Decyzja 2017/1324 w sprawie uczestnictwa Unii w partnerstwie w dziedzinie badań i innowacji w regionie Morza Śródziemnego (PRIMA) podjętym wspólnie przez szereg państw członkowskich
Dz.U.UE.L.2017.185.1
Akt obowiązującyDECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2017/1324
z dnia 4 lipca 2017 r.
w sprawie uczestnictwa Unii w partnerstwie w dziedzinie badań i innowacji w regionie Morza Śródziemnego (PRIMA) podjętym wspólnie przez szereg państw członkowskich
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 185 i art. 188 akapit drugi,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 1 ,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 2 ,
(1) W swoim komunikacie z dnia 3 marca 2010 r., zatytułowanym "Europa 2020 - strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu", Komisja podkreśliła potrzebę stworzenia dogodnych warunków inwestowania w wiedzę i innowacje w celu zapewnienia inteligentnego i trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu w Unii. Zarówno Parlament Europejski, jak i Rada zatwierdziły tę strategię.
(2) W swoich rezolucjach z dnia 28 lipca 2010 r. i dnia 18 grudnia 2013 r. Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uznało prawo do bezpiecznej i czystej wody pitnej oraz urządzeń sanitarnych za prawo człowieka niezbędne do pełnego korzystania z życia. Wezwało również do stopniowej realizacji prawa człowieka do bezpiecznej wody pitnej, podkreślając ważną rolę współpracy międzynarodowej w tym kontekście.
(3) Na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1291/2013 3 ustanowiono program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2014-2020) (zwany dalej "programem »Horyzont 2020«"). Program "Horyzont 2020" ma na celu zwiększenie oddziaływania na badania i innowacje poprzez przyczynienie się do wzmocnienia partnerstw publicznopublicznych, w tym poprzez uczestnictwo Unii w programach prowadzonych przez szereg państw członkowskich, z myślą o zrównoważonym rozwoju.
(4) Partnerstwa publicznopubliczne powinny dążyć do rozwoju ściślejszej synergii, zwiększenia koordynacji i unikania zbędnego powielania unijnych, międzynarodowych, krajowych i regionalnych programów w zakresie badań i innowacji oraz powinny w pełni przestrzegać ogólnych zasad programu "Horyzont 2020", w szczególności zasad dotyczących otwartości i przejrzystości, aby wzmacniać badania i innowacje z myślą o przyczynieniu się do zrównoważonego rozwoju.
(5) Zgodnie z art. 19 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1291/2013 działania w zakresie badań i innowacji prowadzone w ramach partnerstwa w dziedzinie badań i innowacji w regionie Morza Śródziemnego (PRIMA) mają skupiać się wyłącznie na zastosowaniach cywilnych.
(6) W rozporządzeniu (UE) nr 1291/2013 określono, że "bezpieczeństwo żywnościowe, zrównoważone rolnictwo i leśnictwo, badania mórz i wód śródlądowych oraz biogospodarka" oraz "działania w dziedzinie klimatu, środowisko, efektywna gospodarka zasobami i surowce" to dwa priorytetowe wyzwania społeczne, którymi należy zająć się poprzez wsparcie inwestycji w badania i innowacje. W rozporządzeniu (UE) nr 1291/2013 uznano również, że działania w zakresie badań i innowacji mające na celu sprostanie tym wyzwaniom mają być prowadzone na poziomie Unii i poza nim, ze względu na transnarodowy i globalny charakter klimatu i środowiska, ich skalę i złożoność oraz międzynarodowy wymiar łańcucha dostaw żywności i rolnictwa.
(7) W rozporządzeniu (UE) nr 1291/2013 potwierdzono, że współpraca międzynarodowa z państwami trzecimi jest niezbędna, aby skutecznie sprostać wspólnym wyzwaniom. Współpraca międzynarodowa w zakresie badań i innowacji stanowi jeden z kluczowych aspektów globalnych zobowiązań Unii i ma do odegrania ważną rolę w partnerstwie Unii z sąsiadującymi państwami europejskimi. W związku z tym region Morza Śródziemnego ma strategiczne znaczenie dla Unii z punktu widzenia polityki, gospodarki, kultury, nauki oraz środowiska.
(8) Aby zapewnić spójność z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1290/2013 4 , w działaniach wchodzących w zakres stosowania niniejszej decyzji należy przestrzegać praw podstawowych i zasad uznanych w szczególności w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej. Działania takie powinny być zgodne z wszelkimi obowiązkami prawnymi wynikającymi z prawa międzynarodowego, z prawa Unii, między innymi z wszelkich decyzji Komisji, takich jak zawiadomienie Komisji z dnia 28 czerwca 2013 r. 5 , a także z zasadami etyki, co obejmuje między innymi unikanie wszelkich naruszeń rzetelności badawczej.
(9) W komunikacie z dnia 7 czerwca 2016 r. w sprawie ustanowienia nowych ram partnerstwa z państwami trzecimi w ramach Europejskiego programu w zakresie migracji Komisja podkreśliła potrzebę zajęcia się we wszystkich obszarach polityki, w tym badań i innowacji, podstawowymi przyczynami migracji poprzez nowy model współpracy obejmujący inwestorów prywatnych, a także potrzebę zwiększenia zasięgu ograniczonych środków budżetowych oraz skoncentrowanie się na małych i średnich przedsiębiorstwach (zwanych dalej "MŚP") i zrównoważonej infrastrukturze.
(10) Celem partnerstwa PRIMA jest wdrożenie wspólnego programu na rzecz budowania potencjału w zakresie badań i innowacji oraz rozwoju wiedzy, a także wspólnych innowacyjnych rozwiązań umożliwiających poprawę efektywności, bezpieczeństwa, ochrony i zrównoważoności systemów rolno-spożywczych oraz zintegrowanego zaopatrzenia w wodę i zintegrowanej gospodarki wodnej w regionie Morza Śródziemnego. Partnerstwo PRIMA powinno przyczyniać się do realizacji uzgodnionych niedawno celów zrównoważonego rozwoju oraz przyszłej europejskiej strategii na rzecz zrównoważonego rozwoju, a także do osiągnięcia celów porozumienia paryskiego.
(11) Zintegrowane zaopatrzenie w wodę i zintegrowana gospodarka wodna, w tym ponowne użycie i uzdatnianie wody, oznaczają, że bierze się pod uwagę wszystkie zastosowania zasobów wodnych.
(12) Zrównoważony system rolno-spożywczy powinien mieć na celu spełnienie wymogów obywateli i środowiska w zakresie bezpiecznej, zdrowej i przystępnej cenowo żywności, a także zapewnienie bardziej zrównoważonego przetwórstwa, dystrybucji oraz konsumpcji żywności i pasz, aby zminimalizować straty żywności oraz ilość odpadów rolno-spożywczych.
(13) W odniesieniu do zasobów wodnych i systemów rolno-spożywczych otwarte, demokratyczne i partycypacyjne zarządzanie ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia, aby wdrożone zostały najbardziej efektywne kosztowo rozwiązania z korzyścią dla całego społeczeństwa.
(14) Z myślą o zapewnieniu uczestnictwa w partnerstwie PRIMA państw trzecich niestowarzyszonych z programem "Horyzont 2020", mianowicie Algierii, Egiptu, Jordanii, Libanu i Maroka, niezbędne są umowy międzynarodowe o współpracy naukowo-technicznej między Unią a tymi państwami trzecimi, aby państwa te zostały objęte systemem prawnym ustanowionym na mocy niniejszej decyzji.
(15) Zgodnie z celami programu "Horyzont 2020" każde inne państwo członkowskie oraz każde państwo trzecie stowarzyszone z programem "Horyzont 2020" powinny być uprawnione do uczestnictwa w partnerstwie PRIMA, jeśli zobowiążą się do wniesienia wkładu w jego finansowanie oraz do przyjęcia środków ustawodawczych, regulacyjnych i administracyjnych oraz innych środków niezbędnych do ochrony interesów finansowych Unii.
(16) W celu zapewnienia wspólnej realizacji partnerstwa PRIMA należy ustanowić jednostkę ds. realizacji (zwaną dalej "PRIMA-IS"). PRIMA-IS powinna być odbiorcą wkładu finansowego Unii oraz zapewniać sprawną i przejrzystą realizację partnerstwa PRIMA.
(17) Aby osiągnąć cele partnerstwa PRIMA, należy umożliwić uczestnictwo w nim wszelkim innym państwom trzecim niestowarzyszonym z programem "Horyzont 2020", w szczególności państwom południowego regionu Morza Śródziemnego, jeżeli zobowiążą się one do wnoszenia wkładu w finansowanie partnerstwa PRIMA i jeżeli PRIMA-IS zatwierdzi to uczestnictwo. Uczestnictwo takiego państwa powinno również zostać przewidziane w odpowiedniej umowie międzynarodowej o współpracy naukowo-technicznej zawartej między tym państwem trzecim a Unią.
(18) Wkład finansowy Unii powinien być uzależniony od formalnych zobowiązań państw uczestniczących do wnoszenia wkładu w finansowanie partnerstwa PRIMA oraz od wypełnienia i realizacji tych zobowiązań zgodnie z niniejszą decyzją. Należy zapewnić elastyczne rozwiązania umożliwiające państwom uczestniczącym wnoszenie wkładu finansowego na rzecz PRIMA-IS na zasadzie fakultatywnej w celu finansowania działań pośrednich, dzięki czemu osiągnięty zostanie wysoki stopień integracji finansowej. Ponadto państwa uczestniczące powinny wnosić wkład finansowy lub rzeczowy w działania realizowane bez wkładu finansowego Unii oraz do budżetu administracyjnego PRIMA-IS, który nie jest objęty wkładem finansowym Unii. Okres, w którym państwa uczestniczące mają wnosić swój wkład, powinien zostać wyraźnie określony.
(19) Należy ustalić pułap wkładu finansowego Unii na rzecz partnerstwa PRIMA ze środków programu "Horyzont 2020". W ramach tego pułapu wkład finansowy Unii powinien być równy wkładowi państw uczestniczących na rzecz partnerstwa PRIMA, co zapewni znaczny efekt mnożnikowy i silniejszą integrację programów państw uczestniczących. Należy umożliwić wykorzystanie ograniczonej części wkładu finansowego Unii na pokrycie kosztów administracyjnych PRIMA-IS. Należy zapewnić skuteczne zarządzanie partnerstwem PRIMA, a koszty administracyjne powinny być utrzymane na minimalnym poziomie.
(20) Aby uniknąć przedłużenia realizacji partnerstwa PRIMA, należy ustalić termin rozpoczęcia ostatnich działań, które mają być finansowane, w tym ostatniego ogłoszenia zaproszeń do składania wniosków.
(21) Działania realizowane w ramach partnerstwa PRIMA powinny być zgodne z celami oraz priorytetami w zakresie badań i innowacji zawartymi w programie "Horyzont 2020" oraz ogólnymi zasadami i warunkami określonymi w art. 26 rozporządzenia (UE) nr 1291/2013. Partnerstwo PRIMA powinno uwzględniać definicje Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju dotyczące poziomu gotowości technologicznej przy klasyfikacji badań technicznych, rozwoju produktów i działań demonstracyjnych.
(22) Partnerstwo PRIMA powinno wspierać wszystkie rodzaje działań w zakresie badań i innowacji, w tym projekty dotyczące badań, rozwoju i innowacji, innowacyjne projekty demonstracyjne i zakłady pilotażowe, budowanie zdolności, szkolenia, kampanie informacyjne i upowszechniające wiedzę oraz mobilność naukowców, uwzględniając szeroki zakres poziomów gotowości technologicznej i zapewniając odpowiednią równowagę między małymi i większymi projektami.
(23) Aby zwiększyć oddziaływanie, należy dążyć do spójności między partnerstwem PRIMA a innymi projektami w zakresie badań i innowacji w ramach programu "Horyzont 2020", takimi jak wspólnota wiedzy i innowacji w zakresie żywności w ramach Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii (zwana dalej "Food KIC") lub innymi instrumentami unijnymi, takimi jak Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa; należy także unikać ewentualnego powielania działań.
(24) Partnerstwo PRIMA powinno być realizowane w oparciu o roczne plany prac określające działania, które mają zostać podjęte w danym roku. PRIMA-IS powinna regularnie monitorować wyniki zaproszeń do składania wniosków, finansowane przez siebie działania oraz zakres, w jakim tematy naukowe, oczekiwane skutki i nadmierna liczba złożonych wniosków powyżej progu, które nie mogły być finansowane, zostały odpowiednio uwzględnione. W uzasadnionych przypadkach PRIMA-IS powinna podjąć działania naprawcze poprzez zmianę rocznego planu prac lub w kolejnych rocznych planach prac.
(25) Aby osiągnąć cele partnerstwa PRIMA, PRIMA-IS powinna zapewniać wsparcie finansowe głównie w postaci dotacji dla uczestników na rzecz działań finansowanych przez PRIMA-IS. Działania te powinny zostać wybrane w wyniku otwartych i konkurencyjnych zaproszeń do składania wniosków, za ogłaszanie których odpowiedzialna jest PRIMA-IS.
(26) Należy monitorować i likwidować bariery uniemożliwiające nowym podmiotom udział w działaniach partnerstwa PRIMA.
(27) W osiągnięciu celów partnerstwa PRIMA oraz zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami i zasadami, takimi jak zasada doskonałości naukowej, PRIMA-IS powinna dążyć do zapewnienia - poprzez jej roczny plan prac -odpowiedniej części jej finansowania, w wysokości około 25 % wkładu finansowego Unii, odzwierciedlającego zobowiązania śródziemnomorskich państw partnerskich wobec partnerstwa PRIMA, podmiotom prawnym mającym siedzibę w docelowych państwach trzecich uznanych za państwa uczestniczące.
(28) Zaproszenia do składania wniosków, za które odpowiada PRIMA-IS, powinny być również publikowane na jednym portalu dla uczestników, a także za pośrednictwem innych elektronicznych środków upowszechniania programu "Horyzont 2020", którymi zarządza Komisja.
(29) PRIMA-IS powinna podawać do wiadomości publicznej informacje na temat realizacji finansowanych działań.
(30) Wkładem finansowym Unii należy zarządzać zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami oraz zgodnie z zasadami zarządzania pośredniego, określonymi w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 6 oraz w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) nr 1268/2012 7 .
(31) Aby chronić interesy finansowe Unii, Komisja powinna mieć prawo do zakończenia, zmniejszenia lub zawieszenia wkładu finansowego Unii, jeżeli partnerstwo PRIMA realizowane jest niewłaściwie, częściowo lub z opóźnieniem, lub jeżeli państwa uczestniczące nie wnoszą swojego wkładu w finansowanie partnerstwa PRIMA lub wnoszą go częściowo lub z opóźnieniem.
(32) Zgodnie z ogólnym celem programu "Horyzont 2020" zakładającym większe uproszczenie, należy unikać zestawów zasad różnych od zestawów z programu "Horyzont 2020". Z tego względu udział w działaniach pośrednich finansowanych przez PRIMA-IS podlega rozporządzeniu (UE) nr 1290/2013. Ze względu na wyjątkowe cele i szczególne potrzeby operacyjne partnerstwa PRIMA należy jednak przewidzieć ograniczoną liczbę odstępstw od tego rozporządzenia, zgodnie z jego art. 1 ust. 3.
(33) W celu uwzględnienia specyfiki wynikającej z zakresu geograficznego partnerstwa PRIMA odstępstwa od art. 9 ust. 1 lit. b) oraz art. 9 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 1290/2013 są niezbędne, aby dostosować minimalne warunki kwalifikowalności do uczestnictwa w działaniach pośrednich. W szczególności, w celu uwzględnienia specyfiki partnerstwa PRIMA, na zasadzie odstępstwa od art. 9 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (UE) nr 1290/2013, minimalna liczba uczestniczących podmiotów prawnych powinna wynosić trzy i podmioty te powinny mieć siedzibę w trzech różnych państwach uczestniczących, co będzie sprzyjać zrównoważonej współpracy eurośró-dziemnomorskiej. Odstępstwo od art. 9 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 1290/2013 jest również niezbędne w celu zapewnienia, aby minimalne warunki kwalifikowalności do uczestnictwa w działaniach pośrednich nie dyskryminowały podmiotów mających siedzibę w państwach trzecich będących państwami uczestniczącymi.
(34) Odstępstwa od art. 10 ust. 1 i 2 rozporządzenia (UE) nr 1290/2013 są niezbędne w celu zapewnienia, aby do finansowania kwalifikowały się co do zasady jedynie podmioty prawne mające siedzibę w państwie uczestniczącym lub podmioty prawne utworzone na mocy prawa Unii, lub międzynarodowe organizacje o znaczeniu europejskim. Jednak PRIMA-IS powinna także móc finansować beneficjentów mających siedzibę w państwie, które nie jest państwem uczestniczącym, pod warunkiem że takie uczestnictwo jest uznane za niezbędne przez PRIMA-IS lub jeżeli finansowanie zostało przewidziane w umowach lub ustaleniach międzynarodowych. Uczestnictwo takich podmiotów powinno być monitorowane przez PRIMA-IS.
(35) W celu uproszczenia obciążenia administracyjne wszystkich stron powinny być ściśle proporcjonalne do przewidywanych skutków dla wszystkich stron. Należy unikać podwójnych audytów i nieproporcjonalnie obciążającej ilości dokumentacji lub sprawozdań. Przy prowadzeniu audytów należy w stosownych przypadkach uwzględnić specyfikę programów krajowych.
(36) Audyty beneficjentów unijnych środków finansowych przeprowadzane zgodnie z niniejszą decyzją powinny zapewnić ograniczenie obciążenia administracyjnego zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1291/2013.
(37) Należy zapewnić ochronę interesów finansowych Unii w całym cyklu wydatkowania poprzez zastosowanie proporcjonalnych środków obejmujących zapobieganie, wykrywanie i badanie nieprawidłowości, odzyskiwanie środków utraconych, nienależnie wypłaconych lub niewłaściwie wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładanie sankcji administracyjnych zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) nr 966/2012.
(38) Komisja, z uwzględnieniem stanowiska państw uczestniczących oraz stanowisk przedstawionych przez szerokie grono zainteresowanych stron, powinna przeprowadzić ocenę okresową dotyczącą przede wszystkim jakości i skuteczności partnerstwa PRIMA oraz postępów w osiąganiu wyznaczonych celów, a także przeprowadzić ocenę końcową i sporządzić sprawozdania z tych ocen.
(39) PRIMA-IS oraz państwa uczestniczące powinny przekazać Komisji, na jej wniosek, wszelkie informacje, które Komisja musi uwzględnić w sprawozdaniach z oceny partnerstwa PRIMA; należy zachęcić PRIMA-IS oraz państwa uczestniczące, aby przekazywały informacje w zharmonizowanym formacie.
(40) Niniejsza decyzja ma na celu silniejszą integrację i dostosowanie systemów badań i innowacji oraz działań w krajach śródziemnomorskich w dziedzinie systemów rolno-spożywczych - aby zapewnić ich zrównoważenie - oraz zintegrowanego zaopatrzenia w wodę i zintegrowanej gospodarki wodnej. Skala badań i innowacji niezbędnych do sprostania wyzwaniom w regionie Morza Śródziemnego jest ogromna ze względu na systemowy charakter najważniejszych problemów. Zakres badań i innowacji jest złożony i multidyscyplinarny oraz wymaga podejścia wielopodmiotowego i transgranicznego. Podejście oparte na współpracy z wieloma państwami uczestniczącymi może pomóc w zwiększeniu wymaganej skali i zakresu poprzez łączenie zasobów finansowych i intelektualnych. Ponieważ cel niniejszej decyzji nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast możliwe jest - poprzez zintegrowanie krajowych wysiłków w ramach spójnego podejścia unijnego, zbliżenie odrębnych krajowych programów w zakresie badań i innowacji, wspieranie tworzenia wspólnych strategii badań i finansowania na poziomie transgranicznym oraz osiąganie masy krytycznej wymaganych podmiotów i inwestycji - lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza decyzja nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.
(41) Unia powinna zatem uczestniczyć w partnerstwie PRIMA,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
W imieniu Parlamentu Europejskiego | W imieniu Rady |
A. TAJANI | M. MAASIKAS |
Przewodniczący | Przewodniczący |