Kara śmierci na Białorusi, w szczególności przypadek Dmitrija Konowałowa i Władysława Kowalowa (2012/2539(RSP)).

A.

mając na uwadze, że Białoruś pozostaje jedynym w Europie krajem stosującym karę śmierci i że wciąż wykonuje się tam egzekucje;

B.

mając na uwadze, że w lipcu 2011 r. stracono Aleha Hryszkautsou i Andrieja Burdykę, podczas gdy ich sprawy wciąż toczyły się przed Komisją Praw Człowieka ONZ, oraz że według obrońców praw człowieka od 1991 r. na Białorusi stracono ok. 400 osób;

C.

mając na uwadze, że najnowsze wyroki śmierci wydał w dniu 30 listopada 2011 r. w sprawie Dźmitryja Kanawałaua i Uładzisława Kawalioua Sąd Najwyższy Republiki Białorusi w związku z domniemanym popełnieniem zamachów terrorystycznych w Witebsku w 2005 r., w Mińsku w 2008 r. oraz w mińskim metrze w kwietniu 2011 r.;

D.

mając na uwadze, że według wiarygodnych doniesień (Międzynarodowa Federacja Praw Człowieka (FIDH), Human Rights Watch) istnieją dowody wskazujące, że prokuratorzy i białoruski Sąd Najwyższy przeprowadzili niesprawiedliwy proces oraz że śledztwu towarzyszyły poważne naruszenia praw człowieka i umyślne pomijanie istotnych dowodów przemawiających za brakiem winy u obu podsądnych, a także mając na uwadze, że zdaniem obserwatorów procesu dopuszczono się poważnych uchybień proceduralnych w dochodzeniu wstępnym i w sądowym rozpatrywaniu sprawy;

E.

mając na uwadze, że Dźmitryjowi Kanawałauowi i Uładzisławowi Kawaliouowi odmówiono dostępu do adwokatów, że wiarygodne doniesienia wskazują na stosowanie w przesłuchaniach tortur w celu uzyskania zeznań, że brakuje niezbitych dowodów na powiązanie któregokolwiek z obu podsądnych z wybuchem oraz że na ubraniach ani na ciele oskarżonych nie znaleziono żadnych śladów materiałów wybuchowych;

F.

mając na uwadze, że zaraz po ogłoszeniu wyroku Sądu Najwyższego zniszczono wszystkie istotne dowody, na które oskarżyciel powoływał się w procesie;

G.

mając na uwadze, że zgodnie z art. 14 ust. 1 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, który ratyfikowała Republika Białorusi, "każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia sprawy przez właściwy, niezależny i bezstronny sąd";

H.

mając na uwadze, że rodziców Dźmitryja Kanawałaua zastraszano i poddano nadzorowi funkcjonariuszy służb specjalnych, zaś w pobliżu ich domu stale przebywali funkcjonariusze po cywilnemu, w wyniku czego jego rodzina miesiącami była pozbawiona kontaktu ze światem zewnętrznym;

I.

mając na uwadze, że na Białorusi kara śmierci wciąż pozostaje "tajemnicą państwową", a zgodnie z białoruskim kodeksem karnym wykonawczym skazanym, rodzinom i opinii publicznej nie podaje się terminów egzekucji; mając na uwadze, że karę śmierci wykonuje się przy drzwiach zamkniętych poprzez zastrzelenie, ciała straconego nie wydaje się krewnym w celu dokonania pogrzebu, zaś miejsce pogrzebania zwłok pozostaje nieznane;

J.

mając na uwadze, że egzekucje Dźmitryja Kanawałaua i Uładzisława Kawalioua mogą zostać przeprowadzone w najbliższej przyszłości;

K.

mając na uwadze, że wyrok Sądu Najwyższego w tej sprawie jest ostateczny i nieodwołalny; mając na uwadze, że zgodnie z prawem białoruskim prezydent kraju może rozpatrzyć prośbę o ułaskawienie; mając na uwadze, że Uładzisław Kawaliou zwrócił się do Aleksandra Łukaszenki o ułaskawienie, negując wszystkie zarzuty i prosząc o zwolnienie z odpowiedzialności karnej, jednak dotychczas nie otrzymał odpowiedzi;

L.

mając na uwadze, że władze białoruskie podpisały praską deklarację na szczycie Partnerstwa Wschodniego, w której zobowiązały się do "przestrzegania zasad prawa międzynarodowego i podstawowych wartości, takich jak demokracja, praworządność oraz poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności";

1.

ponownie podkreśla, że Unia Europejska i inne instytucje międzynarodowe wielokrotnie wzywały władze białoruskie do zniesienia kary śmierci;

2.

podkreśla, że niedopuszczalna jest ta nieodwracalna, okrutna, nieludzka i poniżająca kara, która narusza prawo do życia; ubolewa, że władze białoruskie wciąż nie podejmują namacalnych kroków w kierunku zniesienia kary śmierci lub natychmiastowego wprowadzenia na nią moratorium;

3.

potępia wyroki śmierci wydane na Dźmitryja Kanawałaua i Uładzisława Kawalioua oraz wzywa Aleksandra Łukaszenkę, żeby ułaskawił obu skazanych i ustanowił moratorium na wszystkie wyroki śmierci i egzekucje w celu zniesienia kary śmierci w systemie prawa karnego poprzez ratyfikację drugiego protokołu fakultatywnego do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, zgodnie ze standardami międzynarodowymi;

4.

wzywa właściwe władze na Białorusi, żeby przeprowadziły pełne, rzetelne i bezstronne śledztwo w sprawie zarzutów przedstawionych w przedmiotowej sprawie i żeby zagwarantowały prawdziwą sprawiedliwość ofiarom tych haniebnych aktów terroryzmu;

5.

wzywa Radę i Komisję, żeby zastosowały wszelkie dostępne narzędzia dyplomacji i pomoc w zakresie współpracy, żeby podejmować wysiłki w kierunku zniesienia kary śmierci na Białorusi;

6.

wzywa kraje Partnerstwa Wschodniego i Rosję, żeby nalegały na Białoruś o wprowadzenie moratorium na karę śmierci;

7.

zachęca białoruskie społeczeństwo obywatelskie i organizacje pozarządowe, by działały na rzecz zniesienia kary śmierci;

8.

wzywa władze białoruskie, żeby wznowiły działalność parlamentarnej grupy roboczej w sprawie zniesienia kary śmierci, która rozpoczęła się w 2010 r., żeby dostosować krajowe prawo do zobowiązań tego kraju wynikających z międzynarodowych umów dotyczących praw człowieka, oraz żeby zagwarantowały ścisłe przestrzeganie uznanych na arenie międzynarodowej standardów w zakresie sprawiedliwego procesu;

9.

zachęca władze białoruskie, żeby wspierały rolę sądownictwa na Białorusi i jego działalność bez ingerencji lub nacisków ze strony władzy wykonawczej, żeby wdrożyły zalecenia specjalnego sprawozdawcy ONZ w sprawie niezależności sędziów i zawodów prawniczych, żeby zapewniły odpowiednią jawność procesu sądowego oraz żeby dostosowały się do zobowiązań wynikających z wymiaru ludzkiego OBWE, w szczególności w dziedzinie praworządności;

10.

potępia ciągłe prześladowanie obrońców praw człowieka i członków opozycji demokratycznej oraz nękanie z powodów politycznych działaczy społeczeństwa obywatelskiego i niezależnych mediów na Białorusi; domaga się natychmiastowego zwolnienia wszystkich osób skazanych z powodów politycznych, które siedzą w więzieniu lub podlegają karze w innej formie, m.in. Alesia Bialackiego, przewodniczącego Centrum Obrony Praw Człowieka "Wiasna" i wiceprzewodniczącego FIDH;

11.

żąda natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia wszystkich więźniów politycznych; z zadowoleniem przyjmuje decyzję Rady UE ds. Zagranicznych z dnia 23 stycznia 2012 r. o poszerzeniu kryteriów dla sankcji, co stwarza w przyszłości możliwość wskazania osób odpowiedzialnych za poważne naruszenia praw człowieka lub represje wobec społeczeństwa obywatelskiego i opozycji demokratycznej na Białorusi, oraz ponownie podkreśla, że w dialogu między UE a Białorusią nie będzie postępów, jeżeli zabraknie postępów Białorusi na drodze do demokracji, praw człowieka i rządów prawa oraz dopóki nie zostaną bezwarunkowo zwolnieni wszyscy więźniowie polityczni, w tym dwaj byli kandydaci w wyborach prezydenckich Mikalaj Statkiewicz i Andriej Sannikau, szefowie kampanii prezydenckiej kandydatów opozycji demokratycznej Pavel Sewiarynets i Dźmitrij Bandarenka oraz Siarhej Kavalenka - więzień polityczny zatrzymany za rzekome naruszenie aresztu domowego, który od dłuższego czasu odbywał strajk głodowy, co doprowadziło do poważnego pogorszenia jego zdrowia i bezpośrednio zagraża życiu;

12.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, rządowi i parlamentowi Republiki Białorusi, Radzie Europy oraz Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.

Kara śmierci na Białorusi, w szczególności przypadek Dmitrija Konowałowa i Władysława Kowalowa (2012/2539(RSP)).

Dz.U.UE.C.2013.249E.57