Bośnia i Hercegowina.
Dz.U.UE.C.2011.236E.113
Akt nienormatywnyP7_TA(2010)0238
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 17 czerwca 2010 r. w sprawie sytuacji w Bośni i Hercegowinie
(2011/C 236 E/19)
(Dz.U.UE C z dnia 12 sierpnia 2011 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi a Bośnią i Hercegowiną, podpisany dnia 16 czerwca 2008 r.,
– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1244/2009(1) z dnia 30 listopada 2009 r. o zniesieniu wiz,
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie Bałkanów Zachodnich oraz konkluzje Rady z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie Bośni i Hercegowiny,
– uwzględniając konkluzje Rady ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie Bałkanów Zachodnich oraz załącznik do konkluzji zatytułowany "Agenda z Salonik dla Bałkanów Zachodnich: w kierunku integracji europejskiej" zatwierdzony przez Radę Europejską obradującą w Salonikach w dniach 19 i 20 czerwca 2003 r.,
– uwzględniając orzeczenie Wielkiej Izby Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Sejdic i Finci przeciwko Bośni i Hercegowinie (skargi nr 27996/06 i 34836/06) z dnia 22 grudnia 2009 r.,
– uwzględniając swoja rezolucję z dnia 24 kwietnia 2009 r. w sprawie sytuacji w Bośni i Hercegowinie(1),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 stycznia 2009 r. w sprawie Srebrenicy(2),
– uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że UE wielokrotnie potwierdziła swoje zaangażowanie na rzecz członkostwa państw Bałkanów Zachodnich w Unii Europejskiej, w tym Bośni i Hercegowin(BiH); mając na uwadze, że przystąpienie zależy jednak głównie od tych krajów oraz zdolności spełnienia kryteriów kopenhaskich i niezłomności w ich spełnianiu,
B. mając na uwadze, że BiH przechodzi obecnie długi okres politycznej, gospodarczej i społecznej stagnacji, któremu towarzyszy rozległy i stały paraliż polityczny, pogorszenie stosunków między grupami etnicznymi spowodowane polityczną retoryką oraz brakiem u elity politycznej chęci i zdolności do osiągnięcia kompromisu oraz brakiem wspólnej wizji rozwiązania palących problemów politycznych, gospodarczych i społecznych kraju,
C. mając na uwadze, że coraz bardziej agresywna retoryka nacjonalistyczna i secesjonistyczna jest wyraźnym przeciwieństwem podstawowych wartości europejskich, szkodzi rozwojowi społeczno-gospodarczemu, stabilności politycznej i podstawowym interesom kraju, stanowi przeszkodę w pojednaniu między wspólnotami etnicznymi i w dążeniu tego kraju do członkostwa w Unii Europejskiej; mając na uwadze, że Bośnia i Hercegowina może jeszcze bardziej zostać w tyle za pozostałymi krajami Bałkanów Zachodnich, tracąc szanse, jakie stwarza integracja europejska,
D. mając na uwadze, że porozumienie z Dayton było niezbędne, aby powstrzymać rozlew krwi, lecz nie pozwoliło BiH stać się państwem zdolnym do samodzielnego funkcjonowania; mając na uwadze, że rozdrobnienie procesu tworzenia polityki pomiędzy państwem a jego jednostkami terytorialnymi, powstałe w wyniku tego porozumienia, nakładające się kompetencje oraz brak zharmonizowanych zasad stanowienia prawa na różnych szczeblach sprawowania rządów nadal stanowią główną przeszkodę w skutecznym działaniu rządu, co uniemożliwia także BiH szybkie osiągnięcie postępów w reformach mających na celu przystąpienie do UE,
E. mając na uwadze, że reforma konstytucyjna ma ogromne znaczenie dla przekształcenia BiH w skutecznie działające i w pełni sprawne państwo; mając na uwadze, że złożona struktura wymiaru sprawiedliwości, brak jednego budżetu i Sądu Najwyższego Bośni i Hercegowiny, którego obecność mogłaby przyczynić się do harmonizacji czterech wewnątrzpaństwowych jurysdykcji, ingerencje polityczne w system sądownictwa, a także nieustanne podważanie przez rząd Republiki Serbskiej autorytetu i kompetencji państwowych organów sądowniczych utrudniają funkcjonowanie systemu wymiaru sprawiedliwości i działania w zakresie reform; mając na uwadze, że struktury podmiotów - utworzone na mocy międzynarodowych decyzji - należy zmienić tak, by stały się bardziej skuteczne i bardziej spójne z instytucjonalnymi ramami państwa,
F. mając na uwadze, że europejska przyszłość wszystkich obywateli tego kraju zależy od przystąpienia do Unii Europejskiej; mając na uwadze, że perspektywa przystąpienia do UE jest jednym z czynników jednoczących ludność BiH; mając na uwadze, że BiH może starać się o przystąpienie do UE tylko jako jeden kraj oraz że jakakolwiek próba zniweczenia i osłabienia instytucji państwowych, brania społeczeństwa za zakładnika nieodpowiedzialnej polityki nacjonalistycznej i secesjonistycznej pozbawi wszystkich obywateli możliwości czerpania korzyści płynących z integracji europejskiej; mając na uwadze, że BiH poczyniła niewielkie postępy w reformach mających związek z procesami integracyjnymi z UE; mając na uwadze, że główne plany grup etnicznych i jednostek mogą przeszkodzić w spełnieniu warunków członkostwa w UE i NATO,
G. mając na uwadze, że Rada i Komisja muszą wykazać się większymi zdolnościami przywódczymi oraz umiejętnością stymulowania procesu inicjowania i wdrażania dalszych reform,
H. mając na uwadze, że przedwczesna decyzja o zamknięciu Biura Wysokiego Przedstawiciela, oparta na uzasadnionej chęci wzmocnienia poczucia decydowania o procesie politycznym na szczeblu lokalnym, mogłaby mieć wpływ na stabilizację kraju oraz tempo i wynik niezbędnych dla niego reform; mając na uwadze, że przekształcenie Biura Wysokiego Przedstawiciela we wzmocnione specjalne przedstawicielstwo UE pozostaje nieodzownym krokiem, otwierającym drogę ku przyznaniu statusu kraju kandydującego,
I. mając na uwadze, że należy pogratulować BiH uzyskania tymczasowego członkostwa w Radzie Bezpieczeństwa ONZ w okresie 2010-2011, co dowodzi, że państwo to jest zdolne zajmować pełnoprawne i odpowiedzialne miejsce na arenie międzynarodowej,
J. mając na uwadze, że decydenci polityczni BiH nie zapewnili sprawiedliwego zadośćuczynienia i odszkodowania tysiącom kobiet i dziewcząt, na których dokonano gwałtów podczas wojny w latach 1992-1995, jako że liczba spraw o zbrodnie wojenne na tle seksualnym, które wynikły w toku śledztw, pozostaje wyjątkowo niska, oraz mając na uwadze, że ofiary gwałtów rzadko były traktowane z godnością i szacunkiem i nie zapewniono im wystarczającej ochrony, pomocy psychologicznej i materialnej umożliwiającej powrót do dawnego życia,
K. mając na uwadze, że 11 lipca 2010 jest 15 rocznicą ludobójstwa w Srebrenicy-Potočari,
L. mając na uwadze, że nadal nie wdrożono w pełni załącznika VI do układu pokojowego z Dayton; mając na uwadze, że nadal potrzebne są sprawiedliwe, całościowe i trwałe rozwiązania dla wielu spośród 115 000 uchodźców wewnętrznych, uchodźców i innych osób dotkniętych konfliktem oraz postępy w poprawie integracji społeczno-gospodarczej osób, które powróciły do swoich domów; mając na uwadze, że według Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża po zakończeniu wojny nadal zaginionych jest 10 000 osób, a ich los pozostaje nieznany,
M. mając na uwadze, że Komisja w dniu 27 maja 2010 r. przedłożyła wniosek legislacyjny w sprawie liberalizacji systemu wizowego dla Bośni i Hercegowiny (COM(2010)0256), co formalnie otwiera drogę w kierunku ewentualnej liberalizacji w 2010 r.,
N. mając na uwadze, że Francja, Włochy i Luksemburg nie ratyfikowały jeszcze układu o stabilizacji i stowarzyszeniu, co opóźnia integrację tego państwa z Unią Europejską,
O. mając na uwadze, że utrzymywanie się silnych podziałów etnicznych należy przezwyciężyć poprzez bardziej zintegrowany, niesegregacyjny i nowoczesny system edukacji w tym kraju,
P. mając na uwadze, że brak autentycznego zaangażowania władz BiH w skuteczne zwalczanie korupcji w kraju zagraża gospodarczemu, społecznemu i politycznemu rozwojowi kraju,
Q. mając na uwadze, że handel ludźmi jest poważnym przestępstwem i rażącym naruszeniem praw człowieka; mając na uwadze, że BiH jest państwem pochodzenia i w mniejszym stopniu państwem tranzytu i przeznaczenia handlu ludźmi, szczególnie kobiet i dziewcząt,
R. mając na uwadze, że konstytucje państwa i jednostek terytorialnych gwarantują równe traktowanie wszystkich obywateli; mając na uwadze, że Romowie nadal żyją w bardzo trudnych warunkach i są ofiarami dyskryminacji; mając na uwadze, że dyskryminacja i wykluczenie społeczne ze względu na płeć i orientację seksualną są bardzo rozpowszechnione; mając na uwadze, że nadal mają miejsce fizyczne ataki, złe traktowanie i zastraszanie tych grup,
S. mając na uwadze, że bezrobocie jest nadal bardzo wysokie i że wzrosło z powodu kryzysu gospodarczego; mając na uwadze, że brak perspektyw na prace, szczególnie wśród młodych ludzi, opóźnia postępy kraju i przyczynia się do napięć politycznych; mając na uwadze, że dobrobyt gospodarczy jest zasadniczym czynnikiem dalszego rozwoju kraju i pojednania w Bośni i Hercegowinie,
Perspektywa europejska
1. wyraża niezadowolenie z niewielkiego postępu osiągniętego przez BiH na drodze do stabilizacji i rozwoju, a także jako potencjalnego kandydata na członka Unii Europejskiej; odnotowuje z rosnącym zaniepokojeniem niestabilność klimatu politycznego i brak wspólnej dla wszystkich sił politycznych wizji, a także zdecydowanie potępia używanie języka podżegającego konflikty, który zagraża procesowi pojednania grup etnicznych oraz funkcjonowaniu struktur państwowych; uważa, że oświadczenie przywódców Republiki Serbskiej na temat referendum w sprawie "pokojowego podziału" jest prowokacją i zagraża stabilności, suwerenności i integralności terytorialnej BiH;
2. apeluje o zaniechanie nacjonalistycznej i secesjonistycznej retoryki, która dzieli społeczeństwo i podważa kluczowe postanowienia porozumienia z Dayton oraz do poważnego zaangażowania się i osiągnięcia trwałych porozumień, które doprowadzą do powstania właściwie funkcjonującego państwa i przygotują instytucje BiH do integracji z Unią Europejską i poprawią ogólną sytuację kraju;
3. przypomina, że członkostwo w Unii Europejskiej oznacza przyjęcie wartości i zasad, na których opiera się Unia, tj. poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości narodowych, solidarności, tolerancji, demokracji i praworządności, w tym przestrzegania niezawisłości wymiaru sprawiedliwości;
4. zwraca się do wiceprzewodniczącej/ Wysokiej Przedstawiciel oraz komisarza ds. rozszerzenia i europejskiej polityki sąsiedztwa o pełne wykorzystanie przez UE możliwości wywierania wpływu na polityków BiH, tak aby podejmowali więcej wspólnych działań celem spełnienia wymogów partnerstwa europejskiego oraz wszystkich zobowiązań wynikających z układu o stabilizacji i stowarzyszeniu; przypomina wszystkim podmiotom politycznym, że oba wymienione dokumenty służą jako harmonogram działań w kierunku integracji z UE oraz że to oni są odpowiedzialni przed obywatelami za osiągnięcie kompromisu i porozumienia w kwestii reform; zachęca wiceprzewodniczącą/ Wysoką Przedstawiciel i Komisję, aby w sposób bardziej spójny i skierowany na wynik wymagały realizacji warunków stawianych przez UE w celu zaspokojenia faktycznych potrzeb ludności BiH;
5. wyraża zdecydowane poparcie dla Biura Wysokiego Przedstawiciela i podkreśla, że okres przejściowy może zakończyć się dopiero wtedy, gdy władze BiH w pełni zrealizują pięć celów i spełnią dwa warunki; nalega, aby władze Republiki Serbskiej spełniły pozostałe zobowiązania (ustawa RS w sprawie elektryczności), co umożliwiłoby nadzorcy dystryktu Brczko zalecenie zakończenia nadzoru nad dystryktem Brczko;
6. nakłania rząd Republiki Serbskiej, by w dalszym ciągu czynnie uczestniczył w negocjacjach w sprawie podziału własności państwowej wymienionej w wykazie Biura Wysokiego Przedstawiciela i wzywa go, by nie przyjmował przepisów dotyczących własności publicznej w Republice Serbskiej, ponieważ stanowiłoby to poważne naruszenie decyzji Wysokiego Przedstawiciela w sprawie zakazu sprzedaży własności publicznej i w związku z tym opóźniłoby zamknięcie Biura Wysokiego Przedstawiciela;
7. z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie poprawki do konstytucji ustanawiającej dystrykt Brczko jako jednostkę samorządową, co jest osiągnięciem kolejnego celu ustanowionego przez Radę ds. Zaprowadzania Pokoju w kierunku przyszłego zamknięcia Biura Wysokiego Przedstawiciela;
8. apeluje do obu jednostek i wszystkich sił politycznych, a w szczególności do rządu Republiki Serbskiej, o respektowanie porozumienia pokojowego z Dayton w całości oraz niekwestionowanie działań podjętych na podstawie tego porozumienia i rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ; uważa, że ostateczną decyzję w kwestii interpretacji wykonania porozumienia pokojowego w zakresie cywilnym podejmuje Wysoki Przedstawiciel; wzywa wszystkie podmioty polityczne do traktowania Wysokiego Przedstawiciela i całego personelu międzynarodowego znajdującego się w kraju z należytym szacunkiem i do powstrzymania się od jakichkolwiek ataków personalnych;
9. z zadowoleniem zauważa znaczny wkład misji policyjnej Unii Europejskiej (EUPM)i operacji EUFOR Althea w zapewnienie stabilizacji i bezpieczeństwa BiH; z zadowoleniem przyjmuje decyzję Rady w sprawie zapewnienia wsparcia o charakterze niewykonawczym w zakresie tworzenia zdolności i szkoleń; z zadowoleniem przyjmuje przedłużenie mandatu EUFOR zgodnie z rezolucją nr 1895 Rady Bezpieczeństwa ONZ; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że NATO zaprosiło BiH do włączenia się w plan działań dotyczący członkostwa;
10. podkreśla osiągnięcia EUPM w przyczynianiu się do zwalczania przestępczości zorganizowanej i korupcji przez organy ścigania i sądownictwo BiH; z zadowoleniem przyjmuje przedłużenie misji o kolejne dwa lata z ponownie zdefiniowanym mandatem oraz prace Komisji w zakresie przygotowania projektu mającego nastąpić po wycofaniu misji policyjnej UE w ramach instrumentu pomocy przedakcesyjnej 2010;
11. zwraca się do UE i jej państw członkowskich o przeciwdziałanie obojętności panującej w dużej części elit politycznych poprzez ustanowienie uprzywilejowanego partnerstwa oraz wspieranie społeczeństwa obywatelskiego, niezależnych mediów i kręgów gospodarczych oraz o opracowanie projektów stymulujących aktywny udział w polityce, szczególnie młodych Bośniaków;
12. podkreśla, że wolność i niezależność mediów, publicznych i prywatnych, jest podstawowym wymogiem demokracji; wzywa władze BiH do wzmocnienia niezależnych i różnorodnych mediów wolnych od nacisków politycznych i umożliwienia mediom wolnego nadawania ze wszystkich części kraju dzięki zapewnieniu dostępu do informacji; ostro potępia ataki na dziennikarzy i wzywa właściwe organy do podjęcia odpowiednich działań w celu zapobieżenia temu w przyszłości; wzywa media, w tym nadawców publicznych, do nieokazywania żadnej tolerancji nawoływaniom do nienawiści; podkreśla konieczność zapewnienia politycznej niezależności organom regulacyjnym w zakresie komunikacji; wzywa Radę Ministrów do mianowania w trybie pilnym stałego dyrektora urzędu ds. komunikacji;
Reforma konstytucyjna i reforma sądownictwa
13. potwierdza swoje stanowisko w sprawie wymogów, które należy spełnić w drodze reformy konstytucyjnej:
a) państwo powinno mieć wystarczającą władzę prawodawczą, budżetową, wykonawczą i sądową, żeby spełnić kryteria przystąpienia do UE, ustanowić i utrzymać sprawną wspólną przestrzeń gospodarczą, wspierać spójność gospodarczą, społeczną i w zakresie środowiska naturalnego oraz reprezentować ogólne interesy kraju i bronić ich za granicą; obrona żywotnych interesów narodowych w BiH musi odpowiadać zdolności działania kraju;
b) liczba poziomów administracyjnych uczestniczących w zarządzaniu krajem powinna odpowiadać zasobom finansowym BiH i opierać się na wydajnym, spójnym i skutecznym rozdziale kompetencji;
c) wszystkim obywatelom muszą przysługiwać te same prawa, bez żadnej dyskryminacji, w pełnej zgodności z postanowieniami europejskiej konwencji praw człowieka i art. 2 układu o stabilizacji i stowarzyszeniu wymagającym poszanowania zasad demokratycznych i praw człowieka;
d) wyraża opinię, że należy zwrócić szczególną uwagę na prawa mniejszości i najbardziej narażonych grup społecznych, które należy chronić przed bezpośrednią lub pośrednią dyskryminacją i przemocą; zachęca Bośnię i Hercegowinę do wdrożenia programów edukacji publicznej w dziedzinie praw człowieka, które promują wartości tolerancji, pluralizmu i różnorodności;
14. przypomina, że wzmocnienie państwa centralnego nie oznacza osłabienia jednostek terytorialnych, lecz w oparciu o zasadę pomocniczości stworzenie warunków dla skutecznej administracji zdolnej do podjęcia wysiłków na rzecz wdrożenia reformy na poziomie kraju, do skutecznego utrzymywania stosunków międzynarodowych i tym samym przygotowania całego kraju do przystąpienia do Unii Europejskiej;
15. wzywa władze BiH do wprowadzenia zmian we właściwych przepisach konstytucyjnych i odpowiednich przepisach ordynacji wyborczej BiH jak najszybciej, aby zastosować się do orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Czlowieka w sprawie Sejdić-Finci, które jasno wskazuje, że obecna konstytucja BiH dyskryminuje osoby uznane za "inne"; wskazuje, że przeprowadzenie tych reform jest istotnym krokiem w kierunku dobrze funkcjonującego wieloetnicznego społeczeństwa;
16. zachęca obywateli Bośni i Hercegowiny, żeby oddali swój głos w zbliżających się wyborach powszechnych w październiku 2010 r.; uważa, że wybory te zdecydują również, w jakim tempie BiH będzie zmierzała ku UE, oraz że osoby, które nie zagłosują, w rzeczywistości pozwolą innym, żeby decydowali o ich przyszłości; zauważa, że należy podjąć wszelkie wysiłki, żeby ustanowić warunki, w których zbliżające się wybory odbędą się przy pełnym poszanowaniu standardów europejskich, a kampania wyborcza będzie miała spokojny i demokratyczny przebieg;
17. przypomina o konieczności ustanowienia Sądu Najwyższego na poziomie państwa i ugruntowania go w ramach konstytucyjnych, tak aby działał on jako czynnik integrujący orzecznictwo w tym kraju i zapewnił stopniową harmonizację czterech różnych systemów prawnych w BiH;
18. wzywa podmioty polityczne do wcielenia w życie 69 działań przewidzianych w planie działań towarzyszącym strategii w zakresie reformy wymiaru sprawiedliwości;
Walka ze zbrodniami wojennymi, przestępczością zorganizowaną i korupcją
19. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że współpraca z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla byłej Jugosławii (MTKJ) jest nadal satysfakcjonująca, a współpraca między Trybunałem a władzami państwa i jego jednostek terytorialnych wystarczająca; podkreśla, że należy wciąż wypełniać zobowiązania, ułatwiać zatrzymanie wszystkich osób oskarżonych przez MTKJ i zlikwidować ich sieci wsparcia; wzywa do skuteczniejszej współpracy władz policji w Serbii i Bośni i Hercegowinie w celu odnalezienia i aresztowania Ratka Mladicia i Gorana Hadžicia; wzywa władze BiH do przyspieszenia realizacji krajowej strategii na rzecz walki ze zbrodniami wojennymi i do zajęcia się około dziesięcioma tysiącami zaległych spraw przeciwko zbrodniarzom wojennym w całym kraju, a także do określenia zasobów materialnych i technicznych niezbędnych do osądzenia wszystkich sprawców przestępstw, w tym osób odpowiedzialnych za gwałty i przemoc seksualną;
20. przypomina, że dzień 11 lipca uznano w UE za dzień pamięci ofiar ludobójstwa w Srebrenicy i wzywa, aby wszystkie kraje regionu postąpiły podobnie; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że parlamenty czterech krajów Bałkanów Zachodnich przyjęły deklaracje w sprawie Srebrenicy, zwłaszcza Zgromadzenie Narodowe Republiki Serbskiej, oraz wzywa parlament państwa bośniackiego i parlamenty jego jednostek terytorialnych, żeby w najbliższej przyszłości przyjęły podobne rezolucje; uznaje te deklaracje za ważny krok na drodze do zmierzenia się z tragiczną przeszłością regionu oraz ma nadzieję, że ułatwią one zrozumienie wspólnej historii w celu wsparcia rzeczywistego pojednania w całym regionie; podkreśla, że postawienie przed sądem osób odpowiedzialnych za ludobójstwo w Srebrenicy i jej okolicach jest ważnym krokiem w kierunku pokoju i stabilizacji w regionie;
21. wzywa władze BiH do uwzględnienia w kodeksie karnym definicji przemocy seksualnej zgodnej z międzynarodowymi normami, do bezpośredniego zapewnienia ofiarom odpowiedniego odszkodowania, wsparcia gospodarczego, społecznego i psychologicznego, w tym opieki medycznej w zakresie zdrowia psychicznego i fizycznego na jak najwyższym poziomie, do opracowania programów długofalowej ochrony świadków i przyznania odpowiednich środków na te programy; w związku z tym podkreśla, że potrzebne jest usprawnienie koordynacji między różnymi organami sądowymi oraz przyspieszenie procedur śledczych w sprawach o zbrodnie wojenne na tle seksualnym popełnione w czasie wojny; wzywa Komisję i innych międzynarodowych darczyńców do wspierania władz BiH w osiągnięciu tych zamierzeń, przekazując środki finansowe i wiedzę fachową z przeznaczeniem na pomoc ofiarom zbrodni wojennych na tle przemocy seksualnej; wzywa władze BiH, żeby priorytetowo przyjęły i realizowały strategię nakierowaną na ofiary zbrodni wojennych w postaci przemocy seksualnej;
22. wzywa UE i jej państwa członkowskie, żeby wszczęły śledztwa przeciw sprawcom przestępstw na tle seksualnym popełnionych podczas wojny, którzy wyemigrowali i otrzymali pozwolenia na stały pobyt, w tym obywatelstwo w państwach członkowskich, oraz żeby stwierdziły, że takie przestępstwa są w istocie zbrodniami wojennymi i że nie powinny być traktowane jak zwykłe przestępstwa na tle seksualnym ani podlegać przedawnieniu;
23. wzywa władze BiH do wspierania i sfinalizowania powrotu uchodźców i przesiedleńców wewnętrznych na stałe, a także do przyjęcia odnośnej strategii, jak wymaga tego załącznik VII do porozumienia pokojowego z Dayton; zachęca do zaspokojenia z jednej strony potrzeb osób wciąż przebywających w obozach dla uchodźców i wprowadzenia środków mających na celu społeczną integrację tych osób, zaś z drugiej strony do wspierania powrotu osób, które nie mogą wrócić w swoje strony ojczyste, na przykład na spustoszone obszary Posawiny; wzywa Komisję i innych międzynarodowych darczyńców do wspierania władz BiH w osiągnięciu tych zamierzeń, przekazując środki finansowe i wiedzę fachową;
24. przypomina o pilnej potrzebie budowania ściśle strzeżonych więzień państwowych i odbudowywania istniejących obiektów również w celu bezpiecznego przetrzymywania w nich wszystkich oskarżonych o zbrodnie i skazanych za takie zbrodnie;
25. ubolewa z powodu niewielkich postępów w walce z korupcją wynikających ze słabej koordynacji działań antykorupcyjnych na poziomie państwowym i braku skutecznego dochodzenia i ścigania budzących wątpliwości przypadków korupcji na wysokim szczeblu panującej w strukturach rządowych i innych strukturach państwa i jednostek terytorialnych, procedurach zamówień publicznych i przyznawania licencji przedsiębiorstwom oraz w sektorze zdrowia, energii, transportu i budownictwa; wzywa w związku z tym do bezzwłocznego ustanowienia bezstronnego i odpowiedzialnego organu antykorupcyjnego w celu odzyskania zaufania obywateli BiH do ich instytucji, a także wspólnego wdrożenia nowej strategii na rzecz walki z korupcją (2009-2014) i towarzyszącego jej planu działania;
26. wzywa władze BiH, żeby skutecznie przeciwdziałały handlowi ludźmi, skutecznie ścigały jego sprawców we współpracy ze wspólnotą międzynarodową, udzielały ochrony i dawały odszkodowanie ofiarom oraz zwiększały świadomość, tak aby osoby te nie stawały się ponownie ofiarami organów administracji i społeczeństwa;
Liberalizacja przepisów wizowych
27. z zadowoleniem odnotowuje, że władze BiH przyspieszyły działania w zakresie reform i poczyniły znaczne postępy w spełnianiu pozostałych kryteriów określonych w planie działań na rzecz systemu bezwizowego, co świadczy o tym, że przy wykazaniu niezbędnej woli możliwe jest osiągnięcie znacznego postępu w zakresie reform; mocno zachęca władze BiH do przyjęcia pozostałych stosownych przepisów prawnych;
28. z zadowoleniem przyjmuje wyżej wymieniony wniosek Komisji z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie zniesienia wiz i wzywa Komisję do sprawdzenia, czy pozostałe kryteria zostaną spełnione w następnych miesiącach, aby Rada i Parlament mogły zatwierdzić wprowadzenie zniesienia wiz dla obywateli Bośni do końca 2010 r.;
29. dostrzega znaczenie liberalizacji systemu wizowego dla wszystkich obywateli Bośni i Hercegowiny, którzy będą mogli podróżować po Unii Europejskiej, uznaje to za ważny czynnik dalszej integracji z UE i pojednania między grupami etnicznymi, który zapobiegnie izolacji i stworzy obywatelom możliwość poszerzenia horyzontów, rozważenia perspektywy członkostwa w UE i wyrażenia swojej woli wobec liderów politycznych w celu wsparcia integracji z UE;
Sytuacja systemu oświaty
30. uznając postępy poczynione na poziomie instytucjonalnym, wzywa władze BiH do przyjęcia ustawy o szkolnictwie wyższym na poziomie państwa i skoncentrowania się na pełnym wprowadzeniu w życie ustaw ramowych w dziedzinie oświaty, co pozwoli zmniejszyć rozdrobnienie systemu oświaty oraz do podjęcia za pomocą partnerstwa europejskiego środków mających na celu poprawę ogólnej jakości oświaty, która zaspokoiłaby potrzeby rynku pracy i pozwoliłaby osiągnąć cele wyznaczone w ramach procesu bolońskiego, a także do ustanowienia z pomocą UE systemów kształcenia i przekwalifikowywania osób, które borykają się z długoterminowym bezrobociem, zachęca do wdrażania programów międzynarodowej wymiany studentów między wszystkimi uniwersytetami BiH i państwami członkowskimi UE z wykorzystaniem istniejących programów i sieci UE, podkreśla, że istnieje potrzeba znacznego zwiększenia liczby studentów, nauczycieli i badaczy biorących udział w programach UE na rzecz mobilności;
31. wskazuje, że edukacja jest głównym motorem prawdziwego pojednania grup etnicznych; uważa, że w kontekście pomocy UE należy poświęcić więcej uwagi propagowaniu ogólnego, niedyskryminacyjnego systemu oświaty, opartego na tolerancji i poszanowaniu różnorodności oraz wysiłkach zmierzających do osiągnięcia rozumienia wspólnej historii, oraz eliminowaniu segregacji różnych grup etnicznych (dwie szkoły pod jednym dachem) poprzez opracowywanie wspólnych programów edukacyjnych i wprowadzanie klas zintegrowanych w obu częściach kraju; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje ustanowienie rady uczniowskiej dla całej BiH;
32. wzywa władze BiH, żeby zrewidowały obecne sztywne i kosztowne metody uznawania dyplomów oraz ustanowiły na poziomie państwa organ ds. uznawania dyplomów; przypomina władzom BiH, że należy zachęcać, a nie zniechęcać wykwalifikowaną siłę roboczą do poszukiwania zatrudnienia w kraju;
Sytuacja gospodarcza, polityka społeczna
33. z zadowoleniem przyjmuje ostatnią rundę oceny MONEYVAL(3); wzywa wszystkie podmioty do podejmowania nieustannych wysiłków na rzecz reformy gospodarczej, podejmowania wspólnych działań przez jurysdykcje i ułatwiania działalności gospodarczej, w tym zniesienia barier biurokratycznych, stworzenia długoterminowej strategii zrównoważonego rozwoju poprzez działania m.in. w dziedzinie edukacji, badań naukowych i rozwoju, infrastruktury, rolnictwa, środowiska naturalnego i energii; w celu przyciągnięcia inwestycji zagranicznych zachęca przywódców państwa i liderów biznesu, żeby podjęli wszelkie wysiłki ku odzyskaniu zaufania inwestorów i stworzeniu środowiska przyjaznego dla biznesu, aby BiH nie została jeszcze bardziej w tyle za pozostałymi krajami regionu;
34. przypomina, że układ o stabilizacji i stowarzyszeniu narzuca obowiązek wzmocnienia koordynacji polityki gospodarczej pomiędzy władzami w obu częściach kraju i stworzenia jednej przestrzeni gospodarczej - będącej podstawowym elementem reformy gospodarczej - której celem jest dalsza integracja wewnętrzna i poprawa sytuacji na rynku obrotu gruntami i na rynku pracy; ubolewa w związku z tym, że rozdrobnione prawodawstwo wewnętrzne dotyczące rynku pracy i rozdrobnione systemy zabezpieczenia społecznego są nadal główną przeszkodą w swobodnym przepływie osób wewnątrz kraju; stwierdza, że koniunktura gospodarcza, perspektywa zatrudnienia, zwłaszcza dla młodych obywateli Bośni i Hercegowiny, jest kluczowym czynnikiem dalszego rozwoju kraju i może wesprzeć proces pojednania grup etnicznych;
35. zachęca do umocnienia koordynacji w dziedzinie podatków poprzez zapewnienie sprawnego funkcjonowania urzędu ds. podatków pośrednich i krajowej rady ds. polityki fiskalnej; wzywa Radę Ministrów do już znacznie opóźnionego mianowania stałego dyrektora urzędu ds. podatków pośrednich;
36. wzywa parlament BiH, aby w celu przeprowadzenia ogólnokrajowego spisu ludności w 2011 r. przyjął w trybie pilnym ustawę w sprawie spisu ludności, co stanowi jednoznaczne kryterium wymiaru europejskiego i jest niezbędne zarówno dla gospodarczego i społecznego rozwoju tego kraju, jak i dalszej pomocy ze strony UE; podkreśla, że ze względu na delikatny charakter tej sprawy odpowiedź na wszelkie pytania dotyczące pochodzenia etnicznego nie powinna być obowiązkowa;
37. zachęca władze BiH do wprowadzenia środków mających na celu zmniejszenie ubóstwa i stworzenie siatki bezpieczeństwa socjalnego bardziej ukierunkowanego na grupy ubogie, wykluczone społecznie i najbardziej narażone, w szczególności na ludność romską, a także do opracowania skutecznego i trwałego systemu zabezpieczenia społecznego i integracji; wzywa władze BiH, żeby bardziej stanowczo zaangażowały się w politykę na rzecz zatrudnienia, spójności społecznej i równości płci;
38. z zadowoleniem przyjmuje podejmowane przez władze BiH inicjatywy mające na celu poprawę sytuacji Romów oraz ponownie podkreśla znaczenie, jakie ma przyjęcie strategii skupionej na mieszkaniach, opiece zdrowotnej, zatrudnieniu i edukacji dla Romów; wzywa władze, żeby zapewniły środki wystarczające do wdrożenia tej strategii we współpracy ze społeczeństwem obywatelskim, w tym ze wspólnotą romską, żeby zwalczać dyskryminację i wspierać reprezentację Romów w urzędach publicznych;
39. z zadowoleniem przyjmuje najnowsze zmiany prawodawcze przyjęte przez parlament federacyjny, wprowadzające zasadę uzależnienia wysokości pieniężnych świadczeń społecznych od potrzeb oraz ograniczenia budżetowe mające zastosowanie do wszystkich jednostek budżetowych, w tym weteranów; z zadowoleniem przyjmuje fakt wypłaty pożyczki w ramach polityki rozwoju Banku Światowego oraz wypłaty drugiej i trzeciej transzy środków z MFW w ramach porozumienia w sprawie promesy kredytowej; zachęca parlament federacyjny do przyjęcia nowych środków mających na celu wzmocnienie dyscypliny budżetowej;
40. wzywa władze BiH do opracowania narodowej strategii energetycznej, opartej na odnawialnych źródłach energii, konserwacji i wydajności energii oraz modernizacji sieci elektrycznej; przypomina władzom BiH i Komisji, żeby dopilnowały, że projekty dotyczące elektrowni wodnych będą planowane i wdrażane w zgodzie z unijnymi kryteriami ocen wpływu na środowisko i ogólnymi standardami zrównoważonego rozwoju;
41. ubolewa nad faktem, że zdolność administracyjna w sektorze środowiska pozostaje słaba i ograniczona; w związku z tym wzywa do przyjęcia na szczeblu państwowym kompleksowej ustawy o środowisku, która zagwarantuje zharmonizowaną ochronę środowiska i ustanowi państwową agencję środowiska;
42. wzywa władze BiH do przyjęcia na szczeblu państwowym ustawy o ubezpieczeniach zdrowotnych, żeby zharmonizować i poprawić jakość publicznej opieki zdrowotnej oraz umożliwić ludziom dostęp do odpowiedniej opieki medycznej na całym terytorium BiH, bez względu na miejsce zamieszkania i zatrudnienia;
Współpraca regionalna
43. podkreśla, jak ważna jest współpraca regionalna i stosunki dobrosąsiedzkie oraz uważa, że stanowią one podstawowy element procesu pojednania poprzez wzmocnienie kontaktów międzyludzkich; podkreśla kluczową rolę podmiotów społeczeństwa obywatelskiego w umacnianiu współpracy regionalnej w sprawach społecznych i politycznych; wzywa władze bośniackie, żeby znalazły rozwiązanie, które zapewni regionalną mobilność obywateli Kosowa oraz możliwość podróżowania do Bośni i Hercegowiny;
44. wyraża uznanie dla niedawnych oświadczeń prezydenta Chorwacji, który przeprosił za politykę prowadzoną przez Chorwację w Bośni i Hercegowinie w latach 90-tych i oddał hołd ofiarom każdej społeczności; uważa ten gest za ważny krok w promowaniu pojednania etnicznego wśród narodów bałkańskich; wzywa inne kraje sąsiadujące z Bośnią i Hercegowiną do pójścia za tym przykładem;
45. wzywa Chorwację oraz Bośnię i Hercegowinę do znalezienia wynegocjowanego rozwiązania kwestii chorwackich planów budowlanych dotyczących mostu Pelješac, którym przeciwna jest Bośnia i Hercegowina; jest zaniepokojony niedawnym ogłoszeniem przez chorwackiego premiera, że Chorwacja może złożyć wniosek o fundusze europejskie celem przyspieszenia kontrowersyjnych prac budowlanych tego mostu; wskazuje, że projekt ten mógłby zaszkodzić przyszłemu rozwojowi bośniackiego portu Neum i że wywołuje on ekologiczne obawy w obu krajach;
46. zauważa, że trudno mówić o trwałej stabilności i współpracy regionalnej na Bałkanach Zachodnich i w całej UE, dopóki utrzymuje się impas polityczny w BiH;
47. wyraża uznanie za czynny udział BiH we współpracy regionalnej, w szczególności za podpisanie z Chorwacją i Serbią umów o międzynarodowej pomocy prawnej w sprawach karnych i cywilnych, których celem jest wykonanie sankcji karnych wobec osób skazanych w jednym z krajów objętych umową i następnie zbiegłych do innego z tych krajów;
*
**
48. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Wiceprzewodniczącej/ Wysokiej Przedstawiciel, Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom Bośni i Hercegowiny oraz jej jednostek terytorialnych.
______
(1) Teksty przyjęte, P6_TA(2009)0332.
(2) Dz.U. C 46 E z 24.2.2010, s. 111.
(3) Komitet Ekspertów ds. Oceny Systemów Zwalczania Procederu Prania Pieniędzy i