Konkluzje Rady Inwestycje publiczne z wykorzystaniem zamówień publicznych: zrównoważona odbudowa i nowy impuls dla odpornej gospodarki UE.

Dzienniki UE

Dz.U.UE.C.2020.412I.1

Akt nienormatywny

Wersja od: 30 listopada 2020 r.

Konkluzje Rady

Inwestycje publiczne z wykorzystaniem zamówień publicznych: zrównoważona odbudowa i nowy impuls dla odpornej gospodarki UE

(2020/C 412 I/01)

(Dz.U.UE C z dnia 30 listopada 2020 r.)

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

PRZYWOŁUJĄC konkluzje Rady Europejskiej z 21 lipca 2020 r., w których stwierdzono, że plan europejskiej odbudowy będzie wymagał ogromnych inwestycji w zrównoważoną i odporną odbudowę, w tworzenie miejsc pracy oraz naprawę bezpośrednich szkód spowodowanych pandemią COVID-19, przy jednoczesnym wspieraniu zielonych i cyfrowych priorytetów;

PRZYWOŁUJĄC konkluzje Rady Europejskiej z 2 października 2020 r. ¹ , w których podkreślono potrzebę silnego i głębokiego jednolitego rynku oraz opracowania dalszych instrumentów służących zaradzeniu zakłóceniom, jakie powodują na jednolitym rynku subsydia zagraniczne;

PRZYPOMINAJĄC o tym, że Unia Europejska i jej państwa członkowskie ustanowiły pakiet odbudowy w celu wzmocnienia gospodarki europejskiej po kryzysie; pakiet ten zapewnia finansowanie inwestycji mających na celu złagodzenie szkód społeczno-gospodarczych wynikających z kryzysu związanego z COVID-19;

KŁADĄC NACISK NA TO, że wspólne wysiłki są konieczne nie tylko w celu wsparcia najbardziej dotkniętych przedsiębiorstw, ale także w celu dokonania inwestycji publicznych, które promują konwergencję, odporność i zrównoważoność, z uwzględnieniem Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030;

PODKREŚLAJĄC ważną rolę inwestycji publicznych w odbudowie i ścieżce wzrostu gospodarki europejskiej, która będzie dostosowana do wymogów przyszłości, i ZAZNACZAJĄC, że istotna część inwestycji publicznych realizowana jest w drodze zamówień publicznych (stanowiących około 14 % PKB UE w okresie poprzedzającym COVID-19);

UWYPUKLAJĄC kluczową rolę dobrze funkcjonującego systemu zamówień publicznych, który obejmuje odpowiednie strategie zarządzania ryzykiem w celu utrzymania usług publicznych i zapewnienia usług świadczonych w interesie ogólnym, zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych i nadzwyczajnych;

PODKREŚLAJĄC, że unijne dyrektywy w sprawie zamówień publicznych ²  zapewniają nabywcom publicznym ramy prawne gwarantujące rozliczalność w zakresie wydatków publicznych;

PRZYPOMINAJĄC, że w trakcie pandemii COVID-19 nabywcy publiczni napotkali trudności w zapewnieniu dostępności towarów i usług niezbędnych do walki z sytuacją kryzysową; PRZYWOŁUJĄC komunikat Komisji pt. "Wytyczne Komisji Europejskiej w sprawie stosowania ram dotyczących zamówień publicznych w sytuacji nadzwyczajnej związanej z kryzysem wywołanym epidemią COVID-19" ³ , w którym wskazuje się na rozwiązania zawarte w obowiązującym prawodawstwie UE zapewniające nabywcom publicznym w państwach członkowskich instrumenty w celu radzenia sobie z sytuacjami nadzwyczajnymi, takimi jak COVID-19;

PODKREŚLAJĄC potrzebę środków zapobiegawczych w zakresie gotowości i oceny zdolności ram prawnych dotyczących instrumentów zamówień publicznych do radzenia sobie z sytuacjami kryzysowymi i do stworzenia warunków niezbędnych do pobudzenia odbudowy;

POWOŁUJĄC się na art. 92 dyrektywy 2014/24 ⁴  w sprawie zamówień publicznych, który umożliwia Komisji dokonanie przeglądu wpływu ekonomicznego na rynek wewnętrzny, w szczególności z uwzględnieniem takich czynników, jak trans- graniczne udzielanie zamówień i koszty transakcji, wynikającego z zastosowania progów;

PRZYWOŁUJĄC niedawne konkluzje Rady Unii Europejskiej w sprawie jednolitego rynku ⁵ , w których zaznaczono ważną rolę, jaką w osiągnięciu dwojakiej transformacji - ekologicznej i cyfrowej - odgrywają zamówienia publiczne, i podkreślono potrzebę podnoszenia świadomości na temat dobrych praktyk, w szczególności poprzez stosowanie we wszystkich odpowiednich przetargach publicznych ukierunkowanych kryteriów i cyfrowych narzędzi udzielania zamówień publicznych;

PODKREŚLAJĄC, że efektywność zamówień publicznych będzie miała istotny wpływ na terminowość i adekwatność inwestycji publicznych, które wspierają odbudowę, a także na dostosowanie takich inwestycji do wymogów przyszłości; a także WYCHODZĄC Z ZAŁOŻENIA, że efektywność zamówień publicznych będzie w związku z tym istotnym czynnikiem sukcesu dla odbudowy, wzrostu, tworzenia sprawiedliwego zatrudnienia, a tym samym wzmocni gospodarczą i społeczną odporność Unii, ochronę zdrowia jej obywateli i ochronę środowiska;

ODNOSZĄC SIĘ do opracowanych przez Komisję wytycznych dotyczących udziału oferentów z państw trzecich w unijnym rynku zamówień publicznych oraz wprowadzania na ten rynek towarów z państw trzecich ⁶ ; ODNOSZĄC SIĘ do art. 25 dyrektywy 2014/24/UE oraz art. 43 i 85 dyrektywy 2014/25/UE;

PODKREŚLAJĄC, że umowy ramowe są ważnym i powszechnie stosowanym narzędziem udzielania zamówień pozwalającym uwzględnić różnych nabywców publicznych i ich potrzeby w zakresie zamówień, dzięki niezbędnej elastyczności tego instrumentu;

WZYWA Komisję i państwa członkowskie do ścisłej współpracy z Parlamentem Europejskim, władzami regionalnymi i lokalnymi, Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Komitetem Regionów przy realizacji tych wspólnych celów poprzez skuteczne struktury zarządzania i ścisłą koordynację działań na szczeblu krajowym, w szczególności na rzecz:

Zwiększenia efektywności zamówień publicznych w celu pobudzenia odbudowy i radzenia sobie z przyszłymi kryzysami

1. JEST ZDANIA, że należy przyspieszyć inwestycje publiczne, aby wspomóc odbudowę unijnej gospodarki, PODKREŚLAJĄC jednocześnie potrzebę przejrzystości, równego traktowania, uczciwej konkurencji i uczciwości w zamówieniach publicznych; WZYWA państwa członkowskie do wykorzystania możliwości, jakie stwarzają odpowiednie ramy krajowe i europejskie, aby zapewnić sprawne i efektywne udzielanie zamówień; APELUJE również do państw członkowskich o podnoszenie świadomości decydentów na temat dobrze funkcjonujących struktur nabywców publicznych, dalszego inwestowania w wiedzę fachową i profesjonalizację nabywców publicznych, na przykład centralnych jednostek zakupujących, a także o wzmocnienie zdolności nabywców publicznych w celu realizacji strategicznych priorytetów, w szczególności tworzenia miejsc pracy, naprawiania szkód społeczno-gospodarczych spowodowanych kryzysem związanym z COVID-19, wsparcia MŚP oraz zielonych i cyfrowych priorytetów;

2. PODKREŚLA znaczenie, jakie współpraca między nabywcami publicznymi w państwach członkowskich oraz między nimi ma dla efektywnych inwestycji publicznych w czasie odbudowy i w kontekście zwalczania przyszłych kryzysów; WZYWA zatem państwa członkowskie do wzmożenia wysiłków oraz, w stosownych przypadkach i w miarę możliwości, do ustanowienia wspólnych strategii i mechanizmów, przy jednoczesnym uwzględnieniu szczególnych potrzeb i interesów MŚP; WZYWA również Komisję do wspomagania państw członkowskich poprzez zapewnianie wsparcia i wytycznych w odniesieniu do zamówień transgranicznych i wspólnych;

3. UWAŻA, że cyfryzacja zamówień publicznych znacznie wzmocni transformację cyfrową gospodarki UE, zmniejszy obciążenia administracyjne, będzie sprzyjać przejrzystości i rozliczalności oraz poprawi otoczenie biznesowe wykonawców; WZYWA państwa członkowskie do przyspieszenia cyfrowej transformacji zamówień publicznych, również w drodze współpracy publicznopublicznej; WZYWA państwa członkowskie do współpracy przy zamawianiu rozwiązań cyfrowych w celu ułatwienia przetwarzania danych, przy jednoczesnym zapewnieniu interoperacyjności;

4. APELUJE do państw członkowskich i Komisji o to, by monitorowały realizację inwestycji publicznych oraz by mierzyły postępy w osiąganiu innowacyjnych i zrównoważonych celów zgodnie ze stosownymi strategiami i przepisami sektorowymi; WZYWA państwa członkowskie do podjęcia decyzji o ambitnym wdrożeniu standardowych formularzy nowej generacji (eForms), które, w stosownych przypadkach i w miarę możliwości, zawierałyby - jako pola obowiązkowe - takie obszary jak zielone zamówienia publiczne, społecznie odpowiedzialne zamówienia publiczne oraz innowacyjne zamówienia publiczne;

5. PODKREŚLA ogromne znaczenie, jakie dla terminowej i pomyślnej realizacji projektów publicznych mają szybkie i skuteczne systemy odwoławcze, oraz WZYWA państwa członkowskie do monitorowania skuteczności ich własnych systemów odwoławczych. Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE wzmocnioną współpracę między państwami członkowskimi za pośrednictwem sieci organów odwoławczych pierwszej instancji;

6. WZYWA Komisję i państwa członkowskie do określenia najlepszych praktyk oraz opracowania wspólnych zaleceń i wytycznych dotyczących terminowego przeprowadzania postępowań o udzielenie zamówienia publicznego;

7. WZYWA Komisję do dokonania przeglądu skutków gospodarczych dla jednolitego rynku wynikających z zastosowania progów, określonych w dyrektywach w sprawie zamówień publicznych ⁷ , w świetle potrzeby pobudzenia inwestycji w całej Europie w następstwie pandemii COVID-19, przy jednoczesnym uwzględnieniu dostępu MŚP do rynków zamówień publicznych oraz roli MŚP w odbudowie Unii Europejskiej, a także do złożenia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdania na ten temat oraz do przeanalizowania możliwości zaproponowania - w trakcie kolejnej rundy negocjacji - podwyższenia mających zastosowanie kwot progowych, w miarę możliwości i stosownie do sytuacji, jak stwierdzono w szczególności w art. 92 dyrektywy 2014/24/UE;

8. WZYWA Komisję i państwa członkowskie do określenia dodatkowych środków mających na celu zmniejszenie obciążeń biurokratycznych i kosztów przestrzegania przepisów, a także do zmniejszenia ograniczeń proceduralnych dla nabywców publicznych w celu uproszczenia i zwiększenia inwestycji publicznych, przy jednoczesnym zapewnieniu maksymalnie skutecznej konkurencji między podmiotami gospodarczymi i udoskonaleniu funkcjonowania jednolitego rynku, tym samym w szczególności do:

– przeanalizowania efektywności i skuteczności ram zamówień publicznych, w tym dyrektyw w sprawie zamówień publicznych, zgodnie z Porozumieniem w sprawie zamówień rządowych (GPA),

– zbadania możliwości wykorzystania "uproszczonego systemu" na mocy tytułu III dyrektywy 2014/24 oraz rozważenia rozszerzonego zastosowania na inne usługi, zgodnie z postanowieniami GPA,

– na tyle, na ile jest to stosowne i wykonalne - doprecyzowania i, w razie potrzeby, zwiększenia elastyczności w stosowaniu umów ramowych w odniesieniu do określania ilości danych robót budowlanych, usług i dostaw, a także w odniesieniu do okresu obowiązywania przewidywanej umowy ramowej, także z uwzględnieniem dostępu MŚP do rynków zamówień publicznych,

– w przypadku Komisji - dokonania przeglądu skutków gospodarczych dla rynku wewnętrznego wynikających ze stosowania przepisów dotyczących zamówień publicznych w sektorach, w których może nie występować interes transgraniczny (takich jak sektor młodzieży i opieki nad osobami starszymi), oraz przedłożenia sprawozdania z wyników przeglądu i m.in. możliwych dostosowań ram prawnych, w razie potrzeby,

– przeanalizowania możliwości i stosowności zbliżenia niektórych ustaleń mających zastosowanie do instytucji zamawiających (dyrektywa 2014/24) i podmiotów zamawiających (dyrektywa 2014/25),

– przeanalizowania sposobów rozwiązania problemów związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa (wiarygodności) dostaw;

9. WZYWA Komisję do wspomagania i ułatwiania działań inwestycyjnych w procesie udzielania zamówień w celu sprostania pilnym wyzwaniom wynikającym z pandemii, w tym w zakresie zdolności cyfrowych, oraz - w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi - do wskazania środków niezbędnych do efektywnego radzenia sobie z przyszłymi sytuacjami nadzwyczajnymi i kryzysowymi w dziedzinie zamówień publicznych, tym samym do rozważenia w szczególności:

– doprecyzowania zakresu stosowania dyrektywy 2014/24, zwłaszcza w odniesieniu do stosowania procedury negocjacyjnej bez uprzedniej publikacji; to doprecyzowanie powinno obejmować wytyczne wyszczególniające powody uzasadniające wyjątkowo pilną potrzebę oraz wykaz możliwych przykładów wysoce wrażliwych sektorów,

– ocenienia potrzeby wprowadzenia dalszych wyłączeń ze stosowania dyrektyw w sprawie zamówień publicznych dla zamówień na określone strategiczne towary i usługi w sytuacjach nadzwyczajnych i kryzysowych, będących wynikiem pandemii, ataków terrorystycznych, stanu obronności, poważnych i aktualnych zagrożeń dla bezpieczeństwa publicznego lub klęsk żywiołowych;

Tworzenie odpowiednich zachęt do innowacyjnych i zrównoważonych inwestycji i wzrostu w UE z wykorzystaniem zamówień publicznych

10. Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE wnioski Komisji zawarte w planie inwestycyjnym na rzecz zrównoważonej Europy i służące wprowadzeniu - w inicjatywach sektorowych, przepisach dotyczących unijnego finansowania lub w przepisach dotyczących konkretnych produktów - kryteriów lub celów w zakresie zielonych zamówień publicznych, a także służące ustanowieniu instrumentu kontroli zrównoważonych zamówień publicznych; WZYWA Komisję do opracowania wytycznych i narzędzi wsparcia w celu zharmonizowania realizacji projektów na rzecz zrównoważonych projektów z zakresu infrastruktury publicznej, a tym samym do zwiększenia ogólnej zrównoważoności i atrakcyjności inwestycji;

11. PODKREŚLA wzorcową rolę sektora publicznego w realizacji celów Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030; Europejskiego Zielonego Ładu oraz celu zakładającego osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r., planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym, unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 oraz Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka; w tym kontekście POPIERA, w zakresie, w jakim jest to właściwe i wykonalne, ambitne względy środowiskowe, np. kryteria lub cele, z uwzględnieniem również ich praktycznych skutków dla postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, i PODKREŚLA potrzebę sprawozdawczości i monitorowania zgodnie z założeniami planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym; WZYWA Komisję do rozważenia gwarancji i standardów należytej staranności w zakresie praw człowieka, a tym samym promowania spójności polityki w odniesieniu do Planu działania w zakresie finansowania zrównoważonego wzrostu gospodarczego, w szczególności rozporządzenia (UE) 2020/852 ⁸  w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, a także inicjatywy Komisji dotyczącej zrównoważonego ładu korporacyjnego ⁹ ;

12. Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE inicjatywę Komisji w ramach planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym służącą wspieraniu budowania zdolności poprzez wytyczne, szkolenia i rozpowszechnianie dobrych praktyk w celu podkreślenia ważnej roli, jaką organy publiczne odgrywają w przyczynianiu się do osiągnięcia celu neutralności klimatycznej do 2050 r. Działanie to powinno mieć na celu umożliwienie nabywcom publicznym brania pod uwagę przyjaznych dla klimatu i zasobooszczędnych produktów i usług oraz, w jak największym stopniu, powinno uwzględniać (zewnętrzny) cykl życia i koszty ekonomiczne w procesie zakupu; WZYWA też Komisję do opracowania i rozpowszechnienia operacyjnych metod obliczania kosztów cyklu życia, szczególnie w odniesieniu do kosztów przypisywanych ekologicznym efektom zewnętrznym;

13. UWAŻA, że nabywcy publiczni powinni strategicznie wykorzystywać swoją siłę nabywczą do uzyskania lepszego stosunku wartości do ceny oraz wspierać przejście na bardziej ekologiczną, bardziej innowacyjną gospodarkę o obiegu zamkniętym, w szczególności poprzez inwestowanie w zrównoważoną infrastrukturę, w zasobooszczędne produkty wielorazowego użytku, nadające się do recyklingu i naprawy, a także w renowację budynków publicznych w celu poprawy ich zrównoważoności i optymalizacji kosztów cyklu życia; PODKREŚLA, że zakupy publiczne mogą i powinny być wykorzystywane do wspierania kwestii społecznych i ochrony praw człowieka w globalnych łańcuchach dostaw, włączenia społecznego i sprawiedliwego zatrudnienia w celu przeciwdziałania społeczno-gospodarczym skutkom kryzysu, oraz WZYWA Komisję do przedstawienia wytycznych, w tym przykładów dotyczących sposobów realizacji takich celów w ramach postępowań o udzielenie zamówienia;

14. KŁADZIE NACISK NA TO, że przejrzystość, rozliczalność i uczciwa konkurencja będą miały kluczowe znaczenie dla zapewnienia skutecznego i efektywnego wykorzystania unijnych i krajowych zasobów na potrzeby transformacji ekologicznej i działań na rzecz odbudowy;

15. UWAŻA, że zasadnicze znaczenie ma wiedza na temat sposobu realizacji zrównoważonych i innowacyjnych zamówień, aby wykorzystać korzyści płynące z siły nabywczej w sektorze publicznym, i w związku z tym WZYWA państwa członkowskie i inne instytucje Unii Europejskiej do maksymalizacji potencjału transformacyjnego zamówień publicznych poprzez rozwijanie kluczowych umiejętności i zdolności w celu sprostania obecnym wyzwaniom, a Komisję do wspierania państw członkowskich w tworzeniu europejskiej sieci centrów doradczych ds. najlepszych praktyk na rzecz rozwoju zrównoważonych i innowacyjnych zamówień; ZWRACA SIĘ do państw członkowskich o wspieranie edukacji, szkoleń i kampanii informacyjnych skierowanych do nabywców publicznych;

Przyczynianie się poprzez zamówienia publiczne do odporniejszej gospodarki UE

16. UWAŻA, że innowacje odgrywają kluczową rolę w odporności europejskiej gospodarki, i PODKREŚLA, że nabywcy publiczni powinni stymulować popyt na innowacje; WZYWA państwa członkowskie do wspierania i promowania innowacyjnych zamówień;

17. ODNOTOWUJE, że współpraca między nabywcami publicznymi może kształtować rynki, stymulować innowacje i zwiększać efektywność inwestycji publicznych; WZYWA państwa członkowskie i Komisję do wspierania interakcji między nabywcami publicznymi a ekosystemami przemysłowymi i innowacyjnymi, aby ułatwić dopasowywanie popytu do ofert, w tym poprzez ustanowienie platform umożliwiających interakcje między nabywcami a dostawcami na potrzeby udoskonalonych strategii zaopatrzenia;

18. UZNAJE potrzebę zwiększania odporności europejskiej gospodarki i PODKREŚLA, że państwa członkowskie i ich nabywcy publiczni mają do odegrania zasadniczą rolę w tym zakresie, zwłaszcza z uwagi na to, że są kluczowymi inwestorami w wielu sektorach gospodarki, a tym samym mogą być potencjalnie narażeni na nieuczciwą konkurencję zewnętrzną;

19. WZYWA Komisję i państwa członkowskie do współpracy w opracowywaniu wytycznych i kryteriów za pomocą wspólnej metodyki w celu wspierania sektora publicznego w procesie zaopatrywania się z wykorzystaniem przejrzystych, niezawodnych, elastycznych i zróżnicowanych łańcuchów dostaw po to, by wzmocnić europejską gospodarkę oraz zmniejszyć strategiczną zależność od państw trzecich, zwłaszcza w niektórych sektorach europejskiej gospodarki, które mają kluczowe znaczenie dla funkcjonowania usług publicznych i publicznej opieki zdrowotnej, np. w odniesieniu do produktów leczniczych i wyrobów medycznych; przy określaniu proporcjonalnego i ukierunkowanego podejścia do tej kwestii należy dokładnie rozważyć wpływ na konkurencję, ceny i postępowania o udzielenie zamówienia;

20. KŁADZIE NACISK NA TO, że UE musi promować ambitny i zrównoważony program w sprawie wolnego handlu, jednocześnie chroniąc swoje interesy w świetle nieuczciwych praktyk i nadużyć oraz zapewniając wzajemność; Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE zamiar przyspieszenia prac nad instrumentem dotyczącym udzielania zamówień publicznych w kontekście międzynarodowym ¹⁰ , który ma promować lepszy dostęp do zamówień publicznych w państwach trzecich ¹¹ , oraz opracowywanie dalszych instrumentów mających na celu przeciwdziałanie zakłócającemu wpływowi zagranicznych dotacji na jednolity rynek; WZYWA Komisję do rozważenia sposobów przeciwdziałania zakłócającemu wpływowi wynikającemu z udziału oferentów prowadzących działalność w jurysdykcjach ujętych w unijnym wykazie jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych, co skutkuje nieuzasadnioną przewagą konkurencyjną w postępowaniach o udzielenie zamówienia;

21. WZYWA Komisję do dalszego doprecyzowania i zaktualizowania, na podstawie międzynarodowych zobowiązań UE i unijnych dyrektyw w sprawie zamówień publicznych, pola do manewru, jakim dysponują państwa członkowskie i nabywcy publiczni w zakresie wyciągnięcia konsekwencji z zakresu tych umów w odniesieniu do udziału oferentów i produktów z państw trzecich;

22. WZYWA państwa członkowskie do opracowania kompleksowych polityk i strategii dotyczących zakupów; te polityki i strategie powinny być w szczególności ukierunkowane na sektory, w których popyt publiczny ma znaczący wpływ, tak jak w przypadku produktów leczniczych, wyrobów medycznych lub IT, również z uwzględnieniem kwestii odporności, zarządzania ryzykiem i bezpieczeństwa dostaw.

¹ Konkluzje Rady Europejskiej z 1-2 października 2020 r.: dok. ST 13/20.

² Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE (Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 65); dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylająca dyrektywę 2004/17/WE (Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 243); dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/81/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi przez instytucje lub podmioty zamawiające w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa i zmieniająca dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE (Dz.U. L 216 z 20.8.2009, s. 76); oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/23/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania koncesji (Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 1).

³ Dz.U. C 108 I z 1.4.2020, s. 1.

⁴ Dyrektywa 2014/24/UE.

⁵ Dok. ST 10698/20 "Pogłębiony jednolity rynek na rzecz silnej odbudowy i konkurencyjnej, zrównoważonej Europy".

⁶ Komunikat Komisji, C (2019) 5494 final.

⁷ Zob. przypis 2.

⁸ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088 (Dz.U. L 198 z 22.6.2020, s. 13).

⁹ Komisja Europejska: Nowe konsultacje w sprawie zrównoważonego ładu korporacyjnego, wrzesień 2020 r.

¹⁰ Dok. ST 5752/16 - COM (2016) 34 final oraz dok. 2012/0060 (COD).

¹¹ Konkluzje Rady Europejskiej z 1-2 października 2020 r.: dok. ST 13/20.