Konkluzje Rady w sprawie kultury, wysokiej jakości architektury i środowiska zbudowanego jako kluczowych elementów inicjatywy nowy europejski Bauhaus
Dz.U.UE.C.2021.501I.13
Akt nienormatywnyKonkluzje Rady w sprawie kultury, wysokiej jakości architektury i środowiska zbudowanego jako kluczowych elementów inicjatywy nowy europejski Bauhaus
(2021/C 501 I/03)
Uznając kroki podjęte już przez Unię Europejską i jej państwa członkowskie w celu wzmocnienia ważnej roli kultury, wysokiej jakości architektury i środowiska zbudowanego w agendzie politycznej oraz zapewnienia efektów Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018, a także jego trwałego wpływu na nasze społeczeństwa i przyszłe pokolenia,
Przywołując główne odniesienia polityczne zamieszczone w załączniku do niniejszych konkluzji;
Wychodząc od planu prac w dziedzinie kultury na lata 2019-2022, w szczególności od priorytetu B ("Spójność społeczna i dobrostan"), a także od działań w zakresie "wysokiej jakości architektury i środowiska zbudowanego dla wszystkich",
Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE w tym kontekście inicjatywę nowy europejski Bauhaus.
PODKREŚLA, ŻE:
1. Architektura i środowisko zbudowane są przejawami historycznej i obecnej kultury, sposobów życia i wartości. Tworzą zasoby naszego dziedzictwa kulturowego na przyszłość i przyczyniają się do kształtowania naszych społeczeństw i tożsamości.
2. Środowisko zbudowane 1 jest odzwierciedleniem społeczności, a odpowiedzialność za jego ogólną jakość spoczywa w rękach odpowiednich organów sektora publicznego i innych zainteresowanych stron, działających w ścisłej współpracy ze wszystkimi obywatelami.
3. Ważne jest zapewnienie, aby zarówno rozwój istniejących zasobów budowlanych - poprzez odbudowę, renowację, dostosowane ponowne wykorzystanie i konserwację - jak i tworzenie nowych budynków i przestrzeni były wysokiej jakości.
4. Architekci odgrywają m.in. główną rolę na wszystkich etapach rozwoju wysokiej jakości architektury i środowiska życia, a zatem mogą w znaczący sposób przyczyniać się do realizacji interesu publicznego poprzez uwzględnienie różnorodności terytorialnej i potrzeb społeczeństwa obywatelskiego.
5. Kultura, wysokiej jakości architektura 2 i środowisko zbudowane na wiele sposobów przyczyniają się do realizacji celów zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych 3 . Mogą mieć pozytywny wpływ na wdrożenie Europejskiego Zielonego Ładu 4 i jego celu, jakim jest uczynienie z Europy do 2050 r. pierwszego kontynentu neutralnego dla klimatu.
6. Inicjatywa nowy europejski Bauhaus jest transdyscyplinarną inicjatywą łączącą trzy wzajemnie powiązane wymiary: estetykę, zrównoważony charakter i włączenie społeczne. Opiera się na podejściu partycypacyjnym i ma na celu zaangażowanie wszystkich ludzi w całej Unii, w tym osób należących do grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, zgodnie z Agendą ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i celem Europejskiego Zielonego Ładu, jakim jest niepozostawianie nikogo samemu sobie.
7. Inicjatywa nowy europejski Bauhaus czerpie inspirację z pierwotnego projektu Bauhaus 5 , który miał już całościowe, zrównoważone, wysokiej jakości i integracyjne podejście do projektowania, architektury i sztuki.
8. Inicjatywa nowy europejski Bauhaus ma na celu stworzenie - z poszanowaniem różnorodnego dziedzictwa kulturowego Europy - otoczenia umożliwiającego przekształcanie środowiska życia i uczynienie naszego życia piękniejszym, bardziej zrównoważonym i integracyjnym, m. in. dzięki innowacjom, wysokiej jakości architekturze 6 , projektowaniu, urbanistyce i wielu innym obszarom artystycznym i kreatywnym.
9. Kulturowe i architektoniczne dziedzictwo Europy stanowi istotny punkt odniesienia dla jakości doznań i fizycznej jakości naszego otoczenia zbudowanego. Jest również silnym atutem, który może inspirować spójność społeczną, innowacje, transformację i odbudowę oraz przyczyniać się do nich. Inicjatywa nowy europejski Bauhaus uznaje zatem znaczenie naszego dziedzictwa architektonicznego i archeologicznego, krajobrazów oraz materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
10. Wielowymiarowy charakter wysokiej jakości architektury i środowiska zbudowanego wymaga współpracy międzysek- torowej, uczestnictwa, współtworzenia i podejść transdyscyplinarnych, w szczególności pod względem zrównoważonego rozwoju i spójności polityki.
11. Pandemia COVID-19 spowodowała uruchomienie środków finansowych na wszystkich szczeblach zarządzania, m. in. na rzecz wysokiej jakości architektury i środowiska zbudowanego. Te środki finansowe powinny być wykorzystywane w sposób zrównoważony i zorientowany na jakość, zgodnie z zasadami zawartymi w narzędziach kontroli jakości Baukultur określonych w deklaracji z Davos (DBQT), zaleceniami grupy ekspertów ds. otwartej metody koordynacji 7 oraz zmienionymi przez ICOMOS zasadami jakości dotyczącymi działań finansowanych ze środków UE i mających potencjalny wpływ na dziedzictwo kulturowe 8 .
ZACHĘCA PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE I KOMISJĘ, ABY W RAMACH SWOICH OBSZARÓW KOMPETENCJI:
12. Potwierdzały rolę kultury i dziedzictwa kulturowego jako nieodłącznych części środowiska zbudowanego i środowiska życia oraz elementów niedających się od nich oddzielić, a także jako ważnego wkładu w zrównoważoność, w tym gospodarkę o obiegu zamkniętym, spójność społeczną i terytorialną, środowisko, cele w zakresie różnorodności biologicznej i klimatu, dobrobyt i dobrostan wszystkich ludzi w Europie.
13. Ułatwiały osiąganie odpowiednich synergie między inicjatywą nowy europejski Bauhaus a innymi procesami angażującymi ludzi w Europie, takimi jak Konferencja w sprawie przyszłości Europy 9 , a także innymi strategiami i planami działania propagującymi jakość architektury i estetykę, takimi jak inicjatywa "Fala renowacji" 10 i dostępność, takimi jak strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021-2030 11 .
14. Przyczyniały się do tworzenia całościowego konceptu i wspólnej kultury wysokiej jakości architektury poprzez dalsze podnoszenie świadomości, np. poprzez edukację formalną, pozaformalną i nieformalną od najmłodszych lat oraz poprzez szerokie propagowanie i rozpowszechnianie informacji na temat inicjatywy nowego europejskiego Bauhausu oraz roli, jaką odgrywają w niej kultura, architektura wysokiej jakości i środowisko zbudowane.
15. Pracowały nad całościową, sprzyjającą włączeniu społecznemu, transdyscyplinarną, opartą na wysokiej jakości i długoterminową wizją architektury i środowiska zbudowanego poprzez włączenie różnych polityk i wiedzy eksperckiej do wszystkich procesów, wytycznych i projektów współtworzenia kształtujących nasze środowisko życia, w tym sprawozdań grupy ekspertów ds. otwartej metody koordynacji 12 .
16. Uwzględniały podejście oparte na jakości, które obejmuje zasady jakości określone w DBQT 13 , jako podstawę świadomych wyborów i decyzji podejmowanych w trakcie całego cyklu życia konstrukcji budowlanych oraz planowania krajobrazu i zarządzania krajobrazem (koncepcja, plany inwestycyjne, mechanizmy finansowania, środki wsparcia, procesy planowania, utrzymanie, remonty, konserwacja, adaptacyjne ponowne wykorzystanie, rozbiórka i recykling).
17. Stymulowały zrównoważoność, żywotność i innowacje na europejskich obszarach miejskich i wiejskich poprzez wykorzystywanie, w stosownych przypadkach, kompleksowych kryteriów wysokiej jakości, metod współtworzenia oraz zasad ICOMOS dotyczących udzielania wsparcia finansowego UE na rzecz projektów architektonicznych i budowlanych.
18. Propagowały optymalizację efektywności energetycznej istniejących zasobów budowlanych poprzez podejście całościowe, przy jednoczesnym poszanowaniu wszystkich kryteriów DBQT, w tym zachowania historycznych zespołów budowlanych.
19. Przeanalizowały rozwiązania umożliwiające dostęp do przystępnych cenowo i godziwych warunków mieszkaniowych, w szczególności dla młodych ludzi wchodzących na rynek pracy, a także dla innych słabszych grup społecznych.
20. Uwzględniały zasady współtworzenia partycypacyjnego poprzez zaangażowanie wszystkich zainteresowanych stron w procesy takie jak podejmowanie decyzji, planowanie, projektowanie i budowa w przypadku środowiska zbudowanego i środowiska życia oraz planowania przestrzennego na wszystkich odpowiednich szczeblach zarządzania.
21. Propagowały podejście uwzględniające dialog między istniejącym dziedzictwem kulturowym, krajobrazem i współczesną twórczością, w tym, w stosownych przypadkach, poprzez adaptacyjne ponowne wykorzystanie.
22. Stworzyły korzystne ramy dla wysokiej jakości architektury, by wesprzeć przepisy dotyczące zamówień publicznych, uproszczenie regulacyjne i innowacyjne procedury, które przedkładają podejście oparte na wysokiej jakości nad podejście oparte wyłącznie na kosztach, poprzez stosowanie najlepszych praktyk w zakresie przeprowadzania konkursów w dziedzinie architektury publicznej, architektury krajobrazu i planowania przestrzennego.
23. Dalej propagowały i zwiększały poziom świadomości, wiedzę i kompetencje decydentów i specjalnych zespołów na wszystkich odpowiednich szczeblach zarządzania, w tym ekspertów technicznych i wykonawców, aby umożliwić wszystkim stosowanie kryteriów i standardów wysokiej jakości przy podejmowaniu decyzji dotyczących architektury i środowiska zbudowanego.
24. Propagowały jak najlepsze wykorzystanie odpowiednich unijnych programów finansowania i innych dostępnych narzędzi finansowania w celu:
- stosowania wysokiej jakości norm w procesach planowania, projektowania, budowy, konserwacji, odbudowy, renowacji i adaptacyjnego ponownego użycia, a także podnosiły takie normy;
- dalej ulepszały szkolenia i doskonaliły umiejętności architektów i specjalistów w pokrewnych dziedzinach, takich jak inżynierowie budownictwa, architekci krajobrazu, urbaniści, projektanci, artyści, eksperci w dziedzinie dziedzictwa, konserwatorzy restauratorzy, konserwatorzy przyrody, wykonawcy budowlani itp. nie tylko jako specjalistów w poszczególnych zawodach, ale również jako edukatorów i badaczy, którzy rozumieją kompleksowe wyzwania w kontekście integracji zrównoważoności, jakości doznań i włączenia społecznego.
25. Utrzymały dynamikę i kontynuowały proces refleksji i wymiany na temat kulturowych, społecznych, gospodarczych i ekologicznych ról wysokiej jakości architektury i środowiska zbudowanego.
ZWRACA SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH, BY:
26. Zwiększyły spójność polityki na rzecz wysokiej jakości architektury i środowiska zbudowanego poprzez odpowiednią koordynację między wszystkimi właściwymi ministerstwami i szczeblami administracji, agencjami i służbami, by włączyć podejście całościowe i oparte na jakości do wszystkich polityk i działań mających wpływ na środowisko zbudowane i środowisko życia.
27. Propagowały włączenie inicjatywy nowy europejski Bauhaus oraz zasad i podejść gospodarki o obiegu zamkniętym do krajowych strategii rozwoju społeczno-gospodarczego i terytorialnego, w tym zrównoważonego projektowania i architektury.
28. Powoływały i wspierały, na odpowiednich szczeblach zarządzania, doradcze grupy ekspertów złożone z architektów i innych odpowiednich specjalistów, takie jak państwowe i miejskie zespoły architektów 14 , a także procedury oparte na jakości, by zapewniać lub wzmacniać włączenie wymaganych kompetencji i umiejętności zawodowych do procesów decyzyjnych w celu osiągnięcia wysokiej jakości wyników.
29. Wyznaczyły podmiot jako punkt kontaktowy dla inicjatywy nowego europejskiego Bauhausu i docierały do społeczności na szczeblu lokalnym, zgodnie z podejściem ukierunkowanym na konkretny obszar 15 , by zaangażować, w stosownych przypadkach, wszystkich członków społeczeństwa obywatelskiego i odpowiednie zainteresowane strony.
30. Wzmocniły pozycję podmiotów, które promują kulturowe i jakościowe aspekty środowiska zbudowanego i środowiska życia wśród wszystkich odbiorców oraz zapewniły odpowiednie wsparcie takim podmiotom.
ZWRACA SIĘ DO KOMISJI, BY:
31. Ułatwiała stosowanie DBQT wraz z ich ośmioma kryteriami jakości w odpowiednich inwestycjach, ramach regulacyjnych i programach finansowania UE oraz stosowała te zasady jakości jako właściciel, deweloper i użytkownik nieruchomości.
32. Zapewniała wszystkim, we wszystkich odpowiednich programach UE, możliwości w zakresie badań naukowych, budowania potencjału i partnerskiego uczenia się w dziedzinie kultury, wysokiej jakości architektury i środowiska zbudowanego.
33. Dążyła do synergii między odpowiednimi istniejącymi i planowanymi rozporządzeniami, programami i politykami UE, tak aby transformacje ekologiczna i cyfrowa były spójne z zasadami i celami nowego europejskiego Bauhausu, a także uwzględniały współpracę międzydyscyplinarną i proces decyzyjny.
34. Udostępniała informacje i ułatwiała dostęp do istniejących instrumentów finansowych, by wspierać projekty związane z wysokiej jakości środowiskiem życia, w tym inicjatywy na małą skalę w terenie i projekty w sektorze kultury i sektorze kreatywnym.
35. Przy opracowywaniu i wdrażaniu strategii, projektów i działań w ramach nowego europejskiego Bauhausu uwzględniała równowagę geograficzną, a także różnorodność geograficzną, klimatyczną, gospodarczą, społeczną i kulturową UE.
36. Propagowała synergie między sztuką, architekturą, krajobrazem i architekturą wewnętrzną, planowaniem przestrzennym, projektowaniem i rzemiosłem, a także innowacyjne modele szkoleniowe dla architektów i specjalistów z pokrewnych dziedzin, w tym szkolenia w zakresie najnowocześniejszych technologii cyfrowych.
37. Propagowała zadania obiektów historycznych w zakresie ulepszania istniejącego i powstającego środowiska fizycznego społeczności lokalnych przy wykorzystaniu najnowocześniejszych technologii cyfrowych w dokumentowaniu i przedstawianiu środowiska zbudowanego i środowiska życia.
38. Wzmacniała międzysektorową świadomość i współpracę poprzez propagowanie inicjatywy nowego europejskiego Bauhausu, deklaracji z Davos i zasad ICOMOS wśród odpowiednich sektorów polityki, w szczególności sektorów zaangażowanych w kształtowanie środowiska zbudowanego i środowiska życia.
39. Regularnie składała Radzie lub jej organom przygotowawczym, a także podmiotom, którym powierzono funkcję punktów kontaktowych dla nowego europejskiego Bauhausu, sprawozdania na temat postępów w realizacji inicjatywy oraz ułatwiała wymianę między państwami członkowskimi najlepszych praktyk w zakresie działań następczych na szczeblu krajowym.