Konkluzje w sprawie odżywiania i aktywności fizycznej.

1.

artykuł 168 TFUE, który stanowi, że przy określaniu i urzeczywistnianiu wszystkich polityk i działań Unii zapewnia się wysoki poziom ochrony zdrowia ludzkiego oraz że działanie Unii, które uzupełnia polityki krajowe, nakierowane jest na poprawę zdrowia publicznego, zapobieganie chorobom i dolegliwościom ludzkim oraz usuwanie źródeł zagrożeń dla zdrowia fizycznego i psychicznego;

2.

konkluzje Rady dotyczące:

3.

zalecenie Rady z dnia 26 listopada 2013 r. w sprawie propagowania we wszystkich sektorach prozdrowotnej aktywności fizycznej 9 ;

4.

komunikat Komisji - "Europa 2020 - Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu" 10 ;

5.

komunikat Komisji z dnia 29 lutego 2012 r. - "Działania w ramach Strategicznego planu realizacji Europejskiego partnerstwa na rzecz innowacji sprzyjającej aktywnemu starzeniu się w dobrym zdrowiu" 11 ;

6.

deklarację polityczną z posiedzenia wysokiego szczebla w sprawie zapobiegania chorobom niezakaźnym i ich zwalczania zatwierdzoną rezolucją nr 66/2 z dnia 19 września 2011 r. Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych 12 ; przypomina również, że zgodnie z jej pkt 65 sprawozdanie z poczynionych postępów zostanie przedstawione na 69. posiedzeniu Zgromadzenia Ogólnego ONZ we wrześniu 2014 r.;

7.

światową strategię WHO w sprawie odżywiania, aktywności fizycznej i zdrowia zatwierdzoną na 57. posiedzeniu Światowego Zgromadzenia Zdrowia w maju 2004 r. 13 ;

8.

Europejską kartę walki z otyłością przyjętą na europejskiej konferencji ministerialnej WHO w sprawie walki z otyłością (Stambuł, 15-17 listopada 2006 r.) 14 ;

9.

pakiet zaleceń dotyczących skierowanego do dzieci marketingu produktów żywnościowych i napojów bezalkoholowych zatwierdzony na 63. posiedzeniu Światowego Zgromadzenia Zdrowia w maju 2010 r. 15 ;

10.

rezolucję EUR/RC62/R4 "Zdrowie 2020 - europejskie ramy polityczne na rzecz zdrowia i doborstanu" przyjętą na 62. posiedzeniu Biura Regionalnego WHO dla Europy (12 września 2012 r.) 16 ;

11.

fakt, że państwa członkowskie UE popierają światowy plan działania WHO na rzecz zapobiegania i zwalczania chorób niezakaźnych na lata 2013-2020 z 27 maja 2013 r. oraz określone w nim dziewięć globalnych dobrowolnych celów 17 ;

12.

deklarację wiedeńską z 5 lipca 2013 r. w sprawie odżywiania i chorób niezakaźnych w kontekście rezolucji "Zdrowie 2020"; wszystkie europejskie państwa członkowskie WHO uzgodniły w tej deklaracji podjęcie działań w dziedzinie otyłości i nadanie priorytetowego znaczenia pracom nad zdrowym sposobem odżywiania się dzieci 18 .

13.

fakt, że w publikacjach stwierdza się, iż otyłość i jej poważne skutki zdrowotne osiągnęły rozmiary epidemii 19 : ponad połowa osób dorosłych w UE - biorąc pod uwagę klasyfikację WHO na podstawie wskaźnika BMI - ma nadwagę lub cierpi na otyłość 20 ; szczególnie duży niepokój budzi wysoki odsetek dzieci z nadwagą i dzieci otyłych.

Fakt, że nadwaga i otyłość mają poważne skutki, jeśli chodzi o ludzkie cierpienie; że szczególnie ważne są nierówności społeczne; że co roku obywatele tracą życie z powodu chorób związanych z niezdrowym sposobem odżywiania i brakiem aktywności fizycznej; że każdego roku obciążenie gospodarcze wynikające bezpośrednio z leczenia chorób związanych z otyłością sięga 7 % 21 budżetów UE przeznaczonych na zdrowie, a bardziej pośrednie koszty wynikają z utraty wydajności pracy spowodowanej problemami zdrowotnymi i przedwczesną śmiercią;

14.

niskie spożycie owoców i warzyw oraz spożywanie dużej ilości tłuszczów nasyconych, tłuszczów trans, soli i cukru, a także coraz powszechniejszy siedzący tryb życia, a co za tym idzie mniejszą aktywność fizyczną dzieci, młodzieży i dorosłych.

15.

pozytywne skutki propagowania zdrowia i profilaktyki chorób zarówno dla obywateli, jak i systemów opieki zdrowotnej, a także fakt, że zdrowe sposoby odżywiania i aktywność fizyczna znacznie zmniejszają ryzyko chorób przewlekłych i chorób niezakaźnych 22 ; przyczyniają się także w istotnym stopniu do zdrowego dorastania dzieci, zwiększenia liczby lat zdrowego życia oraz dobrej jakości życia dzieci, młodzieży i dorosłych;

16.

fakt, że inwestowanie w zdrowie 23 , promowanie dobrego zdrowia i sprawianie, by ludzie byli dłużej aktywni, może pomóc zwiększyć wydajność i konkurencyjność oraz przyczynić się do osiągnięcia celów określonych w strategii "Europa 2020";

17.

fakt, że właściwe odżywianie podczas ciąży i karmienia ma podstawowe znaczenie; że karmienie piersią jest najlepszym rozwiązaniem zarówno dla matki, jak i dziecka; że nawyki dotyczące jedzenia i aktywności fizycznej utrwalają się we wczesnych latach życia oraz że nabywanie zdrowych nawyków i przyswajanie ich w młodości znacznie zwiększają prawdopodobieństwo utrzymania zdrowego trybu życia w dorosłości;

18.

fakt, że działania koncentrujące się na dzieciach i młodzieży mogłyby być także korzystne dla całej rodziny, w tym działania skupiające się na rodzinie, posiłki przygotowywane zgodnie z zasadami zdrowego odżywiania w placówkach opieki nad dziećmi i szkołach oraz walka z siedzącym trybem życia i zwiększanie aktywności fizycznej;

19.

fakt, że osoby starsze są podatne na niedożywienie, szczególnie w związku ze zmianą ich potrzeb żywieniowych i z częstym zmniejszaniem się z wiekiem aktywności fizycznej, co wpływa na ich zapotrzebowanie na energię; oraz że potrzeby żywieniowe osób starszych wymagają dalszej uwagi;

20.

fakt, że otyłość i choroby niezakaźne związane z niezdrowym sposobem odżywiania i brakiem aktywności fizycznej są pochodnymi wielu czynników; kompleksowe strategie profilaktyczne i sposoby działania zakładające udział wielu podmiotów umożliwiają osiągnięcie najlepszych wyników; do problemów żywieniowych i braku aktywności fizycznej należy się odnieść w sposób spójny; kwestie te należy także uwzględniać w porządkach obrad właściwych składów Rady;

21.

konieczność angażowania wszystkich sektorów polityki i podmiotów w celu zwiększania wiedzy o znaczeniu zdrowego sposobu odżywiania i aktywności fizycznej, zwłaszcza jeśli chodzi o dzieci i młodzież, lecz także w kontekście kwestii płci, oraz w celu przeciwdziałania wprowadzającym w błąd, przesadnym lub nieodpowiednim formom reklamy lub marketingu;

22.

fakt, że ogólne nawyki żywieniowe mogą odgrywać ważniejszą rolę niż konkretna żywność w etiologii chorób związanych ze sposobem odżywiania; zdrowe nawyki żywnościowe charakteryzują się dużym spożyciem owoców i warzyw, spożyciem ryb oraz preferowaniem niskotłuszczowych produktów mlecznych, produktów pełnoziarnistych, chudego mięsa i drobiu, a także zastępowanie - jeżeli jest to możliwe - tłuszczów stałych olejami roślinnymi, tak jak w diecie śródziemnomorskiej lub wszelkich innych dietach, zgodnie ze stosownymi krajowymi wytycznymi dotyczącymi sposobu odżywiania lub zaleceniami żywieniowymi;

23.

fakt, że czynniki ryzyka związane ze stylem życia, np. niezdrowy sposób odżywiania i brak aktywności fizycznej, są powszechniejsze wśród osób gorzej wykształconych lub mniej zarabiających; edukacja zdrowotna i polityki propagujące zdrowie powinny obejmować działania ukierunkowane na słabsze grupy społeczne;

24.

konieczność pilnego zajęcia się nierównościami pod względem odżywiania i aktywności fizycznej między poszczególnymi państwami członkowskimi oraz w samych państwach członkowskich, przy czym kwestie odżywiania i aktywności fizycznej powinny być uwzględniane we wszystkich stosownych politykach Unii;

25.

role, jakie odgrywają opiekunowie, szkoła, społeczność i władze publiczne w zapewnianiu ochrony i wsparcia najsłabszym członkom społeczeństwa;

26.

znaczenie wcześniejszych prac w tej dziedzinie, co znalazło odzwierciedlenie w dokumencie z 2007 r. pt. "Strategia dla Europy w sprawie zagadnień zdrowotnych związanych z odżywianiem, nadwagą i otyłością", w którym promuje się zbilansowany sposób odżywiania i aktywny styl życia oraz zachęca do tworzenia ukierunkowanych na działanie partnerstw z udziałem państw członkowskich (grupa wysokiego szczebla ds. odżywiania i aktywności fizycznej) i społeczeństwa obywatelskiego (platforma UE ds. żywienia, aktywności fizycznej i zdrowia).

27.

fakt, że państwa członkowskie uzgodniły niedawno plan działania UE w sprawie otyłości u dzieci na lata 2014-2020 24 z 24 lutego 2014 r., który ma się przyczynić do propagowania zdrowego odżywiania i aktywności fizycznej oraz do ograniczenia coraz powszechniejszego obecnie zjawiska otyłości przez skoordynowane, dobrowolne działanie państw członkowskich i stosownych podmiotów;

28.

wyniki konferencji wysokiego szczebla pod hasłem "Odżywianie i aktywność fizyczna od dzieciństwa do starości: wyzwania i szanse", która odbyła się w Atenach w dniach 25-26 lutego 2014 r.; podkreślono na niej, że zdrowy sposób odżywiania i regularna aktywność fizyczna są środkami zapobiegawczymi, które można stosować przez całe życie; położono nacisk na znaczenie umożliwiania wszystkim dokonywania zdrowych wyborów, przedstawiono dowody na to, że walka z epidemią otyłości jest bezpośrednio związana z zasadami zdrowego odżywiania i dostatecznej aktywności fizycznej oraz że stosowanie międzysektorowych sposobów działania dostarcza skutecznych rozwiązań wspólnych problemów zdrowotnych w UE.

29.

przez następne lata nadal priorytetowo traktowały zdrowy sposób odżywiania i regularną aktywność fizyczną w celu zmniejszenia ciężaru, jakim są choroby i schorzenia przewlekłe, przyczyniając się tym samym do poprawy stanu zdrowia i jakości życia obywateli UE oraz trwałości systemów opieki zdrowotnej;

30.

propagowały polityki i inicjatywy mające na celu promowanie zdrowego sposobu odżywiania i dostatecznej aktywności fizycznej przez całe życie, począwszy od najwcześniejszych etapów życia, przed ciążą i po niej, promowanie i wspieranie odpowiedniego karmienia piersią i stosownego wprowadzania pokarmów uzupełniających, a potem zdrowego odżywiania, jak również promowanie aktywności fizycznej w środowiskach rodzinnym i szkolnym w dzieciństwie i młodości, a także później, w wieku dojrzałym i podeszłym;

31.

wykorzystywały - w stosownych przypadkach - plan działania UE w sprawie otyłości u dzieci na lata 2014-2020 jako wytyczne do skutecznych działań służących ograniczeniu zjawiska otyłości u dzieci i propagowaniu dobrych praktyk;

32.

wzmacniały pozycję obywateli i rodzin, tak aby mogły dokonywać świadomych wyborów dotyczących sposobu odżywiania i aktywności fizycznej, zapewniając informacje wszystkim grupom wiekowym - zwłaszcza tym najsłabszym: dzieciom, młodzieży i starszym - na temat wpływu zachowań związanych ze stylem życia na zdrowie oraz na temat sposobów polepszenia podejmowanych przez nich decyzji o odżywianiu i poziomach aktywności fizycznej;

33.

propagowały wybór zdrowych sposobów odżywiania oraz współpracowały z zainteresowanymi podmiotami, tak by takie odżywianie było łatwo dostępne, by można je było łatwo wybrać oraz by wszyscy obywatele mogli sobie na nie pozwolić, z myślą o zmniejszeniu nierówności oraz zapewnieniu możliwości i miejsc do prowadzenia na co dzień aktywności fizycznej w domach, szkołach i w pracy;

34.

propagowały polityki, które - przez tworzenie warunków sprzyjających aktywnemu uczestnictwu osób starszych w programach aktywności fizycznej dostosowanych do ich potrzeb - pomagają osobom starszym podtrzymać aktywności fizyczną, umożliwiając im tym samym uniknięcie pogorszenia się sprawności fizycznej;

35.

propagowały, w stosownych przypadkach, realizację wytycznych UE dotyczących aktywności fizycznej na rzecz zdrowia; planowały krajowe i regionalne polityki w dziedzinie transportu i planowały przestrzeń miast, tak by poprawić dostępność i bezpieczeństwo poruszania się pieszo i jazdy na rowerze, by zapewnić infrastrukturę sprzyjającą takim sposobom poruszania się oraz sprawić, by były one akceptowalne;

36.

propagowały zdrowe środowiska, zwłaszcza w szkołach, przedszkolach i obiektach sportowych, przez zachęcanie do zapewniania zdrowych posiłków przyrządzanych zgodnie z normami żywienia pod kątem ograniczania nadmiernego dostępu do soli, tłuszczów nasyconych, tłuszczów trans i cukru oraz nadmiernego spożywania tych substancji, a także ograniczanie częstego spożywania napojów bezalkoholowych słodzonych cukrem lub zawierających kofeinę lub spożywanie dużych ilości takich napojów, jak również zachęcanie dzieci i młodzieży do regularnej aktywności fizycznej;

37.

wspierały inicjatywy na rzecz propagowania zdrowia w miejscu pracy w celu ułatwiania nabywania zdrowych nawyków żywieniowych i uwzględniania aktywności fizycznej w codziennych obowiązkach zawodowych;

38.

wspierały pracowników służby zdrowia i wzmacniały ich pozycję, tak by mogli oni służyć obywatelom radą w zakresie profilaktyki oraz stosowną opieką w zakresie zdrowych nawyków żywieniowych, odżywiania i aktywności fizycznej; opracowywały i wspierały wdrażanie opartych na dowodach dobrych praktyk w dziedzinie profilaktyki i diagnozowania otyłości i niedożywienia oraz zarządzania nimi, zwłaszcza w przypadku dzieci, młodzieży i osób starszych;

39.

włączały się w międzysektorowe działania obejmujące różne polityki, które to działania mają propagować zdrowe sposoby odżywiania i aktywność fizyczną we wszystkich politykach ukierunkowanych na walkę z coraz powszechniejszymi chorobami niezakaźnymi związanymi z niezdrowym sposobem odżywiania i brakiem aktywności fizycznej, otyłością i niskim poziomem zaangażowania w aktywność fizyczną, we wszystkich grupach wiekowych i warstwach społeczeństwa;

40.

kontynuowały współdziałanie ze wszystkimi zainteresowanymi podmiotami, w tym przemysłem, podmiotami prowadzącymi przedsiębiorstwa spożywcze, organizacjami pozarządowymi działającymi w sferach zdrowotnej i konsumenckiej oraz ze środowiskiem akademickim, aby propagować skuteczne, powszechne i mierzalne działania lub porozumienia, kierując się przykładem platformy UE ds. żywienia, aktywności fizycznej i zdrowia, zwłaszcza w zakresie reformułowania żywności, przez minimalizowanie zawartości tłuszczów trans, zmniejszanie ilości tłuszczów nasyconych, dodawanego cukru i soli we wszystkich rodzajach żywności, jak również w zakresie dostosowywania wielkości porcji do potrzeb żywieniowych.

41.

wspierały opracowywanie lub realizację krajowych planów działania w zakresie żywności i odżywiania, innych działań i polityk mających na celu sprostanie wspólnym wyzwaniom zdrowotnym związanym z nieprawidłowymi nawykami żywieniowymi, otyłością, niedożywieniem lub brakiem aktywności fizycznej obywateli UE we wszystkich grupach wiekowych, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i osób starszych, oraz, w stosownych przypadkach, wdrażanie oszczędnych rozwiązań;

42.

rozważyły stosowne działania przyczyniające się do realizacji planu działania UE w sprawie otyłości dzieci na lata 2014-2020, w tym wspólnego działania w ramach programu działań UE w dziedzinie zdrowia;

43.

propagowały działania służące ograniczeniu ekspozycji dzieci na reklamy, marketing i promocję żywności o dużej zawartości tłuszczów nasyconych, tłuszczów trans, dodawanych cukrów lub soli;

44.

propagowały zdrowe odżywianie, kładąc nacisk na sposoby odżywiania sprzyjające zdrowiu, takie jak dieta śródziemnomorska lub wszelkie inne diety zgodne ze stosownymi krajowymi wytycznymi dotyczącymi sposobu odżywiania lub zaleceniami żywieniowymi;

45.

wykorzystywały instrumenty, którymi dysponują, zwłaszcza trzeci program działań UE w dziedzinie zdrowia na lata 2014-2020 oraz "Horyzont 2020" - program UE w zakresie badań naukowych i innowacji, w celu wspierania badań naukowych i działań politycznych;

46.

udoskonalały wykorzystywane obecnie sposoby gromadzenia danych oparte na metodach porównawczych w zakresie oceny tendencji czasowych związanych z poziomami spożycia, dostępnością żywności na poziomie jednostki i na poziomie gospodarstwa domowego, aktywnością fizyczną i siedzącym trybem życia;

47.

współpracowały ze wszystkimi stosownymi podmiotami w celu przeanalizowania, w jaki sposób najlepiej określać luki w badaniach naukowych; zintensyfikowały wymianę i przyswajanie dobrych praktyk oraz nadawały priorytetowe znaczenie badaniom nad zachowaniami żywieniowymi i aktywnością fizyczną ludności oraz sytuacją w tym względzie, ze szczególnym uwzględnieniem najsłabszych grup społecznych, w tym dzieci i osób starszych;

48.

Nadawały priorytetowe znaczenie wspieraniu oceny opłacalności działań i polityk na rzecz zdrowego sposobu odżywiania i aktywności fizycznej - w stosownych przypadkach - w różnych społecznoekonomicznych i społeczno-demograficznych grupach społeczeństwa.

49.

nadal wspierała wdrażanie obecnych ram politycznych dotyczących odżywiania i aktywności fizycznej i koordynowała działania w tym zakresie poprzez Grupę Roboczą Wysokiego Szczebla ds. Odżywiania i Aktywności Fizycznej oraz platformę UE ds. żywienia, aktywności fizycznej i zdrowia, a także by nadal ułatwiała wymianę informacji i wytycznych dotyczących skutecznych dobrych praktyk;

50.

określiła profile składników odżywczych przewidziane w art. 4 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności;

51.

propagowała udane inicjatywy i wspomagała ich przekazywanie i rozpowszechnianie w innych regionach lub sektorach, tak by wspierać przekładanie się dobrych praktyk na zwykłe działania, które poprawią wśród obywateli Europy przyjmowanie składników odżywczych i żywności oraz nawyki żywnościowe i aktywność fizyczną;

52.

propagowała działania i strategie w zakresie aktywnego starzenia się w dobrym zdrowiu, w szczególności w odniesieniu do profilaktyki, badań przesiewowych i oceny niedożywienia związanych ze słabym zdrowiem i podeszłym wiekiem, korzystając z dobrych praktyk określonych w Europejskim partnerstwie na rzecz innowacji sprzyjającej aktywnemu starzeniu się w dobrym zdrowiu 25 ;

53.

wspierała państwa członkowskie w dążeniu do lepszego wykorzystania - w stosownych przypadkach - istniejących wskaźników i opracowywanych aktualnie wraz z WHO systemów monitorowania dotyczących chorób niezakaźnych w celu usprawnienia sprawozdawczości w ramach światowych ram monitorowania w zakresie chorób niezakaźnych;

54.

przedstawiła do końca 2016 r. i ponownie w 2020 r. sprawozdania z postępów poczynionych w realizacji planu działania UE w sprawie otyłości u dzieci na lata 2014-2020, a także innych inicjatyw wdrażanych w kontekście strategii dla Europy w sprawie zagadnień zdrowotnych związanych z odżywianiem, nadwagą i otyłością.

Konkluzje w sprawie odżywiania i aktywności fizycznej.

Dz.U.UE.C.2014.213.1