Komunikat do Parlamentu Europejskiego, Rady i Trybunału Obrachunkowego - Skonsolidowane Sprawozdanie roczne Unii Europejskiej - rok budżetowy 2012.
Dz.U.UE.C.2013.334.1
Akt nienormatywnySKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE ROCZNE UNII EUROPEJSKIEJ - ROK BUDŻETOWY 2012
(2013/C 334/01)
(Dz.U.UE C z dnia 15 listopada 2013 r.)
OŚWIADCZENIE KSIĘGOWEGO DOŁĄCZONE DO SKONSOLIDOWANEGO SPRAWOZDANIA ROCZNEGO
Skonsolidowane sprawozdanie roczne Unii Europejskiej za 2012 r. sporządzono na podstawie informacji przedstawionych przez instytucje i organy na mocy art. 148 ust. 2 rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Unii Europejskiej. Niniejszym oświadczam, że sprawozdanie to zostało sporządzone zgodnie z tytułem IX tego rozporządzenia finansowego oraz z zasadami, regułami i metodami rachunkowości określonymi w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego.
Księgowi tych instytucji i organów przekazali mi wszystkie informacje niezbędne w celu sporządzenia sprawozdania finansowego prezentującego aktywa i pasywa Unii Europejskiej oraz wykonanie budżetu, jak również potwierdzili ich wiarygodność.
Niniejszym poświadczam, że w oparciu o wyżej wymienione informacje oraz kontrole, które uznałem za niezbędne przed podpisaniem sprawozdania finansowego Komisji Europejskiej, mam wystarczającą pewność, że sprawozdanie finansowe rzetelnie przedstawia sytuację finansową, wyniki operacji oraz przepływy pieniężne Unii Europejskiej we wszystkich istotnych aspektach.
[podpisano]
| Manfred KRAFF | |
| Księgowy Komisji | |
| 24 lipca 2013 r. |
BUDŻET UE: OD SPORZĄDZENIA DO ABSOLUTORIUM
Skonsolidowane sprawozdanie roczne Unii Europejskiej (UE) zawiera informacje na temat działalności instytucji, agencji i innych organów UE z punktu widzenia rachunkowości budżetowej i memoriałowej. Nie obejmuje ono sprawozdań rocznych państw członkowskich.
Skonsolidowane sprawozdanie roczne Unii Europejskiej (UE) zawiera informacje na temat działalności instytucji, agencji i innych organów UE z punktu widzenia rachunkowości budżetowej i memoriałowej. Nie obejmuje ono sprawozdań rocznych państw członkowskich.
Z budżetu UE finansowany jest szereg strategii politycznych i programów w całej UE. Zgodnie z priorytetami określonymi przez państwa członkowskie w wieloletnich ramach finansowych (WRF) Komisja realizuje konkretne programy, działania i projekty. Mogą one obejmować wspieranie projektów edukacyjnych na rzecz mobilności uczniów lub studentów i nauczycieli, wsparcie dla rolników, wsparcie inwestycji produkcyjnych przyczyniających się do tworzenia lub utrzymania miejsc pracy, pomoc rozwojową, projekty ukierunkowane na poprawę środowiska pracy dla pracowników w UE lub wzmocnienie kontroli na granicach zewnętrznych.
Ponad 90 % środków budżetowych UE przypada na finansowanie strategii politycznych i działań UE, na które zgodziły się wszystkie państwa członkowskie. Bezpośrednie powiązanie między budżetem rocznym i strategiami politycznymi UE jest zapewnione dzięki budżetowi zadaniowemu (ABB). Nomenklatura budżetu zadaniowego pozwala na jednoznaczną identyfikację obszarów polityki UE oraz łącznych kwot zasobów przydzielonych na te obszary.
Obszary polityki podzielone są na około 200 zadań, przy czym ponad 110 z nich obejmuje pozycje operacyjne, które w nomenklaturze budżetowej stanowią poszczególne rozdziały budżetu. Te obszary polityki mają zasadniczo charakter operacyjny, ponieważ główne zadania realizowane w ich ramach mają przynieść korzyści osobom trzecim, odpowiednio w ich zakresie działalności. Natomiast inne obszary polityki, jak na przykład "Koordynacja i doradztwo prawne" czy "Budżet", mają charakter horyzontalny i zapewniają właściwe funkcjonowanie Komisji. Struktura zadaniowa zapewnia wspólne ramy koncepcyjne dla ustalania priorytetów, planowania, budżetowania, monitorowania i sprawozdawczości, przy czym przede wszystkim ma ona zwiększać gospodarność, wydajność i efektywność wykorzystywania zasobów.
Budżet sporządza Komisja, po czym Parlament i Rada zatwierdzają go zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 314 Traktatu o funkcjonowaniu UE, co zwykle ma miejsce w połowie grudnia.
UE dysponuje dwoma podstawowymi rodzajami finansowania: dochodami z tytułu zasobów własnych i dochodami różnymi.
Dochody z tytułu zasobów własnych przysługują UE automatycznie, co umożliwia jej finansowanie swojego budżetu bez konieczności podejmowania przez władze państw członkowskich jakichkolwiek dodatkowych decyzji. Całkowita kwota zasobów własnych niezbędna do sfinansowania budżetu wynika z łącznej kwoty wydatków pomniejszonej o pozostałe dochody. Całkowita kwota zasobów własnych nie może przekroczyć 1,23 % dochodu narodowego brutto (DNB) całej UE. Zasoby własne można podzielić na tradycyjne zasoby własne, zasoby własne oparte na podatku od wartości dodanej (VAT) oraz zasoby oparte na dochodzie narodowym brutto (DNB).
Dochody różne wynikające z działań UE stanowią na ogół mniej niż 10 % łącznej kwoty dochodów. Pochodzą one przykładowo z grzywien za naruszenie zasad konkurencji oraz nakazów odzyskania środków wystawionych dłużnikom prywatnym i publicznym w związku z zarządzaniem projektami UE. Do tej kategorii zaliczają się także kary pieniężne nałożone przez Trybunał Sprawiedliwości na państwa członkowskie, które nie zastosowały się do danego wyroku. Do każdego niespłaconego w terminie długu dolicza się odsetki za zwłokę. W przypadku gdy długi osób trzecich, innych niż państwa członkowskie, pozostają niespłacone, Komisja (i Rada) może przyjąć decyzje nakładające obowiązek zapłaty, które podlegają bezpośredniemu wykonaniu zgodnie z przepisami z zakresu postępowania cywilnego obowiązującymi na terytorium państwa, w którym decyzje te mają zostać wykonane. Dochodzeniem należności od zalegających ze spłatami dłużników zajmuje się Służba Prawna Komisji z pomocą zewnętrznych firm prawniczych.
Wydatki operacyjne UE obejmują różne działy ram finansowych oraz przyjmują różne formy, w zależności od sposobu wypłacania środków pieniężnych i zarządzania nimi. Na potrzeby sprawozdania za 2012 r. Komisja klasyfikuje swoje wydatki następująco:
Bezpośrednie zarządzanie scentralizowane: gdy budżet jest wykonywany bezpośrednio przez służby Komisji.
Pośrednie zarządzanie scentralizowane: gdy Komisja powierza zadania związane z wykonaniem budżetu organom przewidzianym prawem UE lub prawem krajowym, takim jak unijne agencje prawa publicznego czy agencje z obowiązkiem świadczenia usługi publicznej.
Zarządzanie zdecentralizowane: gdy Komisja powierza określone zadania w zakresie wykonania budżetu państwom trzecim.
Zarządzanie dzielone: w ramach tej metody zarządzania realizację zadań w zakresie wykonania budżetu powierza się państwom członkowskim. Większość wydatków objęta jest właśnie tą metodą, która dotyczy takich dziedzin, jak wydatki rolne i działania strukturalne.
Zarządzanie wspólne: w ramach tej metody Komisja powierza określone zadania w zakresie wykonania budżetu organizacjom międzynarodowym.
Począwszy od 2014 r. powyższa klasyfikacja ulegnie zmianie w związku z wejściem w życie zaktualizowanego rozporządzenia finansowego.
Kolegium komisarzy ponosi zbiorową odpowiedzialność polityczną, jednak w praktyce nie wykonuje samodzielnie przyznanych mu uprawnień w zakresie wykonania budżetu. Każdego roku kolegium powierza zadania związane z wykonaniem budżetu poszczególnym urzędnikom, którzy odpowiadają przed kolegium komisarzy oraz podlegają przepisom rozporządzenia finansowego i regulaminu pracowniczego. Odnośni pracownicy, z reguły dyrektorzy generalni i szefowie służb, pełnią funkcję tzw. delegowanych urzędników zatwierdzających. Oni z kolei mogą przekazać zadania związane z wykonaniem budżetu tzw. subdelegowanym urzędnikom zatwierdzającym.
Kompetencje urzędników zatwierdzających obejmują cały proces zarządzania, poczynając od określenia co należy zrobić, aby zrealizować cele polityki ustalone przez daną instytucję, aż po zarządzanie podjętymi działaniami pod względem operacyjnym i budżetowym, w tym przyjmowanie zobowiązań prawnych, monitorowanie wykonania, dokonywanie płatności, a w razie konieczności także odzyskiwanie środków. W każdej ze służb zapewnia się należyte zarządzanie finansami oraz właściwą rozliczalność poprzez oddzielenie kontroli zarządzania (za którą odpowiedzialni są urzędnicy zatwierdzający) od audytu wewnętrznego i kontroli zgodności na podstawie jasnych norm kontroli wewnętrznej (opartych na normach międzynarodowych), kontroli ex ante i ex post, niezależnych audytów wewnętrznych na podstawie ocen ryzyka oraz regularnych sprawozdań z prowadzonych działań sporządzanych dla poszczególnych komisarzy.
Każdy urzędnik zatwierdzający ma obowiązek przygotowania rocznego sprawozdania z działalności dotyczącego działań wchodzących w zakres jego kompetencji. W rocznym sprawozdaniu z działalności urzędnik zatwierdzający przedstawia wyniki realizacji celów politycznych oraz informuje o wystarczającej jego zdaniem pewności co do tego, że środki przeznaczone na działalność opisaną w sporządzonym przez niego sprawozdaniu zostały wykorzystane zgodnie z ich przeznaczeniem oraz zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami oraz że obowiązujące procedury kontroli dają niezbędną gwarancję zgodności z prawem i prawidłowości operacji leżących u podstaw rozliczeń. Na podstawie art. 66 rozporządzenia finansowego Komisja przyjmuje sprawozdanie podsumowujące odnoszące się do rocznych sprawozdań z działalności, uwzględniając również ogólną opinię audytora wewnętrznego i przejmuje tym samym na siebie odpowiedzialność polityczną za zarządzanie budżetem UE zgodnie z art. 317 TFUE. Wspomniane sprawozdanie oraz roczne sprawozdania z działalności dostępne są na stronie: http://ec.europa.eu/atwork/planning-and-preparing/synthesis-report/index_pl.htm.
Księgowy wykonuje polecenia zapłaty i nakazy odzyskania środków sporządzone przez urzędników zatwierdzających oraz odpowiada za zarządzanie zasobami finansowymi, ustanawianie zasad i metod rachunkowości, zatwierdzanie systemów księgowych, prowadzenie ksiąg oraz sporządzanie sprawozdań rocznych odnośnej instytucji. Ponadto księgowy ma obowiązek podpisania sprawozdania rocznego, poświadczając przy tym, że przedstawia ono rzetelnie sytuację finansową, wyniki operacji oraz przepływy pieniężne we wszystkich istotnych aspektach.
Zaciągnięcie zobowiązania prawnego (w formie np. umowy o udzielenie zamówienia lub umowy o udzielenie dotacji) wobec osoby trzeciej możliwe jest pod warunkiem, że w rocznym budżecie przewidziano pozycję, w oparciu o którą przedmiotowe działanie może zostać zrealizowane. W takiej pozycji w budżecie muszą być także zapisane środki wystarczające na pokrycie odnośnych wydatków. Jeżeli te warunki są spełnione, wymagane środki muszą zostać zarezerwowane w budżecie w drodze zobowiązania budżetowego ujętego w systemie rachunkowości.
Pieniądze z budżetu UE mogą zostać wydane dopiero wtedy, gdy urzędnik zatwierdzający przyjmie odpowiednie zobowiązanie prawne.
Po zatwierdzeniu zobowiązanie budżetowe ujmowane jest w systemie rachunkowości budżetowej, a środki są odpowiednio wykorzystywane. Nie ma to jednak wpływu na konta finansowe (lub księgę główną), jako że nie poniesiono jeszcze żadnych kosztów.
Płatności mogą zostać dokonane dopiero po zatwierdzeniu zobowiązania budżetowego przez urzędnika zatwierdzającego zajmującego się daną operacją. Kiedy płatność zostaje zatwierdzona w systemie rachunkowości, na kolejnym etapie należy dokonać przelewu na rachunek beneficjenta. Komisja dokonuje ponad 1,8 miliona płatności rocznie. Komisja uczestniczy w systemie SWIFT (Stowarzyszenie Międzynarodowej Teletransmisji Danych Finansowych).
Zaliczkowanie jest formą płatności z wyprzedzeniem na rzecz beneficjenta, mającą na celu zapewnienie jego płynności finansowej. Może być ono rozbite na szereg płatności dokonywanych w okresie wskazanym w danym zobowiązaniu prawnym. Finansowanie z góry lub zaliczka mogą być wykorzystane albo na realizację celów, na które były przeznaczone, w okresie wskazanym w zobowiązaniu prawnym, albo podlegają zwrotowi - jeżeli beneficjent nie poniesie kosztów kwalifikowalnych, ma on obowiązek zwrócenia UE przyznanej zaliczki. Tym samym dokonane płatności zaliczkowe nie stanowią ostatecznego kosztu, dopóki nie zostaną spełnione odnośne warunki. W związku z tym w bilansie UE wykazuje się je po stronie aktywów w momencie dokonania płatności początkowej. Kwotę zaliczkowania ujętą jako aktywa zmniejsza się (całkowicie lub częściowo) o zatwierdzone koszty kwalifikowalne i zwrócone kwoty.
Po upływie pewnego czasu od dokonania płatności zaliczkowej do właściwego organu UE wpływa zestawienie poniesionych wydatków, w którym beneficjent poświadcza, w jaki sposób wykorzystał kwotę płatności zaliczkowej zgodnie ze zobowiązaniem prawnym. Zestawienia poniesionych wydatków przesyłane są w różnych terminach w ciągu roku, w zależności od rodzaju finansowanego działania oraz warunków, i nie zawsze wpływają one na koniec roku.
Kryteria kwalifikowalności określone są w aktach podstawowych, w zaproszeniach do składania ofert, innych materiałach informacyjnych przeznaczonych dla beneficjentów dotacji lub we właściwych klauzulach wpisanych do umów o udzielenie dotacji lub decyzji o udzieleniu dotacji. Po dokonaniu analizy koszty kwalifikowalne ujmowane są jako koszty, a beneficjent zostaje poinformowany o ewentualnych kwotach niekwalifikowalnych.
UE jest uprawniona przepisami aktów podstawowych przyjętych na podstawie Traktatu UE do przyjmowania programów pożyczkowych w celu zgromadzenia zasobów finansowych niezbędnych do udzielenia wsparcia finansowego państwom członkowskim oraz państwom trzecim. Komisja Europejska, działając w imieniu UE, obsługuje obecnie trzy główne programy: europejski mechanizm stabilizacji finansowej (EFSM), pomoc dla bilansów płatniczych oraz pomoc makrofinansową, w ramach których może udzielać pożyczek i finansować je poprzez emitowanie instrumentów dłużnych na rynkach kapitałowych lub za pośrednictwem instytucji finansowych. Ponieważ środki pozyskuje się w ramach operacji wzajemnych (ang. back-to-back), nie mają one bezpośredniego wpływu na budżet UE, ale z prawnego punktu widzenia obsługa długu związanego z zaciągniętymi pożyczkami stanowi zobowiązanie UE.
Rozporządzenie finansowe i inne właściwe prawodawstwo, zwłaszcza dotyczące polityki rolnej i polityki spójności, uprawnia do kontrolowania wydatków nawet wiele lat po ich dokonaniu. W przypadku wykrycia błędów, nieprawidłowości lub nadużyć finansowych podejmuje się kroki w celu odzyskania środków lub stosuje się korekty finansowe. Wykrycie błędów, nieprawidłowości lub nadużyć finansowych i ich korygowanie są ostatnimi etapami funkcjonowania systemów kontroli i mają zasadnicze znaczenie dla wykazania należytego zarządzania finansami.
W przypadku dotacji kwalifikowalność wydatków finansowanych z budżetu jest weryfikowana przez właściwe służby UE, lub - w przypadku zarządzania dzielonego - przez państwa członkowskie na podstawie dokumentów potwierdzających określonych w stosownych przepisach lub warunkach dotyczących poszczególnych dotacji. W celu optymalizacji stosunku kosztów systemów kontroli do korzyści z nich wynikających, weryfikacja dokumentów potwierdzających dotyczących ostatecznych roszczeń w ramach bezpośredniego zarządzania scentralizowanego jest bardziej szczegółowa niż dokumentów dotyczących roszczeń okresowych, i tym samym pozwala na wykrycie błędów w płatnościach okresowych, które koryguje się poprzez korektę płatności końcowej. Ponadto UE lub państwo członkowskie mają obowiązek sprawdzić rzetelność dokumentów potwierdzających w ramach kontroli w siedzibie strony występującej z roszczeniem podczas realizacji finansowanych działań lub po ich zakończeniu (ex post). W obowiązującym prawodawstwie przewidziano różne procedury stosowane w odniesieniu do błędów, nieprawidłowości lub nadużyć finansowych wykrytych przez Komisję i państwa członkowskie - szczegółowe informacje na ten temat znajdują się w informacji dodatkowej 6 do sprawozdania finansowego.
Sprawozdanie roczne UE obejmuje dwie oddzielne, choć powiązane ze sobą części:
Sprawozdanie roczne jest przyjmowane przez Komisję, przedkładane Trybunałowi Obrachunkowemu w celu przeprowadzenia przez niego badania, a następnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie w celu udzielenia przez te instytucje absolutorium.
Oprócz wspominanych powyżej sprawozdań rocznych sporządza się także miesięczne sprawozdania z wykonania budżetu.
Do obowiązków księgowego Komisji należy przygotowanie sprawozdania finansowego UE oraz zadbanie o to, aby rzetelnie przedstawiało ono sytuację finansową, wyniki operacji oraz przepływy pieniężne UE we wszystkich istotnych aspektach. Sprawozdanie to sporządza się zgodnie z zasadami rachunkowości UE, które bazują na międzynarodowych standardach rachunkowości dla sektora publicznego (IPSAS). Więcej informacji na ten temat znajduje się w informacji dodatkowej 1 do sprawozdania finansowego.
Do obowiązków księgowego Komisji należy przygotowanie miesięcznych i rocznych sprawozdań z wykonania budżetu. Budżet Komisji jako jedyny zawiera środki administracyjne i środki operacyjne. Pozostałe instytucje mają jedynie środki administracyjne. Ponadto w budżecie występują dwa rodzaje środków: środki niezróżnicowane i środki zróżnicowane. Środki niezróżnicowane są wykorzystywane na finansowanie operacji rocznych (zgodnych z zasadą jednoroczności). Środki zróżnicowane zostały wprowadzone w celu pogodzenia zasady jednoroczności z koniecznością zarządzania działaniami wieloletnimi. Mają one finansować przede wszystkim działania wieloletnie. Środki zróżnicowane składają się ze środków na zobowiązania i środków na płatności:
W wyniku wprowadzenia środków zróżnicowanych powstaje luka między zaciągniętymi zobowiązaniami a zrealizowanymi płatnościami. Luka ta, odpowiadająca zobowiązaniom pozostającym do spłaty, odnosi się do okresu między zaciągnięciem zobowiązań a realizacją odpowiadających im płatności. Określa się ją skrótem RAL (fr. Reste à Liquider).
Sprawozdanie roczne i zarządzanie zasobami UE kontrolowane są przez zewnętrzny organ kontroli, jakim jest Europejski Trybunał Obrachunkowy, który sporządza sprawozdanie roczne dla Parlamentu Europejskiego i Rady. Głównym zadaniem Trybunału jest przeprowadzanie zewnętrznego, niezależnego badania sprawozdania rocznego UE. W ramach swojej działalności Trybunał Obrachunkowy sporządza:
Ostatnim etapem cyklu budżetowego jest udzielenie absolutorium z wykonania budżetu za dany rok budżetowy. W UE organem udzielającym absolutorium jest Parlament Europejski. Oznacza to, że po badaniu i ostatecznym zatwierdzeniu sprawozdania rocznego Rada wydaje zalecenie, a następnie Parlament Europejski podejmuje decyzję w sprawie udzielenia Komisji i innym organom UE absolutorium z wykonania budżetu UE za poprzedni rok budżetowy. Decyzja ta podejmowana jest po dokonaniu przeglądu sprawozdania rocznego, na podstawie rocznego sprawozdania oceniającego Komisji oraz rocznego sprawozdania Trybunału Obrachunkowego i odpowiedzi Komisji, a także pytań i wnioskach o udzielenie dodatkowych informacji skierowanych następnie do Komisji.
Absolutorium odzwierciedla polityczny aspekt zewnętrznej kontroli wykonania budżetu i stanowi decyzję, którą Parlament Europejski, działając na zalecenie Rady, "zwalnia" Komisję (oraz inne organy UE) z odpowiedzialności za zarządzanie danym budżetem, ogłaszając zakończenie tego budżetu. Procedura udzielenia absolutorium może zakończyć się na trzy sposoby: udzieleniem, przesunięciem terminu udzielenia lub odmową udzielenia absolutorium. Nieodłączną część corocznej procedury udzielania absolutorium z wykonania budżetu w Parlamencie Europejskim stanowią przesłuchania komisarzy, którzy odpowiadają na pytania członków Komisji Kontroli Budżetowej Parlamentu Europejskiego dotyczące obszarów polityki, za które są odpowiedzialni. Ostateczne sprawozdanie dotyczące absolutorium wraz z wnioskami o podjęcie określonych działań, skierowanymi do Komisji, przyjmuje się na posiedzeniu plenarnym. Zalecenie Rady dotyczące absolutorium przyjmuje Rada Ecofin. Zarówno sprawozdanie Parlamentu Europejskiego dotyczące absolutorium, jak i zalecenia Rady w tej sprawie są przedmiotem corocznego sprawozdania z działań następczych, w którym Komisja przedstawia w zarysie konkretne działania, jakie podjęła w celu wykonania wniosków Parlamentu Europejskiego i zaleceń Rady.
© Unia Europejska, http://eur-lex.europa.eu/
Za autentyczne uważa się wyłącznie dokumenty Unii Europejskiej opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.