Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych. Nowy Jork.2006.12.13.
Dz.U.UE.L.2010.23.37
Akt obowiązującyKONWENCJA O PRAWACH OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
PAŃSTWA STRONY NINIEJSZEJ KONWENCJI,
a) przywołując zasady ogłoszone w Karcie Narodów Zjednoczonych, które uznają przyrodzoną godność i wartość oraz równe i niezbywalne prawa wszystkich członków wspólnoty ludzkiej za podstawę wolności, sprawiedliwości i pokoju na świecie,
b) uznając, że Narody Zjednoczone, w Powszechnej deklaracji praw człowieka oraz w międzynarodowych paktach praw człowieka, ogłosiły i uzgodniły, że każdy ma prawo do korzystania ze wszystkich praw i wolności ustanowionych w tych dokumentach, bez jakiegokolwiek rozróżnienia,
c) potwierdzając powszechność, niepodzielność, współzależność i wzajemne powiązanie wszystkich praw człowieka i podstawowych wolności oraz potrzebę zagwarantowania osobom niepełnosprawnym pełnego z nich korzystania, bez jakiejkolwiek dyskryminacji,
d) przywołując Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych, Międzynarodową konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej, Konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, Konwencję w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, Konwencję o prawach dziecka oraz Międzynarodową konwencję o ochronie praw wszystkich pracowników migrujących i członków ich rodzin,
e) uznając, że niepełnosprawność jest pojęciem ewoluującym i że niepełnosprawność wynika z interakcji między osobami z dysfunkcjami a barierami wynikającymi z postaw ludzkich i barierami środowiskowymi, które utrudniają tym osobom pełne i skuteczne uczestnictwo w życiu społecznym, na równych warunkach z innymi osobami,
f) uznając znaczenie wpływu zasad i wytycznych zawartych w Światowym programie działań na rzecz osób niepełnosprawnych oraz w Standardowych zasadach wyrównywania szans osób niepełnosprawnych na popieranie, formułowanie i ocenę polityki, planów, programów i działań na szczeblu krajowym, regionalnym i międzynarodowym w celu dalszego wyrównywania szans osób niepełnosprawnych,
g) podkreślając wagę włączania kwestii niepełnosprawności do odpowiednich strategii zrównoważonego rozwoju, jako ich integralnej części,
h) uznając także, że dyskryminacja jakiejkolwiek osoby ze względu na jej niepełnosprawność jest pogwałceniem przyrodzonej godności i wartości osoby ludzkiej,
i) uznając również różnorodność osób niepełnosprawnych,
j) uznając potrzebę popierania i ochrony praw człowieka wszystkich osób niepełnosprawnych, w tym osób wymagających bardziej intensywnego wsparcia,
k) zaniepokojone, że pomimo istnienia tych różnych rozwiązań i przedsięwzięć, osoby niepełnosprawne w dalszym ciągu napotykają bariery w udziale w życiu społecznym jako równoprawni członkowie społeczeństwa oraz doświadczają naruszania ich praw człowieka we wszystkich częściach świata,
l) uznając znaczenie współpracy międzynarodowej dla poprawy warunków życia osób niepełnosprawnych w każdym kraju, szczególnie w krajach rozwijających się,
m) uznając cenny wkład, obecny i potencjalny, osób niepełnosprawnych w ogólny dobrobyt i różnorodność społeczności, w których żyją, oraz uznając, że popieranie pełnego korzystania przez osoby niepełnosprawne z praw człowieka i podstawowych wolności, a także pełnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych wzmocni ich poczucie przynależności oraz znacznie przyczyni się do rozwoju zasobów ludzkich oraz postępu społecznego i gospodarczego oraz wykorzenienia ubóstwa,
n) uznając znaczenie dla osób niepełnosprawnych ich indywidualnej samodzielności i niezależności, w tym swobody dokonywania przez nie własnych wyborów,
o) zważywszy, że osoby niepełnosprawne powinny mieć możliwość aktywnego udziału w procesie podejmowania decyzji dotyczących polityki i programów, włączając te, które ich bezpośrednio dotyczą,
p) zaniepokojone trudnościami, jakie napotykają osoby niepełnosprawne, które są narażone na wielorakie lub wzmocnione formy dyskryminacji ze względu na przynależność rasową, kolor skóry, płeć, język, religię, poglądy polityczne lub inne, pochodzenie narodowe, etniczne, tubylcze lub społeczne, sytuację majątkową, status wynikający z urodzenia, wiek czy inne okoliczności,
q) świadome tego, że niepełnosprawne kobiety i dziewczęta są często narażone, zarówno w środowisku rodzinnym, jak i poza nim, na większe ryzyko przemocy, naruszania nietykalności osobistej lub znieważania, opuszczenia lub zaniedbywania, znęcania się lub wykorzystywania,
r) uznając, że niepełnosprawne dzieci powinny w pełni korzystać ze wszystkich praw człowieka i podstawowych wolności na równych zasadach z innymi dziećmi oraz przywołując zobowiązania w tym zakresie przyjęte przez Państwa Strony Konwencji o prawach dziecka,
s) podkreślając potrzebę włączenia kwestii równouprawnienia płci do wszelkich działań zmierzających do zapewnienia osobom niepełnosprawnym pełnego korzystania z praw człowieka i podstawowych wolności,
t) podkreślając fakt, że większość osób niepełnosprawnych żyje w warunkach ubóstwa i uznając, w związku z tym, pilną potrzebę zajęcia się problemem negatywnego wpływu ubóstwa na osoby niepełnosprawne,
u) mając na uwadze fakt, że dla pełnej ochrony osób niepełnosprawnych, w szczególności podczas konfliktów zbrojnych i obcej okupacji, konieczne jest stworzenie warunków pokoju i bezpieczeństwa w oparciu o pełne poszanowanie celów i zasad zawartych w Karcie Narodów Zjednoczonych oraz przestrzeganie odpowiednich dokumentów dotyczących praw człowieka,
v) uznając wagę dostępności środowiska fizycznego, społecznego, gospodarczego i kulturalnego, dostępu do opieki zdrowotnej i edukacji oraz do informacji i środków komunikacji celem umożliwienia osobom niepełnosprawnym pełnego korzystania ze wszystkich praw człowieka i podstawowych wolności,
w) świadome, że jednostka mająca obowiązki w stosunku do innych osób i w stosunku do społeczności, do której należy, jest zobowiązana dążyć do popierania i przestrzegania praw uznanych w Międzynarodowej karcie praw człowieka,
x) przekonane, że rodzina jest naturalną i podstawową komórką społeczną i jest uprawniona do ochrony przez społeczeństwo i państwo, a osoby niepełnosprawne i członkowie ich rodzin powinni otrzymywać niezbędną ochronę i pomoc umożliwiającą rodzinom przyczynianie się do pełnego i równego korzystania z praw przez osoby niepełnosprawne,
y) wyrażając przekonanie, że całościowa i integralna konwencja międzynarodowa, mająca na celu popieranie oraz ochronę praw i godności osób niepełnosprawnych istotnie przyczyni się do poprawy głęboko niekorzystnej sytuacji społecznej osób niepełnosprawnych i będzie promować ich aktywność w sferze obywatelskiej, politycznej, gospodarczej, społecznej i kulturalnej, na zasadzie równych szans, zarówno w krajach rozwijających się, jak i rozwiniętych,
UZGODNIŁY, CO NASTĘPUJE:
Cel
Celem niniejszej konwencji jest wspieranie i ochrona wszystkich praw człowieka i podstawowych wolności oraz zapewnienie trwałego i równego korzystania z nich przez wszystkie osoby niepełnosprawne oraz popieranie poszanowania ich przyrodzonej godności.
Do osób niepełnosprawnych zalicza się te osoby, które mają długotrwale naruszoną sprawność fizyczną, umysłową, intelektualną lub sensoryczną, co może, w oddziaływaniu z różnymi barierami, utrudniać im pełne i skuteczne uczestnictwo w życiu społecznym, na równych zasadach z innymi osobami.
Definicje
Do celów niniejszej konwencji:
"Komunikacja" obejmuje języki, wyświetlanie tekstu, alfabet Braille'a, komunikację poprzez dotyk, druk dużą czcionką, dostępne multimedia, a także sposoby, środki i formy komunikowania się na piśmie, przy pomocy słuchu, języka uproszczonego, lektora oraz wspomagające (augmentatywne) i alternatywne, włączając dostępne technologie informacyjno-komunikacyjne.
"Język" obejmuje język mówiony i język migowy oraz inne formy przekazu niewerbalnego.
"Dyskryminacja ze względu na niepełnosprawność" oznacza jakiekolwiek różnicowanie, wykluczanie lub ograniczanie ze względu na niepełnosprawność, którego celem lub skutkiem jest naruszenie lub zniweczenie uznania wszelkich praw człowieka i podstawowych wolności, korzystania z nich lub ich wykonywania na równych zasadach z innymi osobami, w dziedzinie polityki, gospodarki, społecznej, kulturalnej, obywatelskiej lub w jakiejkolwiek innej. Obejmuje to wszelkie przejawy dyskryminacji, w tym odmowę racjonalnego usprawnienia.
"Racjonalne usprawnienie" oznacza konieczne i odpowiednie zmiany i dostosowania, niepociągające za sobą nieproporcjonalnego lub nadmiernego obciążenia, jeśli jest to potrzebne w konkretnym przypadku, w celu zapewnienia osobom niepełnosprawnym możliwości korzystania z wszelkich praw człowieka i podstawowych wolności oraz ich wykonywania na równych zasadach z innymi osobami.
"Projektowanie uniwersalne" oznacza projektowanie produktów, środowisk, programów i usług w taki sposób, by były użyteczne dla wszystkich, w możliwie największym stopniu, bez potrzeby adaptacji lub projektowania specjalistycznego. "Projektowanie uniwersalne" nie wyklucza urządzeń wspomagających przeznaczonych dla szczególnych grup osób niepełnosprawnych, tam gdzie jest to potrzebne.
Zasady ogólne
Niniejsza konwencja opiera się na następujących zasadach:
Obowiązki ogólne
Równość i niedyskryminacja
Niepełnosprawne kobiety
Niepełnosprawne dzieci
Podnoszenie świadomości
Dostępność
Prawo do życia
Państwa Strony potwierdzają, że każda istota ludzka ma przyrodzone prawo do życia, i podejmują wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia osobom niepełnosprawnym skutecznego korzystania z tego prawa, na równych zasadach z innymi osobami.
Sytuacje zagrożenia i sytuacje wymagające pomocy humanitarnej
Państwa Strony podejmują, zgodnie ze swoimi zobowiązaniami wynikającymi z prawa międzynarodowego, w tym międzynarodowego prawa humanitarnego oraz międzynarodowego prawa praw człowieka, wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa osób niepełnosprawnych w sytuacjach zagrożenia, w tym w sytuacjach konfliktu zbrojnego, sytuacjach wymagających pomocy humanitarnej i w przypadku klęsk żywiołowych.
Równość wobec prawa
Dostęp do wymiaru sprawiedliwości
Wolność i bezpieczeństwo osobiste
Wolność od tortur lub okrutnego, nieludzkiego albo poniżającego traktowania lub karania
Wolność od wykorzystywania, przemocy i nadużyć
Ochrona integralności osobistej
Każda osoba niepełnosprawna ma prawo do poszanowania jej integralności fizycznej i psychicznej, na równych zasadach z innymi osobami.
Swoboda przemieszczania się i obywatelstwo
Życie samodzielne i integracja społeczna
Państwa Strony niniejszej konwencji uznają równe prawo wszystkich osób niepełnosprawnych do życia w społeczności, wraz z prawem dokonywania takich samych wyborów, jakie przysługuje innym osobom, oraz podejmują efektywne i odpowiednie środki w celu ułatwienia pełnego korzystania przez osoby niepełnosprawne z tego prawa oraz w celu pełnej integracji i uczestnictwa w życiu społeczności, w tym zapewniają, aby:
Mobilność osobista
Państwa Strony podejmują skuteczne środki celem umożliwienia osobom niepełnosprawnym mobilności osobistej i możliwie największej samodzielności w tym zakresie, między innymi poprzez:
Wolność wypowiadania się i wyrażania opinii oraz dostęp do informacji
Państwa Strony podejmują wszelkie odpowiednie środki, aby osoby niepełnosprawne mogły korzystać z prawa do wolności wypowiadania się i wyrażania opinii, w tym wolności poszukiwania, otrzymywania i przekazywania informacji i poglądów, na równych zasadach z innymi osobami i poprzez dowolnie wybrane formy komunikacji, zgodnie z definicją zawartą w artykule 2 niniejszej konwencji, między innymi poprzez:
Poszanowanie prywatności
Poszanowanie domu i rodziny
Edukacja
Zdrowie
Państwa Strony uznają, że osoby niepełnosprawne mają prawo do korzystania z najwyższego osiągalnego poziomu ochrony zdrowia, bez dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność. Państwa Strony podejmują wszelkie odpowiednie środki w celu zapewnienia osobom niepełnosprawnym dostępu do usług zdrowotnych uwzględniających szczególne wymogi związane z płcią, w tym do rehabilitacji zdrowotnej. W szczególności, Państwa Strony:
Habilitacja i rehabilitacja
Praca i zatrudnienie
Odpowiedni poziom życia i ochrona socjalna
Uczestnictwo w życiu politycznym i publicznym
Państwa Strony gwarantują osobom niepełnosprawnym prawa polityczne i możliwość korzystania z nich, na równych zasadach z innymi osobami, oraz zobowiązują się do:
Uczestnictwo w życiu kulturalnym, rekreacji, wypoczynku i sporcie
Statystyka i gromadzenie danych
Współpraca międzynarodowa
Wdrażanie i monitorowanie na szczeblu krajowym
Komitet ds. Praw Osób Niepełnosprawnych
Sprawozdania przedkładane przez Państwa Strony
Rozpatrywanie sprawozdań
Współpraca między Państwami Stronami a Komitetem
Stosunki Komitetu z innymi organami
W celu sprzyjania skutecznemu wdrażaniu niniejszej konwencji i zachęcania do współpracy międzynarodowej w dziedzinie objętej zakresem niniejszej konwencji:
Sprawozdanie Komitetu
Co dwa lata Komitet składa sprawozdanie ze swojej działalności Zgromadzeniu Ogólnemu oraz Radzie Gospodarczo-Społecznej, a także może przekazywać uwagi i ogólne zalecenia wynikające z badania sprawozdań i informacji otrzymywanych od Państw Stron. Takie uwagi i ogólne zalecenia dołączone są do sprawozdania Komitetu, wraz z ewentualnymi uwagami Państw Stron.
Konferencja Państw Stron
Depozytariusz
Depozytariuszem niniejszej konwencji jest Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych.
Podpisanie
Niniejsza konwencja będzie otwarta do podpisu dla wszystkich państw i dla organizacji integracji regionalnej w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku od dnia 30 marca 2007 r.
Zgoda na związanie się konwencją
Niniejsza konwencja podlega ratyfikacji przez Państwa Sygnatariuszy i formalnemu zatwierdzeniu przez organizacje integracji regionalnej, które ją podpisały. Jest ona otwarta do przystąpienia dla każdego państwa lub każdej organizacji integracji regionalnej, która nie podpisała konwencji.
Organizacje integracji regionalnej
Wejście w życie
Zastrzeżenia
Poprawki
Wypowiedzenie
Państwo Strona może wypowiedzieć niniejszą konwencję w drodze pisemnego powiadomienia Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych. Wypowiedzenie wchodzi w życie po upływie jednego roku od daty otrzymania powiadomienia przez Sekretarza Generalnego.
Dostępna forma
Tekst niniejszej konwencji jest udostępniany w formach dostępnych dla osób niepełnosprawnych.
Teksty autentyczne
Teksty angielski, arabski, chiński, francuski, hiszpański i rosyjski niniejszej konwencji są jednakowo autentyczne.
NA DOWÓD CZEGO niżej podpisani pełnomocnicy, należycie upoważnieni w tym celu przez swoje rządy, podpisali niniejszą konwencję.
© Unia Europejska, http://eur-lex.europa.eu/
Za autentyczne uważa się wyłącznie dokumenty Unii Europejskiej opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.