Europejska strategia na rzecz wielojęzyczności.
Dz.U.UE.C.2008.320.1
Akt nienormatywnyz dnia 21 listopada 2008 r.
w sprawie europejskiej strategii na rzecz wielojęzyczności
(2008/C 320/01)
(Dz.U.UE C z dnia 16 grudnia 2008 r.)
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
POWOŁUJĄC SIĘ NA:
1. rezolucję Rady z dnia 14 lutego 2002 r. w sprawie wspierania różnorodności językowej i nauki języków obcych(1); podkreślono w niej, że znajomość języków obcych jest jedną z podstawowych umiejętności, które powinien posiadać każdy obywatel, aby móc faktycznie uczestniczyć w europejskim społeczeństwie wiedzy, a zatem sprzyja ona zarówno integracji, jak i spójności społecznej;
2. konkluzje Rady Europejskiej obradującej w Barcelonie w dniach 15 i 16 marca 2002 r., w których to konkluzjach wezwano do dalszych działań służących lepszemu opanowywaniu umiejętności podstawowych, w szczególności przez nauczanie wszystkich dzieci od najmłodszych lat dwóch języków obcych(2);
3. decyzję nr 1983/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 grudnia 2006 r. w sprawie Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego (2008)(3);
4. konkluzje Rady z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie europejskiego wskaźnika kompetencji językowych(4), w których to konkluzjach ponownie stwierdzono, że umiejętność posługiwania się językami obcymi nie tylko sprzyja wzajemnemu zrozumieniu między narodami, lecz także jest podstawowym warunkiem mobilności pracowników i przyczynia się do wzrostu konkurencyjności gospodarki Unii Europejskiej;
5. konkluzje Rady z dnia 22 maja 2008 r. w sprawie planu prac w dziedzinie kultury na lata 2008-2010(5), w których to konkluzjach podkreślono kulturowy aspekt wielojęzyczności, a zwłaszcza jej rolę w dostępie do kultury i jej wpływ na kreatywność;
6. konkluzje Rady z dnia 22 maja 2008 r. w sprawie kompetencji międzykulturowych, w których to konkluzjach uznaje się rolę nauki języków i rolę przekładu w zdobywaniu kompetencji międzykulturowych;
7. konkluzje Rady z dnia 22 maja 2008 r. w sprawie wielojęzyczności, w których m.in. wezwano Komisję do opracowania do końca 2008 roku wniosków dotyczących kompleksowych ram działania na rzecz wielojęzyczności;
PRZYJMUJĄC Z ZADOWOLENIEM:
– komunikat Komisji z dnia 18 września 2008 r. pt. "Wielojęzyczność: atut dla Europy i wspólne zobowiązanie"(6);
PRZYJMUJĄC DO WIADOMOŚCI:
– zieloną księgę Komisji z dnia 3 lipca 2008 r. pt. "Migracja i mobilność: wyzwania i szanse dla wspólnotowych systemów edukacyjnych"(7);
oraz uwzględniając prace przeprowadzone na spotkaniu poświęconym wielojęzyczności, które odbyło się w Paryżu dnia 26 września 2008 r.
UWAŻA, ŻE:
– różnorodność językowa i kulturowa jest nieodłączoną częścią europejskiej tożsamości, a zarazem wspólnym dziedzictwem, bogactwem i atutem Europy oraz wyzwaniem dla niej;
– wielojęzyczność jest ważnym przekrojowym zagadnieniem, które dotyczy sfery społecznej, kulturalnej, gospodarczej, a zatem także oświatowej;
– promowanie rzadszych języków europejskich w istotny sposób służy wielojęzyczności;
– pozostaje jeszcze wiele do zrobienia, by promować naukę języków obcych i docenić kulturową wartość różnorodności językowej na wszystkich poziomach kształcenia i szkolenia, a równocześnie upowszechniać informacje o wielości języków europejskich i ich znaczeniu w świecie;
– wielojęzyczność ma również szczególne znaczenie w promowaniu różnorodności kulturowej, m.in. w dziedzinie mediów i treści on-line, oraz w pogłębianiu dialogu międzykulturowego w obrębie samej Europy i dialogu z innym regionami świata; szczególną rolę odgrywa tu przekład, ponieważ tworzy pomosty między językami i kulturami oraz zapewnia szeroki dostęp do dzieł i myśli;
– różnorodność językowa w Europie wnosi dodatkowy wkład w rozwój stosunków gospodarczych i kulturalnych między Unią Europejską a resztą świata;
– wielojęzyczność przyczynia się do rozwoju kreatywności, gdyż otwiera dostęp do innych sposobów myślenia, interpretowania świata i przedstawiania wyobrażeń;
ZWRACA SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH I KOMISJI, ABY W RAMACH SWOICH KOMPETENCJI I Z PEŁNYM POSZANOWANIEM ZASADY POMOCNICZOŚCI:
1. Promowały wielojęzyczność jako sposób pogłębiania spójności społecznej, zacieśniania dialogu międzykulturowego i umacniania struktur europejskich
a) propagowały w społeczeństwie - zwłaszcza wśród młodzieży w szkołach o profilu zarówno ogólnym, jak i zawodowym - wiedzę o korzyściach wynikających z różnorodności językowej i nauki języków;
b) umożliwiały migrantom, zwłaszcza młodzieży, naukę języka państwa przyjmującego, gdyż od niej zależy skuteczna integracja i znalezienie pracy, a równocześnie okazywały szacunek ich językom rodzimym.
2. Doskonaliły uczenie się języków przez całe życie
a) starały się zapewniać młodzieży - od najmłodszych lat, poprzez szkolnictwo ogólne aż do szkolnictwa zawodowego i wyższego - zróżnicowaną ofertę i wysoką jakość nauczania języków i wiedzy o kulturze, tak by młodzież ta mogła opanować przynajmniej dwa języki obce i dzięki temu łatwiej odnajdywała się w społeczeństwie opartym na wiedzy;
b) czyniły wysiłki, by ułatwiać powszechne nabywanie i regularne uzupełnianie umiejętności językowych w ramach uczenia się formalnego, nieformalnego i pozaformalnego;
c) starały się poszerzać wachlarz języków nauczanych na różnych poziomach edukacji - w tym proponować uznane, a mniej powszechnie używane języki - by uczniowie mogli dokonywać wyboru według takich kryteriów, jak osobiste zainteresowania lub uwarunkowania geograficzne;
d) zachęcały do uczenia się i popularyzacji języków europejskich nowatorskimi środkami - takimi jak: cyfrowe technologie komunikacyjne i uczenie się na odległość - oraz metodami opartymi np. na wzajemnym rozumieniu się ludzi mówiącymi pokrewnymi językami;
e) propagowały ocenianie zdobywanej wiedzy przy użyciu uznanych narzędzi, takich jak europejski system opisu kształcenia językowego Rady Europy oraz paszport językowy Europass, a w stosownych przypadkach europejski wskaźnik kompetencji językowych;
f) szczególną uwagę poświęcały doskonaleniu zawodowemu nauczycieli języków i podwyższaniu kompetencji językowych wszystkich nauczycieli, aby promować nauczanie przedmiotów pozajęzykowych w językach obcych (zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe - CLIL);
g) ułatwiały wyjazdy i wymianę nauczycieli języków w Europie, tak by jak najwięcej spośród nich mogło spędzić pewien czas w kraju, w którym mówi się nauczanym przez nich językiem;
h) korzystały z programu "Uczenie się przez całe życie" i odnośnych programów krajowych, by dać wszystkim grupom docelowym - zwłaszcza szkolącej się młodzieży oraz nauczycielom - szansę wyjazdu, który może pomóc im w doskonaleniu kompetencji językowych, oraz z inicjatyw, takich jak Europejski Znak Innowacyjności w Zakresie Nauczania Języków Obcych, służących opracowywaniu materiałów do nauki języków.
3. Bardziej propagowały wielojęzyczność jako czynnik sprzyjający konkurencyjności gospodarki europejskiej oraz zwiększający mobilność obywateli i ich szanse na znalezienie pracy
a) wspierały nauczanie i uczenie się wielu różnorodnych języków, tak by pomóc przedsiębiorstwom, a szczególnie MŚP, zyskać większy dostęp do rynków całego świata - zwłaszcza do rynków wschodzących;
b) zachęcały do większego uwzględniania umiejętności językowych w rozwoju kariery pracowników, zwłaszcza w małych i średnich przedsiębiorstwach;
c) w stosownych przypadkach korzystały z europejskich funduszy strukturalnych, by zapewnić specjalistyczne kursy językowe w ramach doskonalenia zawodowego i kształcenia dorosłych;
d) doceniły i zaczęły wykorzystywać kompetencje językowe obywateli napływowych jako sposób pogłębiania dialogu międzykulturowego oraz zwiększania konkurencyjności gospodarczej.
4. Propagowały różnorodność językową i dialog międzykulturowy przez większe wspieranie przekładu, tak by ułatwiać obieg dzieł oraz upowszechnianie myśli i wiedzy w Europie i na świecie
A. w ramach istniejących polityk i programów:
a) lepiej informowały opinię publiczną, a zwłaszcza europejskie kręgi zawodowe, o krajowych i europejskich programach wspierania przekładu tekstów literackich, naukowych lub technicznych, w tym przekładu treści kulturowych i twórczych dostępnych on-line, ścieżek dialogowych wyświetlanych nad sceną podczas przedstawień czy na ekranie podczas emisji utworów audiowizualnych i filmów;
b) skoordynowały i zwiększyły wsparcie dla działań na rzecz przekładu udzielane w ramach istniejących programów europejskich;
c) zwiększały możliwości i podwyższały jakość szkolenia tłumaczy oraz usprawniły informowanie odpowiednich grup docelowych (m.in. uczniów, studentów, przedsiębiorców) o możliwościach pracy w zawodzie tłumacza oraz o oferowanych kursach;
d) wspierały łączenie wielojęzycznych baz terminologicznych w sieci, tak by ułatwić pracę tłumaczy pisemnych i ustnych;
e) zachęcały do rozwijania technologii językowych, w szczególności w dziedzinie przekładu pisemnego i ustnego, po pierwsze propagując współpracę między Komisją, państwami członkowskimi, władzami lokalnymi, placówkami badawczymi i przedsiębiorstwami, a po drugie zapewniając zbieżność programów badawczych, określanie potencjalnych zastosowań oraz wdrażanie tych technologii w odniesieniu do wszystkich języków UE;
B. zapoczątkowały dyskusję o tym, czy celowy, a na dłuższą metę czy wykonalny jest specjalny program wspierania przekładu, będący na miarę odnośnych wyzwań kulturowych, technologicznych i zawodowych.
5. Promowały języki Unii Europejskiej w świecie
a) zacieśniały współpracę między państwami członkowskimi oraz między ich instytucjami kulturalnymi lub innymi placówkami reprezentującymi je w krajach trzecich oraz propagowały partnerstwa językowe i dialog międzykulturowy z krajami trzecimi;
b) jak najlepiej wykorzystywały potencjał języków europejskich dla rozwoju dialogu gospodarczego i kulturalnego z resztą świata oraz dla zwiększania roli UE na arenie międzynarodowej;
c) pogłębiały współpracę zarówno z organizacjami krajowymi, jak i międzynarodowymi - zwłaszcza z Radą Europy i UNESCO - aktywnymi w dziedzinie nauczania języków oraz różnorodności językowej i kulturowej.
ZWRACA SIĘ DO KOMISJI, BY:
1. wspierała państwa członkowskie w dążeniu do celów określonych w niniejszej rezolucji i by w tym celu wykorzystywała wszystkie możliwości, jakie daje europejska współpraca w dziedzinie edukacji, kultury i innych odnośnych dziedzinach;
2. w kontekście nowych ram kompleksowego działania na rzecz wielojęzyczności oraz w zakresie swoich kompetencji przyjęła środki mające na celu należyte uwzględnienie językowych potrzeb obywateli i instytucji oraz położyła przy tym szczególny nacisk na:
– stosunki między instytucjami europejskimi a społeczeństwem; - stosunki między instytucjami europejskimi a krajowymi; oraz ze szczególną uwagą potraktowała zapewnianie informacji we wszystkich językach urzędowych i propagowanie wielojęzyczności na stronach internetowych Komisji;
3. do połowy 2011 roku sporządziła we współpracy z państwami członkowskimi sprawozdanie na temat realizacji niniejszej rezolucji i podkreśliła w nim szczególnie przykłady dobrych rozwiązań;
4. okresowo weryfikowała sytuację pod względem umiejętności językowych w Europie, opierając się zwłaszcza na wszelkich badaniach prowadzonych w państwach członkowskich, na europejskim systemie opisu kształcenia językowego, a w stosownych przypadkach, na europejskim wskaźniku kompetencji językowych.
______
(1) Dz.U. C 50 z 23.2.2002.
(2) Dok. SN 100/02, pkt 44, s. 19.
(3) Dz.U. L 412 z 30.12.2006, s. 44.
(4) Dz.U. C 172 z 25.7.2006, s. 1.
(5) Dz.U. C 143 z 10.6.2008.
(6) Dok. 13253/08 + ADD 1 + ADD 2 + ADD 3.
(7) Dok. 11631/08 + ADD 1 (COM (2008) 423 wersja ostateczna).