Działalność Komisji Petycji w roku 2011 (2011/2317 (INI)).

A.

mając na uwadze, że w oparciu o protokół 30 do Traktatu Karta praw podstawowych Unii Europejskiej nabyła już prawnie obowiązujący charakter wraz z wejściem w życie Traktatu z Lizbony; mając też na uwadze, że w Traktacie z Lizbony ustanowiono również podstawę prawą dla UE do przystąpienia do europejskiej konwencji praw człowieka i europejskiej inicjatywy obywatelskiej;

B.

mając na uwadze, że rozporządzenie w sprawie europejskiej inicjatywy obywatelskiej 1 weszło w życie dnia 1 kwietnia 2012 r. oraz mając też na uwadze, że Parlament jest odpowiedzialny za zorganizowanie przesłuchań publicznych dotyczących tych inicjatyw, które skutecznie zebrały ponad milion podpisów w co najmniej siedmiu państwach członkowskich;

C.

mając na uwadze, że Komisja Petycji ma obowiązek nieustannie rewidować i, jeśli to możliwe, zwiększać swoją rolę, zwłaszcza w odniesieniu do opracowywania demokratycznych zasad, takich jak zwiększone uczestnictwo obywateli w procesie decyzyjnym UE oraz poprawa przejrzystości i odpowiedzialności; mając też na uwadze, że w ramach swojej zwykłej działalności Komisja Petycji współpracuje ściśle z państwami członkowskimi, Komisją, Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich oraz innymi organami w celu zagwarantowania pełnego przestrzegania zarówno litery, jak i ducha prawa UE;

D.

wyraża zadowolenie w związku z utworzeniem "jednego okienka" dla obywateli poszukujących informacji lub pragnących wnieść apelację lub złożyć pozew poprzez portal "Twoje prawa w Unii Europejskiej" (Your Rights in the European Union);

E.

z zadowoleniem przyjmuje orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczące art. 51 Karty praw podstawowych, które zgodnie z linią orzecznictwa w sprawie ERT podkreśla, że najwyższej rangi prawa Unii są wiążące dla organów państw członkowskich również wtedy, gdy za pomocą krajowych środków chcą one ograniczyć podstawowe wolności zagwarantowane w TFUE;

F.

mając na uwadze, że obywatele UE i jej mieszkańcy mają uzasadnione oczekiwania dotyczące tego, by kwestie stojące na straży ich praw obywatelskich w UE, a w szczególności kwestie dotyczące ochrony ich środowiska naturalnego, zdrowia, swobody przemieszczania się, godności i podstawowych praw i wolności skierowane do Komisji Petycji, były rozwiązywane bez zbędnej zwłoki na podstawie ram prawnych Unii Europejskiej;

G.

mając na uwadze, że instytucje europejskie powinny przekazywać więcej informacji i wykazywać większą przejrzystość w kontaktach z obywatelami europejskimi;

H.

mając na uwadze, że 998 petycji uznano za dopuszczalne, z czego 649 przekazano Komisji do dalszego rozpatrzenia na mocy art. 258 i 260 Traktatu; 416 petycji uznano natomiast za niedopuszczalne;

I.

mając na uwadze, że procedura rozpatrywania petycji może stanowić uzupełnienie innych instrumentów europejskich dostępnych dla obywateli, takich jak możliwość składania skarg do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich lub Komisji Europejskiej;

J.

mając na uwadze, że w roku 2011 liczba petycji niedopuszczalnych była nadal znacząca, co kolejny raz wskazuje na fakt, że Parlament powinien zwiększyć starania na rzecz poinformowania obywateli o swoim ograniczonym polu działania w zakresie prawa do składania petycji; mając na uwadze, że podmioty i wspólnoty lokalne, jak również stowarzyszenia wolontariackie, charytatywne i profesjonalne najlepiej oceniają efektywność prawodawstwa UE, jako że dotyczy ono ich samych, i najlepiej zasygnalizują obywatelom możliwe luki prawne, które powinny zostać przeanalizowane, tak aby zapewnić lepsze i bardziej porównywalne wdrożenie prawa UE we wszystkich państwach członkowskich;

K.

mając na uwadze, że w kontekście analizy statystycznej zawartej w przedmiotowym sprawozdaniu obywatele Niemiec wciąż nadsyłają najwyższą liczbę petycji, mimo że ta liczba proporcjonalnie się zmniejsza, natomiast na drugim miejscu znajdują się Hiszpanie, a dalej Włosi;

L.

mając na uwadze, że zakres oraz sposób działania w zakresie prawa do składania petycji przysługującego wszystkim obywatelom UE i jej mieszkańcom różni się na mocy Traktatu od innych środków dostępnych obywatelom, takich jak np. składanie skarg do Komisji lub do rzecznika praw obywatelskich, mając także na uwadze, że państwa członkowskie pod pretekstem kryzysu w coraz większym stopniu zaniedbują to prawo, co stanowi poważny problem dla europejskich obywateli;

M.

mając na uwadze, że główne obawy dotyczące ogólnie tematu środowiska odnoszą się do nieodpowiedniego i często błędnego stosowania przez państwa członkowskie i ich krajowe podmioty podrzędne dyrektywy w sprawie oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ) 2 oraz dyrektywy ramowej w sprawie odpadów 3 ; mając na uwadze, że w petycjach, w których zarzuca się naruszenie dyrektywy ptasiej i siedliskowej, często zawarte są obawy dotyczące znacznej utraty różnorodności biologicznej w wyniku realizacji dużych przedsięwzięć planowanych na obszarach sieci Natura 2000, a dzięki petycjom dotyczącym gospodarki wodnej ujawniono poważne przypadki zanieczyszczeń i zwrócono uwagę na potencjalny wpływ przedsięwzięć na trwałość i jakość zasobów wodnych;

N.

mając na uwadze, że dyrektywa OOŚ jest obecnie poddawana przeglądowi oraz fakt, że sprawozdanie Komisji Petycji w sprawie odpadów wykazuje poważne niedociągnięcia w szeregu państw członkowskich; mając na uwadze, że wdrożenie tej dyrektywy jest niewystarczające oraz fakt, że problem ten nie może zostać rozwiązany przez przegląd, a tylko dzięki skuteczniejszym kontrolom prowadzonym przez Komisję Europejską;

O.

mając na uwadze, że prawo europejskich obywateli i rezydentów do legalnie nabytej własności nadal jest kwestią o ogromnym znaczeniu dla wielu tysięcy osób, na co wskazują bezustannie spływające petycje w tej sprawie, mając też na uwadze, że bez rozwiązania tego problemu przez właściwe władze nie zaistnieje prawdopodobieństwo przywrócenia pewności prawnej lub zaufania do transgranicznego rynku nieruchomości, co ma poważne konsekwencje dla perspektywy odnowy gospodarczej; mając też na uwadze, że szczególnie w roku 2011 nadal otwartych było 70 petycji dotyczących hiszpańskiej ustawy o strefie przybrzeżnej, z czego 51 petycji zidentyfikowano jako złożone przez obywateli Hiszpanii (indywidualnie lub grupowo), a pozostałe 19 petycji jako złożone przez obywateli innej narodowości;

P.

mając na uwadze, że w swoim poprzednim sprawozdaniu rocznym Komisja Petycji wysoko oceniła współpracę z Komisją Europejską i Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich w zakresie obsługi petycji i skarg; mając też na uwadze, że Komisja Petycji wielokrotnie domagała się, aby Komisja informowała ją na bieżąco o postępach w zakresie trwających postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, których tematyka jest również poruszana w petycjach;

Q.

mając na uwadze, że w wielu petycjach twierdzi się, że fundusze UE zostały nieprawidłowo wykorzystane lub źle ulokowane, a w innych stawia się zarzuty dotyczące nieprawidłowego funkcjonowania administracji UE, w tym konfliktów interesów we wpływowych instytucjach, lub wzywa się do zmian w niektórych dziedzinach polityki UE;

R.

mając na uwadze, że w sprawozdaniu na temat obywatelstwa UE w 2010 r. 4 potwierdzono niedostatki i problemy, z którymi borykają się ludzie w konsekwencji złego funkcjonowania rynku wewnętrznego, co znajduje odzwierciedlenie w petycjach, zwłaszcza w odniesieniu do swobodnego przepływu obywateli UE i członków ich rodzin, pod warunkiem, że ich pobyt jest w pełni legalny, dostępu do świadczeń z zabezpieczenia społecznego, wzajemnego uznawania kwalifikacji zawodowych, przeszkód, z którymi borykają się osoby niepełnosprawne, prawa rodzinnego oraz masowego wydalania na podstawie pochodzenia etnicznego lub rasowego, tak jak wydalanie Romów, obejmującego również kwestie dotyczące podwójnego opodatkowania;

S.

mając na uwadze, że w 2011 r. znaczna liczba petycji została złożona przez obywateli, którzy zwracali uwagę na znaczenie zapobiegania nieodwracalnym stratom różnorodności biologicznej w odniesieniu do obszarów Natura 2000 oraz dbania o ochronę obszarów wymienionych w dyrektywie siedliskowej;

T.

mając na uwadze, że orzeczenie Sądu z dnia 14 września 2011 r. w sprawie T-308/07 utrzymało w mocy skargę składającego petycję przeciwko decyzji Komisji Petycji dotyczącej stwierdzenia niedopuszczalności jego petycji i tym samym jasno stwierdziło, że uznając petycje za niedopuszczalne Parlament musi przedstawić słuszne powody takiej oceny;

U.

mając na uwadze, że skuteczność pracy w Komisji Petycji wynika w głównej mierze z szybkości i dokładności, ale możliwe są dalsze usprawnienia, zwłaszcza poprzez optymalizację czasu rozpatrywania petycji oraz usystematyzowanie procedury ich oceny;

1.

zauważa, że petycje otrzymane w 2011 r. nadal skupiały się na zarzutach dotyczących naruszania prawa UE w dziedzinie środowiska, sprawiedliwości i rynku wewnętrznego, odzwierciedlając poglądy obywateli na to, czy europejskie akty prawne, w postaci przetransponowanej i wdrożonej przez państwa członkowskie, faktycznie prowadzą do oczekiwanych wyników i są zgodne z prawodawstwem UE;

2.

zwraca uwagę na wzrastającą liczbę petycji i innych pism od obywateli, w których domagają się oni prawnego i finansowego zadośćuczynienia w sprawach, które wykraczają poza zakres kompetencji UE na mocy art. 227 Traktatu oraz art. 51 Karty praw podstawowych i dotyczą np. wniosków o dokonanie ponownego obliczenia krajowej emerytury, unieważnienia decyzji podjętych przez sądy krajowe, poparcia wniosków w sprawie ponownego wytyczenia europejskich granic, nakłonienia banku do udzielenia kredytu itp.; w pełni popiera działania podjęte przez właściwe dyrekcje generalne Parlamentu w celu opracowania sposobu rozpatrywania tych pism obywateli z uwzględnieniem obowiązków Parlamentu w zakresie korespondencji z obywatelami;

3.

uważa, że Komisja Petycji najlepiej odgrywałaby swoją rolę i wykonywała najlepiej swoje uprawnienia, a jej widoczność, skuteczność, odpowiedzialność i przejrzystość zostałyby podniesione na najwyższy poziom, gdyby zwiększono środki będące do jej dyspozycji, umożliwiające wprowadzenie do porządku obrad plenarnych kwestii mających znaczenie dla europejskich obywateli, a także zwiększono jej uprawnienia w zakresie powoływania świadków, prowadzenia dochodzeń i organizowania wysłuchań na miejscu;

4.

przypomina, że w odniesieniu do procedur dotyczących organizacji wysłuchań publicznych w sprawie pomyślnie przeprowadzonych europejskich inicjatyw obywatelskich, jak stanowi art. 11 rozporządzenia (UE) nr 211/2011, Parlament postanowił, że Komisja Petycji jest z urzędu zaangażowana w każde wysłuchanie wraz z komisją prowadzącą, która jest przedmiotowo właściwa w danej sprawie; uważa, że jest to potwierdzenie jej roli jako organu najbardziej doświadczonego w kwestii bezpośredniego kontaktu z obywatelami, zapewniającego obowiązywanie jednolitych procedur dla wszystkich pomyślnie przeprowadzonych inicjatyw obywatelskich; nakłania Konferencję Przewodniczących do zatwierdzenia wyjaśnienia odnośnych uprawnień Komisji Petycji w załączniku VII pkt XX Regulaminu PE; podkreśla jednocześnie, że różnica pomiędzy petycją określoną w art. 227 TFUE a inicjatywą obywatelską musi być społeczeństwu jednoznacznie wyjaśniona;

5.

z zadowoleniem przyjmuje decyzję Parlamentu dotyczącą opracowania bardziej praktycznego i przejrzystego portalu petycji na swojej stronie internetowej, który ułatwi obywatelom - w granicach przewidzianych w art. 227 Traktatu, art. 202 Regulaminu Parlamentu Europejskiego oraz art. 51 Karty praw podstawowych - dostęp do procesu składania petycji, zapewni im informacje i pozwoli im składać petycje w bardziej przyjazny dla użytkownika sposób i składać podpis elektroniczny w celu poparcia petycji; sądzi, że portal ten powinien zawierać także praktyczne linki do innych form dochodzenia roszczeń, które są dostępne na szczeblu UE i na szczeblu krajowym lub regionalnym, oraz szczegółowy przegląd uprawnień Komisji Petycji; powinien on też jednocześnie ustanawiać ramy działań organów administracji publicznej w oparciu o portal CURIA, tj. oficjalny portal z wyrokami ETS;

6.

potwierdza swoją determinację w dalszym propagowaniu ochrony praw podstawowych i wolności obywateli, posługując się swoim wpływem politycznym w odniesieniu do takich dopuszczalnych spraw, które mogą być skierowane do Komisji Petycji, w ścisłej współpracy z Komisją i właściwymi władzami w państwach członkowskich Unii;

7.

wzywa Komisję Petycji do przeanalizowania wpływu linii orzecznictwa w sprawie ERT na wiarygodność petycji oraz do ustalenia, co w rzeczywistości uniemożliwia obywatelom UE wnioskujących do Trybunału Sprawiedliwości o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym uzyskanie wiarygodnej wykładni najważniejszych przepisów prawa europejskiego w sprawach rozpatrywanych przez sądy krajowe;

8.

uważa, że ważne jest zacieśnienie współpracy z parlamentami i rządami państw członkowskich w oparciu o zasadę wzajemności i, jeśli to konieczne, zachęcenie władz państw członkowskich do transponowania i stosowania prawodawstwa UE z zachowaniem pełnej przejrzystości;

9.

podkreśla znaczenie współpracy między Komisją a państwami członkowskimi, ubolewa jednak nad taktyką opóźnień przyjętą przez niektóre państwa członkowskie w odniesieniu do stosowania prawodawstwa europejskiego z dziedziny ochrony środowiska;

10.

jest zdania, że procedura rozpatrywania petycji nie powinna być traktowana instrumentalnie ani wykorzystywana do celów politycznych przez państwa członkowskie, lecz przeciwnie - powinna być obiektywna i odzwierciedlać stanowisko Parlamentu Europejskiego;

11.

z zadowoleniem przyjmuje konstruktywną współpracę między Komisją Petycji i służbami Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich i ponownie potwierdza chęć wspierania Rzecznika Praw Obywatelskich w wykrywaniu przypadków niewłaściwego administrowania w instytucjach UE oraz działań wymierzonych przeciwko nim;

12.

wzywa Komisję do dostarczenia Komisji Petycji szczegółowych informacji i analizy statystycznej badanych skarg obywateli UE, łącznie z uzyskanymi wynikami i miejscem pochodzenia skarżącego;

13.

uważa, że w odniesieniu do funkcjonowania postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego na mocy art. 258 i 260 TFUE Komisja powinna zapewnić jednakowe traktowanie petycji składanych do Parlamentu i skarg składanych do Komisji;

14.

jest zdania, że precyzyjniejsze i określone na piśmie procedury postępowania dotyczące przygotowania, przeprowadzania, a zwłaszcza merytorycznej oceny delegacji z ramienia Komisji Petycji mogłyby przyczynić się do zwiększenia skuteczności i spójności jej prac;

15.

jest zdania, że najważniejsze jest właściwe wdrożenie dyrektywy ramowej w sprawie odpadów we wszystkich państwach członkowskich i zachęca w związku z tym państwa członkowskie mające problemy z miejscami gospodarowania odpadami do zdecydowanego i szybkiego działania;

16.

przypomina o wielokrotnych apelach skierowanych do państw członkowskich o dotrzymanie zobowiązań wynikających z dyrektywy o swobodnym przepływie, tj. dyrektywy 2004/38/WE w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich; przypomina państwom członkowskim o zobowiązaniu do ułatwiania wjazdu i pobytu bez dyskryminacji, w tym parom jednopłciowym i ich dzieciom, Romom i innym grupom mniejszościowym;

17.

całkowicie popiera cel leżący u podstaw ustawy o strefie przybrzeżnej, a mianowicie to, że środowisko hiszpańskiego wybrzeża powinno być chronione przed nadmierną eksploatacją, tak aby zachować je dla dzikiej przyrody i przyszłych pokoleń; z obawą odnotowuje, że sprawa tej ustawy wciąż stanowi problem dla składających petycje, a zwłaszcza dla obywateli Hiszpanii; wspiera wysiłki składających petycję, usiłujących rozwiązać problem dotyczący tej ustawy i jej stosowania, uwzględniając w szczególności decyzję Komisji Petycji, aby ustanowić grupę roboczą, która zajmie się tą sprawą z jeszcze większą starannością;

18.

wyraża opinię, że w obecnym wspólnym interesie gospodarczym leży zapewnienie rozstrzygnięcia wszystkich niepewności prawnych dotyczących mienia potencjalnie mogącego podlegać wpływom ustawy o strefie przybrzeżnej; z zadowoleniem przyjmuje zapowiadany przez rząd Hiszpanii przegląd ustawy o strefie przybrzeżnej mający na celu pogodzenie problemu przyszłej ochrony hiszpańskich wybrzeży ze wzrostem gospodarczym i zapewnienie właścicielom nieruchomości większej pewności prawa; nakłania rząd Hiszpanii do stania na straży interesów tych osób, które w dobrej wierze nabyły nieruchomości, oraz tych wspólnot, które od zawsze żyły w harmonii z morzem; nakłania je w szczególności do zajęcia się konkretnymi sprawami dotyczącymi zastosowania prawa, by nie zachęcały do decyzji o charakterze arbitralnym, retrospektywnym lub asymetrycznym, a zamiast tego zagwarantowały należyty proces, prawo do odwołania, odpowiednie odszkodowanie i dostęp do informacji;

19.

przypomina, że Parlament uznał 5 , iż ustawa o strefie przybrzeżnej wywarła nieproporcjonalny wpływ na indywidualnych właścicieli nieruchomości, a jednocześnie w sposób niewystarczający wpłynęła na rzeczywistych sprawców zniszczeń w strefie przybrzeżnej, którzy w wielu przypadkach odpowiedzialni są za nadmierną urbanizację wybrzeży; wzywa rząd Hiszpanii do dopilnowania, by autorzy nielegalnych działań, wskutek których wielu obywateli UE znalazło się w niedopuszczalnej sytuacji utraty lub ryzyka utraty domu, byli należycie ścigani i zobowiązywani do zapłacenia za spowodowane szkody;

20.

zachęca Komisję do zapewnienia wzmocnienia dyrektywy w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, dzięki zastosowaniu jaśniejszych parametrów w zakresie niezależności opracowań ekspertów, wspólnych progów UE, maksymalnych ram czasowych dla procesu, włączając w to efektywne konsultacje społeczne, wymóg uzasadniania decyzji, obowiązkową ocenę uzasadnionych alternatywnych możliwości i mechanizm kontroli jakości;

21.

wzywa ponadto Komisję do dopilnowania tego, aby państwa członkowskie wdrożyły dyrektywę siedliskową i ptasią i egzekwowały jej przepisy oraz aby skuteczniej transponowały i stosowały dyrektywę 2004/38/WE w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich;

22.

przypomina o dużej liczbie składających petycję, którzy zwracają się do Komisji Petycji z indywidualnymi skargami związanymi z niemieckim systemem prawa dotyczącego młodzieży i spraw rodzinnych, a zwłaszcza niemieckimi urzędami ds. dzieci i młodzieży, oraz potwierdza gotowość Komisji Petycji do wniesienia cennego wkładu w wyjaśnienie nieporozumień pomiędzy składającymi petycję a władzami; zwraca uwagę, że nie należy w tym przypadku ingerować w wewnętrzne, odrębne procedury administracyjne państw członkowskich;

23.

jest zdecydowany ukształtować procedury dotyczące petycji w sposób skuteczniejszy, przejrzystszy i bezstronniejszy oraz z zachowaniem prawa członków Komisji Petycji do współudziału, tak aby kontrola sądowa nie wykazała nieprawidłowości dotyczących kroków proceduralnych podejmowanych w przypadku rozpatrywania petycji;

24.

podkreśla konieczność zachowania ciągłości rozpatrywania petycji również po zmianie kadencji i wynikającej z niej zmianie personelu;

25.

postrzega udział posłów do Parlamentu w misjach informacyjnych nie tylko jako prawo do udziału w pracach Parlamentu, lecz także jako zobowiązanie wobec składających petycję;

26.

w ramach usprawnienia pracy komisji domaga się opracowania procedury organizacji misji informacyjnych, która z jednej strony zapewnia każdemu uczestnikowi misji informacyjnej prawo do przedstawiania faktów z własnej perspektywy, a z drugiej umożliwia każdemu członkowi Komisji Petycji udział w procesie podejmowania decyzji dotyczącej wniosków formułowanych przez Komisję Petycji;

27.

podkreśla, że Komisja Petycji obok innych organów i instytucji, np. komisji śledczych, europejskiej inicjatywy obywatelskiej i Europejskiego Rzecznika Prawa Obywatelskich pełni oddzielną i jasno określoną funkcję punktu kontaktowego dla wszystkich obywateli;

28.

zwraca się do Konferencji Przewodniczących o ustalenie, w jakim zakresie konieczna jest zmiana Regulaminu w celu wdrożenia powyższych wymogów formalnych w ramach procedury rozpatrywania petycji;

29.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji i sprawozdania Komisji Petycji, Radzie, Komisji, Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz ich komisjom petycji i krajowym rzecznikom praw obywatelskich lub podobnym właściwym organom.

Działalność Komisji Petycji w roku 2011 (2011/2317 (INI)).

Dz.U.UE.C.2015.419.94

Działalność Komisji Petycji w 2011 r.