Komunikat Komisji Wytyczne w sprawie stosowania w praktyce kryterium zasadniczej funkcji w odniesieniu do definicji usługi platformy udostępniania wideo zgodnie z dyrektywą o audiowizualnych usługach medialnych.
Dz.U.UE.C.2020.223.3
Akt obowiązującyKOMUNIKAT KOMISJI
Wytyczne w sprawie stosowania w praktyce kryterium zasadniczej funkcji w odniesieniu do definicji "usługi platformy udostępniania wideo" zgodnie z dyrektywą o audiowizualnych usługachmedialnych
(Dz.U.UE C z dnia 7 lipca 2020 r.)
I.
WSTĘP
WSTĘP
Zgodnie z art. 28b ust. 1 dyrektywy państwa członkowskie zapewniają, aby dostawcy platformy udostępniania wideo podlegający ich jurysdykcji stosowali odpowiednie środki w celu ochrony małoletnich przed szkodliwymi treściami i wszystkich użytkowników przed treściami zawierającymi nawoływanie do przemocy lub nienawiści oraz treściami, których rozpowszechnianie jest czynem będącym przestępstwem na mocy prawa unijnego (to jest publicznym nawoływaniem do popełnienia przestępstwa terrorystycznego 2 , przestępstwem związanym z pornografią dziecięcą 3 oraz przestępstwem na tle rasistowskim i ksenofobicznym 4 ). Na podstawie art. 28b ust. 2 na dostawców platformy udostępniania wideo nakłada się również pewne obowiązki dotyczące handlowych przekazów audiowizualnych.
Motyw 4 dyrektywy (UE) 2018/1808 stanowi, że "[u]sługi platformy udostępniania wideo dostarczają treści audiowizualne, które są coraz bardziej dostępne dla ogółu odbiorców, zwłaszcza młodzieży. Tak samo jest w przypadku serwisów społecznościowych, które stały się ważnym medium wymiany informacji oraz służącym rozrywce i edukacji, poprzez umożliwienie dostępu do audycji oraz do wideo tworzonych przez użytkownika. Te serwisy społecznościowe powinny zostać objęte zakresem dyrektywy 2010/13/UE, ponieważ ich dostawcy konkurują o tych samych odbiorców i o te same przychody co audiowizualne usługi medialne. Ponadto mają one dużą siłę oddziaływania, gdyż umożliwiają użytkownikom łatwe kształtowanie i wpływanie na opinie innych użytkowników. Dlatego w celu ochrony małoletnich przed szkodliwymi treściami, a wszystkich obywateli przed nawoływaniem do nienawiści, przemocy i terroryzmu usługi te należy objąć zakresem dyrektywy 2010/13/UE, o ile spełniają kryteria definicji usługi platformy udostępniania wideo".
Jest zatem jasne, że niektóre serwisy społecznościowe mieszczą się w zakresie stosowania nowych przepisów dotyczących platform udostępniania wideo, w przypadku gdy spełniają określone kryteria.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 lit. aa) dyrektywy "»usługa platformy udostępniania wideo« oznacza usługę w rozumieniu art. 56 i 57 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, gdy podstawowym celem usługi lub jej dającej się oddzielić części lub zasadniczą funkcją usługi jest dostarczanie ogółowi odbiorców w celach informacyjnych, rozrywkowych lub edukacyjnych - poprzez sieci łączności elektronicznej w rozumieniu art. 2 lit. a) dyrektywy 2002/21/WE - audycji, wideo stworzonych przez użytkownika lub obu tych rodzajów treści, za które dostawca platformy udostępniania wideo nie ponosi odpowiedzialności redakcyjnej, ale o sposobie zestawienia których dostawca ten decyduje, w tym automatycznie lub za pomocą algorytmów, w szczególności poprzez eksponowanie, flagowanie i sekwencjonowanie".
W motywie 5 dyrektywy (UE) 2018/1808 dalej wyjaśniono, że "[m]imo że celem dyrektywy 2010/13/UE nie jest regulowanie serwisów społecznościowych jako takich, jednak usługa ta powinna zostać objęta jej zakresem, jeżeli zasadniczą funkcją danej usługi jest dostarczanie audycji lub wideo stworzonych przez użytkownika. Dostarczanie audycji oraz wideo stworzonych przez użytkownika można uznać za zasadniczą funkcję serwisu społecznościowego, jeżeli treści audiowizualne nie są jedynie dodatkiem do działalności tej usługi ani nie stanowią jej niewielkiej części. Aby zapewnić jasność, skuteczność i spójność wdrażania dyrektywy, Komisja powinna w razie potrzeby wydać - po konsultacjach z Komitetem Kontaktowym - wytyczne w sprawie praktycznego stosowania kryterium zasadniczej funkcji serwisu zawarte w definicji »usługi platformy udostępniania wideo«. Wytyczne te powinny zostać opracowane z należytym poszanowaniem celów leżących w ogólnym interesie publicznym, które mają być osiągnięte za pośrednictwem środków podejmowanych przez dostawców platform udostępniania wideo, oraz z poszanowaniem prawa do wolności wypowiedzi" 5 .
Zgodnie z motywem 5 w niniejszych wytycznych należycie uwzględniono potrzebę zapewnienia wolności wypowiedzi i osiągnięcia celów istotnych dla ogółu społeczeństwa 6 .
W trakcie sporządzania niniejszych wytycznych Komisja należycie skonsultowała się z Komitetem Kontaktowym zgodnie z motywem 5.
II.
KATEGORIE PLATFORM UDOSTĘPNIANIA WIDEO, O KTÓRYCH MOWA W DYREKTYWIE
KATEGORIE PLATFORM UDOSTĘPNIANIA WIDEO, O KTÓRYCH MOWA W DYREKTYWIE
Należy zauważyć, że powyższe kryteria nie muszą się wzajemnie wykluczać. W szczególności usługi o dającej się oddzielić części, które mogłyby stanowić platformę udostępniania wideo na podstawie kryterium dotyczącego podstawowego celu (kategoria 2), mogą jednocześnie kwalifikować się również w całości jako platforma udostępniania wideo na podstawie kryterium dotyczącego zasadniczej funkcji (kategoria 3).
W świetle powyższego celem niniejszego dokumentu jest dostarczenie wytycznych w sprawie praktycznego stosowania kryterium zasadniczej funkcji zawarte w definicji "usługi platformy udostępniania wideo" zgodnie z dyrektywą. Niniejsze wytyczne nie mają charakteru wiążącego. W zakresie, w jakim mogą one stanowić interpretację dyrektywy, stanowisko Komisji pozostaje bez uszczerbku dla wykładni Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
III.
ZNACZENIE TREŚCI AUDIOWIZUALNYCH DLA DZIAŁALNOŚCI USŁUGI
ZNACZENIE TREŚCI AUDIOWIZUALNYCH DLA DZIAŁALNOŚCI USŁUGI
Treści audiowizualne można uznać za stanowiące "niewielką część" działalności usługi, w przypadku gdy na podstawie kryteriów ilościowych lub jakościowych zdają się one odgrywać nieistotną rolę w ogólnej działalności usługi. Na przykład z ilościowego punktu widzenia fakt, że na platformie dostępna jest duża liczba filmów wideo, może sugerować, że treści audiowizualne stanowią istotną część usługi. Jednocześnie niezależnie od kryteriów ilościowych wideo mogą stanowić istotną część usługi platformy wówczas, gdy w znaczący sposób przyczyniają się do atrakcyjności, funkcjonalności lub sukcesu rynkowego samej usługi. Do takiego wniosku można dojść na podstawie szeregu faktów, takich jak na przykład fakt, że użytkownicy odbierają znaczne ilości wideo i programów lub że platformy inwestują w treści audiowizualne lub je promują.
Komisja jest zdania, że aby ocenić, czy funkcja pełniona przez treści audiowizualne jest zasadnicza, państwa członkowskie - w tym ich krajowe organy regulacyjne - powinny rozważyć w szczególności naturę i konkretną rolę odgrywaną przez wideo stworzone przez użytkowników oraz programy w ramach usługi oferowanej na platformie. W szczególności organy krajowe powinny przeprowadzić ogólną analizę usługi, uwzględniając przy tym wskaźniki jakościowe lub ilościowe, w celu ustalenia, czy dostarczane treści audiowizualne są jedynie dodatkiem do działalności usługi lub stanowią jej niewielką część 7 .
Przy dokonywaniu oceny danej usługi należy zwrócić szczególną uwagę na to, czy treści audiowizualne są kluczowe dla sukcesu komercyjnego lub pozycjonowania usługi na rynku. Niemniej wymogu dotyczącego zasadniczej funkcji nie należy w żadnym wypadku interpretować jako konieczności, aby treści audiowizualne dostępne na platformie miały takie kluczowe znaczenie komercyjne, że w przypadku ich braku usługa nie mogłaby funkcjonować lub być dalej świadczona na rynku. Taka wąska interpretacja nie gwarantowałaby odpowiedniego poziomu ochrony użytkowników i małoletnich podczas odbierania przez nich treści audiowizualnych na wielu popularnych platformach, takich jak niektóre serwisy społecznościowe, i w związku z tym nie byłaby zgodna z celem dyrektywy 8 .
Dodatkowo usługi opierające się na treściach audiowizualnych stanowiących istotną część ich działalności gospodarczej lub niebędących jedynie dodatkiem do tej działalności zazwyczaj powodują, że użytkownicy mają większy kontakt z tego rodzaju treściami. Wobec tego Komisja uważa, że przy stosowaniu kryterium dotyczącego zasadniczej funkcji państwa członkowskie - w tym ich krajowe organy regulacyjne - powinny zwracać szczególną uwagę również na perspektywę użytkowników i, w szczególności, na stopień ich kontaktu z treściami audiowizualnymi podczas uzyskiwania dostępu do odnośnych usług.
Zgodnie z wyżej określonym podejściem Komisja ustaliła pewne stosowne wskaźniki, które organy krajowe powinny wziąć pod uwagę przy stosowaniu kryterium dotyczącego zasadniczej funkcji związanego z definicją dostawcy usługi platformy udostępniania wideo. Na potrzeby przedstawienia informacji wskaźniki te można podzielić na cztery kategorie:
Wskaźników tych nie należy stosować w sposób łączny. W szczególności brak jednego lub kilku z nich nie powinien prowadzić automatycznie do wniosku, że usługa nie jest platformą udostępniania wideo. Przeciwnie, usługę należy uznać za spełniającą przesłankę zasadniczej funkcji wówczas, gdy na podstawie ogólnej oceny wystarczająca liczba przeanalizowanych wskaźników wspiera wniosek, że treści audiowizualne dostarczane w ramach usługi nie są jedynie dodatkiem do działalności tej usługi ani nie stanowią jej niewielkiej części.
Ogólnie rzecz biorąc jeżeli treści audiowizualne na platformie same w sobie stanowią wartość, użytkownicy mogą odbierać filmy wideo i programy jako autonomiczne elementy usługi świadczonej w ramach platformy, tj. niezależnie od innej podstawowej działalności gospodarczej. W takich przypadkach istnieje prawdopodobieństwo, że takie treści audiowizualne nie są jedynie dodatkiem do działalności usługi ani nie stanowią jej niewielkiej części oraz że użytkownicy będą mieli większy kontakt z takimi treściami.
Wobec tego państwa członkowskie - w tym ich krajowe organy regulacyjne - powinny w szczególności uwzględnić następujące wskaźniki:
Co do zasady Komisja jest zdania, że im większe ilość i znaczenie treści audiowizualnych w ramach usługi, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że takie treści będą jedynie dodatkiem do działalności usługi lub stanowić jej niewielką część. W takich przypadkach zachodzi większe prawdopodobieństwo, że usługi będą prowadzić do znacznego kontaktu użytkowników z treściami audiowizualnymi.
Ilość i znaczenie treści audiowizualnych można ocenić na podstawie zarówno wskaźników ilościowych, jak i jakościowych. Państwa członkowskie - w tym ich krajowe organy regulacyjne - powinny w szczególności uwzględnić następujące wskaźniki:
Fakt spieniężenia platformy lub generowania dzięki niej przychodów z treści audiowizualnych zazwyczaj wskazuje na to, że takie treści nie są jedynie dodatkiem do działalności usługi ani nie stanowią jej niewielkiej części. Ponadto wskazuje to zwykle na znaczenie handlowe takich treści dla danej usługi 9 . W praktyce istnieje większe prawdopodobieństwo, że usługi te sprawią, że użytkownicy będą mieli większy kontakt z takimi treściami, w celu zwiększenia wynikających z tego przychodów lub innych powiązanych korzyści.
Państwa członkowskie - w tym ich krajowe organy regulacyjne - powinny w szczególności uwzględnić następujące wskaźniki:
Występowanie w ramach danej usługi konkretnych narzędzi mających na celu zwiększenie widoczności i atrakcyjności treści audiowizualnych zazwyczaj wskazuje na to, że takie treści nie są jedynie dodatkiem do działalności usługi ani nie stanowią jej niewielkiej części. Tego rodzaju narzędzia prowadzą również do większego kontaktu użytkowników z treściami audiowizualnymi.
Państwa członkowskie - w tym ich krajowe organy regulacyjne - powinny w szczególności uwzględnić następujące wskaźniki:
IV.
UWAGI NATURY PROCEDURALNEJ
UWAGI NATURY PROCEDURALNEJ
Przy dokonywaniu oceny, czy usługa spełnia kryterium dotyczące zasadniczej funkcji, organ krajowy powinien zajmować się każdym przypadkiem odrębnie i wziąć pod uwagę specyfikę konkretnej usługi.
Organy krajowe powinny informować usługodawców o dokonywanej ocenie oraz o skutkach prawnych uznania za dostawcę platformy udostępniania wideo zgodnie z dyrektywą oraz w celu uzyskania niezbędnych informacji na potrzeby bieżącej oceny.
Nie powinno to jednak wykluczać współpracy organów krajowych z podobnymi organami regulacyjnymi w innych państwach członkowskich w celu wsparcia prowadzonej przez nich oceny. Współpraca ta jest wskazana w szczególności ze względu na możliwość gromadzenia odpowiednich danych lub informacji oraz ograniczenia ryzyka związanego z rozbieżnymi interpretacjami wyżej wspomnianych wskaźników przez krajowe organy regulacyjne. Europejska grupa regulatorów audiowizualnych usług medialnych (ERGA) stanowi odpowiednie forum ułatwiające tego rodzaju współpracę.
Krajowe organy regulacyjne wzywa się do należytego przekazywania informacji ERGA podczas dokonywania oceny, czy określone usługi spełniają kryterium dotyczące zasadniczej funkcji i czy stanowią one zatem usługę platformy udostępniania wideo. W szczególności krajowe organy regulacyjne powinny informować ERGA o wstępnych wnioskach, a także o argumentacji stanowiącej podstawę ich oceny. W tym kontekście ERGA może zwrócić uwagę Komisji na wszelkie istotne problemy lub utrzymujące się niezgodności dotyczące podejścia obranego przez krajowe organy regulacyjne. Komisja będzie informować Komitet Kontaktowy, o którym mowa w dyrektywie, o takim rozwoju zdarzeń.
© Unia Europejska, http://eur-lex.europa.eu/
Za autentyczne uważa się wyłącznie dokumenty Unii Europejskiej opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.