupełnienia pomiarów polowych we wszystkich odpowiednich zakresach widma,
iii) pomiary polowe: stężenie i przepływy gazów z głównych źródeł pochodzenia naturalnego i antropogenicznego; badania dynamiki atmosfery; jednoczesne pomiary fotochemiczne powiązanych zjawisk z warstwą graniczną atmosfery, z zastosowaniem przyrządów pomiarowych w miejscu oraz zdalnych czujników pomiarowych; wzajemne porównanie różnych czujników, w tym skoordynowanych pomiarów korelacyjnych dla przyrządów satelitarnych; trójwymiarowe obszary obejmujące główne śladowe składniki atmosfery, widmo słoneczne i parametry meteorologiczne,
iv) rozwój przyrządów pomiarowych, w tym czujników satelitarnych i naziemnych do pomiaru śladowych składników atmosfery, strumienia światła słonecznego oraz parametrów meteorologicznych;
b) badania w zakresie skutków zdrowotnych, biologicznych i degradacji fotochemicznej
i) związek między narażeniem człowieka na oddziaływanie promieniowania słonecznego, widocznego i ultrafioletowego a a) powstawaniem raka skóry zarówno czerniaka, jak i innych typów; oraz b) skutkami wywołanymi w systemie immunologicznym;
ii) skutki promieniowania UV-B, w tym zależność od długości fal, w odniesieniu do a) upraw, lasów i innych ekosystemów lądowych; oraz b) morskiego łańcucha pokarmowego i rybołówstwa, a także możliwość zahamowania produkcji tlenu przez fitoplankton morski;
iii) mechanizmy rządzące wpływem promieniowania UV-B na substancje biologiczne, gatunki i ekosystemy, w tym związek między dawką, jej natężeniem i reakcją; fotoregeneracja, adaptacja i ochrona;
iv) badania widm biologicznie aktywnych i wrażliwości widmowej przy zastosowaniu promieniowania polichromatycznego w celu włączenia ewentualnych wzajemnego oddziaływania różnych zakresów długości fal;
v) wpływ promieniowania UV-B na wrażliwość i żywotność gatunków biologicznych, istotnych dla zachowania równowagi biosfery; procesy podstawowe, jak fotosynteza oraz biosynteza;
vi) wpływ promieniowania UV-B na degradację fotochemiczną zanieczyszczeń, związków chemicznych stosowanych w rolnictwie i innych substancji;
c) badania skutków klimatycznych
i) badania teoretyczne i obserwacje skutków radiacyjnych wywołanych przez ozon, a także inne pierwiastki śladowe, oraz ich wpływu na parametry klimatyczne, np. temperaturę powierzchni lądów i oceanów, wzorce opadów oraz wymianę między troposferą i stratosferą;
ii) badania skutków zmian klimatycznych na różne aspekty działalności człowieka;
d) systematyczne obserwacje
i) stanu warstwy ozonowej (tj. zmienności w przestrzeni i czasie całkowitej zawartości słupa i rozkładu pionowego), wprowadzając w pełni do eksploatacji Globalny System Obserwacji Ozonu oparty na integracji systemów satelitarnych i naziemnych;
ii) stężeń troposferycznych i stratosferycznych gazów pierwotnych dla HOx, NOx, ClOx oraz związków węgla;
iii) profili pionowych temperatury od warstw przyziemnych do mezosfery, z wykorzystaniem systemów naziemnych i satelitarnych;
iv) dyspersji normalnej strumienia światła słonecznego docierającego do atmosfery ziemskiej oraz promieniowania termicznego opuszczającego atmosferę ziemską, z wykorzystaniem pomiarów satelitarnych;
v) dyspersji normalnej strumienia światła słonecznego docierającego do powierzchni ziemi w zakresie promieni ultrafioletowych ze skutkami biologicznymi (UV-B);
vi) właściwości aerozoli i ich rozkład od powierzchni ziemi do mezosfery, z wykorzystaniem systemów naziemnych, umieszczonych w atmosferze i satelitarnych;
vii) zmiennych istotnych ze względów klimatycznych, poprzez stałe wykorzystanie programów obejmujących meteorologiczne pomiary powierzchniowe wysokiej jakości;
viii) pierwiastków śladowych, temperatury, strumienia światła słonecznego i aerozoli, z wykorzystaniem udoskonalonych metod do analizy danych globalnych.
a) Substancje węglowe
i) Tlenek węgla (CO)
Istnieją znaczące źródła naturalne i antropogeniczne tlenku węgla, który uważany jest za czynnik odgrywający główną, bezpośrednią rolę w procesach fotochemicznych troposfery oraz pośrednią rolę w procesach fotochemicznych stratosfery;
ii) Dwutlenek węgla (CO2)
Istnieją znaczące źródła naturalne i antropogeniczne dwutlenku węgla, który oddziałuje na ozon stratosferyczny przez wpływ na termiczną strukturę atmosfery;
iii) Metan (CH4)
Metan pochodzi zarówno ze źródeł naturalnych, jak i antropogenicznych; wpływa na ozon w troposferze i stratosferze;
iv) Niemetanowe mieszaniny węglowodorów
Niemetanowe mieszaniny węglowodorów, składające się z dużej ilości substancji chemicznych pochodzą ze źródeł naturalnych i antropogenicznych; odgrywają bezpośrednią rolę w procesach fotochemicznych troposfery oraz pośrednią rolę w procesach fotochemicznych stratosfery;
b) Substancje azotowe
i) Podtlenek azotu (N2O)
Podtlenek azotu pochodzi głównie ze źródeł naturalnych, lecz udział źródeł antropogenicznych staje się coraz ważniejszy. Podtlenek azotu jest podstawowym źródłem związków NOx w stratosferze, które odgrywają istotną rolę w kontrolowaniu zawartości ozonu w stratosferze;
ii) Tlenki azotu (NOx)
Źródła naziemne NOx odgrywają główną, bezpośrednią rolę tylko w fotochemicznych procesach troposfery i pośrednią rolę w procesach fotochemicznych stratosfery, podczas gdy wprowadzenie NOx w pobliżu tropopauzy może prowadzić bezpośrednio do zmian w górnych warstwach troposferycznych i stratosferycznych ozonu;
c) Substancje chlorowe
i) Całkowicie fluorowcowane alkany np. CCl4, CFCl3 (CFC-11), CF2Cl2 (CFC-12), C2F3Cl3 (CFC-113), C2F4Cl2 (CFC-114).
Całkowicie fluorowcowane alkany są to gazy pochodzenia antropogennego i stanowią źródło związków ClOx, które odgrywają istotną rolę w procesach fotochemicznych ozonu, szczególnie w obszarach na wysokości 30-50 km;
ii) Częściowo fluorowcowane alkany np. CH3Cl, CHF2Cl (CFC-22), CH3CCl3, CHFCl2 (CFC-21).
CH3Cl pochodzi ze źródeł naturalnych, podczas gdy inne, wyżej wymienione, częściowo fluorowcowane alkany, są to gazy pochodzenia antropogenicznego. Stanowią one również źródło stratosferycznych związków ClOx;
d) Substancje bromowe
Całkowicie fluorowcowane alkany np. CF3Br.
Są to gazy pochodzenia atropogennego i stanowią źródło BrOx, które zachowują się w podobny sposób jak ClOx;
e) Substancje wodorowe
i) Wodór (H2)
Wodór pochodzi ze źródeł naturalnych i antropogenicznych; odgrywa mniejszą rolę w procesach fotochemicznych stratosfery;
ii) Woda (H2O)
Woda pochodzi ze źródeł naturalnych i odgrywa istotną rolę w procesach fotochemicznych troposfery i stratosfery. Lokalne źródła pary wodnej w stratosferze obejmują utlenianie metanu, a w mniejszym zakresie - wodoru.
ZAŁĄCZNIK II
WYMIANA INFORMACJI
WYMIANA INFORMACJI
Informacje naukowe obejmują:
a) badania planowane i realizowane, zarówno rządowe, jak i prywatne, w celu ułatwienia koordynacji programów badawczych w taki sposób, aby najbardziej efektywnie wykorzystać dostępne krajowe i międzynarodowe zasoby;
b) dane dotyczące emisji niezbędne do prowadzenia badań;
c) wyniki badań naukowych publikowane w literaturze fachowej, dotyczące zrozumienia problemów fizycznych i chemicznych atmosfery ziemskiej oraz jej wrażliwości na zmiany, w szczególności stanu warstwy ozonowej, a także skutków dla zdrowia ludzkiego, środowiska i klimatu, które wynikałyby z trwałych zmian w zawartości całkowitego słupa ozonu lub w pionowym rozkładzie ozonu;
d) ocenę wyników badań naukowych i zalecenia dla przyszłych badań.
Informacje techniczne obejmują:
a) dostępność i koszty substytutów chemicznych oraz technologii zastępczych w celu zmniejszenia emisji substancji modyfikujących warstwę ozonową, a także związane z tym badania planowane i realizowane;
b) ograniczenia i ryzyko związane ze stosowaniem substytutów chemicznych lub innych oraz technologii zastępczych.
Informacje te obejmują:
a) produkcję i zdolność produkcyjną;
b) stosowanie i wzorce stosowania;
c) wywóz/przywóz;
d) koszty, ryzyko i korzyści wynikające z działalności człowieka, która może pośrednio modyfikować warstwę ozonową oraz skutki działań regulujących, podjętych lub rozpatrywanych w celu kontroli tej działalności.
Informacje te obejmują:
a.) ustawodawstwo narodowe, środki administracyjne i badania prawne dotyczące ochrony warstwy ozonowej;
b) porozumienia międzynarodowe, w tym Porozumienia dwustronne, związane z ochroną warstwy ozonowej;
c) metody i warunki wydawania licencji oraz dostępność patentów dotyczących ochrony warstwy ozonowej.
© Unia Europejska, http://eur-lex.europa.eu/
Za autentyczne uważa się wyłącznie dokumenty Unii Europejskiej opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.