Dyrektywa 2019/2121 zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek
Dz.U.UE.L.2019.321.1
Akt jednorazowyDYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2019/2121
z dnia 27 listopada 2019 r.
zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 50 ust. 1 i ust. 2,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 1 ,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 2 ,
(1) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1132 3 reguluje transgraniczne połączenia spółek kapitałowych. Przepisy dotyczące transgranicznych połączeń stanowią ważny etap w usprawnianiu funkcjonowania rynku wewnętrznego dla spółek i przedsiębiorstw oraz realizowaniu przez nie swobody przedsiębiorczości. Jednak ocena tych przepisów wskazuje, że istnieje potrzeba ich zmiany. Ponadto istniej potrzeba, aby ustanowić przepisy regulujące transgraniczne przekształcenia i podziały spółek, ponieważ dyrektywa (UE) 2017/1132 zawiera jedynie przepisy dotyczące krajowych podziałów spółek akcyjnych.
(2) Swoboda przedsiębiorczości jest jedną z podstawowych zasad prawa Unii. Zgodnie z art. 49 akapit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) w związku z art. 54 TFUE swoboda przedsiębiorczości spółek lub przedsiębiorstw obejmuje między innymi prawo do zakładania takich spółek lub przedsiębiorstw i zarządzania nimi na warunkach określonych w ustawodawstwie państwa członkowskiego, w którym znajduje się siedziba spółki. Zgodnie z wykładnią Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej swoboda przedsiębiorczości obejmuje prawo spółki utworzonej zgodnie z ustawodawstwem jednego z państw członkowskich do przekształcenia się w spółkę lub przedsiębiorstwo podlegającą prawu innego państwa członkowskiego, o ile spełnione są warunki przewidziane w ustawodawstwie tego innego państwa członkowskiego, a w szczególności spełnione są warunki ustanowione przez to ostatnie państwo w celu ustalenia powiązania spółki lub przedsiębiorstwa z jego krajowym porządkiem prawnym.
(3) W związku z brakiem harmonizacji prawa Unii zdefiniowanie kryterium powiązania, które określa prawo krajowe mające zastosowanie do spółki lub przedsiębiorstwa należy, zgodnie z art. 54 TFUE, do kompetencji każdego państwa członkowskiego. Art. 54 TFUE określa jako równoważne kryteria powiązania siedzibę, zarząd i główne miejsce prowadzenia działalności spółki lub przedsiębiorstwa. W związku z tym, jak wyjaśniono w orzecznictwie, fakt przeniesienia jedynie siedziby (a nie zarządu lub głównego miejsca prowadzenia działalności) nie wyklucza zastosowania zasady swobody przedsiębiorczości na mocy art. 49 TFUE.
(4) Ewoluujące orzecznictwo stworzyło spółkom na rynku wewnętrznym nowe możliwości wspierania wzrostu gospodarczego, skutecznej konkurencji i wydajności. Jednocześnie cel, jakim jest rynek wewnętrzny bez granic wewnętrznych dla przedsiębiorstw, należy pogodzić z innymi celami integracji europejskiej, takimi jak ochrona socjalna, jak określono w art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) i art. 9 TFUE, a także promowanie dialogu społecznego, jak określono w art. 151 i 152 TFUE. Prawo spółek do przekształcania, łączenia i podziału ponad granicami powinno iść w parze i być odpowiednio zrównoważone z ochroną pracowników, wierzycieli i wspólników.
(5) Brak ram prawnych dotyczących przekształceń i podziałów transgranicznych prowadzi do fragmentacji rozwiązań prawnych i niepewności prawnej, które tworzą bariery w korzystaniu ze swobody przedsiębiorczości. Prowadzi to również do nieoptymalnej ochrony pracowników, wierzycieli i wspólników mniejszościowych na rynku wewnętrznym.
(6) Parlament Europejski wezwał Komisję do przyjęcia zharmonizowanych przepisów dotyczących przekształceń i podziałów transgranicznych. Zharmonizowane ramy prawne przyczyniłyby się do zniesienia ograniczeń swobody przedsiębiorczości, a jednocześnie zapewniłyby odpowiednią ochronę zainteresowanych podmiotów, takich jak pracownicy, wierzyciele i wspólnicy.
(7) Komisja zapowiedziała w swoim komunikacie z dnia 28 października 2015 r. zatytułowanym: "Usprawnianie jednolitego rynku: większe szanse dla ludzi i przedsiębiorstw", że oceni potrzebę aktualizacji istniejących przepisów dotyczących połączeń transgranicznych, aby ułatwić MŚP wybór preferowanych strategii biznesowych oraz lepsze dostosowanie się do zmian warunków rynkowych, nie osłabiając przy tym istniejącej ochrony zatrudnienia. W swoim komunikacie z dnia 25 października 2016 r. zatytułowanym: "Program prac Komisji na rok 2017 - Na rzecz Europy, która chroni, wspiera i broni" Komisja ogłosiła inicjatywę mającą na celu ułatwienie połączeń transgranicznych.
(8) Oprócz nowych przepisów dotyczących przekształceń niniejsza dyrektywa ustanawia przepisy dotyczące podziałów transgranicznych, częściowych lub pełnych, ale przepisy te odnoszą się jedynie do podziałów transgranicznych, które wiążą się z tworzenia nowych spółek. Niniejsza dyrektywa nie stanowi zharmonizowanych ram dla transgranicznych podziałów, w których spółka przenosi aktywa i pasywa na co najmniej jedną istniejącą spółkę, ponieważ takie przypadki postrzegane są jako bardzo złożone, wymagające zaangażowania właściwych organów kilku państw członkowskich i pociągające za sobą dodatkowe ryzyko obchodzenia przepisów unijnych i krajowych. Możliwość utworzenia spółki w drodze podziału przez wydzielenie, jak przewidziano w niniejszej dyrektywie, oferuje spółkom nową, zharmonizowaną procedurę na rynku wewnętrznym, jednak spółki powinny mieć swobodę w zakresie bezpośredniego zakładania spółek zależnych w innych państwach członkowskich.
(9) Niniejsza dyrektywa nie powinna mieć zastosowania do spółek w likwidacji, w których rozpoczęto dystrybucję aktywów. Ponadto państwa członkowskie powinny mieć również możliwość wyłączenia spółek objętych innymi postępowaniami likwidacyjnymi ze stosowania niniejszej dyrektywy. Państwa członkowskie powinny mieć również możliwość zdecydowania o niestosowaniu niniejszej dyrektywy do spółek objętych postępowaniem upadłościowym, zgodnie z definicją zawartą w prawie krajowym, lub do ram restrukturyzacji zapobiegawczej, zgodnie z definicją zawartą w prawie krajowym, niezależnie od tego, czy takie postępowanie wchodzi w skład krajowych ram prawnych dotyczących niewypłacalności, czy też jest uregulowane poza tymi ramami. Państwa członkowskie powinny mieć też możliwość zdecydowania o niestosowaniu niniejszej dyrektywy do spółek objętych środkami w zakresie zapobiegania kryzysom określonym w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE 4 . Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 5 .
(10) Biorąc pod uwagę złożoność przekształceń, połączeń i podziałów transgranicznych (zwanych dalej łącznie "operacjami transgranicznymi") i wielość zaangażowanych interesów, należy przewidzieć badanie zgodności z prawem operacji transgranicznych zanim staną się one skuteczne, w celu zagwarantowania pewności prawnej. W tym celu właściwe organy zaangażowanych państw członkowskich powinny zapewnić, aby decyzja o operacji transgranicznej została podjęta w sposób sprawiedliwy, obiektywny i niedyskryminujący na podstawie wszystkich istotnych elementów wymaganych na mocy prawa unijnego i krajowego.
(11) Niniejsza dyrektywa powinna pozostawać bez uszczerbku dla uprawnień państw członkowskich do zapewnienia wzmocnionej ochrony pracowników, zgodnie z istniejącym dorobkiem socjalnym.
(12) Aby umożliwić uwzględnienie uzasadnionych interesów wszystkich zainteresowanych podmiotów w postępowaniu regulującym operację transgraniczną, spółka powinna sporządzić i ujawnić plan proponowanej operacji, zawierający najważniejsze informacje na jej temat. Organy administrujące lub zarządzające powinny - w przypadkach przewidzianych w prawie krajowym lub zgodnie z praktyką krajową - włączać przedstawicieli pracowników na poziomie zarządu w podejmowanie decyzji na temat planu operacji transgranicznej. Informacje takie powinny obejmować co najmniej planowaną formę prawną spółki lub spółek, akt założycielski, w stosownych przypadkach statut, proponowany orientacyjny harmonogram operacji oraz szczegóły zabezpieczeń oferowanych wspólnikom i wierzycielom. Powiadomienie powinno zostać ujawnione w rejestrze, w którym informuje się wspólników, wierzycieli i przedstawicieli pracowników lub, w przypadku braku takich przedstawicieli, samych pracowników, że mogą oni przedstawić uwagi dotyczące proponowanej operacji. Państwa członkowskie mogą również zdecydować o ujawnieniu wymaganego niniejszą dyrektywą sprawozdania niezależnego biegłego.
(13) W celu dostarczenia informacji swoim wspólnikom i pracownikom spółka dokonująca operacji transgranicznej powinna sporządzić przeznaczone dla nich sprawozdanie. W sprawozdaniu należy wyjaśnić i uzasadnić prawne i ekonomiczne aspekty proponowanej operacji transgranicznej oraz skutki proponowanej operacji transgranicznej dla pracowników. Sprawozdanie powinno w szczególności wyjaśniać skutki operacji transgranicznej w odniesieniu do przyszłej działalności spółki, w tym jej spółek zależnych. W odniesieniu do wspólników w sprawozdaniu należy uwzględnić dostępne dla nich środki prawne, zwłaszcza informacje o przysługującym im prawie wyjścia ze spółki. Jeżeli chodzi o pracowników, w sprawozdaniu należy wyjaśnić wpływ proponowanej operacji transgranicznej na sytuację w zakresie zatrudnienia. W sprawozdaniu należy w szczególności wyjaśnić, czy nastąpi istotna zmiana warunków zatrudnienia określonych w przepisach, układach zbiorowych lub ponadnarodowych porozumieniach spółek oraz w lokalizacji miejsc prowadzenia działalności przez spółki, takich jak lokalizacja siedziby zarządu.
Ponadto w sprawozdaniu należy uwzględnić informacje na temat organu zarządzającego oraz, w stosownych przypadkach, personelu, wyposażenia, lokali i aktywów przed rozpoczęciem operacji transgranicznej i po tej operacji, a także prawdopodobnych zmian organizacji pracy, wynagrodzeń, lokalizacji konkretnych stanowisk i przewidywanych konsekwencji dla pracowników zajmujących takie stanowiska, jak również na temat dialogu społecznego na poziomie spółki obejmującego, w stosownych przypadkach, reprezentację pracowników na szczeblu zarządu. W sprawozdaniu należy również wyjaśnić, w jaki sposób zmiany te miałyby wpływ na wszystkie spółki zależne danej spółki. Część dotycząca pracowników nie powinna być wymagana w sytuacji, gdy jedynymi pracownikami spółki są członkowie jej organu administrującego lub zarządzającego. Ponadto, w celu zwiększenia ochrony pracowników, pracownicy lub ich przedstawiciele powinni móc wyrazić swoją opinię na temat tej części sprawozdania, która przedstawia skutki, jakie ma dla nich operacja transgraniczna. Przekazanie sprawozdania i wszelkich opinii powinno pozostawać bez uszczerbku dla mających zastosowanie procedur w zakresie informowania i przeprowadzania konsultacji przewidzianych na poziomie krajowym, w tym postępowania w następstwie wdrożenia dyrektywy 2002/14/WE 6 Parlamentu Europejskiego i Rady lub dyrektywy 2009/38/WE 7 Parlamentu Europejskiego i Rady. Sprawozdanie lub, w przypadku gdy są sporządzane oddzielnie, sprawozdania udostępnia się wspólnikom i przedstawicielom pracowników spółki dokonującej operacji transgranicznej lub, w przypadku braku takich przedstawicieli, samym pracownikom.
(14) Plan operacji transgranicznej, oferta wynagrodzenia w formie pieniężnej proponowana przez spółkę dla tych wspólników, którzy chcą wyjść ze spółki, oraz, w stosownych przypadkach, stosunek wymiany udziałów lub akcji, w tym kwota jakiegokolwiek uzupełniającego świadczenia pieniężnego ujętego w planie, powinny zostać zbadane przez niezależnego od spółki biegłego. W odniesieniu do niezależności biegłego państwa członkowskie powinny uwzględniać wymogi określone w art. 22 i 22b dyrektywy 2006/43/WE 8 Parlamentu Europejskiego i Rady.
(15) Informacje ujawniane przez spółkę powinny być wyczerpujące i powinny umożliwiać zainteresowanym podmiotom dokonanie oceny skutków planowanej operacji transgranicznej. Jednak spółki nie powinny być zobowiązane do ujawniania informacji poufnych, których ujawnienie byłoby szkodliwe dla ich pozycji biznesowej zgodnie z prawem unijnym lub krajowym. Takie nieujawnianie nie powinno naruszać innych wymogów przewidzianych w niniejszej dyrektywie.
(16) Na podstawie planu i sprawozdań zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie spółki lub spółek powinno podjąć decyzję o zatwierdzeniu bądź odmowie zatwierdzenia tego planu oraz o koniecznych zmianach dokumentów założycielskich, w tym statutu. Ważne jest, aby wymagana większość w głosowaniu była wystarczająca, żeby zapewnić podjęcie decyzji zdecydowaną większością. Ponadto wspólnicy powinni również mieć prawo głosu w sprawie warunków uczestnictwa pracowników, jeżeli to prawo zastrzegli na zgromadzeniu wspólników lub walnym zgromadzeniu.
(17) Zostało stwierdzone, że brak harmonizacji zabezpieczeń dla wspólników stanowi przeszkodę dla operacji transgranicznych. Spółki i ich wspólnicy mają do czynienia z wieloma różnymi formami ochrony, co prowadzi do złożoności i niepewności prawnej. Wspólnikom należy więc zapewnić ten sam minimalny poziom ochrony bez względu na to, w którym państwie członkowskim znajduje się spółka. Państwa członkowskie powinny zatem mieć możliwość utrzymania w mocy lub wprowadzenia dodatkowych zasad ochrony dla wspólników, o ile nie są one sprzeczne z zasadami przewidzianymi w niniejszej dyrektywie lub ze swobodą przedsiębiorczości. Indywidualne prawa wspólników do informacji powinny pozostać niezmienione.
(18) W wyniku operacji transgranicznej wspólnicy często mają do czynienia z sytuacją, w której prawo mające zastosowanie do ich praw zmienia się, ponieważ stali się oni wspólnikami spółki podlegającej prawu państwa członkowskiego innego niż państwo członkowskie, którego prawo miało zastosowanie do spółki przed przeprowadzeniem operacji. Państwa członkowskie powinny zatem zapewnić wspólnikom posiadającym udziały lub akcje z prawem głosu, którzy głosowali przeciwko zatwierdzeniu planu, co najmniej prawo wyjścia ze spółki i otrzymania wynagrodzenia za udziały lub akcje w kapitale o wartości równej wartości ich udziałów lub akcji. Państwa członkowskie powinny jednak mieć możliwość podjęcia decyzji o zaoferowaniu tego prawa również innym wspólnikom, na przykład wspólnikom posiadającym udziały lub akcje bez prawa głosu lub wspólnikom, którzy w wyniku podziału transgranicznego uzyskaliby udziały lub akcje w spółce przejmującej w proporcjach innych niż te, które posiadali przed operacją, lub wspólnikom, w przypadku których nie nastąpiłaby zmiana prawa właściwego, ale ich niektóre prawa uległyby zmianie w wyniku operacji. Niniejsza dyrektywa nie powinna mieć wpływu na krajowe przepisy dotyczące ważności umów sprzedaży i przekazywania udziałów lub akcji w spółkach ani na szczególne wymogi dotyczące formy prawnej. Państwa członkowskie powinny na przykład mieć możliwość wymagania sporządzenia aktu notarialnego lub potwierdzenia podpisów.
(19) Spółki powinny być w stanie oszacować, w możliwym zakresie, koszty związane z operacją transgraniczną. W związku z tym wspólnicy powinni być zobowiązani do poinformowania spółki, czy zamierzają skorzystać z prawa do zbycia swoich udziałów lub akcji. Wymóg ten powinien pozostawać bez uszczerbku dla jakichkolwiek wymogów formalnych określonych w prawie krajowym. Od wspólników można również wymagać, by wskazali wraz z tym oświadczeniem lub w określonym terminie, czy mają zamiar zakwestionować proponowane wynagrodzenie i zażądać dodatkowego wynagrodzenia.
(20) Obliczenie oferty wynagrodzenia powinno opierać się na ogólnie przyjętych metodach wyceny. Wspólnicy powinni mieć prawo do zakwestionowania obliczeń i adekwatności wynagrodzenia przed właściwym organem administracyjnym lub sądowym lub organem upoważnionym na mocy prawa krajowego, w tym trybunałami arbitrażowymi. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość ustalenia, że wspólnicy, którzy poinformują o decyzji o skorzystaniu z prawa do zbycia swoich udziałów lub akcji, są uprawnieni do przystąpienia do takiego postępowania. Państwa członkowskie powinny mieć również możliwość określenia w prawie krajowym terminów na przystąpienie do tego postępowania.
(21) W przypadku połączenia lub podziału transgranicznego wspólnicy, którzy nie mieli prawa wyjścia lub nie korzystali z niego, powinni mieć jednak prawo do zakwestionowania stosunku wymiany udziałów lub akcji. Przy ocenie adekwatności stosunku wymiany udziałów lub akcji właściwy organ administracyjny lub sądowy lub organ upoważniony na mocy prawa krajowego powinien również uwzględnić kwotę uzupełniającego świadczenia pieniężnego ujętego w planie.
(22) Operacja transgraniczna może wpłynąć na roszczenia dawnych wierzycieli spółki lub spółek dokonujących tej operacji, jeżeli spółka, która odpowiada za długi, podlega w następstwie tej operacji prawu innego państwa członkowskiego. Obecnie przepisy dotyczące ochrony wierzycieli różnią się w poszczególnych państwach członkowskich, co dodatkowo znacząco komplikuje proces operacji transgranicznej i prowadzi do niepewności zarówno dla zainteresowanych spółek, jak i dla ich wierzycieli w odniesieniu do zaspokojenia ich roszczenia.
(23) W celu zapewnienia, aby wierzyciele mieli odpowiednią ochronę, w przypadkach gdy nie są oni zadowoleni z ochrony udzielonej przez spółkę w planie i nie mogą znaleźć zadowalającego rozwiązania ze spółką, wierzyciele, którzy powiadomili wcześniej spółkę, powinni mieć możliwość zwrócenia się o ustanowienie zabezpieczenia do odpowiedniego organu. Przy ocenie takich zabezpieczeń właściwy organ powinien uwzględnić, czy roszczenie wierzyciela wobec spółki lub strony trzeciej ma co najmniej równoważną wartość i co najmniej współmierną jakość kredytową, jak przed operacją transgraniczną i czy roszczenia można dochodzić w ramach tej samej jurysdykcji.
(24) Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby wierzyciele, którzy nawiązali stosunki ze spółką zanim spółka podała do wiadomości publicznej swój zamiar przeprowadzenia operacji transgranicznej mieli odpowiednią ochronę. Po ujawnieniu planu wierzyciele powinni mieć możliwość uwzględnienia potencjalnego wpływu zmiany jurysdykcji i prawa właściwego w wyniku przekształcenia transgranicznego. Wierzycielami, którzy mają zostać objęci ochroną, mogą być również obecni i byli pracownicy ze zgromadzonymi pracowniczymi nieprzepadalnymi uprawnieniami emerytalnymi i osoby otrzymujące świadczenia z pracowniczych programów emerytalnych. Oprócz ogólnych przepisów określonych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 9 państwa członkowskie powinny postanowić, że tacy wierzyciele będą mieli prawo zgłoszenia roszczenia w państwie członkowskim wyjścia przez okres dwóch lat od daty, z którą przekształcenie transgraniczne stało się skuteczne. Dwuletni okres ochronny przewidziany w niniejszej dyrektywie w odniesieniu do jurysdykcji, do której mogą zwracać się wierzyciele, których wierzytelności poprzedzają ujawnienie planu przekształcenia transgranicznego, powinien pozostawać bez uszczerbku dla prawa krajowego określającego termin przedawnienia roszczeń.
(25) Ponadto w celu ochrony wierzycieli przed ryzykiem niewypłacalności po przeprowadzeniu operacji transgranicznej państwa członkowskie powinny mieć możliwość zażądania od spółki lub spółek złożenia oświadczenia o wypłacalności, stwierdzającego, że nie są im znane jakiekolwiek powody, dla których spółka lub spółki powstające w wyniku operacji transgranicznej mogłyby nie mieć zdolności do wywiązania się ze swoich zobowiązań. W takim przypadku państwa członkowskie powinny mieć możliwość pociągnięcia członków organu zarządzającego do osobistej odpowiedzialności za rzetelność oświadczenia. Ponieważ w poszczególnych państwach członkowskich istnieją różne tradycje prawne w odniesieniu do oświadczeń o wypłacalności i ich możliwych konsekwencji, to do państw członkowskich powinno należeć decydowanie o odpowiednich konsekwencjach za składanie niedokładnych lub wprowadzających w błąd oświadczeń, a także o skutecznych i proporcjonalnych sankcjach i odpowiedzialności zgodnie z prawem Unii.
(26) Ważne jest, by zapewnić pełne przestrzeganie praw pracowników do informacji i konsultacji w kontekście operacji transgranicznych. Informowanie pracowników i konsultacje z pracownikami w kontekście operacji transgranicznych należy prowadzić zgodnie z ramami prawnymi przewidzianymi w dyrektywie 2002/14/WE, oraz, w stosownych przypadkach dotyczących przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym lub grup przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym, zgodnie z dyrektywą 2009/38/WE, a także, w przypadku gdy połączenie transgraniczne lub podział transgraniczny uznaje się za przejęcie przedsiębiorstwa w rozumieniu dyrektywy Rady 2001/23/WE 10 , zgodnie z dyrektywą Rady 2001/23/WE. Niniejsza dyrektywa nie ma wpływu na dyrektywę Rady 98/59/WE 11 , dyrektywę 2001/23/WE, dyrektywę 2002/14/WE ani na dyrektywę 2009/38/WE. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że niniejsza dyrektywa ustanawia zharmonizowaną procedurę dla operacji transgranicznych, należy w szczególności określić ramy czasowe, w których powinno się informować pracowników i konsultować się z nimi w związku z operacją transgraniczną.
(27) Przedstawiciele pracowników, o których mowa w prawie krajowym lub, w stosownych przypadkach, zgodnie z praktyką krajową, powinni również obejmować odpowiednie podmioty ustanowione zgodnie z prawem Unii, takie jak europejska rada zakładowa utworzona zgodnie z dyrektywą 2009/38/WE oraz organ przedstawicielski ustanowiony zgodnie z dyrektywą Rady 2001/86/WE 12 .
(28) Państwa członkowskie powinny zapewnić, by przedstawiciele pracowników, w toku wykonywania przez nich funkcji, mieli zapewnioną odpowiednią ochronę i odpowiednie gwarancje zgodnie z art. 7 dyrektywy 2002/14/WE, co umożliwi im właściwe wykonywanie powierzonych im obowiązków.
(29) W celu dokonania analizy sprawozdania dla pracowników spółka przeprowadzająca operację transgraniczną powinna zapewnić przedstawicielom pracowników niezbędne zasoby, aby umożliwić im właściwe korzystanie z praw wynikających z niniejszej dyrektywy.
(30) W celu zapewnienia, aby w wyniku operacji transgranicznej nie nastąpiło nieuzasadnione naruszenie prawa uczestnictwa pracowników, w przypadku gdy spółka dokonująca operacji transgranicznej działa w ramach systemu uczestnictwa pracowników, spółka lub spółki powstałe w wyniku operacji transgranicznej powinny zostać zobowiązane do przyjęcia formy prawnej umożliwiającej korzystanie z prawa uczestnictwa, w tym dzięki obecności przedstawicieli pracowników we właściwym organie zarządzającym lub nadzorczym spółki lub spółek. Ponadto w takim przypadku, jeżeli odbywają się negocjacje prowadzone w dobrej wierze pomiędzy spółką a jej pracownikami, powinny być one prowadzone zgodnie z procedurą przewidzianą w dyrektywie 2001/86/WE, w celu znalezienia polubownego rozwiązania godzącego prawo spółki do operacji transgranicznej z prawem pracowników do uczestnictwa. W wyniku takich negocjacji należy zastosować uzgodnione i odpowiadające stronom rozwiązanie albo, w braku porozumienia, odpowiednio standardowe zasady określone w załączniku do dyrektywy 2001/86/WE. W celu ochrony uzgodnionego rozwiązania bądź zastosowania standardowych zasad w okresie czterech lat spółka nie powinna mieć możliwości zniesienia prawa uczestnictwa poprzez przeprowadzanie kolejnych krajowych lub transgranicznych przekształceń, połączeń lub podziałów.
(31) Aby zapobiec obchodzeniu prawa uczestnictwa pracowników poprzez operację transgraniczną, w przypadku gdy spółka lub spółki przeprowadzające operacje transgraniczną są zarejestrowane w państwie członkowskim, które przewiduje prawo uczestnictwa pracowników, nie powinna ona mieć możliwości dokonania operacji transgranicznej bez uprzedniego przeprowadzenia negocjacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, jeżeli średnia liczba pracowników zatrudnionych przez tę spółkę jest równa czterem piątym krajowego progu uczestnictwa pracowników.
(32) Udział wszystkich zainteresowanych podmiotów w operacjach transgranicznych, w szczególności udział pracowników, przyczynia się do długoterminowego i zrównoważonego podejścia spółek na rynku wewnętrznym. W tym kontekście ważną rolę odgrywają ochrona i promowanie praw pracowników do uczestnictwa w zarządzie spółki, w szczególności w przypadku, gdy spółka przenosi się lub restrukturyzuje na poziomie transgranicznym. W związku z tym pomyślne zakończenie negocjacji w sprawie praw uczestnictwa w kontekście operacji transgranicznych ma zasadnicze znaczenie i powinno być wspierane.
(33) W celu zapewnienia właściwego podziału zadań między państwa członkowskie oraz skutecznej i wydajnej kontroli ex ante operacji transgranicznych, właściwe organy państw członkowskich spółki lub spółek przeprowadzających operację transgraniczną powinny być uprawnione do wydania zaświadczenia potwierdzającego dopuszczalność przekształcenia, połączenia lub podziału (zwanego dalej "zaświadczeniem potwierdzającym dopuszczalność operacji"). właściwe organy państw członkowskich spółki bądź spółek powstających w wyniku operacji transgranicznej nie powinny mieć możliwości zatwierdzenia operacji transgranicznej bez takiego zaświadczenia.
(34) W celu wydania zaświadczenia potwierdzającego dopuszczalność operacji państwa członkowskie spółki lub spółek przeprowadzających operację transgraniczną powinny wyznaczyć, zgodnie z prawem krajowym, organ lub organy właściwe do kontroli zgodności danej operacji z prawem. Właściwym organem mogą być: sądy, notariusze lub inne organy, organ podatkowy lub urząd regulacji usług finansowych. Jeżeli istnieje więcej niż jeden właściwy organ, spółka powinna mieć możliwość złożenia wniosku o zaświadczenie potwierdzające dopuszczalność operacji do jednego właściwego wyznaczonego przez państwa członkowskie organu, który powinien koordynować swoje działania z innymi właściwymi organami. Właściwy organ powinien dokonać oceny zgodności ze wszystkimi stosownymi warunkami i należytego dopełnienia wszystkich procedur i formalności w tym państwie członkowskim oraz powinny podjąć decyzję w sprawie wydania zaświadczenia potwierdzającego dopuszczalność operacji w terminie trzech miesięcy od złożenia wniosku przez spółkę, chyba że mają poważne wątpliwości wskazujące na to, że operacja transgraniczna służy popełnieniu nadużycia lub oszustwa prowadzącego lub mającego prowadzić do uchylenia się od prawa unijnego lub krajowego lub do jego obejścia lub do celów przestępczych, a ocena wymaga rozważenia dodatkowych informacji lub przeprowadzenia dodatkowych czynności wyjaśniających.
(35) W pewnych okolicznościach prawo spółek do przeprowadzenia operacji transgranicznej może być wykorzystywane do popełniania nadużyć lub oszustw, takich jak obchodzenie praw pracowników, płatności z tytułu zabezpieczenia społecznego lub obowiązków podatkowych, lub do celów przestępczych. W szczególności należy przeciwdziałać spółkom "przykrywkom" tworzonym w celu uniknięcia, obejścia lub naruszenia przepisów unijnych lub krajowych. Jeżeli w trakcie kontroli zgodności z prawem operacji transgranicznej właściwy organ dowiedział się, również w drodze konsultacji z właściwymi organami, że operacja transgraniczna służy popełnieniu nadużycia lub oszustwa prowadzącego lub mającego prowadzić do uchylenia się od prawa unijnego lub krajowego lub do jego obejścia lub do celów przestępczych, nie powinien wydać zaświadczenia potwierdzającego dopuszczalność operacji. Odpowiednia procedura, w tym ocena, powinna być przeprowadzana zgodnie z prawem krajowym. W takim przypadku właściwy organ powinien mieć możliwość przedłużenia oceny o maksymalnie trzy miesiące.
(36) W przypadku gdy właściwy organ ma poważne wątpliwości wskazujące na to, że operacja transgraniczna jest dokonywana do celów nadużyć lub oszustw, ocena powinna uwzględniać wszystkie istotne fakty i okoliczności oraz uwzględniać, w stosownych przypadkach, co najmniej orientacyjne czynniki odnoszące się do cech przedsiębiorstwa w państwie członkowskim, w którym spółka lub spółki mają być zarejestrowane po operacji transgranicznej, w tym cel operacji, sektor, inwestycję, obrót netto i zyski lub straty, liczbę pracowników, strukturę bilansu, rezydencję podatkową, aktywa i ich lokalizacja, wyposażenie, beneficjentów rzeczywistych spółki, zwyczajowe miejsca pracy pracowników i określonych grup pracowników, miejsce, w którym składki na ubezpieczenie społeczne są należne, liczbę pracowników oddelegowanych w roku poprzedzającym operację transgraniczną w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 13 oraz dyrektywy 96/71/WE 14 Parlamentu Europejskiego i Rady, liczbę pracowników pracujących jednocześnie w więcej niż jednym państwie członkowskim w rozumieniu rozporządzenia (WE) nr 883/2004, a także ryzyko handlowe przyjęte przez spółkę lub spółki przed operacją transgraniczną i po jej zakończeniu.
W ocenie należy również wziąć pod uwagę odnośne fakty i okoliczności związane z prawami uczestnictwa pracowników, w szczególności w odniesieniu do negocjacji w sprawie takich praw, jeżeli negocjacje te zostały uruchomione przez osiągnięcie czterech piątych mającego zastosowanie krajowego progu uczestnictwa. Wszystkie te elementy powinny być jedynie postrzegane jako orientacyjne wskaźniki w ramach oceny całościowej, dlatego też nie powinny być rozpatrywane osobno. Właściwy organ może uznać okoliczność, że operacja transgraniczna prowadziłaby do posiadania miejsca rzeczywistego zarządzania lub działalności gospodarczej spółki w państwie członkowskim, w którym spółka lub spółki mają być zarejestrowane po operacji transgranicznej, za wskazujący na brak okoliczności prowadzących do nadużyć lub oszustw.
(37) Właściwy organ powinien mieć również możliwość uzyskania od spółki dokonującej operacji transgranicznej lub od innych właściwych organów, w tym organów państwa członkowskiego przeznaczenia, wszelkich istotnych informacji i dokumentów w celu przeprowadzenia kontroli zgodności z prawem operacji transgranicznej w ramach procedur określonych w prawie krajowym. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość określenia możliwych konsekwencji procedur zainicjowanych przez wspólników i wierzycieli zgodnie z niniejszą dyrektywą dla wydania zaświadczenia potwierdzającego dopuszczalność operacji.
(38) Podczas oceny wymaganej do uzyskania zaświadczenia potwierdzającego dopuszczalność operacji właściwy organ powinien mieć możliwość odwołania się do niezależnego biegłego. Państwa członkowskie powinny ustanowić przepisy zapewniające, aby biegły lub osoba prawna, w imieniu której biegły występuje, byli niezależni od spółki ubiegającej się o zaświadczenie potwierdzające dopuszczalność operacji. Biegły powinien być wyznaczany przez właściwy organ i nie powinien mieć żadnych przeszłych lub obecnych powiązań z daną spółką, które mogłyby mieć wpływ na niezależność biegłego.
(39) W celu zapewnienia, by spółka przeprowadzająca operację transgraniczną nie działała na szkodę wierzycieli, właściwy organ powinien mieć możliwość sprawdzenia w szczególności, czy spółka wypełniła swoje zobowiązania wobec wierzycieli publicznych i czy wszelkie istniejące zobowiązania są w wystarczającym stopniu zabezpieczone. W szczególności właściwy organ powinien mieć również możliwość sprawdzenia, czy spółka jest objęta toczącym się postępowaniem sądowym dotyczącym na przykład naruszenia prawa socjalnego, prawa pracy lub prawa ochrony środowiska, które to postępowanie może skutkować nałożeniem na spółkę dalszych obowiązków, w tym wobec obywateli i podmiotów prywatnych.
(40) Państwa członkowskie powinny przewidzieć zabezpieczenia proceduralne zgodne z ogólnymi zasadami dostępu do wymiaru sprawiedliwości, w tym możliwość przeglądu decyzji właściwych organów w postępowaniach dotyczących operacji transgranicznych, możliwość opóźnienia terminu, w jakim zaświadczenie staje się skuteczne, by pozwolić stronom na wniesienie skargi do właściwego sądu, oraz możliwość zapewnienia im, w stosownych przypadkach, środków tymczasowych.
(41) Państwa członkowskie powinny zapewnić, by niektórych kroków proceduralnych, a mianowicie ujawnienia planu, wniosku o wydanie zaświadczenia potwierdzającego dopuszczalność operacji, a także przedstawienia wszelkich informacji i dokumentów do celów kontroli zgodności z prawem operacji transgranicznej przez państwo członkowskie przeznaczenia, można było dopełnić w całości za pośrednictwem internetu, bez konieczności osobistego stawiennictwa wnioskodawców przed właściwym organem w państwach członkowskich. W stosownych przypadkach zastosowanie powinny mieć przepisy dotyczące korzystania z narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek, w tym odpowiednie zabezpieczenia. Właściwy organ powinien mieć możliwość otrzymania wniosku o wydanie zaświadczenia potwierdzającego dopuszczalność operacji przez internet, włącznie z przedłożeniem wszelkich informacji i dokumentów, o ile w drodze wyjątku nie jest to dla właściwego organu możliwe ze względów technicznych.
(42) Aby obniżyć koszty oraz skrócić procedury i zmniejszyć obciążenia administracyjne dla spółek, państwa członkowskie powinny stosować zasadę jednorazowości w dziedzinie prawa spółek, co oznacza, że od spółek nie wymaga się przedkładania tych samych informacji więcej niż jednemu organowi publicznemu. Przykładowo spółki nie powinny być zobowiązane do przekazywania tych samych informacji jednocześnie do rejestru krajowego i do biuletynu krajowego.
(43) W celu zapewnienia odpowiedniego poziomu przejrzystości oraz wykorzystywania narzędzi i procesów cyfrowych wymiana zaświadczeń potwierdzających dopuszczalność operacji wydawanych przez właściwe organy w poszczególnych państwach członkowskich powinna odbywać się za pośrednictwem systemu integracji rejestrów i powinna być udostępniana publicznie. Zgodnie z ogólną zasadą leżącą u podstaw dyrektywy (UE) 2017/1132 taka wymiana informacji powinna być zawsze bezpłatna.
(44) Transgraniczne przekształcenie pociąga za sobą zmianę formy prawnej spółki bez utraty osobowości prawnej przez tę spółkę. Jednak ani przekształcenie transgraniczne, ani połączenie transgraniczne lub podział transgraniczny nie powinny prowadzić do obchodzenia wymogów dotyczących rejestracji spółki w państwie członkowskim, w którym spółka ma być zarejestrowana po tej operacji. Spółka powinna w pełni przestrzegać wymogu posiadania siedziby zarządu w państwie członkowskim przeznaczenia oraz wymogów związanych z zakazem pełnienia funkcji kierowniczych. Jednak, w przypadku przekształceń transgranicznych, stosowanie takich warunków przez państwo członkowskie przeznaczenia nie powinno mieć wpływu na ciągłość osobowości prawnej spółki przekształconej.
(45) Po otrzymaniu zaświadczenia potwierdzającego dopuszczalność operacji oraz po sprawdzeniu, czy spełnione zostały wymogi prawne państwa członkowskiego, w którym spółka ma być zarejestrowana po przeprowadzeniu operacji transgranicznej, w tym ewentualnej kontroli, czy operacja transgraniczna nie stanowi obejścia prawa unijnego lub krajowego, właściwe organy powinny wpisać spółkę do rejestru tego państwa. Dopiero po tej rejestracji właściwy organ dawnego państwa członkowskiego spółki lub spółek przeprowadzających operację transgraniczną powinien wykreślić spółkę ze swojego rejestru. Właściwe organy państwa członkowskiego, w którym spółka ma być zarejestrowana po operacji transgranicznej, nie powinny mieć możliwości zakwestionowania informacji zawartych w zaświadczeniu potwierdzającym dopuszczalność operacji.
(46) Aby zwiększyć przejrzystość operacji transgranicznych, ważne jest, aby rejestry odnośnych państw członkowskich zawierały niezbędne informacje z innych rejestrów dotyczące spółek uczestniczących w tych operacjach transgranicznych, aby móc śledzić historię tych spółek. W szczególności dokumentacja dotycząca spółki w rejestrze, w którym była ona zarejestrowana przed operacją transgraniczną, powinna zawierać nowy numer wpisu spółki do rejestru, przyznany tej spółce po operacji transgranicznej. Analogicznie dokumentacja dotycząca spółki w rejestrze, w którym została ona zarejestrowana po operacji transgranicznej, powinna zawierać początkowy numer wpisu spółki do rejestru, przyznany jej przed operacją transgraniczną.
(47) W wyniku przekształcenia transgranicznego spółka powstała w wyniku przekształcenia (zwana dalej "spółką przekształconą") powinna zachować swoją osobowość prawną, aktywa i pasywa oraz wszelkie swoje prawa i obowiązki, w tym prawa i obowiązki wynikające z umów, działań lub zaniechań. W szczególności, spółka przekształcona powinna przestrzegać praw i obowiązków wynikających z umów o pracę lub stosunków pracy, w tym praw i obowiązków wynikających z układów zbiorowych.
(48) W wyniku połączenia transgranicznego aktywa i pasywa oraz wszystkie prawa i obowiązki, w tym prawa i obowiązki wynikające z umów, działań lub zaniechań, powinny zostać przekazane spółce przejmującej lub nowej spółce, a członkowie łączących się spółek, którzy nie korzystają z prawa do wyjścia, powinni zostać odpowiednio wspólnikami spółki przejmującej lub nowej spółki. W szczególności spółka przejmująca lub nowa spółka powinna przestrzegać praw i obowiązków wynikających z umów o pracę lub stosunków pracy, w tym praw i obowiązków wynikających z układów zbiorowych.
(49) W wyniku podziału transgranicznego aktywa i pasywa oraz wszystkie prawa i obowiązki, w tym prawa i obowiązki wynikające z umów, działań lub zaniechań powinny zostać przekazane spółkom przejmującym zgodnie z przydziałem określonym w planie podziału, a wspólnicy spółki dzielonej, którzy nie korzystają z prawa do wyjścia, powinni stać się wspólnikami spółek przejmujących, pozostać wspólnikami spółki dzielonej lub stać się wspólnikami obu tych spółek. W szczególności spółki przejmujące powinny przestrzegać praw i obowiązków wynikających z umów o pracę lub stosunków pracy, w tym praw i obowiązków wynikających z układów zbiorowych.
(50) Aby zagwarantować pewność prawa, niemożliwe powinno być stwierdzenie nieważności operacji transgranicznej, która stała się skuteczna zgodnie z procedurą ustanowioną w niniejszej dyrektywie. Takie ograniczenie powinno pozostawać bez uszczerbku dla uprawnień państw członkowskich, między innymi w odniesieniu do prawa karnego, zapobiegania i przeciwdziałania przypadkom finansowania terroryzmu, prawa socjalnego, opodatkowania i egzekwowania prawa zgodnie z prawem krajowym, w szczególności w przypadku, gdy właściwe organy lub inne odpowiednie organy ustalą, zwłaszcza w oparciu o nowe istotne informacje, po dniu, w którym operacja transgraniczna stała się skuteczna, że operacja transgraniczna służy popełnieniu nadużycia lub oszustwa prowadzącego lub mającego prowadzić do uchylenia się od prawa unijnego lub krajowego lub do jego obejścia lub do celów przestępczych. W tym kontekście właściwe organy mogłyby również ocenić, czy w latach następujących po operacji transgranicznej został osiągnięty lub przekroczony krajowy próg uczestnictwa pracowników obowiązujący w państwie członkowskim spółki dokonującej operacji transgranicznej.
(51) Jakiekolwiek operacje transgraniczne nie powinny naruszać zobowiązań podatkowych związanych z działalnością spółki przed tą operacją.
(52) W celu zagwarantowania praw pracowników innych niż prawo uczestnictwa niniejsza dyrektywa nie ma wpływu na dyrektywy 98/59/WE, 2001/23/WE, 2002/14/WE i 2009/38/WE. Przepisy krajowe powinny mieć również zastosowanie do spraw nieobjętych zakresem stosowania niniejszej dyrektywy, takich jak podatki lub zabezpieczenie społeczne.
(53) Niniejsza dyrektywa pozostaje bez wpływu na przepisy prawa lub przepisy administracyjne prawa krajowego dotyczące podatków w państwach członkowskich lub w jednostkach ich podziału terytorialnego i administracyjnego, włączając egzekucję przepisów podatkowych w przypadku operacji transgranicznych.
(54) Niniejsza dyrektywa pozostaje bez uszczerbku dla dyrektyw Rady 2009/133/WE 15 , (UE) 2015/2376 16 , (UE) 2016/881 17 , (UE) 2016/1164 18 oraz (UE) 2018/822 19 .
(55) Niniejsza dyrektywa pozostaje bez uszczerbku dla dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 20 , dotyczącej działań w zakresie ryzyka prania pieniędzy i finansowania działalności terrorystycznej, w szczególności dla przewidzianych w niej obowiązków związanych z podejmowaniem środków należytej staranności wobec klienta na podstawie oceny ryzyka oraz z identyfikacją i rejestracją beneficjentów rzeczywistych wszelkich nowo tworzonych podmiotów w danym państwie członkowskim.
(56) Niniejsza dyrektywa nie wpływa na prawo Unii dotyczące przejrzystości i praw akcjonariuszy spółek notowanych na rynku regulowanym ani na przepisy krajowe przyjęte lub wprowadzone na podstawie takich przepisów prawa Unii.
(57) Niniejsza dyrektywa nie wpływa na prawo Unii ani na wydane lub wprowadzone na podstawie takich przepisów prawa Unii przepisy krajowe dotyczące instytucji pośrednictwa kredytowego i innych przedsiębiorstw finansowych.
(58) Ponieważ cele niniejszej dyrektywy, a mianowicie ułatwienie i uregulowanie transgranicznych przekształceń, połączeń i podziałów, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary i skutki działań możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 TUE. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(59) Niniejsza dyrektywa nie narusza praw podstawowych oraz jest zgodna z zasadami uznanymi w szczególności w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej.
(60) Zgodnie ze wspólną deklaracją polityczną państw członkowskich i Komisji z dnia 28 września 2011 r. dotyczącą dokumentów wyjaśniających 21 , państwa członkowskie zobowiązały się do złożenia, w uzasadnionych przypadkach, wraz z powiadomieniem o transpozycji, jednego lub większej liczby dokumentów wyjaśniających związki między elementami dyrektywy a odpowiadającymi im częściami krajowych instrumentów transpozycyjnych. W odniesieniu do niniejszej dyrektywy prawodawca uznaje, że przekazanie takich dokumentów jest uzasadnione.
(61) Komisja powinna przeprowadzić ewaluację niniejszej dyrektywy, w tym ocenę wdrożenia przepisów dotyczących informowania pracowników, konsultacji z pracownikami i uczestnictwa pracowników w kontekście operacji transgranicznych. Ewaluacja powinna mieć ona w szczególności na celu ocenę operacji transgranicznych, w przypadku których negocjacje w sprawie uczestnictwa pracowników zostały uruchomione przez cztery piąte mającego zastosowanie progu uczestnictwa, oraz sprawdzenie, czy te spółki - po przeprowadzeniu operacji transgranicznej - osiągnęły lub przekroczyły próg uczestnictwa pracowników obowiązujący w państwie członkowskim spółki, która przeprowadziła operację transgraniczną. Zgodnie z pkt 22 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 22 (zwanego dalej porozumieniem międzyinstytucjonalnym) ewaluacja ta powinna uwzględniać pięć kryteriów: skuteczność, efektywność, odpowiedniość, spójność i wartość dodaną oraz powinna stanowić podstawę do oceny skutków wprowadzenia możliwych dalszych środków.
(62) Należy zebrać informacje potrzebne do oceny działania przepisów niniejszej dyrektywy w odniesieniu do zakładanych celów, a także aby stworzyć podstawy do ewaluacji dyrektywy (UE) 2017/1132 zgodnie z pkt 22 Porozumienia międzyinstytucjonalnego
(63) Należy zatem odpowiednio zmienić dyrektywę (UE) 2017/1132,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
| W imieniu Parlamentu Europejskiego | W imieniu Rady |
| Przewodniczący | Przewodniczący |
| D.M. SASSOLI | T. TUPPURAINEN |