Art. 8. - Obowiązek oszczędności energii - Dyrektywa 2023/1791 w sprawie efektywności energetycznej oraz zmieniająca rozporządzenie (UE) 2023/955 (wersja przekształcona)

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2023.231.1

Akt obowiązujący

Wersja od: 20 września 2023 r. do: 4 sierpnia 2026 r.

Artykuł  8

Obowiązek oszczędności energii

1. Państwa członkowskie muszą osiągnąć skumulowane oszczędności końcowego zużycia energii równoważne co najmniej:

a) nowym oszczędnościom w każdym roku od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. w wysokości 1,5 % rocznej wartości wolumenu sprzedaży energii odbiorcom końcowym, uśrednionej dla ostatnich trzech lat poprzedzających dzień 1 stycznia 2013 r. Wolumen sprzedaży energii zużytej w transporcie może być częściowo lub w pełni wyłączony z tego obliczenia;

b) nowym oszczędnościom w każdym roku od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2030 r. w wysokości:

(i) 0,8 % rocznego zużycia energii końcowej od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2023 r., uśrednionego dla ostatnich trzech lat poprzedzających dzień 1 stycznia 2019 r.

(ii) 1,3 % rocznego zużycia energii końcowej od dnia 1 stycznia 2024 r. do dnia 31 grudnia 2025 r., uśrednionego dla ostatnich trzech lat poprzedzających dzień 1 stycznia 2019 r.

(iii) 1,5 % rocznego zużycia energii końcowej od dnia 1 stycznia 2026 r. do dnia 31 grudnia 2027 r., uśrednionego dla ostatnich trzech lat poprzedzających dzień 1 stycznia 2019 r.

(iv) 1,9 % rocznego zużycia energii końcowej od dnia 1 stycznia 2028 r. do dnia 31 grudnia 2030 r., uśrednionego dla ostatnich trzech lat poprzedzających dzień 1 stycznia 2019 r.

W drodze odstępstwa od akapitu pierwszego lit. b) ppkt (i) Cypr i Malta muszą osiągnąć nowe oszczędności w każdym roku od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. równoważne 0,24% rocznego zużycia energii końcowej, uśrednionego dla ostatnich trzech lat przed dniem 1 stycznia 2019 r.

W drodze odstępstwa od akapitu pierwszego lit. b) ppkt (ii), (iii) i (iv) Cypr i Malta muszą osiągnąć nowe oszczędności w każdym roku od dnia 1 stycznia 2024 r. do dnia 31 grudnia 2030 r. równoważne 0,45% rocznego zużycia energii końcowej, uśrednionego dla ostatnich trzech lat poprzedzających dzień 1 stycznia 2019 r.

Państwa członkowskie decydują, w jaki sposób rozłożyć obliczoną wielkość nowych oszczędności w każdym okresie, o którym mowa w akapicie pierwszym lit. a) i b), pod warunkiem że na koniec każdego okresu objętego obowiązkiem osiągnięte zostają wymagane całkowite skumulowane oszczędności końcowego zużycia energii ogółem.

Państwa członkowskie muszą nadal realizować nowe roczne oszczędności zgodnie ze wskaźnikiem oszczędności określonym w akapicie pierwszym lit. b) ppkt (iv) dla dziesięcioletnich okresów po 2030 r.

2. Państwa członkowskie muszą osiągnąć wymaganą wielkość oszczędności wynikającą z ust. 1 niniejszego artykułu poprzez ustanowienie systemu zobowiązującego do efektywności energetycznej, o którym mowa w art. 9, albo poprzez przyjęcie alternatywnych środków z dziedziny polityki, o których mowa w art. 10. Państwa członkowskie mogą łączyć system zobowiązujący do efektywności energetycznej z alternatywnymi środkami z dziedziny polityki. Państwa członkowskie zapewniają, aby oszczędności energii wynikające ze środków z dziedziny polityki, o których mowa w art. 9 i 10 oraz w art. 30 ust. 14, obliczane były zgodnie z załącznikiem V.

3. Państwa członkowskie wdrażają systemy zobowiązujące do efektywności energetycznej, alternatywne środki z dziedziny polityki lub połączenie obu tych systemów, lub programy lub środki finansowane w ramach krajowego funduszu efektywności energetycznej, na zasadzie priorytetu m.in. wśród osób dotkniętych ubóstwem energetycznym, odbiorców wrażliwych, osób w gospodarstwach domowych o niskich dochodach oraz, w stosownych przypadkach, osób zajmujących mieszkania socjalne. Państwa członkowskie zapewniają, aby środki z dziedziny polityki wdrożone na podstawie niniejszego artykułu nie miały niekorzystnych skutków dla tych osób. W stosownych przypadkach państwa członkowskie w jak najlepszy sposób wykorzystują finansowanie, w tym finansowanie publiczne, instrumenty finansowania ustanowione na poziomie Unii oraz dochody z uprawnień na podstawie art. 24 ust. 3 lit. b) w celu usunięcia niekorzystnych skutków i zapewnienia sprawiedliwej transformacji energetycznej sprzyjającej włączeniu społecznemu.

W celu osiągnięcia oszczędności energii wymaganych na mocy ust. 1 i bez uszczerbku dla rozporządzenia (UE) 2019/943 i dyrektywy (UE) 2019/944, państwa członkowskie w celu opracowania takich środków z dziedziny polityki uwzględniają i propagują rolę społeczności energetycznych działających w zakresie energii odnawialnej i obywatelskich społeczności energetycznych w przyczynianiu się do wdrażania tych środków.

Państwa członkowskie określają i osiągają pewien odsetek wymaganej wielkości skumulowanych oszczędności końcowego zużycia energii wśród osób dotkniętych ubóstwem energetycznym, odbiorców wrażliwych, osób w gospodarstwach domowych o niskich dochodach oraz, w stosownych przypadkach, osób zajmujących mieszkania socjalne. Odsetek ten jest co najmniej równy odsetkowi gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym zgodnie z szacunkami w ramach krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu dokonanymi zgodnie z art. 3 ust. 3 lit. d) rozporządzenia (UE) 2018/1999. W swoich szacunkach odsetka ubóstwa energetycznego zawartych w krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu państwa członkowskie uwzględniają poniższe wskaźniki:

a) niemożność utrzymania odpowiedniej temperatury w mieszkaniu (Eurostat, SILC [ilc_mdes01]);

b) zaległości z zapłatą rachunków za media (Eurostat, SILC, [ilc_mdes07]);

c) całkowitą liczbę osób zajmujących lokal mieszkalny z przeciekającym dachem, wilgotnymi ścianami, podłogami lub fundamentami bądź zmurszałymi ramami okiennymi lub podłogą (Eurostat, SILC [ilc_mdho01]);

d) wskaźnik zagrożenia ubóstwem (badania Eurostatu, SILC i ECHP [ilc_li02]) (punkt graniczny: 60 % mediany ekwiwalentnego dochodu po transferach socjalnych).

Jeżeli dane państwo członkowskie nie zgłosiło odsetka gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym oszacowanego w krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu, odsetek wymaganej wielkości skumulowanych oszczędności końcowego zużycia energii wśród osób dotkniętych ubóstwem energetycznym, odbiorców wrażliwych, osób w gospodarstwach domowych o niskich dochodach oraz, w stosownych przypadkach, osób zajmujących mieszkania socjalne jest co najmniej równy średniej arytmetycznej udziału wskaźników, o których mowa w akapicie trzecim za 2019 r. lub, jeżeli nie są dostępne dla 2019 r., liniowej ekstrapolacji ich wartości za ostatnie trzy lata, które są dostępne.

4. Państwa członkowskie uwzględniają informacje na temat stosowanych wskaźników, średniej arytmetycznej udziałów i rezultatów wdrożenia środków z dziedziny polityki ustanowionych zgodnie z ust. 3 niniejszego artykułu w aktualizacjach swoich zintegrowanych planów krajowych w dziedzinie energii i klimatu przedstawianych zgodnie z art. 14 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2018/1999, w swoich późniejszych zintegrowanych krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu zgłaszanych na podstawie art. 3 i art. 7-12 tego rozporządzenia oraz w powiązanych sprawozdaniach z postępów w dziedzinie energii i klimatu składanych zgodnie z art. 17 tego rozporządzenia.

5. Państwa członkowskie mogą w obliczeniach uwzględnić oszczędności energii, które wynikają ze środków z dziedziny polityki, niezależnie od tego, czy zostały wprowadzone do dnia 31 grudnia 2020 r., czy po tej dacie, pod warunkiem że środki te skutkują nowymi działaniami indywidualnymi podjętymi po dniu 31 grudnia 2020 r. Oszczędności energii osiągnięte w okresie objętym obowiązkiem nie są zaliczane na poczet wymaganych oszczędności energii w poprzednich okresach objętych obowiązkiem określonych w ust. 1.

6. Pod warunkiem że państwa członkowskie spełnią co najmniej swój obowiązek w zakresie skumulowanych oszczędności końcowego zużycia energii, o których mowa w ust. 1 akapit pierwszy lit. b) ppkt (i), mogą one obliczyć wymaganą wielkość oszczędności energii, o której mowa w tej literze, w jeden lub więcej z następujących sposobów:

a) stosując roczny wskaźnik oszczędności w odniesieniu do sprzedaży energii odbiorcom końcowym lub w odniesieniu do zużycia energii końcowej, uśredniony dla ostatnich trzech lat poprzedzających dzień 1 stycznia 2019 r.;

b) wyłączając z podstawy obliczeń, częściowo lub w całości, energię zużytą w transporcie;

c) korzystając z którejkolwiek z opcji określonych w ust. 8.

7. W przypadku gdy państwa członkowskie korzystają z którejkolwiek z możliwości przewidzianych w ust. 6 w zakresie wymaganych oszczędności energii, o których mowa w ust. 1 akapit pierwszy lit. b) ppkt (i), ustalają one:

a) własny roczny wskaźnik oszczędności energii, który będzie stosowany przy obliczaniu ich skumulowanych oszczędności końcowego zużycia energii, zapewniający, aby ostateczna wielkość ich oszczędności energii netto nie była niższa od wielkości oszczędności wymaganej na mocy tej litery;

b) własną podstawę obliczeń, z której można wyłączyć, częściowo lub w całości, energię zużytą w transporcie.

8. Z zastrzeżeniem ust. 9 każde państwo członkowskie może:

a) przeprowadzać obliczenia wymagane na mocy ust. 1 akapit pierwszy lit. a), stosując wartości 1 % w latach 2014 i 2015, 1,25 % w latach 2016 i 2017 oraz 1,5 % w latach 2018, 2019 i 2020;

b) wyłączyć z obliczeń całość lub część wolumenu sprzedaży wykorzystanej energii w odniesieniu do okresu objętego obowiązkiem, o którym mowa w ust. 1 akapit pierwszy lit. a), lub zużytej energii końcowej w odniesieniu do okresu objętego obowiązkiem, o którym mowa w lit. b) ppkt (i) tego akapitu, w ramach działalności przemysłowej wymienionej w załączniku I do dyrektywy 2003/87/WE;

c) zaliczać na poczet wymaganych wielkości oszczędności energii, o których mowa w ust. 1 akapit pierwszy lit. a) i lit. b) ppkt (i), oszczędności energii w sektorach przetwarzania, przesyłu i dystrybucji energii, w tym w efektywnej infrastrukturze ciepłowniczej i chłodniczej, zyskane w wyniku wdrażania wymogów określonych w art. 25 ust. 4, art. 26 ust. 7 lit. a) oraz art. 27 ust. 1, 5-9 i 11. Państwa członkowskie informują Komisję o środkach z dziedziny polityki, które zamierzają przyjąć na podstawie niniejszej litery na okres od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2030 r. w ramach swoich zintegrowanych krajowych planów w zakresie energii i klimatu zgłoszonych zgodnie z art. 3 i art. 7-12. Wpływ tych środków jest obliczany zgodnie z załącznikiem V i ujmowany w tych planach;

d) zaliczać na poczet wymaganych wielkości oszczędności energii oszczędności energii wynikające z działań indywidualnych nowo wdrożonych od dnia 31 grudnia 2008 r., które nadal przynoszą skutki w 2020 r. w odniesieniu do okresu objętego obowiązkiem, o którym mowa w ust. 1 akapit pierwszy lit. a), i po 2020 r. w odniesieniu do okresu objętego obowiązkiem, o którym mowa lit. b) ppkt (i) tego akapitu, oraz które to oszczędności mogą być mierzone i weryfikowane;

e) zaliczać na poczet wymaganych wielkości oszczędności energii oszczędności energii wynikające ze środków z dziedziny polityki - pod warunkiem że można wykazać, że środki te skutkują działaniami indywidualnymi podjętymi od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2020 r., które przynoszą oszczędności po dniu 31 grudnia 2020 r.;

f) wyłączyć z obliczeń dotyczących wymaganych oszczędności energii na podstawie ust. 1 akapit pierwszy lit. a) i lit. b) ppkt (i) 30 % weryfikowalnej ilości energii wytworzonej na własne potrzeby na budynkach lub w budynkach w wyniku środków z dziedziny polityki promujących nowe instalacje technologii energii odnawialnej;

g) zaliczyć na poczet wymaganych oszczędności energii na podstawie ust. 1 akapit pierwszy lit. a) i lit. b) ppkt (i) te oszczędności energii, które przekraczają oszczędności energii wymagane w okresie objętym obowiązkiem od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2020 r., pod warunkiem że oszczędności te wynikają z działań indywidualnych podejmowanych w ramach środków z dziedziny polityki, o których mowa w art. 9 i 10, zgłoszonych przez państwa członkowskie w ich krajowych planach działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii oraz w ich sprawozdaniach z postępów zgodnie z art. 26.

9. Państwa członkowskie oddzielnie stosują opcje wybrane zgodnie z ust. 8 i obliczają ich efekty w odniesieniu do okresu, o którym mowa w ust. 1 akapit pierwszy lit. a) i lit. b) ppkt (i):

a) do obliczania wielkości oszczędności energii wymaganych w okresie objętym obowiązkiem, o którym mowa w ust. 1 akapit pierwszy lit. a), państwa członkowskie mogą korzystać z opcji wymienionych w ust. 8 lit. a)-d). Wszystkie opcje wybrane na podstawie ust. 8 nie przekraczają razem 25 % ilości oszczędności energii, o których mowa w ust. 1 akapit pierwszy lit a);

b) do obliczania wielkości oszczędności energii wymaganych w okresie objętym obowiązkiem, o którym mowa w ust. 1 akapit pierwszy lit. b) ppkt (i), państwa członkowskie mogą korzystać z opcji wymienionych w ust. 8 lit. b)-g), pod warunkiem że działania indywidualne, o których mowa w ust. 8 lit. d), nadal przynoszą weryfikowalne i wymierne skutki po dniu 31 grudnia 2020 r. Wszystkie opcje wybrane na podstawie ust. 8 nie mogą razem prowadzić do zmniejszenia o więcej niż 35 % wielkości oszczędności energii obliczonej zgodnie z ust. 6 i 7.

Niezależnie od tego, czy państwa członkowskie częściowo lub w całości wyłączą z ich podstawy obliczeń energię zużytą w transporcie lub skorzystają z którejkolwiek z opcji wymienionych w ust. 8, zapewniają, aby obliczona wielkość netto nowych oszczędności, którą należy osiągnąć w zużyciu energii końcowej w okresie objętym obowiązkiem, o którym mowa w ust. 1 akapit pierwszy lit. b) ppkt (i), od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2023 r., nie była niższa niż wielkość wynikająca z zastosowania rocznego wskaźnika oszczędności, o których mowa w tej literze.

10. Państwa członkowskie opisują w aktualizacjach swoich zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu przedkładanych na podstawie art. 14 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2018/1999, w swoich późniejszych zintegrowanych krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu zgłaszanych na podstawie art. 3 i art. 7-12 rozporządzenia (UE) 2018/1999 i zgodnie z załącznikiem III do rozporządzenia (UE) 2018/1999 oraz odpowiednich sprawozdaniach z postępów obliczanie wielkości oszczędności energii, którą należy osiągnąć w okresie od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2030 r. i, w stosownych przypadkach, wyjaśniają, w jaki sposób ustalone zostały roczny wskaźnik oszczędności i podstawa obliczeń oraz jakie opcje, o których mowa w ust. 8 niniejszego artykułu, zostały zastosowane i w jakim zakresie.

11. Państwa członkowskie zgłaszają Komisji wielkość wymaganej oszczędności energii, o której mowa w ust. 1 akapit pierwszy lit. b) i w ust. 3 niniejszego artykułu, opis środków z dziedziny polityki, które należy wdrożyć w celu osiągnięcia wymaganej całkowitej wielkości skumulowanej oszczędności końcowego zużycia energii, oraz opis metod obliczania ich wpływu na podstawie załącznika V do niniejszej dyrektywy, w ramach aktualizacji swoich zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu przedkładanych na podstawie art. 14 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2018/1999 oraz w ramach swoich zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu zgłaszanych zgodnie z art. 3 i art. 7-12 rozporządzenia (UE) 2018/1999. Państwa członkowskie korzystają z szablonu sprawozdania przekazanego państwom członkowskim przez Komisję.

12. W przypadku gdy Komisja stwierdza po dokonaniu oceny zintegrowanych krajowych sprawozdań z postępów w dziedzinie energii i klimatu na podstawie art. 29 rozporządzenia (UE) 2018/1999 lub oceny projektu lub ostatecznej aktualizacji ostatnio zgłoszonego zintegrowanego krajowego planu w dziedzinie energii i klimatu przedkładanego na podstawie art. 14 rozporządzenia (UE) 2018/1999 lub oceny kolejnych projektów i ostatecznych zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu zgłaszanych na podstawie art. 3 i art. 7-12 rozporządzenia (UE) 2018/1999, że środki z dziedziny polityki nie zapewniają osiągnięcia wymaganej wielkości skumulowanych oszczędności końcowego zużycia energii na koniec okresu objętego obowiązkiem, Komisja może wystosować zalecenia zgodnie z art. 34 rozporządzenia (UE) 2018/1999 skierowane do państw członkowskich, których środki z dziedziny polityki uznaje za niewystarczające do zapewnienia wypełnienia ich obowiązków w zakresie oszczędności energii.

13. W przypadku gdy państwo członkowskie nie osiągnęło wymaganych skumulowanych oszczędności końcowego zużycia energii na koniec każdego z okresów objętych obowiązkiem określonych w ust. 1, osiąga ono brakujące oszczędności energii dodatkowo oprócz skumulowanych oszczędności końcowego zużycia energii wymaganych do końca kolejnego okresu objętego obowiązkiem.

Natomiast w przypadku gdy na koniec każdego z okresów objętych obowiązkiem określonych w ust. 1 państwo członkowskie osiągnęło wymagane skumulowane oszczędności końcowego zużycia energii ponad wymagany poziom, ma prawo przenieść kwalifikowalną wielkość nieprzekraczającą 10 % takiej nadwyżki na kolejny okres objęty obowiązkiem bez zwiększania docelowego zobowiązania.

14. W aktualizacjach swoich krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu przedkładanych na podstawie art. 14 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2018/1999, w swoich odpowiednich sprawozdaniach z postępów w dziedzinie energii i klimatu składanych na podstawie art. 17 tego rozporządzenia oraz w swoich późniejszych zintegrowanych krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu zgłaszanych na podstawie art. 3 i art. 7-12 tego rozporządzenia państwa członkowskie wykazują, załączając, w stosownych przypadkach, dowody i obliczenia:

a) że w przypadkach gdy ma miejsce nakładanie się oddziaływania różnych środków z dziedziny polityki lub działań indywidualnych, oszczędność energii nie jest zaliczana podwójnie;

b) w jaki sposób oszczędności energii uzyskane na podstawie ust. 1 akapit pierwszy lit. b) niniejszego artykułu przyczyniają się do realizacji ich wkładu krajowego na podstawie art. 4;

c) że środki z dziedziny polityki są ustanawiane w celu wypełnienia ich obowiązku oszczędności energii, opracowywane zgodnie z niniejszym artykułem oraz że środki te są kwalifikowalne i odpowiednie, aby zapewnić osiągnięcie wymaganej wielkości skumulowanych oszczędności końcowego zużycia energii na koniec każdego okresu objętego obowiązkiem.