25. roczne sprawozdanie Komisji z kontroli stosowania prawa wspólnotowego za rok 2007(2008/2337(INI)).
Dz.U.UE.C.2010.184E.114
Akt nienormatywnyP6_TA(2009)0335
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 kwietnia 2009 r. w sprawie 25. rocznego sprawozdania Komisji z kontroli stosowania prawa wspólnotowego za rok 2007 (2008/2337(INI))
(2010/C 184 E/24)
(Dz.U.UE C z dnia 8 lipca 2010 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając 25. roczne sprawozdanie Komisji z kontroli stosowania prawa wspólnotowego (2007) (COM(2008)0777),
– uwzględniając dokumenty robocze Komisji (SEC(2008)2854 i SEC(2008)2855),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 5 września 2007 r. zatytułowany "Skuteczna Europa - stosowanie prawa wspólnotowego" (COM(2007)0502),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 marca 2002 r. w sprawie stosunków ze skarżącym w przedmiocie naruszeń prawa wspólnotowego (COM(2002)0141),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie 23. rocznego sprawozdania Komisji z kontroli stosowania prawa wspólnotowego w 2005 r.(1),
– uwzględniając art. 45 i art. 112 ust. 2 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej oraz opinię Komisji Petycji (A6-0245/2009),
1. ubolewa, że - inaczej niż w przeszłości - Komisja nie udzieliła żadnej odpowiedzi na kwestie podniesione przez Parlament w poprzednich rezolucjach, a zwłaszcza we wspomnianej rezolucji z dnia 21 lutego 2008 r.; stwierdza brak znaczącej poprawy w obszarze trzech podstawowych kwestii: przejrzystości, zasobów i długości procedur;
2. przypomina Komisji wnioski sformułowane w poprzednich latach, a mianowicie:
– pilne zbadanie możliwości opracowania systemu jasno wskazującego różne mechanizmy składania zażaleń dostępne dla obywateli, który mógłby mieć postać wspólnego portalu UE lub stworzenia punktu kompleksowej obsługi on-line w celu pomagania obywatelom;
– przyjęcie komunikatu podającego jej interpretację zasady odpowiedzialności państwa za naruszenie prawa wspólnotowego, w tym za naruszenie, które można przypisać organom sądowym, co umożliwi obywatelom skuteczniejsze przyczynianie się do stosowania prawa wspólnotowego;
3. wzywa w związku z tym Komisję do:
– wypełnienia przyjętego na siebie w wyżej wspomnianym komunikacie z dnia 20 marca 2002 r. zobowiązania do publikowania wszystkich swoich decyzji dotyczących naruszeń(2), zważywszy, że publikowanie tych decyzji, począwszy od rejestracji skargi aż po wszystkie kolejne akty, stanowi instrument niezbędny do zwalczania samowoli politycznej, która może pojawić się przy postępowaniu z naruszeniami;
– dostarczenie Parlamentowi, o co już wielokrotnie wnoszono, jasnych i pełnych danych dotyczących zasobów przeznaczanych przez poszczególne dyrekcje generalne na postępowanie z przypadkami naruszeń;
– rozważenie możliwości stosowania uproszczonej i mniej biurokratycznej procedury przy formułowaniu wezwania do usunięcia uchybienia wobec winnego państwa członkowskiego, tak aby umożliwić szybkie skorzystanie ze skuteczności tego środka;
zwraca się poza tym do Komisji o stanowcze stosowanie art. 228 traktatu WE w celu zagwarantowania właściwego wykonywania orzeczeń wydawanych przez Trybunał Sprawiedliwości;
4. przyjmuje do wiadomości, że Komisja, jak zostało to zapowiedziane w jej wspomnianym komunikacie z dnia 5 września 2007 r.(3), objaśniła w przedmiotowym sprawozdaniu rocznym działania priorytetowe, które zamierza podjąć w konkretnych sektorach postępowania ze skargami i przypadkami naruszeń; z zadowoleniem przyjmuje oświadczenia, zgodnie z którymi priorytetem nadal będą "problemy mające rozległy wpływ na prawa podstawowe i swobodny przepływ"(4); podkreśla znaczenie podjęcia pilnych i zdecydowanych działań w tych obszarach, gdyż akty rasizmu i ksenofobii stały się częste w niektórych państwach członkowskich; z zadowoleniem przyjmuje również traktowanie jako priorytetowych naruszeń, "w wyniku których obywatele są na znaczną skalę lub wielokrotnie narażeni na bezpośrednie szkody lub poważne pogorszenie ich jakości życia"(5); wzywa Komisję do szybszego rozwiązywania, a w stosownych przypadkach do zamykania tych postępowań w sprawie naruszenia, które uniemożliwiają państwom członkowskim inwestowanie w infrastruktury mogące wpłynąć na wdrażanie europejskiego planu odnowy gospodarczej; zwraca się do Komisji o dostarczenie właściwym komisjom parlamentarnym szczegółowego planu wraz z terminami i datami określonych działań, które zamierza ona podjąć w tych sektorach;
5. przyjmuje do wiadomości, że spośród nowych przypadków naruszeń w 2007 r. 1 196 dotyczyło braku powiadomienia o krajowych środkach transpozycji dyrektyw wspólnotowych; uważa za niedopuszczalne, że Komisja przyznaje sobie dwunastomiesięczny termin(6) na rozpatrzenie zwykłych przypadków braku powiadomienia o środkach transpozycji przez państwo członkowskie, i zwraca się do Komisji o podejmowanie automatycznych i bezzwłocznych działań w odniesieniu do tego typu przypadków, niewymagających żadnej analizy ani oceny;
6. jest zdania, że nadal nie istnieją jasne procedury umożliwiające skuteczne wnoszenie do Trybunału Sprawiedliwości spraw przeciwko państwom członkowskim za już naprawione naruszenie prawodawstwa wspólnotowego, a także pozwalające na uzyskanie zadośćuczynienia za wcześniejsze uchybienia i zaniechania; nalega, aby Komisja opracowała nowe wnioski (do końca roku 2010) mające na celu uzupełnienie obecnej procedury w sprawie naruszenia w sposób uwzględniający tę niesprawiedliwą sytuację;
7. przypomina, że zgodnie z proponowaną przez Komisję w komunikacie z 2007 r. nową metodą, zapytania i skargi otrzymywane przez Komisję byłyby bezpośrednio kierowane do zainteresowanego państwa członkowskiego, "jeżeli jakieś zagadnienie wymagałoby wyjaśnienia stanu faktycznego lub prawnego w danym państwie członkowskim (...)", a "(...) państwu członkowskiemu wyznaczono by krótki termin na dostarczenie niezbędnych wyjaśnień, informacji oraz rozwiązań bezpośrednio zainteresowanemu obywatelowi lub przedsiębiorstwu oraz poinformowanie o tym Komisji"(7);
8. przyjmuje do wiadomości, że Komisja uruchomiła projekt pilotażowy "EU Pilot" celem sprawdzenia nowej metody pracy w niektórych państwach członkowskich, że w projekcie, rozpoczętym w kwietniu 2008 r., uczestniczy 15 państw członkowskich oraz że po ocenie pierwszego roku stosowania projekt mógłby zostać rozszerzony na inne państwa członkowskie;
9. zauważa, że chodzi jednakże o projekt funkcjonujący na zasadzie dobrowolności, którego metody spowodowały już niepewność i określone pytania (jak wspomniano w jego wyżej wymienionej rezolucji z dnia 21 lutego 2008 r.);
10. zwraca się do Komisji szczególnie z zapytaniem, czy brak środków w państwach członkowskich nie stanowi niepokojących sygnałów rzeczywistych problemów z kontrolą stosowania prawa wspólnotowego; zachęca poza tym Komisję do sprawdzenia podczas oceny - i do poinformowania o tym Parlamentu -następujących kwestii:
– czy skarżący otrzymał od Komisji jasne i wyczerpujące wyjaśnienie dotyczące postępowania z jego skargą; czy nowa metoda rzeczywiście przyczyniła się do rozwiązania jego przypadku, jednocześnie nie zwalniając Komisji z pełnienia przez nią roli "strażnika Traktatu";
– czy w następstwie zastosowania nowej metody nie nastąpiło opóźnienie rozpoczęcia postępowania w sprawie naruszenia, którego czas trwania już i tak jest nadzwyczaj długi i nieokreślony;
– czy Komisja nie okazała pewnej wyrozumiałości wobec państw członkowskich, jeśli chodzi o przestrzeganie wyznaczonych przez nią terminów (10 tygodni), i czy po wygaśnięciu tego terminu Komisja dostarczyła zainteresowanemu państwu członkowskiemu jednoznacznych informacji i harmonogramu dotyczących jej przyszłych działań mających na celu znalezienie szybkiego ostatecznego rozwiązania dla problemu przedstawionego przez obywatela;
– czy fakt, że "EU Pilot" był stosowany jedynie w 15 ochotniczych państwach członkowskich, nie spowodował przywiązywania mniejszej wagi do postępowania z przypadkami naruszeń w tych państwach członkowskich, które nie uczestniczyły w projekcie;
11. zwraca się z zapytaniem, czy dzięki stosowaniu projektu "EU Pilot" i w konsekwencji zmniejszeniu ilości pracy przy postępowaniu z przypadkami naruszeń Komisja przeprowadza bardziej regularne i wyczerpujące kontrole transpozycji dyrektyw do krajowych systemów legislacyjnych;
12. zwraca się do Komisji z zapytaniem, czy projekt "EU Pilot" miał wpływ na prowadzenie "spotkań pakietowych" w sprawie naruszeń, które organizuje ona dla biorących udział w projekcie państw członkowskich oraz dla innych, nieuczestniczących państw członkowskich, pamiętając, że tego rodzaju posiedzenia uważa się za główne sposoby rozpatrywania i rozwiązywania postępowań w sprawie naruszenia;
13. uważa, że obywatele UE powinni móc oczekiwać od Komisji tego samego stopnia przejrzystości, niezależnie czy składają oficjalną skargę, czy korzystają z prawa do wniesienia petycji gwarantowanego Traktatem; zwraca się w związku z tym do Komisji Petycji o dostarczanie regularnych i dokładnych informacji na temat stanu zaawansowania postępowań w sprawie naruszenia objętych również otwartą petycją, lub w przeciwnym wypadku o umożliwienie Komisji Petycji dostępu do odpowiedniej bazy danych Komisji na tych samych zasadach, co Radzie;
14. przypomina Komisji, że wszelka korespondencja mogąca wskazywać na faktyczne złamanie prawa wspólnotowego musi być rejestrowana jako skarga, chyba że podlega ona wyjątkowym okolicznościom, o których mowa w pkt 3 załącznika do wspomnianego komunikatu z dnia 20 marca 2002 r.;
15. przyjmuje do wiadomości, że Komisja oświadczyła, iż transpozycja tak podstawowej dyrektywy, jak dyrektywa 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkowskich(8), nie została z wielu praktycznych powodów prawidłowo dokonana w żadnym państwie członkowskim; odnotowuje, że Komisja otrzymała ponad 1 800 indywidualnych skarg w związku z tą dyrektywą, zarejestrowała z nich 115 jako skargi i wszczęła 5 postępowań w sprawie naruszenia z powodu niewłaściwego stosowania dyrektywy(9); przyznaje, że w kwestiach dotyczących dyrektywy 2004/38/WE Komisja wykazała wobec Parlamentu ducha konstruktywnej współpracy i otwartości; podziela podejście przedstawione przez Komisję, przewidujące stały i wyczerpujący przegląd dyrektywy, pomoc państwom członkowskim w zagwarantowaniu pełnego i właściwego stosowania w postaci opublikowania w pierwszej połowie 2009 r. wytycznych oraz wszczęcie postępowania o naruszenie wobec państw członkowskich, których ustawodawstwo jest niezgodne z dyrektywą; wyraża jednakże poważne obawy co do zdolności Komisji do pełnienia przez nią roli "strażnika Traktatu" oraz co do przyznanej Parlamentowi możliwości sprawdzania polityki rejestrowania skarg prowadzonej przez poszczególne służby Komisji;
16. wzywa wszystkie służby Komisji, aby w pełni informowały skarżących o postępach w związku z ich skargami wraz z upływem uprzednio określonych terminów (wezwanie do usunięcia uchybienia, uzasadniona opinia, wniesienie skargi do Trybunału lub zamknięcie sprawy), aby wydawały w stosownych przypadkach zalecenia dotyczące rozpatrywania sprawy z wykorzystaniem alternatywnych mechanizmów rozstrzygania sporów oraz aby przedstawiały uzasadnienia swoich decyzji i przekazywały te uzasadnienia szczegółowo skarżącym zgodnie z zasadami zawartymi w wyżej wymienionym komunikacie Komisji z 2002 r.;
17. z zadowoleniem przyjmuje stopniowe wprowadzanie przez Komisję streszczeń obywatelskich publikowanych wraz z głównymi wnioskami Komisji; zaleca udostępnianie tych streszczeń za pośrednictwem punktów kompleksowej obsługi i uważa za niedopuszczalne usuwanie ich po zakończeniu procedury legislacyjnej, ponieważ właśnie wtedy mogą one być najbardziej przydatne obywatelom i przedsiębiorstwom;
18. przypomina o zobowiązaniu Rady do zachęcenia państw członkowskich do sporządzania i publikowania tabel ilustrujących związek pomiędzy dyrektywami i krajowymi środkami transpozycji; podkreśla, że tabele te mają zasadnicze znaczenie dla umożliwienia Komisji skutecznej kontroli środków wykonawczych we wszystkich państwach członkowskich;
19. zauważa z rozczarowaniem, że w ciągu obecnej kadencji nie został dokonany żaden znaczący postęp w odniesieniu do podstawowej roli, którą Parlament powinien odgrywać w kontrolowaniu stosowania prawa wspólnotowego; uważa, że nadanie przez Komisję priorytetu postępowaniom o naruszenie wymaga politycznych, a nie tylko technicznych decyzji, które obecnie nie są poddane żadnej formie kontroli zewnętrznej, nadzoru czy przejrzystości; wzywa do natychmiastowej realizacji proponowanych przez grupę roboczą ds. reformy Parlamentu Europejskiego odnośnych reform, które zwiększą zdolność Parlamentu do monitorowania stosowania prawa wspólnotowego; popiera w tym zakresie decyzję Konferencji Przewodniczących Komisji z dnia 25 marca 2009 r.;
20. wzywa do zacieśnienia współpracy między parlamentami krajowymi a Parlamentem Europejskim i odnośnymi parlamentarzystami w celu promowania i zwiększenia skutecznej kontroli kwestii europejskich na szczeblu krajowym, a także do ułatwiania przepływu informacji zwłaszcza w trakcie przyjmowania europejskich aktów legislacyjnych; uważa, że posłowie do parlamentów krajowych mają do odegrania znaczącą rolę w kontrolowaniu stosowania prawa wspólnotowego, przyczyniając się tym samym do wzmocnienia legitymacji demokratycznej Unii Europejskiej i jej zbliżenia do obywateli;
21. przypomina o zobowiązaniu Rady do zachęcenia państw członkowskich, aby sporządzały i publikowały tabele ilustrujące korelację pomiędzy dyrektywami i krajowymi środkami transpozycji; podkreśla, że takie tabele mają zasadnicze znaczenie dla umożliwienia Komisji skutecznej kontroli środków wykonawczych we wszystkich państwach członkowskich; postanawia, jako współustawodawca, podjąć wszystkie niezbędne kroki dla zagwarantowania, że przepisy dotyczące tych tabel nie będą usuwane z tekstu wniosków Komisji w procesie ustawodawczym;
22. zauważa, że sądy krajowe odgrywają zasadniczą rolę w stosowaniu prawa Wspólnoty, i w pełni popiera wysiłki Komisji zmierzające do określenia dodatkowych szkoleń dla sędziów krajowych, przedstawicieli zawodów prawniczych, urzędników i urzędników służby cywilnej administracji krajowych; podkreśla, że wsparcie to ma zasadnicze znaczenie w nowych państwach członkowskich, zwłaszcza w odniesieniu do dostępu do informacji prawnych oraz literatury prawniczej we wszystkich językach urzędowych; podkreśla potrzebę wsparcia poprawy dostępności baz danych w odniesieniu do orzeczeń sądów krajowych dotyczących prawa wspólnotowego;
23. zachęca Komisję do dalszego rozpatrywania ogólnounijnych mechanizmów zbiorowego dochodzenia roszczeń z myślą o zakończeniu realizowanych obecnie inicjatyw w dziedzinie prawa konsumentów i konkurencji; uważa, że takie mechanizmy mogłyby zostać wykorzystane przez obywateli, w tym składających petycje, do poprawy rzeczywistego stosowania prawa wspólnotowego;
24. wzywa Komisję do zagwarantowania, że stosowanie prawa wspólnotowego w dziedzinie ochrony środowiska będzie traktowane priorytetowo, mając na uwadze niepokojące trendy ujawnione w jej sprawozdaniu oraz liczne otrzymane petycje na ten temat; w tym kontekście zaleca zaostrzenie kontroli egzekwowania oraz zapewnienie stosownych środków odpowiednim służbom; z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji z dnia 18 listopada 2008 r. w sprawie wdrażania prawa Wspólnoty Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska (COM(2008)0773) jako pierwszy krok w tym kierunku;
25. zgadza się z oceną Komisji, że powinny zostać przyjęte środki o charakterze bardziej zapobiegawczym w celu unikania naruszania prawodawstwa wspólnotowego przez państwa członkowskie; zachęca Komisję do przyjęcia szczególnych wniosków Komisji Petycji w celu zapobieżenia nieodwracalnym szkodom dla środowiska i wyraża ubolewanie, że zbyt często Komisja odpowiada, iż musi poczekać na ostateczną decyzję odnośnych organów krajowych, zanim będzie w jakikolwiek sposób uprawniona do działania;
26. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiemu Trybunałowi Sprawiedliwości i Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich, jak również parlamentom krajowym oraz rządom państw członkowskich.
______
(1) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0060.
(2) Pkt 12: "Decyzje Komisji dotyczące przypadków naruszeń prawa wspólnotowego są publikowane w przeciągu tygodnia od ich przyjęcia na stronie internetowej sekretariatu generalnego pod adresem: http://europa.eu.int/comm/secre-tariat_general/sgb/droit_com/index_en.htm#infractions. Decyzje o wystosowaniu uzasadnionej opinii do państwa członkowskiego lub o odwołaniu się do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości będą również publikowane za pomocą komunikatów prasowych, chyba że Komisja zdecyduje inaczej."
(3) Pkt 3: "Komisja będzie opisywała i wyjaśniała swoje działania w zakresie tych priorytetów w rocznych sprawozdaniach, począwszy od roku 2008."
(4) COM(2008)0777, s. 9.
(5) Ibid.
(6) "W sprawach dotyczących braku zawiadomienia o środkach transpozycji okres pomiędzy wystosowaniem wezwania do usunięcia uchybienia a rozstrzygnięciem sprawy lub wniesieniem jej (sic) do Trybunału Sprawiedliwości nie powinien docelowo przekraczać 12 miesięcy" (COM(2007)0502).
(7) COM (2007)0502, s. 8.
(8) Dz.U. L 158 z 30.4.2004, s. 77.
(9) "W ciągu trzydziestu miesięcy od dnia, w którym dyrektywa weszła w życie, Komisja otrzymała ponad 1 800 indywidualnych skarg, 40 zapytań z Parlamentu oraz 33 petycje dotyczące stosowania dyrektywy. Zarejestrowano 115 skarg oraz wszczęto pięć spraw dotyczących uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w związku z niepoprawnym stosowaniem dyrektywy." - Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady ze stosowania dyrektywy 2004/38/WE w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich (COM(2008)0840), s. 10.