Decyzja 2018/598 w sprawie udzielenia dalszej pomocy makrofinansowej Gruzji
Dz.U.UE.L.2018.103.8
Akt obowiązującyDECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2018/598
z dnia 18 kwietnia 2018 r.
w sprawie udzielenia dalszej pomocy makrofinansowej Gruzji
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 212 ust. 2,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 1 ,
(1) Stosunki między Unią Europejską (zwaną dalej "Unią") a Gruzją w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa (zwaną dalej "EPS") i Partnerstwa Wschodniego stale się rozwijają. Gruzja przystąpiła do Partnerstwa Wschodniego UE w 2009 r., po czym rozpoczęto negocjacje w sprawie Układu o stowarzyszeniu między UE a Gruzją. Układ ten 2 (zwany dalej "układem"), obejmujący stopniowe wdrażanie pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu (zwanej dalej "DCFTA"), został podpisany w czerwcu 2014 r. i wszedł w życie w dniu 1 lipca 2016 r.
(2) Gruzja nadal znajduje się pod wpływem niekorzystnych warunków zewnętrznych, które - wskutek spadku eksportu i mniejszych przekazów pieniężnych dokonywanych przez emigrantów - przyczyniły się do stosunkowo niskiego wzrostu PKB w 2016 r. Mimo, iż w 2017 r. nastąpiło ożywienie dynamiki regionalnego i globalnego wzrostu gospodarczego, w dalszym ciągu utrzymywać się będą jednak czynniki ryzyka.
(3) Deficyt budżetowy Gruzji utrzymuje się na wysokim poziomie, a relacja długu publicznego do PKB wzrasta. Bilans płatniczy Gruzji jest w dalszym ciągu niestabilny ze względu na bardzo duży deficyt obrotów bieżących oraz wysoki dług zagraniczny. Rezerwy walutowe Gruzji utrzymują się na stałym poziomie w wartościach bezwzględnych, jednak - w obliczu rosnących potrzeb w zakresie rezerw - spadły poniżej poziomu, jaki Międzynarodowy Fundusz Walutowy (zwany dalej "MFW") uznaje za adekwatny. Ponadto Gruzja kontynuuje dostosowywanie się do wymogów DCFTA z Unią.
(4) W tym kontekście w kwietniu 2017 r. władze gruzińskie i MFW osiągnęły porozumienie w sprawie trzyletniego instrumentu rozszerzonego wsparcia finansowego w kwocie 285,3 mln USD na lata 2017-2020. Porozumienie to zatwierdziła Rada Wykonawcza MFW w dniu 12 kwietnia 2017 r. Celem instrumentu rozszerzonego wsparcia finansowego jest wspomaganie programu reform gospodarczych, który pomoże Gruzji zmniejszyć podatność swej gospodarki na zagrożenia, i pobudzanie wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu.
(5) W świetle pozostających do pokrycia potrzeb w zakresie finansowania zewnętrznego Gruzji władze gruzińskie zwróciły się do Unii w czerwcu 2017 r. o udzielenie uzupełniającej pomocy makrofinansowej.
(6) Od czasu konfliktu zbrojnego z Rosją w sierpniu 2008 r. Gruzja skorzystała z dwóch operacji pomocy makrofinansowej zadeklarowanych przez Unię podczas międzynarodowej konferencji darczyńców w Brukseli w październiku 2008 r. Pierwsza z tych operacji, w kwocie 46 mln EUR, całości w formie dotacji, została wdrożona w latach 2009-2010. Druga, ponownie w kwocie 46 mln EUR, połowa w formie dotacji, a połowa w formie pożyczek, została wdrożona w latach 2015-2017. Ponadto Unia udostępniła Gruzji kwotę 610-746 mln EUR w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa na okres 2014-2020, w tym wsparcie budżetowe i pomoc techniczną. Gruzja jest również beneficjentem sąsiedzkiego funduszu inwestycyjnego, którego wkład w projekty w Gruzji w latach 2008-2017 wyniósł około 86 mln EUR.
(7) Jako że Gruzja jest objęta EPS, należy ją uznać za państwo kwalifikujące się do otrzymania pomocy makrofinansowej z Unii.
(8) Pomoc makrofinansowa Unii powinna stanowić instrument finansowy stosowany w sytuacjach wyjątkowych, mający formę niewiązanego i nieukierunkowanego wsparcia bilansu płatniczego, służący zaspokojeniu pilnych potrzeb beneficjenta w zakresie finansowania zewnętrznego; pomoc ta powinna także stanowić podstawę realizacji programu dotyczącego polityki, obejmującego solidne środki dostosowawcze i środki w zakresie reformy strukturalnej, które mają poprawić pozycję bilansu płatniczego w perspektywie krótkoterminowej.
(9) Biorąc pod uwagę fakt, że w bilansie płatniczym Gruzji utrzymuje się znaczna pozostająca do pokrycia luka w finansowaniu zewnętrznym, przekraczająca zasoby udostępnione przez MFW i inne instytucje wielostronne, unijną pomoc makrofinansową dla Gruzji, w obecnych nadzwyczajnych okolicznościach uznaje się za właściwą odpowiedź na wniosek tego państwa o wsparcie stabilizacji gospodarczej, w powiązaniu z programem MFW. Pomoc makrofinansowa Unii stanowiłaby wsparcie dla stabilizacji gospodarczej tego państwa oraz dla programu reform strukturalnych Gruzji, ponieważ uzupełniałaby środki udostępnione w ramach porozumienia finansowego z MFW.
(10) Celem unijnej pomocy makrofinansowej powinno być wspieranie przywrócenia w Gruzji trwałego finansowania zewnętrznego, a tym samym wsparcie jej rozwoju gospodarczego i społecznego.
(11) Ustalenie kwoty pomocy makrofinansowej Unii opiera się na kompleksowej ocenie ilościowej potrzeb Gruzji w zakresie finansowania zewnętrznego, które pozostają do zaspokojenia, i uwzględnia zdolność tego państwa do samofinansowania się, w szczególności z własnych rezerw walutowych. Unijna pomoc makrofinansowa powinna uzupełniać programy i środki udostępniane przez MFW i Bank Światowy. Przy ustalaniu kwoty udzielanej pomocy uwzględnia się również spodziewane wkłady finansowe ze strony darczyńców dwustronnych i wielostronnych oraz potrzebę zapewnienia sprawiedliwego podziału obciążenia między Unią a innymi darczyńcami, a także środki uruchomione wcześniej w Gruzji w ramach innych unijnych instrumentów finansowania zewnętrznego oraz wartość dodaną ogólnego zaangażowania Unii.
(12) W świetle pozostających do zaspokojenia potrzeb Gruzji w zakresie finansowania zewnętrznego, poziomu rozwoju gospodarczego i społecznego tego państwa (mierzonego dochodem na mieszkańca oraz wskaźnikiem ubóstwa), jak również wysokości zadłużenia, część pomocy powinna zostać udzielona w formie dotacji.
(13) Komisja powinna zapewnić zgodność prawną i merytoryczną unijnej pomocy makrofinansowej z głównymi zasadami działań zewnętrznych, które zapisane są w art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej, a także z celami różnych obszarów działań zewnętrznych i innych stosownych polityk Unii, oraz ze środkami podejmowanymi w tym zakresie.
(14) Pomoc makrofinansowa Unii powinna wspierać jej politykę zewnętrzną wobec Gruzji. Służby Komisji i Europejska Służba Działań Zewnętrznych powinny ściśle współpracować przez cały okres udzielania pomocy makrofinansowej w celu koordynowania zewnętrznej polityki Unii i zapewnienia spójności tej polityki.
(15) Pomoc makrofinansowa Unii powinna wspierać zaangażowanie Gruzji w przestrzeganie wartości podzielanych przez to państwo i Unię, w tym demokracji, praworządności, dobrych rządów, poszanowania praw człowieka, zrównoważonego rozwoju i ograniczania ubóstwa, a także jej zaangażowanie w przestrzeganie zasad otwartego, opartego na zasadach i uczciwego handlu.
(16) Warunkiem wstępnym przyznania pomocy makrofinansowej Unii powinno być respektowanie przez Gruzję skutecznych mechanizmów demokratycznych - w tym wielopartyjnego systemu parlamentarnego - i praworządności oraz gwarantowanie poszanowania praw człowieka. Ponadto cele szczegółowe pomocy makrofinansowej Unii powinny polegać na zwiększeniu skuteczności, przejrzystości i rozliczalności systemów zarządzania finansami publicznymi w Gruzji oraz na wspieraniu reform strukturalnych przyczyniających się do trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, tworzenia miejsc pracy i konsolidacji budżetowej. Unijna pomoc makrofinansowa dla Gruzji powinna również obejmować środki wspierające wdrożenie układu o stowarzyszeniu, w tym DCFTA. Aby zapewnić właściwą ocenę celów szczegółowych, należy je określić w sposób możliwy do zweryfikowania i wymierny. Komisja i Europejska Służba Działań Zewnętrznych powinny regularnie monitorować zarówno spełnienie warunków wstępnych, jak i realizację tych celów. Jeżeli warunek wstępny nie zostanie spełniony lub cele nie zostaną zrealizowane lub jeżeli generalnie nie będą przestrzegane cele i zasady układu o stowarzyszeniu, Komisja powinna tymczasowo zawiesić lub anulować wypłatę unijnej pomocy makrofinansowej.
(17) Aby zapewnić skuteczną ochronę interesów finansowych Unii związanych z pomocą makrofinansową Unii, Gruzja powinna wprowadzić stosowne środki w zakresie zapobiegania nadużyciom finansowym, korupcji i wszelkim innym nieprawidłowościom związanym z unijną pomocą makrofinansową oraz w zakresie ich zwalczania. Należy również zapewnić kontrole przeprowadzane przez Komisję i kontrole przeprowadzane przez Trybunał Obrachunkowy.
(18) Przekazanie unijnej pomocy makrofinansowej nie narusza uprawnień Parlamentu Europejskiego i Rady, jako władzy budżetowej.
(19) Kwoty pomocy makrofinansowej udzielanej w formie dotacji oraz kwoty przeznaczone na pomoc makrofinansową w formie pożyczek powinny odpowiadać środkom budżetowym przewidzianym w wieloletnich ramach finansowych.
(20) Unijną pomocą makrofinansową powinna zarządzać Komisja. Aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie możliwość śledzenia wykonania niniejszej decyzji, Komisja powinna regularnie informować wspomniane instytucje o rozwoju sytuacji w związku z pomocą i udostępniać im odpowiednie dokumenty.
(21) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszej decyzji należy przyznać Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 3 .
(22) Unijna pomoc makrofinansowa powinna podlegać warunkom dotyczącym polityki gospodarczej, które mają zostać określone w protokole ustaleń. W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonania i ze względu na skuteczność Komisja powinna być uprawniona do negocjowania takich warunków z władzami Gruzji pod nadzorem komitetu przedstawicieli państw członkowskich zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011. Na mocy tego rozporządzenia procedura doradcza powinna, co do zasady, mieć zastosowanie we wszystkich przypadkach innych niż te określone we wspomnianym rozporządzeniu. Mając na uwadze potencjalnie duży wpływ pomocy w kwocie większej niż 90 mln EUR, w odniesieniu do takich operacji należy stosować procedurę sprawdzającą. Mając na uwadze kwotę pomocy makrofinansowej Unii dla Gruzji, w odniesieniu do przyjęcia protokołu ustaleń oraz do każdego zmniejszenia, zawieszenia lub anulowania pomocy powinna mieć zastosowanie procedura doradcza,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
W imieniu Parlamentu Europejskiego | W imieniu Rady |
A. TAJANI | L. PAVLOVA |
Przewodniczący | Przewodniczący |