"Wiedza o morzu 2020: mapowanie dna morskiego w celu promocji zrównoważonego rybołówstwa" (2013/2101(INI)).

Dzienniki UE

Dz.U.UE.C.2016.208.71

Akt nienormatywny

Wersja od: 10 czerwca 2016 r.

Wiedza o morzu 2020

P7_TA(2013)0438

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 października 2013 r. w sprawie inicjatywy "Wiedza o morzu 2020: mapowanie dna morskiego w celu promocji zrównoważonego rybołówstwa" (2013/2101(INI))

(2016/C 208/07)

(Dz.U.UE C z dnia 10 czerwca 2016 r.)

Parlament Europejski,

mając na uwadze, że rybołówstwo należy do jednego z głównych zajęć człowieka wykonywanych w środowisku morskim, które przyczynia się do zapewnienia zaopatrzenia w żywność, i ma ogromne znaczenie, zwłaszcza dla niektórych społeczności przybrzeżnych, co sprawia, że jest zasadniczym elementem zintegrowanej polityki morskiej; mając na uwadze, że wartym podkreślenia jest fakt, iż działalność połowowa często niesie poważne szkodliwe skutki dla ekosystemów morskich ze względu na różnorodność i ilość wykorzystywanych zasobów rybnych; mając na uwadze, że rybołówstwo to także sektor najbardziej dotknięty licznymi przypadkami eksploatowania środowiska morskiego i prowadzenia w jego ramach różnych działań, takimi jak transport morski oraz turystyka, rozwój zabudowy miejskiej i przybrzeżnej, zanieczyszczenie wód morskich, przemysł wydobywczy oraz pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych, których wpływ może być powiązany z wpływem działalności połowowej;

mając na uwadze tendencję wzrostową w zakresie wykorzystywania technologii informacyjnych powiązanych z sektorem rybołówstwa - co doprowadziło do zwiększenia dostępności i przejrzystości informacji - a także w zakresie komputeryzacji systemów gromadzenia i transferu danych przez władze krajowe i regionalne, a także organizacje producentów; uważa w związku z tym, że większy dostęp do informacji dotyczących działalności połowowej może niewątpliwie doprowadzić do promowania bardziej zrównoważonych praktyk połowowych, nie tylko pod względem środowiskowy, lecz także gospodarczym i społecznym;

mając na uwadze konieczność ustalenia i wyznaczenia obszarów wrażliwych pod względem biologicznym i geograficznym oraz stworzenia obszarów odbudowy zasobów rybnych i morskich obszarów chronionych w celu zapewnienia skutecznej ochrony wrażliwych ekosystemów morskich przed praktykami połowowymi o największym wpływie; a także przypominając, że środki ochrony ekosystemów, zarządzania rybołówstwem i planowania przestrzennego obszarów morskich staną się tym bardziej zrozumiałe, akceptowane i stosowane, im więcej będzie dostępnych wyższej jakości informacji na temat środowiska morskiego oraz działalności połowowej;

mając na uwadze, że należy koniecznie i zgodnie z obowiązującymi przepisami uwolnić potencjał olbrzymiej ilości danych dotyczących środowiska morskiego, które zostały zgromadzone i są przechowywane przez liczne instytucje publiczne i prywatne na szczeblu europejskim, a także udostępnić je potencjalnym użytkownikom, zaznaczając potrzebę fundamentalnej zmiany w odniesieniu do gromadzenia i wykorzystywania danych, aby zastąpić obecny system, zgodnie z którym dokonuje się wielokrotnego gromadzenia danych w celu ich określonego i pojedynczego wykorzystania, modelem umożliwiającym gromadzenie danych i ich udostępnianie w różnorakich celach;

mając na uwadze, że w celu wspierania zarządzania wspólną polityką rybołówstwa (WPRyb) UE od 2001 r. finansuje gromadzenie danych dotyczących sektora rybołówstwa oraz ich rozpowszechnianie przez krajowe władze państw członkowskich; a także przypominając konieczność zarządzania działalnością połowową UE za pośrednictwem wieloletnich planów zarządzania oraz kierowania się podejściem ostrożnościowym i ekosystemowym w celu zmniejszenia wpływu tej działalności na ekosystemy morskie, co stanowi strategię zakładającą wielodyscyplinarne badania oraz gromadzenie licznych danych naukowych dotyczących zasobów rybnych;

Źródła informacji i rodzaje danych

podkreśla, że państwa członkowskie muszą wywiązywać się ze swoich zobowiązań do gromadzenia i przekazywania Unii danych w ramach DCF, gdyż stanowią one znakomite źródło informacji na temat działalności połowowej, oraz że szeroka gama informacji gromadzona jest przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC) i poddawana ocenie ekspertów grup roboczych Komitetu Naukowo-Technicznego i Ekonomicznego ds. Rybołówstwa (STECF); dodaje, że dane zebrane przez państwa członkowskie w ramach DCF wykorzystywane są przez Międzynarodową Radę Badań Morza (ICES) w celu dostarczania naukowych informacji na temat zasobów oraz doradztwa w zakresie zarządzania rybołówstwem;

podkreśla ogromne ilości danych pozyskanych przez flotę wyposażoną w satelitarny system monitorowania statków (VMS), których wykorzystanie byłoby niezwykle przydatne do mapowania działalności połowowej; przypomina znaczenie danych pozyskanych z satelitarnego systemu monitorowania statków w odniesieniu do połowów wielogatunkowych; podkreśla przydatność integracji i mapowania informacji dodatkowych, mianowicie danych zarejestrowanych w dziennikach połowowych, zapisanych na nośnikach papierowych i elektronicznych, pozyskanych z rejestrów prowadzonych przez obserwatorów rozmieszczonych na pokładach statków rybackich oraz pochodzących z monitoringu zasobów rybackich;

przypomina, że niektóre organizacje producentów, zwłaszcza z zakresu połowów przemysłowych, posiadają dane na temat działalności połowowej, które powinny uzupełnić obecnie dostępne informacje; dodaje, że w przypadku rybołówstwa łodziowego, o którym ilość posiadanych informacji jest dosyć ograniczona, należy zachęcać do gromadzenia danych przez samą flotę przy użyciu jednostek pływających jako platform do gromadzenia danych i monitorowania rybołówstwa, ewentualnie za pośrednictwem instalacji prostych urządzeń służących do monitoringu w czasie rzeczywistym w oparciu o system GPS/GPRS na pokładach jednostek pływających; stwierdza zarazem, że znaczna ilość danych na temat rybołówstwa pozyskiwana jest w ramach projektów badawczych;

podkreśla, jak użyteczne jest udostępnienie map rozmieszczenia przestrzennego floty rybackiej, nakładów połowowych, składu i wielkości połowów, co umożliwiłoby potencjalnym użytkownikom dostęp do informacji dotyczących, m.in. obszarów o zwiększonej intensywności połowów, gatunków połowowych oraz wielkości połowów na określonych obszarach; spośród dostępnych informacji na temat rybołówstwa, które powinny zostać włączone w tego rodzaju mapowanie, wyróżnia niektóre dane dotyczące rodzaju floty (np. narodowość, port, wiek, długość i pojemność jednostki pływającej, moc, załoga), nakładów połowowych (np. liczba kursów lub dni połowowych, liczba i właściwości narzędzi połowowych), połowów (np. gatunki docelowe, gatunki stanowiące przyłowy, odrzuty, waga, wartość); podkreśla również, że dostępność danych z systemu VMS umożliwiłaby identyfikację rozmieszczenia przestrzennego floty oraz że zestawienie tych informacji z danymi pozyskanymi z dzienników połowowych umożliwiłoby ocenę rozmieszczenia przestrzennego połowów;

stwierdza, że oddzielne mapowanie danych w zależności od rodzaju działalności połowowej, połowów na niewielką skalę, tradycyjnego łodziowego rybołówstwa oraz rybołówstwa przemysłowego, dostarczyłoby bardziej realistyczny obraz różnorodności rybołówstwa; podkreśla zarazem, że udostępnienie wskaźników społeczno-gospodarczych w odniesieniu do rybołówstwa (np. wiek i przeszkolenie załogi) mogłoby stanowić użyteczny dodatek mający na celu głębsze scharakteryzowanie sektora;

Jak promować pozyskiwanie i udostępnianie informacji

przypomina, że gromadzenie danych i zarządzanie zasobami rybołówstwa finansowane jest przez UE oraz przez państwa członkowskie, zatem zgromadzone dane muszą być dostępne do wglądu dla potencjalnych użytkowników i ogółu społeczeństwa; utrzymuje, że pozostałe dane na temat rybołówstwa uzyskane dzięki finansowaniu lub współfinansowaniu ze środków publicznych (UE lub państw członkowskich) również powinny być ogólnie dostępne, zaś dostęp do danych na temat rybołówstwa pozyskanych dzięki finansowaniu ze środków prywatnych, które to dane nie zawierają szczególnie chronionych informacji handlowych, wymagać będzie autoryzacji ze strony podmiotów przechowujących dane;

zwraca uwagę, że w sekcji rozporządzenia ustanawiającego wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa, która dotyczy danych i informacji o rybołówstwie, zawarto artykuły poświęcone szczególnie ochronie danych osobowych i poufności tajemnicy zawodowej i handlowej; podkreśla ponadto, że w powyższym rozporządzeniu jest wyraźnie mowa o tym, że dane dotyczące rybołówstwa, których gromadzenie, wymiana i ujawnienie przyniosłoby szkodę w odniesieniu do ochrony prywatności i integralności jednostki, interesów handlowych osoby fizycznej lub prawnej, w tym własności intelektualnej, podlegają obowiązującym przepisom dotyczącym poufności i tajemnicy zawodowej i handlowej;

10.

stwierdza, że sytuacja danych na temat rybołówstwa pozyskanych w ramach projektów badawczych jest analogiczna, zatem oczekuje się, że informacje pozyskane w zakresie projektów naukowych realizowanych dzięki finansowaniu lub współfinansowaniu ze środków publicznych (UE lub państw członkowskich) powinny być dostępne dla potencjalnych użytkowników i dla ogółu społeczeństwa po spełnieniu warunków specjalnie ustalonych dla danych pozyskanych w ramach projektów; podkreśla, że niektóre rodzaje danych dotyczących rybołówstwa pozyskiwane są głównie dzięki tworzeniu i stosowaniu modeli, prototypów lub urządzeń eksperymentalnych, przez co ich udostępnianie jest szczególnie wrażliwe;

11.

zwraca uwagę na istnienie komunikatów i zaleceń Komisji w sprawie dostępu, rozpowszechniania i ochrony informacji naukowej, w których stwierdza się, że udostępnianie wyników badań musi odbywać się zgodne z europejskimi i krajowymi przepisami dotyczącymi ochrony danych; podkreśla również, że w dokumentach tych wskazuje się na konieczność zabezpieczenia warunków udostępniania danych i ograniczeń gwarantujących przestrzeganie przepisów dotyczących ochrony danych osobowych, prywatności, tajemnicy handlowej, uzasadnionych interesów handlowych oraz praw własności intelektualnej;

12.

utrzymuje, że niezależnie od tego, kto przechowuje dane (podmioty publiczne czy podmioty państwowe) oraz od tego, w jaki sposób dane te są pozyskiwane (przy wykorzystaniu środków publicznych czy środków państwowych), instytucja odpowiedzialna za gromadzenie, przetwarzanie i udostępnianie informacji powinna być zawsze podana do wiadomości; stwierdza zarazem, że w przypadkach, kiedy udostępnienie informacji mogłoby nieść za sobą konsekwencje na szczeblu konkurencyjności, konkurencji i przychodów podmiotów przechowujących informacje, publicznie udostępniane powinny być jedynie produkty uzyskane na podstawie danych, a nie nieprzetworzone lub przetworzone dane; uważa, że w tych przypadkach istnienie obowiązkowej adnotacji na temat źródła informacji umożliwi zainteresowanym podmiotom kontakt z organizacjami przechowującymi informacje oryginalne i wystąpienie o możliwość dostępu do bardziej szczegółowych lub nawet nieprzetworzonych danych;

13.

podkreśla, że mapowanie i udostępnianie danych na temat przemieszczania się i działalności floty rybackiej, w szczególności w odniesieniu do informacji uzyskanych z systemów VMS, z dzienników połowowych oraz z rejestrów prowadzonych przez obserwatorów rozmieszczonych na pokładach statków rybackich, wymaga podjęcia środków na rzecz ochrony poufności danych oraz interesów handlowych zgodnie z przepisami prawa obowiązującymi w tym zakresie; podkreśla, że można to osiągnąć, pomijając poszczególne informacje, takie jak nazwy statków czy znaki rejestracyjne, rozpowszechniając dane zbiorcze - jeśli to możliwe - pogrupowane w oparciu o obszar, segment floty lub rodzaj narzędzi połowowych oraz zapewniając odstęp czasowy między gromadzeniem danych a momentem, w którym mapa działalności połowowej zostanie udostępniona; niemniej, przypomina, że zbyt duża agregacja danych i znaczne wydłużenie skali czasowej i przestrzennej rozmywa szczegółowość danych;

14.

utrzymuje, że w przypadku przechowywania danych dotyczących rybołówstwa przez instytucje publiczne państw członkowskich Komisja powinna opracować w określonym terminie wyczerpujący zestaw jednolitych wytycznych dotyczących przepływu, planowanego gromadzenia, przetwarzania i udostępniania danych, a także zachęcać do udostępniania informacji do wglądu dla potencjalnych zainteresowanych stron; uważa, że powinien zostać ustalony minimalny zestaw parametrów obowiązkowo udostępnianych, jak również równoważne udostępnianie i rozpowszechnianie danych, aby wszystkie państwa członkowskie dysponowały tym samym rodzajem informacji na temat rybołówstwa;

16.

utrzymuje, że w przypadku danych na temat rybołówstwa pozyskanych w wyniku projektów badawczych, musi obowiązywać odpowiedni okres, w którym naukowcy odpowiedzialni za realizację projektów publikować będą swe opracowania; stwierdza, że zgodnie z promowanym w ramach inicjatywy "Horyzont 2020" podejściem, ograniczenie to będzie mogło zostać przekroczone poprzez ustanowienie moratorium dla urzeczywistnienia tych publikacji; utrzymuje także, iż przekazanie danych powinno odbywać się w możliwie jak najkrótszym czasie, zatem moratorium nie powinno przekroczyć okresu trzech lat w celu zapobieżenia dezaktualizacji danych i zmaksymalizowania korzyści z ich udostępnienia;

Jak zagwarantować skuteczną kompilację i powiązanie danych

19.

stwierdza, że sposób udostępnienia danych na temat rybołówstwa będzie mógł się różnić w zależności od ich złożoności, przy czym konieczne jest określenie danych, których udostępnienie możliwe jest w formie danych nieprzetworzonych, danych przetworzonych lub produktów pozyskanych z danych; podkreśla, że najprostsze/najbardziej podstawowe parametry będą mogły być dostępne w formie danych nieprzetworzonych, natomiast parametry bardziej złożone/szczegółowe, wymagające wyspecjalizowanej analizy i interpretacji, będą mogły być dostępne w formie danych przetworzonych lub produktów uzyskanych z danych; zauważa, że istotne jest, aby określić rodzaj informacji na temat rybołówstwa udostępnianych potencjalnym użytkownikom, z rozróżnieniem między danymi nieprzetworzonymi, danymi przetworzonymi czy produktami uzyskanymi z danych, jak również między parametrami uzyskanymi za pośrednictwem pomiarów lub wynikami uzyskanymi z wykorzystanych modeli;

20.

podkreśla, że w określonych przypadkach udostępnianie bardzo szczegółowych danych i nadmierna rozdzielczość map może spowodować niepożądane skupienie nakładów połowowych na określonych zasobach i wrażliwych środowiskach morskich; w związku z tym uważa, że rozpowszechnianiu informacji powinno towarzyszyć podjęcie środków ochrony wspomnianych zasobów i siedlisk, jak również nadzór nad nimi zarazem utrzymuje, że szczególnie chronione informacje na temat rozmieszczenia przestrzennego rzadkich lub zagrożonych gatunków morskich nie powinny być udostępniane w celu zagwarantowania ich ochrony;

22.

podkreśla, że z uwagi na różnorodność systemów gromadzenia danych oraz rozmiaru i rodzaju danych gromadzonych przez liczne instytucje publiczne i prywatne przechowujące dane na temat rybołówstwa, połączenie i współpraca między państwami członkowskimi mają zasadnicze znaczenie dla zagwarantowania harmonizacji różnorodności, ilości, jakości i formatu danych; wzywa Komisję, aby zapewniła regularną ocenę efektywności połączenia i współpracy pomiędzy państwami członkowskimi;

23.

zaleca, aby państwa członkowskie wyznaczyły krajową instytucję odpowiedzialną za gromadzenie, kompilację, przetwarzanie, kontrolę jakości, powiązanie i przekazywanie danych w celu ich integracji w ogólnodostępnej platformie informacyjnej na temat działalności połowowej; stwierdza, że w tym celu należy rozważyć powołanie konkretnej instytucji na poziomie państw członkowskich, która to instytucja funkcjonowałaby dzięki finansowaniu wspólnotowemu, a jej działalność byłaby koordynowana przez Komisję;

Jak czerpać korzyści z przetwarzania i interpretacji danych

25.

utrzymuje, że na poziomie zarządzania i funkcjonowania zasadnicze znaczenie będzie miało nadanie statusu stałego Europejskiej Sieci Informacji i Obserwacji Środowiska Morskiego (EMODNET); podkreśla, że integracja i udostępnianie danych na temat rybołówstwa za pośrednictwem tej platformy powinno korzystać z bogatego doświadczenia zgromadzonego podczas rozwoju inicjatywy EMODNET, doświadczenia nabytego podczas powoływania i działalności rozmaitych grup tematycznych oraz podczas tworzenia stosownych portali tematycznych dotyczących środowiska morskiego (hydrografia, geologia, fizyka, chemia, biologia, siedliska i działalność człowieka);

29.

utrzymuje, że wprowadzenie oraz powodzenie tego rodzaju projektów wymaga solidnego finansowania oraz zagwarantowania jego kontynuacji i przewidywalności w perspektywie długoterminowej; wzywa do tego, aby udostępnianie danych na temat rybołówstwa możliwych do włączenia do zasobów wielorozdzielczych cyfrowych map dna morskiego było odpowiednio pobudzane i wspierane przez UE; podkreśla w tym względzie, że udostępnianie informacji na temat rybołówstwa wymaga połączenia mechanizmów finansowania dostępnych w tym celu na poziomie wspólnotowym i krajowym, wskazując, że propozycja EFMR obejmuje wsparcie dla narzędzi technicznych wykorzystywanych do tworzenia i rozwoju działalności sieci EMODNET;

o o

1 Dz.U. C 76 E z 25.3.2010, str. 38.

© Unia Europejska, http://eur-lex.europa.eu/
Za autentyczne uważa się wyłącznie dokumenty Unii Europejskiej opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.