Zasady rachunkowości Krajowej Izby Radców Prawnych.
Radc.2018.3.15
Akt nieocenianyUCHWAŁA Nr 228/X/2018
PREZYDIUM KRAJOWEJ RADY RADCÓW PRAWNYCH
z dnia 15 marca 2018 r.
w sprawie zasad rachunkowości Krajowej Izby Radców Prawnych
§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia z mocą od dnia 1 stycznia 2018 r.
ZAŁĄCZNIK
ZASADY RACHUNKOWOŚCI KRAJOWEJ IZBY RADCÓW PRAWNYCH
ZASADY RACHUNKOWOŚCI KRAJOWEJ IZBY RADCÓW PRAWNYCH
II. Zakładowy Plan Kont
III. Zasady wyceny aktywów i pasywów
IV. Wykaz ksiąg rachunkowych ~ zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe
V. Opis systemu przetwarzania danych
VI. System ochrony danych i ich zbiorów
I.
OGÓLNE ZASADY PROWADZENIA RACHUNKOWOŚCI W KRAJOWEJ IZBIE RADCÓW PRAWNYCH
OGÓLNE ZASADY PROWADZENIA RACHUNKOWOŚCI W KRAJOWEJ IZBIE RADCÓW PRAWNYCH
Zasady rachunkowości przyjęte do stosowania w Krajowej Izbie Radców Prawnych (zwanej dalej "Izbą" albo "jednostką") ustalone zostały przy uwzględnieniu postanowień:
1) ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2016 r. poz. 1047 z późniejszymi zmianami), dalej określanej jako "ustawa" lub "ustawa o rachunkowości";
2) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. z 2017 r., poz. 277), dalej określanego jako "rozporządzenie o instrumentach finansowych";
3) ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1870), dalej określanej jako "ustawa o radcach prawnych";
4) uchwały nr 34/VII/2008 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 26 września 2008 roku w sprawie uchwalenia Regulaminu działalności samorządu radców prawnych i jego organów (z późniejszymi zmianami);
5) uchwały nr 65/VII/2009 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 6 czerwca 2009 roku w sprawie Regulaminu działalności finansowej samorządu radców prawnych (z późniejszymi zmianami);
6) uchwały nr 69/VII/2009 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 6 czerwca 2009 roku w sprawie instrukcji obiegu dokumentów.
W przypadku zagadnień nie ujętych w niniejszych "Zasadach rachunkowości", należy się odwołać do:
* przepisów ustawy o rachunkowości,
* Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (MSR),
* dobrej praktyki rachunkowości, opisanej w profesjonalnej literaturze.
2. Zasady dokumentacji zdarzeń gospodarczych
Do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczego wprowadza się każde zdarzenie, które nastąpiło w tym okresie sprawozdawczym.
Podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczych i finansowych. Dowody księgowe mogą przyjmować postać dowodów:
* zewnętrznych obcych - otrzymanych od kontrahentów,
* zewnętrznych własnych - przekazanych w oryginale kontrahentom,
* wewnętrznych - dokumentujących operacje wewnątrz jednostki oraz sprzedaż na rzecz osób fizycznych, nieudokumentowaną dowodami zewnętrznymi.
Podstawą zapisów mogą być również wewnętrzne dowody księgowe:
* zbiorcze - służące do dokonania łącznych zapisów zbioru dowodów źródłowych, które muszą być w dowodzie zbiorczym pojedynczo wymienione,
* korygujące poprzednie zapisy,
* zastępcze - wystawione do czasu otrzymania zewnętrznego dowodu obcego; nie jest możliwe wystawianie dowodu zastępczego w sytuacji, gdy Izba jest w posiadaniu, także w formie elektronicznej, dowodu zewnętrznego,
* rozliczeniowe - ujmujące już dokonane zapisy według nowych kryteriów klasyfikacji.
Dowód księgowy, stanowiący podstawę zapisu w księgach rachunkowych powinien, zawierać:
1) określenie rodzaju dowodu i jego numeru identyfikacyjnego,
2) określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej,
3) opis operacji oraz jej wartość, jeżeli to możliwe, określoną także w jednostkach naturalnych,
4) datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą - także datę sporządzenia dowodu,
5) podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto składniki aktywów,
6) stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (dekretacja) i podpis osoby odpowiedzialnej za te wskazania.
W dokumentowaniu zapisów w księgach rachunkowych mogą, w szczególnej sytuacji, być stosowane dowody zastępcze, stanowiące potwierdzenie dokonania i rozliczenia zakupu materiałów (towarów i usług).
Dowód zastępczy powinien zawierać:
1) datę dokonania operacji gospodarczej,
2) miejsce i datę wystawienia dowodu,
3) przedmiot, ilość, cenę i wartość dokonanego zakupu,
4) nazwisko, imię i podpis osoby uczestniczącej w transakcji (zakup materiału, usługi),
5) określenie osoby zlecającej zakup i jego przeznaczenie.
Za równoznaczne z dowodami źródłowymi uważa się zapisy w księgach rachunkowych wprowadzone za pomocą komputerowych nośników danych lub tworzone według algorytmu na podstawie informacji już zawartych w księgach, przy zapewnieniu spełnienia warunków wynikających z art. 20 ust. 5 ustawy o rachunkowości. Każdorazowe utworzenie algorytmu powinno zostać odzwierciedlone w sporządzonym aneksie w postaci załącznika do "Zasad rachunkowości" Izby.
Przed zaksięgowaniem, dowody księgowe powinny zostać poddane kontroli pod względem merytorycznym, formalno-rachunkowym i podlegać zatwierdzeniu w obowiązującym trybie.
Sprawdzenie dowodów pod względem merytorycznym polega na ustaleniu prawidłowości, rzetelności, celowości i zgodności z przepisami operacji gospodarczej potwierdzonej tymi dokumentami. Kontrola merytoryczna ma na celu sprawdzenie zgodności danych dotyczących operacji gospodarczej, zawartych w dowodzie księgowym, ze stanem faktycznym.
Potwierdzeniem dokonania kontroli merytorycznej powinien być opis na dowodzie księgowym, wskazujący na cel dokonania operacji, w tym zwłaszcza określenie, czy i w jakim stopniu dotyczy ona działalności statutowej (z podziałem na "centra kosztów"), działalności gospodarczej oraz działalności administracyjnej, a także, jeśli wynika to z charakteru operacji, potwierdzenie odebrania towaru/wykonania usługi zgodnie z umową/zamówieniem.
Kontrola dowodu pod względem formalnym i rachunkowym polega na sprawdzeniu, czy zostały one wystawione w sposób technicznie poprawny i zawierają niezbędne dane, w tym wymagane przepisami podatkowymi oraz czy nie zawierają błędów rachunkowych.
Szczegółowy wykaz i opis dokumentów księgowych stosowanych w Izbie oraz ich obiegu i kontroli zawiera Instrukcja obiegu dokumentów, stanowiąca załącznik do uchwały Nr 69/VII/2009 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 6 czerwca 2009 r. Instrukcja określa jednolite zasady sporządzania, kontroli, rejestracji i obiegu dokumentów, zasady ich dekretacji, udostępniania oraz osoby upoważnione do ich podpisywania.
3. Podstawowe zasady rachunkowości
Rachunkowość Izby opiera się o stosowanie w sposób prawidłowy podstawowych zasad, które umożliwiają dostarczanie wiarygodnych i jasnych informacji, a mianowicie:
* zasada podwójnego zapisu każdego zdarzenia gospodarczego,
* zasada podmiotowości,
* zasada periodyzacji,
* zasada rzetelnego i wiernego obrazu.
Zasada podwójnego zapisu - wiąże się z koncepcją pojmowania majątku dwupostaciowo w ujęciu rzeczowym i źródeł finansowania (aktywa i pasywa).
Zasada podmiotowości - wskazuje na konieczność prowadzenia rachunkowości dla konkretnego podmiotu i jego operacji.
Zasada periodyzacji - wprowadza obowiązek terminowego prowadzenia ksiąg i sporządzania sprawozdań finansowych z podziałem na okresy, których dotyczą.
Zasada rzetelnego i wiernego obrazu - jest zasadą najważniejszą i najbardziej rozbudowaną. Jej stosowanie daje gwarancję, że księgi są prowadzone zgodnie z rzeczywistością i przedstawiane bez zniekształceń. Obejmuje ona następujące zasady szczegółowe, wynikające z ustawy o rachunkowości:
* zasada wyższości treści nad formą (art. 4 ust. 2 ustawy),
* zasada istotności (art. 4 ust. 4, art. 8 ust. 1 ustawy),
* zasada ciągłości (art. 5 ust. 1 ustawy),
* zasada kontynuacji działalności (art. 5 ust. 2 ustawy),
* zasada memoriału (art. 6 ust. 1 ustawy),
* zasada współmierności przychodów i kosztów (art. 6 ust. 2, art. 39, art. 41 ustawy),
* zasady wyceny (art. 7 ust. 1, art. 28 ust. 1 ustawy):
- zasada realizacji,
- zasada ostrożności, czyli ostrożnej wyceny (art. 7 ust. 1 ustawy),
- zakaz kompensacji sald (art. 7 ust. 3 ustawy),
- zasada indywidualnej wyceny (art. 7 ust. 3 ustawy)
Zasada wyższości treści ekonomicznej nad formą prawną odwołuje się do wyższości rzetelności i jasności przedstawianych danych nad formą, wskazując jednocześnie, że stosowanie uproszczeń nie może wpłynąć na prawidłowość przekazu.
Zasada istotności stanowi, że możliwe jest dokonywanie uproszczeń w ewidencji księgowej, o ile nie wpływają one ujemnie na ocenę sytuacji majątkowej, finansowej oraz wyniku finansowego oraz nie utrudniają sprawowania skutecznej kontroli wewnętrznej. Za istotne przyjmuje się te informacje, których pominięcie lub zniekształcenie może wpłynąć na decyzje podejmowane przez użytkowników sprawozdania finansowego. Granicę istotności ustala się jako 0,1% sumy przychodów wykazanych w ostatnim zatwierdzonym sprawozdaniu finansowym.
Zasada ciągłości oznacza, że przyjęte przez Izbę zasady rachunkowości stosowane będą w sposób ciągły, a w kolejnych latach obrotowych w jednakowy sposób dokonywane będzie grupowanie operacji gospodarczych, wycena aktywów i pasywów, ustalanie wyniku finansowego i sporządzanie sprawozdań finansowych tak, aby za kolejne lata informacje z nich wynikające były porównywalne. W przeciwnym wypadku, wszelkie zmiany powinny być udokumentowane i opisane z podaniem przyczyn i wpływu na wynik Izby. Wykazane w księgach rachunkowych na dzień ich zamknięcia stany aktywów i pasywów ujmowane są w tej samej wysokości w otwartych na następny rok obrotowy księgach rachunkowych.
W celu rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji Izba może, ze skutkiem od pierwszego dnia roku obrotowego, bez względu na datę podjęcia decyzji, zmienić dotychczas stosowane rozwiązania na inne, przewidziane ustawą. Zmiana dotychczas stosowanych rozwiązań wymaga określenia, w informacji dodatkowej, wpływu tych zmian na sprawozdania finansowe, jeżeli zostały one sporządzone za okres, w którym powyższe rozwiązania uległy zmianie. W przypadku takim należy w sprawozdaniu finansowym Izby za rok obrotowy, w którym zmiany te nastąpiły, podać przyczyny tych zmian, określić liczbowo ich wpływ na wynik finansowy oraz zapewnić porównywalność danych sprawozdania finansowego dotyczących roku poprzedzającego rok obrotowy, w którym dokonano zmian.
Zasada kontynuacji działalności stanowi, że przy stosowaniu przyjętych zasad rachunkowości przyjmuje się założenie, iż Izba będzie kontynuowała w dającej się przewidzieć przyszłości działalność w niezmniejszonym istotnie zakresie, chyba że jest to niezgodne ze stanem faktycznym lub prawnym. Ustalając zdolność Izby do kontynuowania działalności uwzględnia się wszystkie informacje dostępne na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego, dotyczące dającej się przewidzieć przyszłości, obejmującej okres nie krótszy niż jeden rok od dnia bilansowego.
Zasada memoriału wskazuje na konieczność uwzględniania w wynikach danego okresu wszystkich kosztów i przychodów do niego przypadających, w ten sposób aby przychody i koszty były przedstawiane współmiernie w czasie. Wynika z niej, że koszty poniesione, a nie odnoszące się do danego okresu powinny być traktowane jako aktywa, zaś koszty nie poniesione a przypadające na dany okres powinny być uwzględnione w rachunku wyników. Analogiczne zasady odnoszą się do przychodów danego okresu.
W księgach rachunkowych i wyniku finansowym Izby ujmuje się wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Dla zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów do aktywów lub pasywów danego miesiąca zaliczane są koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten miesiąc koszty, które jeszcze nie zostały poniesione (zapłacone, notyfikowane itp.).
Zasada współmierności przychodów i kosztów oznacza, że na wynik finansowy wpływają uzyskane w roku obrotowym przychody, w tym z operacji finansowych oraz odpowiednie konieczne dla osiągnięcia tych przychodów, czyli współmierne do nich koszty, zarówno poniesione jak i przypadające na dany rok, choć jeszcze nieponiesione lub niezafakturowane.
Ogólne zasady wyceny stanowią, że wycena składników majątku Izby kontynuującej działalność i związanych z tym zobowiązań następuje po rzeczywiście poniesionych na ich nabycie cenach, tzn. historycznych oraz zgodnie z zasadami: realizacji, ostrożności i indywidualnej wyceny.
W myśl zasady realizacji zyski powstają dopiero w momencie sprzedaży lub czynności z nią zrównanej.
Zasada ostrożnej wyceny stanowi, że w sprawozdaniu finansowym uwzględnić należy wszystkie znane Izbie zdarzenia, które wpływają ujemnie na aktualną wartość aktywów i zobowiązań, a w następstwie na wynik finansowy.
Zasada indywidualnej wyceny stanowi, że wartość poszczególnych składników aktywów i pasywów, przychodów i związanych z nimi kosztów, jak też zysków i strat nadzwyczajnych ustala się oddzielnie, nie dokonując kompensaty wartości różnych co do rodzaju aktywów i pasywów, przychodów i związanych z nimi kosztów oraz zysków i strat nadzwyczajnych.
4. Określenie roku obrotowego i okresów sprawozdawczych
Rokiem obrotowym Izby, przyjętym dla potrzeb sprawozdawczości, jest rok kalendarzowy, to jest okres kolejnych 12 miesięcy rozpoczynający się od 1 stycznia każdego roku i kończący się 31 grudnia danego roku kalendarzowego.
Okresem sprawozdawczym jest miesiąc.
5. Dzień bilansowy
Przez dzień bilansowy rozumie się dzień, na który Izba sporządza sprawozdanie finansowe. Dniem tym jest w szczególności dzień kończący rok obrotowy.
6. Przychody i zyski
Do przychodów Izby zalicza się otrzymane środki pieniężne i inne aktywa finansowe ze źródeł określonych przepisami prawa i uchwałami Krajowej Rady Radców Prawnych (zwanej dalej "KRRP") wydanymi na podstawie ustawy o radcach prawnych, w tym otrzymane składki członkowskie, nieodpłatnie otrzymane składniki majątku, a także kwoty należne z tytułu składek członkowskich (nieopłaconych) za dany okres, jak również ze sprzedaży składników majątku oraz przychody finansowe, dotacje i subwencje.
7. Koszty i straty
Do kosztów działalności Izby zalicza się koszty związane z realizacją zadań statutowych, w tym także świadczenia określone przepisami prawa i uchwałami KRRP wydanymi na podstawie ustawy o radcach prawnych. Za koszty uważa się również koszty administracyjne Izby, a w szczególności wynagrodzenia oraz ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników i innych osób, odpisy amortyzacyjne / umorzeniowe środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zużycie materiałów i energii, usługi obce oraz pozostałe koszty o charakterze administracyjnym.
Jeżeli Izba prowadzi działalność gospodarczą, kosztami Izby są również koszty tej działalności.
8. Język, waluta i miejsce prowadzenia ksiąg rachunkowych
Księgi rachunkowe prowadzi się w języku polskim i w walucie polskiej, w siedzibie Biura
Rachunkowego przy użyciu systemów informatycznych opisanych w części "Wykaz ksiąg rachunkowych - zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe".
Poprzez Biuro Rachunkowe rozumie się podmiot uprawniony do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, z którą KIRP zawarła umowę zlecającą prowadzenie ksiąg rachunkowych Izby.
9. Rachunek zysków i strat
Rachunek zysków i strat Izby jest sporządzany w wariancie porównawczym.
Izba grupuje i rozlicza koszty działalności operacyjnej według rodzaju na kontach zespołu 4 oraz według miejsc powstawania kosztów na kontach zespołu 5. Na kontach zespołu 4 ujmuje się koszty proste w podziale co najmniej określonym w rachunku zysków i strat. Na kontach zespołu 5 ujmuje się koszty proste zgodnie z podziałem uwzględnionym w planie finansowym.
Sprzedaż jest wykazywana w kwocie należnych przychodów dotyczących danego okresu obrotowego, w wartości netto, tzn. z wyłączeniem podatku od towarów i usług oraz udzielonych upustów.
10. Sprawozdanie finansowe
Sprawozdanie finansowe Izby obejmuje:
* bilans,
* rachunek zysków i strat,
* informację dodatkową, obejmującą wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia
Jeżeli sprawozdanie finansowe Izby będzie podlegać obowiązkowemu badaniu, zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy, to będzie obejmować ono także:
* zestawienie zmian w funduszu własnym,
* rachunek przepływów pieniężnych.
W przypadku sporządzania "Rachunku przepływów pieniężnych" sporządza się go metodą pośrednią. Aktywa finansowe zaliczane do aktywów pieniężnych, płatne lub wymagalne w ciągu 3 miesięcy od daty ich wystawienia, nabycia lub założenia prezentuje się jako środki pieniężne.
Sprawozdanie finansowe Izby sporządza się zgodnie ze wzorem sprawozdania finansowego stanowiącym Załącznik nr 1 do ustawy o rachunkowości.
Jeżeli w danym roku obrotowym lub przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za ten rok obrotowy Izba stwierdzi popełnienie w zatwierdzonym sprawozdaniu za rok łub lata poprzednie błędu, w następstwie którego nie można uznać tego sprawozdania lub sprawozdań za prawidłowe, to kwotę korekty spowodowanej usunięciem tego błędu ujmuje się w księgach roku bieżącego, odnosząc ją na fundusz własny i wykazując jako "zysk (stratę) z lat ubiegłych". Korekty dokonuje się jeżeli kwota błędu przekracza 1% sumy przychodów w ostatnim zatwierdzonym sprawozdaniu finansowym.
11. Zasady przechowywania dokumentów księgowych
Dokumentację opisująca przyjęte przez KIRP zasady rachunkowości, księgi rachunkowe, dowody księgowe, dokumenty inwentaryzacyjne i sprawozdania finansowe przechowuje się w należyty sposób i chroni przed niedozwolonymi zmianami, nieupoważnionym rozpowszechnianiem, uszkodzeniem lub zniszczeniem.
Dowody księgowe i dokumenty inwentaryzacyjne - po odbiorze z Biura Rachunkowego - przechowuje się w siedzibie Izby w oryginalnej postaci, w podziale na okresy sprawozdawcze, w sposób pozwalający na ich łatwe odszukanie. Szczegółowy opis przechowywania dokumentów księgowych określono w § 11 Instrukcji obiegu dokumentów, stanowiącej załącznik do uchwały Nr 69/VlI/2009 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 6 czerwca 2009 r.
II.
Zakładowy Plan Kont
Krajowej Izby Radców Prawnych
Zakładowy Plan Kont
Krajowej Izby Radców Prawnych
2. Zespół 0 - Aktywa trwałe
3. Zespół 1 - Środki pieniężne i rachunki bankowe oraz inne krótkoterminowe aktywa finansowe
4. Zespół 2 - Rozrachunki i roszczenia
5. Zespół 3 - Rozliczenie zakupu
6. Zespół 4 - Koszty według rodzajów
7. Zespół 5 - Koszty według miejsc powstawania
8. Zespół 6 - Rozliczenia międzyokresowe
9. Zespół 7 - Przychody i koszty związane z ich osiągnięciem
10. Zespół 8 - Fundusze własne, fundusze specjalne i wynik finansowy
WYKAZ KONT KSIĘGI GŁÓWNEJ
| Wykaz kont księgi głównej | Numer i nazwa zespołu oraz nazwa konta | |
| po zmianie | przed zmianą | |
| 010 | 011 | Zespół 0 - Aktywa trwałe Środki trwałe umarzane okresowo |
| 011 | 012 | Środki trwałe umarzane jednorazowo |
| 020 | 020 | Wartości niematerialne i prawne |
| 030 | 030 | Długoterminowe aktywa finansowe |
| 040 | 040 | Odpisy aktualizujące wartość długoterminowych aktywów finansowych |
| 070 | 071 | Odpisy umorzeniowe środków trwałych umarzanych okresowo |
| 071 | 072 | Odpisy umorzeniowe środków trwałych umarzanych jednorazowo |
| 075 | 079 | Odpisy umorzeniowe wartości niematerialnych i prawnych |
| 080 | 080 | Środki trwałe w budowie |
| 086 | 086 | Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych w budowie |
| 090 | 090 | Ewidencja pozabilansowa w Zespole 0 Obce środki trwałe |
| 091 | 091 | Środki trwałe w likwidacji |
| 101 | 101, 102 | Zespół 1 - Środki pieniężne i rachunki bankowe oraz inne krótkoterminowe aktywa finansowe Kasa krajowych środków pieniężnych |
| 131 | 131, 133, 134 | Rachunki bankowe BRE |
| 132 | 135 | Rachunki bankowe lokat |
| 135 | 131 | Rachunek bankowy Millennium |
| 136 | 131 | Rachunki bankowe w walucie obcej |
| 137 | 131 | Rachunki bankowe Multibank |
| 138 | 138 | Kredyty bankowe |
| 143 | 143 | Krótkoterminowe aktywa finansowe |
| 149 | 149 | Środki pieniężne w drodze |
| 156 | 156 | Czeki i weksle obce |
| 200 | 200 | Zespół 2 - Rozrachunki i roszczenia Należności od odbiorców krajowych z tytułu dostaw towarów i usług |
| 201 | 200 | Należności od odbiorców zagranicznych z tytułu dostaw i usług |
| 202 | 200 | Należności od odbiorców - szkolenia |
| 203 | 201,203 | Zobowiązania wobec dostawców krajowych z tytułu dostaw towarów i usług |
| 204 | 203 | Zobowiązania wobec dostawców zagranicznych z tytułu dostaw i usług |
| 205 | 200 | Należności od odbiorców - prenumeraty "Radca Prawny" |
| 221 | 224 | Rozrachunki z US z tytułu VAT |
| 222 | 222 | Podatek VAT należny |
| 223 | 223 | Podatek VAT naliczony |
| 224 | 229 | Podatek zryczałtowany |
| 225 | 229 | Podatek dochodowy od osób prawnych |
| 226 | 229 | Podatek dochodowy od osób fizycznych |
| 227 | 229 | Rozrachunki z ZUS |
| 228 | 224 | Rozrachunki z US - korekta VAT |
| 229 | 229 | Pozostałe rozrachunki publicznoprawne |
| 230 | 231 | Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń |
| 234 | 234 | Inne rozrachunki z pracownikami |
| 235 | 234 | Inne rozrachunki z osobami współpracującymi |
| 236 | 234 | Inne rozrachunki z pracownikami wyrażone w walucie obcej |
| 242 | 242 | Rozliczenie nadwyżek |
| 243 | 243 | Rozliczenie niedoborów i szkód |
| 244 | 244 | Należności dochodzone na drodze sądowej |
| 245 | 245 | Rozrachunki z OIRP |
| 246 | 245 | Rozrachunki z OIRP z tytułu składek |
| 248 | 249 | Rozrachunki z tytułu kaucji |
| 249 | 249 | Pozostałe rozrachunki i rozliczenia |
| 251 | 251 | Pożyczki otrzymane |
| 280 | 280 | Odpisy aktualizujące należności Ewidencja pozabilansowa w Zespole 2 |
| 291 | 291 | Należności warunkowe |
| 292 | 292 | Zobowiązania warunkowe |
| 294 | 294 | Weksle obce zdyskontowane lub indosowane |
| 298 | Konto techniczne (pasywa) | |
| 299 | Konto techniczne Zespół 3 - Rozliczenie zakupu | |
| 301 | Rozliczenie zakupu materiałów | |
| 302 | Rozliczenie zakupu usług | |
| 304 | Rozliczenie zakupu środków trwałych i środków trwałych w budowie Zespół 4 - Koszty według rodzajów | |
| 401 | 401 | Zużycie materiałów i energii |
| 402 | 402 | Usługi obce |
| 403 | 403 | Podatki i opłaty |
| 404 | 404 | Wynagrodzenia |
| 405 | 405 | Ubezpieczenia społeczne i imię świadczenia |
| 408 | 408 | Amortyzacja |
| 409 | 409 | Pozostałe koszty rodzajowe |
| 490 | Rozliczenie kosztów Zespół 5 - Koszty według miejsc powstawania | |
| 502 | Komisja Etyki Wykonywania Zawodu | |
| 503 | Krajowy Zespół Wizytatorów | |
| 506 | Komisja ds. Aplikacji | |
| 508 | Działalność zagraniczna | |
| 509 | Komisja Praw Człowieka | |
| 510 | Komisja Integracji | |
| 511 | Radca Prawny - Zeszyty Naukowe - kwartalnik | |
| 512 | Redakcja dwumiesięcznika Radca Prawny | |
| 513 | Wyższy Sąd Dyscyplinarny | |
| 514 | Główny Rzecznik Dyscyplinarny | |
| 515 | Wyższa Komisja Rewizyjna | |
| 516 | Komisja Wspierania Rozwoju Zawodowego | |
| 517 | Wizerunek i Promocja Zawodu | |
| 518 | Centrum Mediacji Gospodarczych | |
| 519 | Centrum Edukacji Prawnej | |
| 520 | Informatyzacja | |
| 521 | Dofinansowanie wydarzeń pozasamorządowych | |
| 522 | Doskonalenie zawodowe | |
| 523 | Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji | |
| 551 | Biuro KRRP Zespół 6 - Rozliczenia międzyokresowe | |
| 640 | 640 | Krótkoterminowe rozliczenie międzyokresowe czynne kosztów |
| 641 | 640 | Długoterminowe rozliczenie międzyokresowe czynne kosztów |
| 645 | 646 | Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe bierne kosztów |
| 650 | 650 | Inne rozliczenia międzyokresowe Zespół 7 - Przychody i koszty związane z ich osiągnięciem |
| 700 | 701 | Przychody z tytułu składek |
| 701 | 700 | Przychody ze sprzedaży Radcy Prawnego |
| 702 | 703 | Przychody z tytułu szkoleń |
| 703 | 702 | Przychody Centrum Mediacji Gospodarczych |
| 704 | 702 | Przychody ze sponsoringu i reklamy |
| 705 | 702 | Pozostałe przychody ze sprzedaży |
| 730 | Przychody ze sprzedaży książek | |
| 735 | Koszty własny sprzedaży książek | |
| 750 | 750 | Przychody finansowe |
| 751 | 751 | Koszty finansowe |
| 760 | 760 | Pozostałe przychody operacyjne |
| 761 | 761 | Pozostałe koszty operacyjne |
| 770 | 770 | Zyski nadzwyczajne |
| 771 | 771 | Straty nadzwyczajne Zespół 8 - Fundusze i wynik finansowy |
| 800 | 800 | Fundusz Zasadniczy |
| 803 | 803 | Fundusz z aktualizacji wyceny |
| 820 | 820 | Korekta wyników z lat ubiegłych |
| 821 | 820 | Rozliczenie wyniku finansowego |
| 831 | 831 | Rezerwy krótkoterminowe |
| 841 | 841 | Rozliczenia międzyokresowe przychodów ze szkoleń |
| 842 | 841 | Rozliczenia międzyokresowe przychodów z tytułu imprez |
| 843 | 840 | Inne rozliczenia międzyokresowe przychodów |
| 844 | 841 | Rozliczenia międzyokresowe przychodów ze szkoleń CMG |
| 845 | 841 | Rozliczenia międzyokresowe przychodów Radcy Prawnego |
| 851 | 851 | Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych |
| 852 | 859 | Fundusz Celowy |
| 853 | 859 | Fundusz Seniora |
| 854 | 859 | Fundusz Doskonalenia Zawodowego |
| 855 | 859 | Fundusz Badań, Studiów i Legislacji |
| 856 | 859 | Fundusz Promocji Zawodu |
| 860 | 860 | Wynik finansowy |
| 870 | 870 | Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego - podatek dochodowy |
| Ewidencja pozabilansowa w Zespole 8 | ||
| 900 | Rozliczenie kont pozabilansowych | |
| 901 | Rozliczenie VAT z faktur roku 2016 - VAT do 2017 roku | |
| 997 | Amortyzacja podatkowa | |
| 998 | Środki trwałe zakupione z funduszy | |
| 999 | Umorzenie środków trwałych zakupionych z funduszy | |
Wszystkie postanowienia zawarte w rozdziale II Zasad rachunkowości - "Zakładowy Plan Kont Krajowej Izby Radców Prawnych" dotyczące zasad ewidencji na kontach księgi głównej starego wykazu kont stosuje się odpowiednio do ewidencji na kontach księgi głównej nowego wykazu.
| ZESPÓŁ 0 AKTYWA TRWAŁE |
1. Charakterystyka aktywów trwałych oraz ogólne zasady ewidencji na kontach zespołu 0
Przez aktywa trwałe, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 13 ustawy, rozumie się aktywa niezaliczane do obrotowych, stanowiące kontrolowane przez Izbę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do Izby korzyści ekonomicznych. Kontrola oznacza przy tym, iż Izba jest uprawniona do uzyskiwania korzyści ekonomicznych, powstających za przyczyną danego składnika aktywów. Zdolność Izby do pozyskiwania korzyści ekonomicznych wynika zazwyczaj z tytułu prawnego, jakim jest np.: akt własności, umowa leasingu finansowego, umowa darowizny.
Aktywa trwałe to aktywa, których przewidywany okres zaangażowania w działalności Izby jest dłuższy niż rok. Do ich ewidencji służą konta zespołu 0 "Aktywa trwałe", obejmującego:
1) środki trwałe,
2) środki trwałe w budowie,
3) wartości niematerialne i prawne,
4) inwestycje długoterminowe, w tym długoterminowe aktywa finansowe oraz inwestycje w nieruchomości i prawa,
5) odpisy umorzeniowe środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz inwestycji w nieruchomości i prawa,
6) odpisy aktualizujące długoterminowe aktywa finansowe.
Zadaniem kont zespołu 0 "Aktywa trwałe" jest odzwierciedlenie wartości początkowej poszczególnych składników aktywów trwałych oraz korygujących tę wartość odpisów umorzeniowych lub aktualizujących.
Środki trwałe (art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy) są to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, nie zakwalifikowane do inwestycji, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 17 ustawy, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku w momencie oddania do używania i przeznaczone na potrzeby Izby. Zalicza się do nich w szczególności:
1) nieruchomości, w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
2) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,
3) ulepszenia w obcych środkach trwałych.
Środki trwałe oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu, zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy (finansującego lub korzystającego), zależnie od tego czy umowa spełnia, czy też nie, warunki określone w art. 3 ust. 4 ustawy, wymagane dla leasingu finansowego. Do czasu, gdy roczne sprawozdanie finansowe korzystającego (KIRP) nie podlega obowiązkowi badania i ogłaszania w myśl art. 64 ust. 1 ustawy, Izba kwalifikuje umowy leasingu, według zasad określonych w przepisach podatkowych i nie stosuje art. 3 ust. 4 i 5 ustawy.
Przez środki trwałe w budowie (art. 3 ust. 1 pkt 16 ustawy) rozumie się zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszania już istniejącego środka trwałego.
Wartości niematerialne i prawne (art. 3 ust. 1 pkt 14 ustawy) są to nabyte przez Izbę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe, nie zakwalifikowane do środków trwałych lub inwestycji, nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby Izby, a w szczególności:
1) autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje i koncesje,
2) prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych,
3) know-how.
Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się również nabytą wartość firmy oraz koszty zakończonych prac rozwojowych.
Wartości niematerialne i prawne oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu, zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy (finansującego lub korzystającego), zależnie od tego czy umowa spełnia, czy też nie, warunki określone w art. 3 ust. 4 ustawy, wymagane dla leasingu finansowego. Do czasu, gdy roczne sprawozdanie finansowe korzystającego (KIRP) nie podlega obowiązkowi badania i ogłaszania w myśl art. 64 ust. 1 ustawy, Izba kwalifikuje umowy leasingu, według zasad określonych w przepisach podatkowych i nie stosuje art. 3 ust. 4 i 5 ustawy.
Do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nie zalicza się tych nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych, które nie są użytkowane przez Izbę dla realizacji jej działalności, lecz są posiadane przez nią w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów lub innych pożytków, w tym z transakcji handlowej. Zalicza się je do inwestycji długoterminowych zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 17 ustawy.
Inwestycje długoterminowe poza nieruchomościami i wartościami niematerialnymi i prawnymi, o których mowa wyżej, obejmują również długoterminowe aktywa finansowe.
Długoterminowymi aktywami finansowymi są w szczególności:
1) udziały i akcje w innych jednostkach, nabyte w celu sprawowania nad tymi jednostkami kontroli, współkontroli lub wywierania na nie znaczącego wpływu,
2) obligacje i inne długoterminowe papiery wartościowe, o terminie wykupu dłuższym niż rok, nabyte w celu uzyskania przychodów w formie odsetek, dywidend i innych pożytków.
2. Zasady wyceny i amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
Wartość początkową, według której ujmuje się w księgach rachunkowych środki trwałe, środki trwałe w budowie oraz wartości niematerialne i prawne stanowi cena ich nabycia lub koszt wytworzenia (art. 28 ust. 8, art. 31 ust. 1 i art. 33 ust. 1 ustawy).
Cena nabycia (zgodnie z art. 28 ust. 2 ustawy) jest to cena zakupu obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu: podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym (cło, niepodlegający odliczeniu podatek akcyzowy) oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem omawianych aktywów trwałych do stanu zdatnego do używania, łącznie z kosztami transportu, załadunku, wyładunku, a obniżona o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia.
Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia, bowiem środki trwałe, środki trwałe w budowie oraz wartości niematerialne i prawne przyjęto nieodpłatnie (w tym w drodze darowizny), to wycenia się je według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu.
Koszt wytworzenia (art. 28 ust. 3 i ust. 8 ustawy) środka trwałego, środka trwałego w budowie oraz zakończonej powodzeniem pracy rozwojowej obejmuje:
1) koszty pozostające w bezpośrednim związku z:
- budową (montażem, ulepszeniem) środka trwałego oraz dostosowaniem tego środka do używania,
- pracą rozwojową,
2) uzasadnioną część kosztów pośrednich związanych z budową (montażem, ulepszeniem) środka trwałego bądź wykonaniem pracy rozwojowej.
Do kosztu wytworzenia nie zalicza się:
1) kosztów nadmiernych braków,
2) kosztów nadmiernego zużycia materiałów, robocizny, itp. w trakcie budowy (montażu, ulepszenia) środka trwałego i dostosowania do używania,
3) kosztów ogólnego zarządu i sprzedaży.
Cena nabycia i koszt wytworzenia środków trwałych w budowie, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (art. 28 ust. 8 ustawy) obejmuje ogół poniesionych na nie kosztów za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia do dnia bilansowego lub przyjęcia do używania, w tym również:
1) niepodlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy,
2) koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich sfinansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytułu.
Koszt obsługi zobowiązań to przede wszystkim prowizje i odsetki od kredytu bankowego oraz krótkoterminowych i długoterminowych pożyczek zaciągniętych na sfinansowanie zakupu lub budowy aktywów trwałych, a także ujemne różnice kursowe od tych kredytów i pożyczek za okres trwania budowy.
Dodatnie różnice kursowe zmniejszają koszty obsługi zaciągniętych zobowiązań.
Wartość początkową stanowiącą cenę nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego powiększają koszty jego ulepszenia, polegającego na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powodującego, że wartość użytkowa tego środka po zakończeniu ulepszenia przewyższa posiadaną przy przyjęciu do używania wartość użytkową, mierzoną okresem używania, kosztami eksploatacji lub innymi miarami (art. 31 ust. 1 ustawy). Pojęcie "ulepszenia" dotyczy wyłącznie środków trwałych. Nie stosuje się tego pojęcia w odniesieniu do wartości niematerialnych i prawnych.
Wartość początkowa i dotychczas dokonane od środków trwałych odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, mogą - na podstawie wydanych przepisów - ulegać aktualizacji wyceny (art. 31 ust. 3 ustawy). Powstałą na skutek aktualizacji wyceny różnicę wartości netto środków trwałych odnosi się na fundusz z aktualizacji wyceny, który nie może być przeznaczony do podziału.
Nie przewiduje się natomiast aktualizacji wyceny środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Wartość początkową środków trwałych - z wyjątkiem gruntów - zmniejszają odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości na skutek używania lub upływu czasu (art. 31 ust. 2 ustawy). Amortyzację planową (umorzenie) środków trwałych regulują przepisy art. 32 ustawy, w myśl których odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia ich wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji.
Odpisów amortyzacyjnych (umorzeniowych) dokonuje się od wartości początkowej środka trwałego począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek przyjęto do używania lub wprowadzono do ewidencji, do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową środka trwałego lub w którym postawiono go w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono niedobór, przy ewentualnym uwzględnieniu przewidywanej przy jego likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości.
Na dzień przyjęcia środka trwałego do używania ustala się metodę jego amortyzacji, okres amortyzacji oraz stawkę amortyzacyjną. Dla środków trwałych przyjęto do stosowania stawki określone w "Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych" stanowiącym załącznik Nr 1 do ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późniejszymi zmianami).
Metoda amortyzacji ustalona na dzień przyjęcia środka trwałego do używania jest stosowana w sposób ciągły, co oznacza, że nie można jej zmienić w trakcie amortyzowania środka trwałego. Poprawność przyjętych okresów i stawek amortyzacji środków trwałych podlega okresowo weryfikacji przez Izbę dla zapewnienia prawidłowości odpisów amortyzacyjnych w następnych latach obrotowych.
W przypadku, gdy wartość początkowa środka trwałego, w dniu przyjęcia do używania, jest równa lub niższa niż 3.500 zł, dokonuje się odpisów amortyzacyjnych (umorzeniowych) jednorazowo w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego.
Do dokonywania odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od wartości niematerialnych i prawnych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące amortyzacji środków trwałych (art. 33 ust. 1 ustawy).
O ile nastąpiła trwała utrata wartości środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych, dokonuje się odpisu aktualizującego, doprowadzającego wartość tych aktywów trwałych - wynikającą z ksiąg rachunkowych - do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.
Trwała utrata wartości (art. 28 ust. 7 ustawy) zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez Izbę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych.
Odpis z tytułu trwałej utraty wartości - w przypadku środków trwałych, których wartość była aktualizowana - zmniejsza różnicę z aktualizacji wyceny odniesioną na fundusz z aktualizacji wyceny. Jeśli odpis aktualizujący wartość środka trwałego jest wyższy od różnicy z aktualizacji wyceny, to nadwyżkę zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych. W przypadku, gdy odpis aktualizujący wartość dotyczy środka trwałego nieobjętego aktualizacją wyceny, środka trwałego w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych, to odpis ten w całości zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych.
W razie ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu z tytułu trwałej utraty wartości, równowartość całości lub odpowiedniej części uprzedniego odpisu zwiększa wartość środków trwałych, środków trwałych w budowie lub wartości niematerialnych i prawnych oraz podlega zaliczeniu do pozostałych przychodów operacyjnych bądź - w przypadku uprzednio zaktualizowanych środków trwałych - na fundusz z aktualizacji wyceny (por. art. 35 c ustawy).
3. Wycena długoterminowych aktywów finansowych
Nabyte lub powstałe aktywa finansowe ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich nabycia albo powstania według ceny nabycia, względnie według ceny zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji nie są istotne. Odpisu wyrażającego trwałą utratę wartości aktywów finansowych zaliczonych do aktywów trwałych dokonuje się nie później niż na koniec okresu sprawozdawczego (por. art. 35 ust. 2 - 5 ustawy).
Jeżeli nastąpiło trwałe obniżenie wartości długoterminowych aktywów finansowych, to różnicę między wyższą ceną nabycia (zakupu) a niższą od niej ceną rynkową zalicza się do kosztów finansowych.
Podwyższenie wartości długoterminowych aktywów finansowych - wobec ustania przyczyny utraty wartości - stanowi przychód finansowy do wysokości uprzedniego obniżenia wartości zaliczonego do kosztów finansowych.
Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 3 ustawy długoterminowe aktywa finansowe mogą być wyceniane według skorygowanej ceny nabycia, jeżeli dla danego składnika tych aktywów został określony termin wymagalności.
Przekwalifikowanie długoterminowych aktywów finansowych wycenionych w cenie nabycia (z ewentualnym uwzględnieniem uprzedniej utraty ich wartości) do krótkoterminowych aktywów finansowych, jeżeli ich ewidencję prowadzi się w cenach nabycia (zakupu) nie wyższych od cen rynkowych, następuje w ten sposób, że:
- ewentualną korektę z tytułu trwałej utraty wartości przeksięgowuje się na konto długoterminowych aktywów finansowych (Wn konto 040, Ma konto 030),
- wartość netto (tzn. pomniejszoną o w/w korektę) tych aktywów przenosi się na konto krótkoterminowych aktywów finansowych (Wn konto 143, Ma konto 030); jeżeli wartość netto jest wyższa od ceny rynkowej aktywu, to różnicę zalicza się do kosztów finansowych (Wn konto 751, Ma konto 143).
Jeżeli długoterminowe aktywa finansowe przekwalifikowane do krótkoterminowych aktywów finansowych były uprzednio przeszacowane, a skutki przeszacowania ujęte są w funduszu z aktualizacji wyceny, to nierozliczoną na dzień przekwalifikowania nadwyżkę z tytułu przeszacowania długoterminowych aktywów finansowych zalicza się do kosztów lub przychodów finansowych (art. 35 ust. 6 ustawy).
Konto 011 "Środki trwałe umarzane okresowo"
i konto 012 "Środki trwałe umarzane jednorazowo"
1. Na kontach 011 i 012 ewidencjonuje się stan oraz zwiększenia i zmniejszenia wartości początkowej środków trwałych, tj. rzeczowych aktywów trwałych i zrównanych z nimi nie zakwalifikowanych do inwestycji oraz ulepszeń w obcych środkach trwałych, spełniających jednocześnie następujące warunki:
1) Izba sprawuje nad nimi kontrolę, co oznacza, że jest uprawniona do uzyskiwania korzyści ekonomicznych powstających za ich przyczyną,
2) muszą być kompletne i zdatne do użytku, w momencie oddania do eksploatacji,
3) przewidywany okres ekonomicznej ich użyteczności jest dłuższy niż rok,
4) są przeznaczone na potrzeby Izby, przez co należy rozumieć, że są one potrzebne jednostce do realizacji jej działalności, określonej w akcie formalno - prawnym. Przedmioty o cechach środków trwałych, których cena jednostkowa nie przekracza granicy określonej w przepisach podatkowych (aktualnie 3.500 zł) są ewidencjonowane na koncie 012 i objęte ewidencją pozabilansową środków trwałych (przy czym ich wartość początkowa jest odpisywana jednorazowo).
2. Nie zalicza się do środków trwałych tych nieruchomości, które nie są użytkowane przez Izbę dla realizacji jej zadań, lecz są przez nią posiadane w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu ich wartości, uzyskania z nich przychodów lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej. Zalicza się je do inwestycji zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 17 ustawy.
3. Środki trwałe wprowadza się do ewidencji księgowej zgodnie z obowiązującą Klasyfikacją Środków Trwałych (rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31.12.1999 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych - Dz. U. Nr 112, poz. 1317 z późniejszymi zmianami). Pozwala to na:
1) sprawdzenie prawidłowości zastosowania stawek amortyzacyjnych dla poszczególnych środków trwałych w planie amortyzacji, a także dla potrzeb podatkowych,
2) wykazanie środków trwałych w sprawozdaniu finansowym (bilansie) w podziale według ich pozycji rodzajowych.
4. Po stronie Wn kont 011 i 012 księguje się wszelkie zwiększenia stanu i wartości początkowej środków trwałych, a w szczególności:
1) przyjęcie środków trwałych lub ich ulepszeń po zakończeniu ich budowy, montażu lub ulepszenia,
2) zakupy środków trwałych nie wymagających montażu lub doposażenia,
3) darowizny i nieodpłatne przejęcie środków trwałych,
4) nadwyżki środków trwałych (ujawnione),
5) zwiększenia wartości początkowej środków trwałych na skutek aktualizacji ich wyceny,
5. Po stronie Ma kont 011 i 012 księguje się wszelkie zmniejszenia stanu i wartości początkowej środków trwałych (z wyjątkiem odpisów umorzeniowych i aktualizacji wartości początkowej na skutek trwałej jej utraty, ujmowanych na koncie 071 i 072), a w szczególności:
1) rozchody środków trwałych spowodowane ich sprzedażą, likwidacją, nieodpłatnym przekazaniem, darowizną,
2) niedobory środków trwałych,
3) zmniejszenia wartości początkowej środków trwałych na skutek aktualizacji ich wyceny,
6. Ewidencja szczegółowa prowadzona do kont 011 i 012 powinna umożliwiać:
- ustalenie wartości początkowej poszczególnych środków trwałych, a w odniesieniu do środków trwałych o niskiej jednostkowej cenie - grup tego rodzaju środków trwałych,
- identyfikację poszczególnych środków trwałych lub ich grup oraz miejsc ich użytkowania,
- grupowanie środków trwałych w układzie wymaganym dla potrzeb sprawozdawczości (finansowej, statystycznej),
- prawidłowe obliczenie odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych dla celów ustalenia wyniku finansowego,
- ustalenie odpisów aktualizujących wartość poszczególnych środków trwałych z tytułu trwałej jej utraty.
Dla potrzeb ewidencji szczegółowej stosuje się książkę inwentarzową i tabelę amortyzacyjną.
Szczegółowo gospodarkę środkami trwałymi reguluje § 24 Uchwały Nr 69/VII/2009 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 6 czerwca 2009 r. w sprawie instrukcji obiegu dokumentów.
7. Konta 011 i 012 mogą wykazywać tylko salda debetowe, które wyrażają wartość początkową środków trwałych i ulepszeń w obcych środkach trwałych.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 011 "Środki trwałe umarzane okresowo"
i konta 012 "Środki trwałe umarzane jednorazowo"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne | |
| 1. | Przyjęcie środka trwałego, który uprzednio wymagał budowy, montażu lub został ulepszony | 080 | |
| 2. | Nabycie środka trwałego, którego przyjęcie nie wymagało ze strony Izby uprzedniej budowy, montażu lub ulepszenia: zakup - wartość w cenie nabycia powiększona o opłaty urzędowe (notarialne, skarbowe, cywilnoprawne), a także koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu sfinansowania zakupu (odsetki, ujemne różnice kursowe) naliczone do dnia oddania tego środka do używania | 101, 131 lub 234, 249 | |
| 3. | Otrzymanie środka trwałego nieodpłatnie (w tym w drodze darowizny) (zarachowanie rat wartości do pozostałych przychodów operacyjnych - Ma konto 760 - następuje równolegle do planowych odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od tych środków trwałych): | 8401) | |
| 4. | Otrzymanie środka trwałego na podstawie umowy leasingu: | ||
| a) w przypadku leasingu operacyjnego - według komentarza do konta 090 "Obce środki trwałe" | ewidencja pozabilansowa | ||
| b) w przypadku leasingu finansowego | 249 | ||
| 5. | Ujawnienie środka trwałego (nie objętego ewidencją) | 760 | |
| 6. | Zwiększenie wartości początkowej środka trwałego na skutek aktualizacji wyceny | 803 | |
1) O ile w myśl odrębnych przepisów nie zwiększają one przychodu lub funduszu zasadniczego.
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 011 "Środki trwałe umarzane okresowo"
i konta 012 "Środki trwałe umarzane jednorazowo"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Sprzedaż środka trwałego: | |
| a) zarachowanie sprzedaży - według faktury VAT (Wn konta: 249 lub 101, 131, Ma konta: 760 i ew. konto 222 z tytułu VAT należnego) | ||
| b) dotychczasowe umorzenie (amortyzacja) | 071,072 | |
| c) nadwyżka wartości początkowej nad umorzeniem (amortyzacją) | 761 | |
| 2. | Likwidacja środka trwałego: | |
| a) z przyczyn "naturalnych" i wywołana zdarzeniem mieszczącym się w ogólnym ryzyku gospodarowania: dotychczasowe umorzenie (amortyzacja) nadwyżka wartości początkowej na umorzeniem (amortyzacją) | 071,072 761 | |
| b) wywołana zdarzeniem niemieszczącym się w ogólnym ryzyku gospodarowania: - dotychczasowe umorzenie (amortyzacja) - nadwyżka wartości początkowej nad umorzeniem (amortyzacją) | 071,072 771 | |
| 3. | Nieodpłatne przekazanie środka trwałego (w tym w drodze darowizny): | |
| - dotychczasowe umorzenie (amortyzacja) - nadwyżka wartości początkowej nad | 071,072 | |
| umorzeniem (amortyzacją) - ew. podatek VAX należny (Wn konto 761, Ma konto 222) | 761 | |
| 4. | Niedobór środka trwałego: | |
| dotychczasowe umorzenie (amortyzacja) nadwyżka wartości początkowej na umorzeniem (amortyzacją) | 071,072 243 | |
| 5. | Zmniejszenia wartości początkowej środka trwałego na skutek aktualizacji wyceny | 803 |
Konto 020 "Wartości niematerialne i prawne"
1. Konto 020 służy do ewidencji stanu oraz zwiększeń i zmniejszeń wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych, spełniających jednocześnie następujące warunki:
1) Izba sprawuje nad nimi kontrolę, co oznacza, że jest uprawniona do uzyskiwania korzyści ekonomicznych powstających za ich przyczyną,
2) przewidywany okres ekonomicznej ich użyteczności jest dłuższy niż rok,
3) są przeznaczone do używania na potrzeby Izby, przez co należy rozumieć, że są one potrzebne jednostce do realizacji jej działalności.
Tytuły o cechach praw, know-how lub koncesji, ale o niskiej cenie jednostkowej, nieprzekraczającej granicy określonej w przepisach podatkowych (aktualnie 3.500 zł) są objęte ewidencją pozabilansową, a ich wartość początkowa jest odpisana jednorazowo.
2. Nie zalicza się do wartości niematerialnych i prawnych tych praw majątkowych, które nie są użytkowane przez Izbę dla realizacji jej zadań, lecz są posiadane przez nią w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu ich wartości, uzyskania z nich przychodów lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej. Zalicza się je do inwestycji zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 17 ustawy.
3. Po stronie Wn konto 020 księguje się wszelkie zwiększenia stanu i wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych, a w szczególności zakupy autorskich praw majątkowych i praw pokrewnych.
4. Po stronie Ma konta 020 księguje się wszelkie zmniejszenia stanu i wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych (z wyjątkiem odpisów umorzeniowych i aktualizacji wartości początkowej na skutek trwałej jej utraty ujmowanych na koncie 079).
5. Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 020 powinna umożliwić:
- ustalenie wartości początkowej poszczególnych tytułów wartości niematerialnych i prawnych, a także odpisów aktualizujących tę wartość z tytułu trwałej jej utraty,
- grupowanie wartości niematerialnych i prawnych w układzie wymaganym dla potrzeb sprawozdawczości (finansowej, statystycznej),
- prawidłowe obliczenie planowych odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych dla celów ustalenia wyniku finansowego.
6. Konto 020 może wykazywać tylko saldo debetowe, które wyraża wartość początkową wartości niematerialnych i prawnych nie w pełni umorzonych.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 020 "Wartości niematerialne i prawne"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Zakup praw majątkowych: | |
| a) cena zakupu powiększona o ew. niepodlegający odliczeniu VAT | 249 albo 101, 131 | |
| b) opłaty związane z nabyciem praw majątkowych, zwiększające cenę zakupu (sądowe, patentowe, notarialne itp.) | 101, 131,249, 234 | |
| c) koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu zakupu praw i związane z tym różnice kursowe (składnik ceny nabycia) | 138,249 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 020 "Wartości niematerialne i prawne"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Sprzedaż prawa majątkowego: a) dotychczasowe umorzenie | 079 |
| b) nadwyżka wartości początkowej nad umorzeniem (amortyzacją) (wartość w cenie sprzedaży: Wn konta: 101, 131, 249; Ma konto 760 i ew. konto 223 z tytułu VAT naliczonego) | 761 | |
| 2. | Trwała utrata wartości prawa przed pełnym jego umorzeniem (zamortyzowaniem): | |
| a) dotychczasowe umorzenie | 079 | |
| b) nadwyżka wartości początkowej nad umorzeniem (amortyzacją) | 761 lub 771 | |
| 3. | Odpisanie z ewidencji prawa majątkowego w pełni umorzonego (zamortyzowanego) | 079 |
Konto 030 "Długoterminowe aktywa finansowe"
1. Konto 030 służy do ewidencji długoterminowych aktywów finansowych, a w szczególności:
- akcji i innych długoterminowych papierów wartościowych o terminie wykupu dłuższym niż rok, nabytych w celu uzyskania przychodów w formie odsetek, dywidend i innych pożytków,
- innych niż wyżej podane rodzajów długoterminowych aktywów finansowych.
2. Po stronie Wn konta 030 księguje się wszelkie zwiększenia stanu długoterminowych aktywów finansowych:
1) zakup obcych akcji i obligacji,
2) przekwalifikowanie krótkoterminowych aktywów finansowych do długoterminowych,
3) przypisanie należnych odsetek od dłużnych długoterminowych papierów wartościowych (obligacji itp.), jeżeli wypłata odsetek następuje w okresie dłuższym niż 12 miesięcy.
3. Po stronie Ma konta 030 księguje się wszelkie zmniejszenia stanu długoterminowych aktywów finansowych, a zwłaszcza:
1) sprzedaż udziałów, akcji obcych, bonów, obligacji itp. aktywów lub ich wykup przez emitenta,
2) przekwalifikowanie długoterminowego aktywu finansowego do krótkoterminowych aktywów finansowych.
4. Ewidencja szczegółowa do konta 030 powinna zapewnić ustalenie wartości poszczególnych długoterminowych aktywów finansowych:
- według rodzajów i waluty,
- w układzie wymaganym dla potrzeb sprawozdawczości.
5. Konto 030 może wykazywać tylko saldo debetowe, które wyraża stan długoterminowych aktywów finansowych.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 030 "Długoterminowe aktywa finansowe"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne | |
| 1. | Nabycie długoterminowych papierów wartościowych i innych aktywów finansowych wg cen nabycia (zakupu) (odsetki i prowizje od kredytu na zakup obciążają koszty finansowe) | 101, 131, 138, 249 | |
| 2. | Kapitalizowane odsetki od obligacji i innych dłużnych długoterminowych papierów wartościowych | 750 | |
| 3. | Przekwalifikowanie aktywów finansowych krótkoterminowych do długoterminowych: jeżeli ewidencję krótkoterminowych aktywów finansowych prowadzi się wg cen nabycia (zakupu) nie wyższych od cen rynkowych, a długoterminowych wg cen nabycia (zakupu): | ||
| - wartość netto aktywu (cena nabycia lub zakupu po ew. korekcie z tytułu utraty wartości - księgowanej: Wn konto 751, Ma konto 140) | 143 | ||
| - uwzględnienie utraty wartości | 040 | ||
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 030 "Długoterminowe aktywa finansowe"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Sprzedaż akcji i udziałów2) | |
| - wartość ewidencyjna udziałów (akcji) (cena sprzedaży: Wn konta 101, 131, 249, Ma konto 750) | 751 | |
| 2. | Wykup przez emitenta posiadanych przez Izbę obligacji, sprzedaż obligacji: - wartość ewidencyjna (z uwzględnieniem | |
| naliczonych odsetek) (cena sprzedaży: Wn konta 101, 131, 249, Ma konto 750). | 751 | |
| 3. | Przekwalifikowanie aktywów finansowych długoterminowych do krótkoterminowych, jeżeli ewidencję długoterminowych i krótkoterminowych aktywów prowadzi się w cenach nabycia (zakupu): | |
| - przeniesienie ewentualnej korekty z tytułu trwałej utraty wartości | 040 | |
| przeniesienie aktywu | 140 |
2) Uprzednio należy rozliczyć ewentualną nadwyżkę wartości nominalnej udziałów (akcji) nad wartością księgową wniesionych wkładów do 31.12.2000r.. (Wn konto 840, Ma konto 030).
Konto 040 "Odpisy aktualizujące długoterminowe aktywa finansowe"
1. Konto 040 służy do ewidencji skutków trwałej utraty wartości długoterminowych aktywów finansowych. Zmniejszenie wartości z tytułu trwałej jej utraty, jak też jej przywrócenie należy ujmować odrębnie dla poszczególnych długoterminowych aktywów finansowych.
2. Po stronie Wn konta 040 księguje się:
1) przywrócenie uprzednio utraconej wartości długoterminowych aktywów finansowych,
2) korektę ceny nabycia papierów wartościowych o uprzednio dokonany odpis z tytułu trwałej utraty wartości w przypadku ich sprzedaży lub innej formy zmiany własności,
3) korektę ceny nabycia długoterminowych aktywów finansowych w razie ich przekwalifikowania do krótkoterminowych.
3. Po stronie Ma konta 040 księguje się zmniejszenie wartości długoterminowych aktywów finansowych na skutek trwałej utraty ich wartości,
4. Ewidencja szczegółowa do konta 040 powinna zapewnić podział odpisów aktualizujących wartość długoterminowych aktywów finansowych: według poszczególnych składników tych aktywów,
5. Konto 040 może wykazywać saldo kredytowe, oznaczające korektę wartości długoterminowych aktywów finansowych.
Typowe zapisy po stronie W
konta 040 "Odpisy aktualizujące długoterminowe aktywa finansowe"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Przywrócenie uprzednio utraconej wartości długoterminowych aktywów finansowych, w związku z prowadzeniem ich ewidencji w cenach nabycia (zakupu) | 750 |
| 2. | Korekta ceny nabycia (zakupu) długoterminowych aktywów finansowych o dokonany uprzednio odpis z tytułu trwałej utraty wartości w przypadku ich sprzedaży lub innej formy zmiany własności | 030 |
| 3. | Korekta ceny nabycia (zakupu) długoterminowych aktywów finansowych w razie ich przekwalifikowania do krótkoterminowych - o uprzednio dokonany odpis z tytułu trwałej utraty wartości | 030 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 040 "Odpisy aktualizujące długoterminowe aktywa finansowe"
| Lp- | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Odpis aktualizujący z tytułu trwałej utraty wartości długoterminowych aktywów finansowych, w związku z prowadzeniem ich ewidencji w cenach nabycia (zakupu) | 751 |
Konto 071 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych umarzanych okresowo"
i konto 072 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych umarzanych jednorazowo"
1. Konta 071 i 072 służą do ewidencji zmniejszeń wartości początkowej środków trwałych na skutek planowej amortyzacji, a także z tytułu trwałej jej utraty (np. wobec przeznaczenia do likwidacji, wycofania z używania).
2. Po stronie Ma kont 071 i 072 księguje się wszelkie zwiększenia umorzenia wartości początkowej oraz odpisy z tytułu trwałej utraty wartości początkowej środków trwałych.
3. Po stronie Wn kont 071 i 072 księguje się wszelkie zmniejszenia umorzenia wartości początkowej jak też zmniejszenia odpisów uprzednio aktualizujących wartość środków trwałych.
4. Ewidencję szczegółową do kont 071 i 072 prowadzi się w układzie zgodnym z ewidencją szczegółową do kont 011 i 012. Ewidencja ta powinna zapewniać:
- kontrolę prawidłowości zaliczenia odpisów amortyzacyjnych (umorzeniowych) na właściwe stanowiska kosztów i do odpowiednich okresów sprawozdawczych,
- dostarczenie szczegółowych informacji o odpisach aktualizujących z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych i rozliczenia tych odpisów.
5. Konta 071 i 072 mogą wykazywać wyłącznie saldo kredytowe, które wyraża stan dotychczasowego umorzenia środków trwałych oraz ewentualne obniżenia wartości początkowej na skutek odpisów aktualizujących tę wartość.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 071 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych umarzanych okresowo",
i konta 072 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych umarzanych jednorazowo"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Przeniesienie umorzenia oraz odpisów aktualizujących wartość sprzedanych, zlikwidowanych, nieodpłatnie przekazanych (w tym w drodze darowizny), środków trwałych, nieruchomości przekwalifikowanych do inwestycji | 011,012 |
| 2. | Korekta (zmniejszenie) odpisu aktualizującego z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych (na skutek ustania przyczyny utraty wartości): | |
| a) do wysokości uprzedniej aktualizacji wyceny | 803 | |
| b) powyżej tej kwoty | 760, 770 | |
| 3. | Zmniejszenie wartości odpisów umorzeniowych na skutek aktualizacji wyceny środków trwałych | 803 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 071 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych umarzanych okresowo"
i konta 072 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych umarzanych jednorazowo"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Planowe odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe) od środków trwałych, w tym również jednorazowy odpis wartości niskocennych środków trwałych | 408 |
| 2. | Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych wobec trwałej jej utraty - jeżeli wartość środków trwałych była uprzednio aktualizowana: a) do wysokości różnicy z aktualizacji b) powyżej tej kwoty | 803 761,771 |
| 3. | Zwiększenie wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych na skutek aktualizacji wyceny środków trwałych | 803 |
Konto 079 "Odpisy umorzeniowe wartości niematerialnych i prawnych"
1. Konto 079 służy do ewidencji zmniejszeń wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych na skutek planowej amortyzacji, a także trwałej jej utraty (np. nieprzydatność prawa majątkowego).
2. Po stronie Ma konta 079 księguje się wszelkie zwiększenia amortyzacji (umorzenia) wartości początkowej oraz odpisy z tytułu trwałej utraty wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych.
3. Po stronie Wn konta 079 księguje się wszelkie zmniejszenia umorzenia wartości początkowej jak też zmniejszenia odpisów uprzednio aktualizujących wartość początkową wartości niematerialnych i prawnych.
4. Ewidencję szczegółową do konta 079 prowadzi się w układzie zgodnym z ewidencją szczegółową do konta 020. Ewidencja ta powinna zapewniać:
- kontrolę prawidłowości zaliczenia odpisów amortyzacyjnych (umorzeniowych) na właściwe stanowiska kosztów i do właściwych okresów sprawozdawczych,
- dostarczenie szczegółowych informacji o odpisach aktualizujących z tytułu trwałej utraty wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych i rozliczenia tych odpisów,
5. Konto 079 może wykazywać wyłącznie saldo kredytowe, które wyraża stan dotychczasowego umorzenia wartości niematerialnych i prawnych oraz obniżenie wartości początkowej na skutek odpisów aktualizujących tę wartość.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 079 "Odpisy umorzeniowe wartości niematerialnych i prawnych"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Przeniesienie umorzenia oraz odpisów aktualizujących wartość sprzedanych, nieodpłatnie przekazanych (w tym jako darowizny) wartości niematerialnych i prawnych, praw przekwalifikowanych do inwestycji | 020 |
| 2. | Korekta (zmniejszenie) odpisów aktualizujących wartość początkową wartości niematerialnych i prawnych na skutek ustania przyczyny trwałej jej utraty | 760, 770 |
| 3. | Wyksięgowanie z ewidencji całkowicie umorzonych, nieprzydatnych wartości niematerialnych i prawnych | 020 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 079 "Odpisy umorzeniowe wartości niematerialnych i prawnych"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Planowe odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe) od wartości niematerialnych i prawnych | 408 |
| 3. | Odpisy aktualizujące wartość początkową wartości niematerialnych i prawnych z tytułu trwałej jej utraty | 761,771 |
Konto 080 "Środki trwałe w budowie"
1. Konto 080 jest przeznaczone do ewidencji kosztów środków trwałych w budowie, a zwłaszcza:
1) kosztów budowy środków trwałych wykonywanych siłami obcymi, pozostających w bezpośrednim związku z niezakończoną jeszcze budową lub montażem nowych środków trwałych,
2) kosztów ulepszenia już istniejącego środka trwałego,
3) rozliczenia tych kosztów na uzyskane efekty.
Do środków trwałych w budowie zalicza się także koszty budowy budynków lub budowli, które po zakończeniu budowy zostaną zaliczone do nieruchomości spełniających kryteria wymagane dla inwestycji (art. 3 ust. 1 pkt 17 ustawy), a nie dla środków trwałych.
Na koncie 080 nie księguje się zakupu środków trwałych nie wymagających montażu.
2. Po stronie Wn konta 080 księguje się poniesione koszty budowy (montażu) nowych środków trwałych oraz budynków i budowli zaliczonych do inwestycji i ulepszenia już istniejących środków trwałych oraz obiektów zaliczonych do inwestycji.
3. Po stronie Ma konta 080 księguje się uzyskane w wyniku budowy środki trwałe lub ich ulepszenia oraz rozchody i zmniejszenia ich wartości (w tym na skutek trwałej jej utraty).
4. Ewidencję szczegółową do konta 080 prowadzi się według poszczególnych tytułów realizowanych środków trwałych w budowie lub ulepszeń oraz w sposób umożliwiający:
- wyodrębnienie kosztów budowy środków trwałych i ulepszeń według poszczególnych rodzajów efektów,
ustalenie ceny nabycia lub kosztu wytworzenia poszczególnych środków trwałych w budowie lub ulepszeń.
5. Konto 080 może wykazywać wyłącznie saldo debetowe, które wyraża wartość kosztów środków trwałych w budowie i ulepszeń.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 080 "Środki trwałe w budowie"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Koszty dostaw, robót i innych usług obcych: | |
| a) cena ich nabycia (zakupu) wraz z podatkiem VAT niepodlegającym odliczeniu | 203, | |
| b) opłaty notarialne, skarbowe, sądowe itp. | 101, 131,229, 234,249 | |
| 2. | Skutki likwidacji środków trwałych w związku z podjętą budową nowego obiektu: | |
| a) nieumorzona wartość środków trwałych zlikwidowanych w związku z budową | 011,012, | |
| b) usługi obce | 203 | |
| 3. | Ubezpieczenia majątkowe budowanych środków trwałych oraz budynków i budowli zaliczanych do inwestycji | 131,249 |
| 4. | Koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu sfinansowania budowy lub ulepszenia środków trwałych oraz budynków i budowli zaliczanych do inwestycji: a) odsetki (zapłacone, naliczone) i prowizje od zaciągniętych kredytów i pożyczek w okresie | |
| budowy, montażu i ulepszenia b) ujemne różnice kursowe od kredytów, pożyczek, zobowiązań wyrażonych w walutach obcych dotyczące budowy (montażu, ulepszenia) środków trwałych oraz budynków i budowli | 138,249 | |
| zaliczonych do inwestycji okresie budowy (montażu, ulepszenia) | 138,249 | |
| 5. | Nadwyżki inwentaryzacyjne (rzeczowe) stwierdzone w okresie budowy, montażu, ulepszenia środków trwałych oraz budynków i budowli zaliczonych do | |
| inwestycji | 243 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 080 "Środki trwałe w budowie"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Rozliczenie kosztów zakończonej budowy lub ulepszenia i przyjęcie na stan środków trwałych | 011,012 |
| 2. | Odzyski z likwidacji środków trwałych w budowie, odzyski powstałe w toku budowy, montażu i ulepszenia środków trwałych: | |
| a) sprzedaż odzysków ze środków trwałych w budowie - według cen sprzedaży netto: Ma konto 760, - VAT należny: Ma konto 222, należność od nabywcy: Wn konto 202, b) rozchód sprzedanych odzysków nieprzyjętych uprzednio do magazynu | 761 | |
| 3. | Dodatnie różnice kursowe od kredytów, pożyczek, zobowiązań wyrażonych w walutach obcych służących sfinansowaniu budowy, montażu, ulepszenia środków trwałych | 138,249 |
| 4. | Wyksięgowanie kosztów sprzedanych środków trwałych w budowie | 761 |
| Księgowanie równoległe do zarachowania przychodów ze sprzedaży w cenach sprzedaży netto: Wn konto 202, Ma konto: 760 i ew. 222 (VAT należny) | ||
| 5. | Odpisanie środków trwałych w budowie lub kosztów ich ulepszenia, które nie dały zamierzonego efektu gospodarczego lub co do których nastąpiła trwała utrata ich wartości | 761 |
| 6. | Straty losowe w środkach trwałych w budowie (ulepszeniu) | 249, 771 |
| 7. | Niedobory rzeczowe stwierdzone na podstawie inwentaryzacji w drodze spisu z natury w okresie budowy, montażu lub ulepszenia środków trwałych | 243 |
Konto 086 "Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych w budowie"
1. Konto 086 służy do ewidencji zmniejszeń wartości środków trwałych w budowie z tytułu trwałej jej utraty.
2. Po stronie Ma konta 086 księguje się odpisy z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych w budowie.
3. Po stronie Wn konta 086 księguje się korekty (zmniejszenia) odpisów aktualizujących wartość środków trwałych w budowie na skutek ustania przyczyny trwałej utraty wartości.
4. Ewidencję szczegółową do konta 086 prowadzi się w układzie zgodnym z ewidencją szczegółową do konta 080. Ewidencja ta powinna zapewniać dostarczenie szczegółowych informacji o odpisach aktualizujących z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych w budowie i rozliczenia tych odpisów.
5. Konto 086 może wykazywać wyłącznie saldo kredytowe, które wyraża stan obniżenia wartości środków trwałych w budowie na skutek odpisów aktualizujących tę wartość.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 086 "Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych w budowie"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Korekta (zmniejszenie) odpisów aktualizujących wartość środków trwałych w budowie na skutek ustania przyczyny trwałej jej utraty | 760, 770 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 086 "Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych w budowie"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych w budowie z tytułu trwałej jej utraty | 761,771 |
EWIDENCJA POZABILANSOWA W ZESPOLE 0
Konto 090 "Obce środki trwałe"
1. Konto 090 służy do pozabilansowej ewidencji wartości początkowej obcych środków trwałych, używanych przez Izbę na podstawie umów najmu, dzierżawy lub leasingu, jeżeli obiekty te są zaliczane do aktywów trwałych wynajmującego, wydzierżawiającego, leasingodawcy i są przez nich amortyzowane (umarzane).
2. Konto 090 obciąża się wartością początkową obcych środków trwałych, w momencie ich otrzymania do używania, natomiast uznaje po zakończeniu okresu najmu, dzierżawy, leasingu i zwrocie odpowiednio wynajmującemu, wydzierżawiającemu i leasingodawcy.
3. Ewidencja analityczna do konta 090 powinna umożliwić ustalenie ilości i wartości poszczególnych obcych środków trwałych.
Konto 091 "Środki trwale w likwidacji"
1. Konto 091 służy do pozabilansowej ewidencji wartości początkowej środków trwałych postawionych w stan likwidacji na skutek zużycia lub zniszczenia, do czasu przeprowadzenia ich fizycznej likwidacji.
2. Konto 091 obciąża się wartością początkową środka trwałego w momencie postawienia go w stan likwidacji (równolegle do wyksięgowania z konta 011, 012), natomiast uznaje się po zakończeniu likwidacji tj. złomowaniu, sprzedaży, itp.
3. Ewidencja analityczna do konta 091 powinna umożliwić ustalenie ilości i wartości poszczególnych środków trwałych postawionych w stan likwidacji.
| ZESPÓŁ 1 ŚRODKI PIENIĘŻNE I RACHUNKI BANKOWE ORAZ INNE KRÓTKOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE |
1. Charakterystyka środków pieniężnych i rachunków bankowych oraz innych krótkoterminowych aktywów finansowych - ogólne zasady ewidencji na kontach zespołu 1
Konta zespołu 1 "Środki pieniężne i rachunki bankowe oraz inne krótkoterminowe aktywa finansowe" są przeznaczone do ewidencji:
1) aktywów pieniężnych w formie krajowych (waluty polskiej) i zagranicznych (walut obcych) środków płatniczych przechowywanych w kasie Izby - konto 101, 102,
2) aktywów pieniężnych w formie krajowych i zagranicznych środków płatniczych lokowanych na rachunkach bankowych - konta 131, 132,
3) kredytów udzielonych Izbie przez banki w krajowych i zagranicznych środkach płatniczych - konto 138,
4) środków pieniężnych w drodze - konto 149,
5) aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu, w tym aktywów pieniężnych mających postać weksli obcych, czeków i innych aktywów finansowych - konto 143, 156, 160.
Przepisy ustawy o rachunkowości stanowią, że pod pojęciem "aktywa pieniężne" rozumie się krajowe środki płatnicze, waluty obce i dewizy, a także inne aktywa finansowe, w tym naliczone odsetki od aktywów finansowych (art. 3 ust. 1 pkt 25).
Do krótkoterminowych aktywów finansowych zalicza się - oprócz aktywów pieniężnych - płatne i wymagalne lub przeznaczone do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub od daty ich założenia, wystawienia lub nabycia instrumenty kapitałowe, a w szczególności udziały, akcje i inne instrumenty finansowe.
2. Zasady wyceny środków pieniężnych i rachunków bankowych oraz innych krótkoterminowych aktywów finansowych
Krajowe środki pieniężne mające postać gotówki i środków zgromadzonych na rachunkach bankowych wykazuje się w księgach rachunkowych w ich wartości nominalnej, z tym że w przypadku środków pieniężnych na rachunkach bankowych wartość nominalna obejmuje również odsetki dopisane do stanu rachunku przez bank, wykazywane drugostronnie jako przychody finansowe. Wyjątek stanowią odsetki od środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, gromadzonych zarówno na bieżących jak i terminowych rachunkach bankowych tego funduszu, które - doliczone przez bank - zwiększają ten fundusz, a nie przychody finansowe Izby 1 .
Weksle obce ujmuje się w księgach rachunkowych w ich wartości nominalnej, z tym że ewentualne różnice z tytułu dyskonta odnosi się na przychody finansowe w momencie przyjęcia tych dokumentów.
Waluty obce wpływające na walutowy rachunek bankowy i z niego wydatkowane wycenia się w ciągu roku obrotowego odpowiednio: wpływy (zależnie od źródła ich pochodzenia):
- według średniego kursu NBP z dnia poprzedzającego ich wpływ, jeżeli zostały pozyskane z wpłat należności w walucie obcej,
- według faktycznie zastosowanego kursu waluty, jeżeli zostały one zakupione za złote polskie,
zaś rozchody według kursu faktycznie zastosowanego, to jest po kursie, po jakim waluty te wyceniono w momencie wpływu na rachunek walutowy, przy zastosowaniu przyjętej przez Izbę metody, że ich rozchód wycenia się kolejno po cenach (kursach) walut, które Izba najwcześniej otrzymała (metoda FIFO).
Nie rzadziej niż na dzień bilansowy waluty obce zgromadzone na walutowym rachunku bankowym wycenia się po kursie średnim ogłoszonym dla danej waluty przez NBP na ten dzień.
Izba nie gromadzi pozyskanych walut obcych na walutowym rachunku bankowym i dokonuje płatności w walucie obcej zakupioną za złote polskie walutą obcą według kursu faktycznie zastosowanego w dniu przeprowadzenia operacji zakupu lub sprzedaży walut.
Wykorzystane kredyty bankowe ujmuje się w księgach rachunkowych w ich wartości nominalnej, a więc w kwocie zadłużenia. Również wykorzystane kredyty bankowe wyrażone w walutach obcych ujmuje się w księgach rachunkowych w ich wartości nominalnej opiewającej na walutę obcą, przeliczoną według kursu faktycznie zastosowanego dla danej waluty w dniu wykorzystania kredytu przez bank obsługujący Izbę; co do zasady jest to kurs sprzedaży banku udzielającego kredytu. Nie rzadziej niż na dzień bilansowy niespłacone kredyty wyrażone w walutach obcych wycenia się po kursie średnim ogłoszonym dla danej waluty przez NBP na ten dzień.
Różnice kursowe powstające zarówno w ciągu roku obrotowego jak i na dzień bilansowy na skutek wyceny walut obcych zalicza się odpowiednio: ujemne - do kosztów finansowych (Wn konto 751), zaś dodatnie - do przychodów finansowych (Ma konto 750).
Zasada ta obowiązuje również w odniesieniu do kredytów bankowych zaciągniętych w walutach obcych, o ile nie służą one do finansowania środków trwałych w okresie ich budowy, montażu i ulepszenia oraz środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych nie oddanych do używania.
Różnice kursowe (dodatnie i ujemne) ustalone za czas budowy, montażu, ulepszenia i przystosowania środków trwałych - do dnia bilansowego lub przyjęcia do używania środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych - korygują cenę nabycia lub koszt wytworzenia tych składników majątku. Dotyczy to zarówno różnic kursowych, które powstają w ciągu roku obrotowego, jak i na dzień bilansowy.
Wartość nabytych lub powstałych w ciągu roku obrotowego krótkoterminowych aktywów finansowych (przeznaczonych do obrotu) ujmuje się w księgach rachunkowych według ceny nabycia (ceny zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji nie są istotne).
Nie rzadziej niż na dzień bilansowy wycenia się je wg cen nabycia (względnie zakupu) nie wyższych od cen rynkowych 2 . Jeżeli cena rynkowa jest niższa od ceny nabycia (zakupu), to różnicę tę odpisuje się w koszty finansowe. W przypadku, gdy cena nabycia krótkoterminowych aktywów finansowych jest niższa od ich ceny rynkowej, to nie podlegają one przecenie.
Konto 101 "Kasa KIRP" i konto 102 "Kasa Redakcji "Radca Prawny"
1. Konta 101 i 102 są przeznaczone do ewidencji gotówki w walucie polskiej i obcej znajdującej się w kasie Izby.
2. Po stronie Wn kont 101 i 102 księguje się wpływy gotówki do kasy, w tym także nadwyżki kasowe ujawnione podczas spisu z natury.
3. Po stronie Ma kont 101 i 102 księguje się wypłaty gotówki z kasy, w tym również niedobory kasowe stwierdzone podczas spisu z natury.
Na kontach 101 i 102 księguje się także różnice kursowe dotyczące gotówki w walucie obcej, które zalicza się:
- ujemne - do kosztów finansowych (Wn konto 751),
- dodatnie - do przychodów finansowych (Ma konto 750).
Obroty gotówkowe księguje się pod datą rzeczywistego wpływu lub rozchodu gotówki doi z kasy. Dotyczy to również wpływu gotówki podjętej czekiem gotówkowym z rachunku bankowego, który księguje się na koncie 101 lub 102 pod datą podjęcia gotówki.
4. Ewidencja szczegółowa prowadzona do kont 101 i 102 powinna zapewnić ustalenie:
- stanu gotówki w walucie polskiej,
- stanu gotówki w walutach obcych - wyrażonego w walucie polskiej i obcej z podziałem na poszczególne waluty obce,
- wartości gotówki powierzonej poszczególnym osobom, którym powierzono prowadzenie kasy.
5. Konta 101 i 102 mogą wykazywać tylko saldo Wn, które wyraża stan gotówki w kasie. Stan ten na ostatni dzień każdego roku obrotowego powinien być potwierdzony spisem z natury.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 101 "Kasa KIRP" i konta 102 "Kasa Redakcji "Radca Prawny"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Podjęcie gotówki (w walucie polskiej) z bieżącego rachunku bankowego | 131,133 |
| 2. | Podjęcie gotówki z rachunku bankowego środków ZFŚS | 134 |
| 3. | Wpływ środków pieniężnych w drodze | 139,149 |
| 4 | Wpływ środków pieniężnych ze spłat należności: | |
| a) od odbiorców | 200, 202, 249 | |
| b) z tytułu niedoborów | 243,234 | |
| c) z innych tytułów | 234, 249 | |
| 5. | Zwrot sum pobranych do rozliczenia (zaliczek) | 234 |
| 6. | Wpłaty gotówkowe z tytułu: | |
| a) sprzedaży Wydawnictwa "Radca Prawny" i innych składników majątku | 700, 750, 760 | |
| b) świadczeń zaliczanych do rozliczeń międzyokresowych przychodów | 840 | |
| 7. | Ujawnione nadwyżki kasowe: | |
| a) wymagające wyjaśnienia i rozliczenia | 243 | |
| b) bezsporne - wyjaśnione przed zaksięgowaniem dokumentu | 760 | |
| 8. | Dodatnie różnice kursowe ustalone na dzień bilansowy | 750 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 101 "Kasa KIRP" i konta 102 "Kasa Redakcji "Radca Prawny"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Wpłaty gotówki (w walucie polskiej) na bankowy rachunek bieżący - potwierdzone przez bank w dniu wypłaty z kasy | 131,133 |
| 2. | Wpłaty gotówki na bankowy rachunek środków ZFSS - potwierdzone przez bank w dniu wypłaty z kasy | 134 |
| 3. | Wpłaty gotówki na rachunki bankowe - potwierdzone przez bank w terminie późniejszym, przekazane za pośrednictwem poczty, trezora bankowego (środki | |
| pieniężne w drodze) | 139, 149 | |
| 4. | Wypłaty gotówkowe: | |
| a) wynagrodzeń oraz zaliczek na wynagrodzenia | 231 | |
| b) zaliczek do rozliczenia na wydatki obciążające koszty Izby | 234 | |
| c) z tytułu spłaty zobowiązań wobec pracowników z różnych tytułów | 234 | |
| d) z tytułu spłaty zobowiązań wobec dostawców i wykonawców świadczeń | 201,203,249 | |
| 5. | Wypłaty gotówkowe kwalifikujące się do kosztów działalności operacyjnej | 402,404,405, 409 |
| 6. | Ujawnione niedobory kasowe | 243 |
| 7. | Ujemne różnice kursowe ustalone na dzień bilansowy | 751 |
Konto 131 "Rachunek bankowy KI RP" i konto 133 "Rachunek bankowy
Redakcji "Radca Prawny"
1. Konta 131 i 133 służą do ewidencji środków pieniężnych w walucie polskiej znajdujących się na rachunkach bankowych Izby.
Na kontach tych dokonuje się księgowań wyłącznie na podstawie dokumentów bankowych (wyciągów i dołączonych do nich dowodów).
2. Po stronie Wn kont 131 i 133 księguje się wpływy środków na rachunek bankowy, a w szczególności:
- wpłaty należności od kontrahentów Izby,
- wpłaty tytułu organizowanych szkoleń, aplikacji, składek i imprez Komisji Socjalnej,
- kredyty bankowe przelane przez banie na rachunek Izby w momencie ich przyznania,
- odsetki przypisane przez bank od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych,
- wpłaty zakupionych walut obcych,
- wpłaty gotówki z kas Izby.
3. Po stronie Ma kont 131 i 133 księguje się wszelkie wypłaty środków z rachunku bankowego, między innymi:
- podjęcie gotówki czekiem gotówkowym do kas Izby,
- spłaty zobowiązań wobec kontrahentów krajowych i zagranicznych Izby, w tym także z tytułu pożyczek i kredytów,
- spłaty zobowiązań publicznoprawnych,
- przelewy wynagrodzeń na rachunki bankowe pracowników.
Ponadto po stronie Ma kont 131 i 133 może być ewidencjonowane wykorzystanie kredytu bankowego, jeżeli w umowie zawartej przez Izbę z bankiem ustalono taką formę kredytu (na bezpośrednie pokrywanie zobowiązań Izby).
4. Na kontach 131 i 133 księguje się również korekty błędów w dokumentach załączonych do wyciągu bankowego - ściśle według brzmienia właściwego dokumentu bankowego stwierdzającego sprostowanie pomyłki.
5. Ewidencja szczegółowa prowadzona do kont 131 i 133 powinna umożliwić ustalenie m.in. stanu środków pieniężnych na poszczególnych rachunkach bankowych (na rachunku podstawowym i rachunkach pomocniczych), wyrażonego w walucie obcej i polskiej, z podziałem na poszczególne waluty.
6. Konta 131 i 133 mogą wykazywać:
- saldo debetowe, które wyraża stan środków pieniężnych znajdujących się na rachunku bankowym,
- saldo kredytowe oznaczające zadłużenie na rachunku bankowym wobec banku z tytułu wykorzystanego kredytu.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 131 "Rachunek bankowy KIRP" i konta 133 "Rachunek bankowy Redakcji "Radca Prawny"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Wpłaty należności od odbiorców | 200, 202, 249 |
| 2. | Wpływ środków z tytułu rozrachunków publicznoprawnych (zwrot podatków, refundacja świadczeń przez ZUS) | 222,229 |
| 3. | Wpływy z tytułu innych należności | 234, 249 |
| 4. | Wpłaty gotówki z kas Izby | 101, 102 |
| 5. | Wpływy środków pieniężnych w drodze | 149 |
| 6. | Wykorzystanie przyznanego Izbie kredytu bankowego (przelew na rachunek bieżący) | 138 |
| 7. | Przypisane przez bank odsetki od środków na rachunkach bankowych | 750 |
| 8. | Wpłaty walut obcych z kas Izby | 101,102 |
| 9. | Realizacja czeków i weksli obcych (ewentualne dyskonto: Wn konto 751, Ma konto 156) | 156 |
| 10. | Korekty błędów w dokumentach załączonych do wyciągu bankowego zwiększające stan środków na rachunku bieżącym | 249 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 131 "Rachunek bankowy KIRP" i konta 133 "Rachunek bankowy Redakcji "Radca Prawny"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Zapłata zobowiązań wobec kontrahentów krajowych i zagranicznych | 201,203, |
| 2. | Przelewy z tytułu zobowiązań publicznoprawnych (podatki, ZUS) | 222,229 |
| 3. | Zapłata zobowiązań związanych z budową lub zakupem środków trwałych, zakupem wartości niematerialnych i prawnych oraz inwestycji o charakterze długoterminowych aktywów finansowych | 249 |
| 4. | Zapłata zobowiązań innych niż wymienione w poz. 1,2 i 3 | 234,249 |
| 5. | Pobranie gotówki do kas Izby | 101, 102 |
| 6. | Podjęcie gotówki w walucie obcej do kas Izby | 101, 102 |
| 7. | Spłata kredytów | 138 |
| 8. | Przelewy wynagrodzeń pracowników na ich rachunki bankowe | 230 |
| 9. | Zapłata przez Izbę: | |
| a) kosztów sądowych, odszkodowań, kar | 761 | |
| b) odsetek i prowizji od kredytów zaciągniętych na finansowanie działalności podstawowej | 751 | |
| c) odsetek i prowizji od kredytów zaciągniętych na finansowanie środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych nieoddanych do używania | 080, 020 | |
| d) opłat za czynności bankowe, w tym dotyczące ZFŚS | 402 | |
| e) odsetek z tytułu zwłoki w zapłacie | 751 | |
| 10. | Przelewy z tytułu rozrachunków wewnątrzzakładowych | 245 |
| 11. | Zakup walut obcych | 131, 133 |
| 12. | Zakup papierów wartościowych z przeznaczeniem do obrotu | 143 |
| 13. | Korekty błędów w dokumentach załączonych do wyciągu bankowego zmniejszające stan środków na rachunkach bankowych | 249 |
Konto 134 "Rachunek bankowy środków Zakładowego
Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFSS)"
1. Konto 134 służy do ewidencji środków pieniężnych w walucie polskiej znajdujących się na rachunku bankowym Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych Izby. Obowiązek gromadzenia środków na oddzielnym koncie wynika z zapisu art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jednolity Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 z późniejszymi zmianami).
Na koncie tym dokonuje się księgowań wyłącznie na podstawie dokumentów bankowych (wyciągów i dołączonych do nich dowodów).
2. Po stronie Wn konta 134 księguje się wpływ środków na rachunek bankowy, a w szczególności:
- wpłaty z tytułu odpisu rocznego na ZFŚS Izby,
- spłaty udzielonych pożyczek na cele mieszkaniowe,
- odsetki przypisane przez bank od środków zgromadzonych na rachunku ZFŚS,
- wpłaty gotówki z kas Izby.
3. Po stronie Ma konta 134 księguje się wszelkie wypłaty środków z rachunku ZFŚS, między innymi:
- podjęcie gotówki czekiem gotówkowym do kas Izby,
- spłaty zobowiązań ZFŚS wobec kontrahentów,
- spłaty zobowiązań publicznoprawnych wynikających z wypłat świadczeń z ZFŚS,
- wypłaty świadczeń na rzecz pracowników.
Na koncie 134 księguje się również korekty błędów w dokumentach załączonych do wyciągu bankowego - ściśle według brzmienia właściwego dokumentu bankowego stwierdzającego sprostowanie pomyłki.
4. Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 134 powinna umożliwić ustalenie stanu środków pieniężnych na rachunku bankowym ZFŚS,
5. Konto 134 powinno wykazywać saldo debetowe, które wyraża stan środków pieniężnych znajdujących się na rachunku bankowym,
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 134 "Rachunek bankowy środków Zakładowego
Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS)"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Wpływ środków pieniężnych z tytułu odpisów na (ZFŚS) | 131 |
| 2. | Wpływ środków pieniężnych w drodze - refundacja wydatków ZFŚS dokonanych z kasy lub z rachunku bankowego | 149 |
| 3. | Spłata pożyczki mieszkaniowej dokonana przez pracownika przelewem | 234 |
| 4. | Odsetki od środków zgromadzonych na rachunku | 851 |
| 5. | Zwrot środków z lokaty | 135 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 134 "Rachunek bankowy środków Zakładowego
Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS)"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Przelew środków na inne rachunki bankowe | 131,149 |
| 2. | Spłata zobowiązań publicznoprawnych wynikających z wypłat świadczeń z ZFŚS | 229 |
| 3. | Spłata zobowiązań wobec pracowników ze środków ZFŚS | 231,234 |
| 4. | Udzielenie pożyczki pracownikowi | 234 |
| 5. | Utworzenie lokaty | 135 |
| 6. | Opłaty pobrane przez banie | 851 |
Konto 135 "Rachunek bankowy lokat"
1. Konto 135 służy do ewidencji czasowo wolnych środków pieniężnych ulokowanych na terminowych rachunkach bankowych. Celem lokaty środków pieniężnych na rachunkach bankowych jest osiągnięcie korzyści z otrzymanych odsetek w zamian za ich powierzenie bankowi na określony czas.
Należne naliczone odsetki w zależności od ustaleń umowy księguje się na rachunku lokat lub na rachunku bankowym, z którego lokata została dokonana.
Na koncie tym dokonuje się księgowań wyłącznie na podstawie dokumentów bankowych (wyciągów i dołączonych do nich dowodów).
2. Po stronie Wn konta 135 księguje się w szczególności:
- wpływy środków na rachunek bankowy lokat,
- odsetki przypisane przez bank od środków zgromadzonych na rachunku bankowym lokat,
3. Po stronie Ma konta 135 księguje się likwidację lokat, w związku z upływem okresu na jaki była zawarta.
4. Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 135 powinna umożliwić ustalenie stanu środków pieniężnych na rachunkach bankowych: poszczególnych lokat według terminów ich płatności od dnia bilansowego lub daty ich założenia oraz banków, w których lokaty utworzono.
5. Konto 135 powinno wykazywać saldo debetowe, które wyraża stan środków pieniężnych znajdujących się na rachunku bankowym lokat.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 135 "Rachunek bankowy lokat"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. 2. | Wpływ środków pieniężnych na lokatę Odsetki przypisane przez bank od lokaty | 131, 133, 134 750,851 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 135 "Rachunek bankowy lokat"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Likwidacja lokaty | 131, 133, 134 |
Konto 138 "Kredyty bankowe"
1. Konto 138 służy do ewidencji kredytów bankowych zaciągniętych przez Izbę na finansowanie działalności podstawowej jak też budowy i zakupu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
2. Po stronie Ma konta 138 księguje się wykorzystanie kredytu zaciągniętego zarówno w walucie polskiej jak też w walutach obcych, zaś po stronie Wn spłatę tego kredytu.
Na koncie 138 księguje się różnice kursowe (dodatnie i ujemne) dotyczące kredytów wyrażonych w walutach obcych. Różnice kursowe powstałe przy spłacie kredytu lub jego rat oraz ustalone na dzień bilansowy zalicza się do kosztów względnie przychodów finansowych i księguje w ciężar konta 751 - ujemne lub na dobro konta 750 - dodatnie, z wyjątkiem różnic kursowych dotyczących kredytów wykorzystanych na finansowanie zakupu lub budowy środków trwałych oraz środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych do czasu oddania ich do używania.
Odsetki naliczane przez bank w miarę wykorzystania kredytu, jeżeli nie są potrącane z rachunku bieżącego, zwiększają kredyt tzn. podwyższają zobowiązanie z tytułu kredytu (Ma konto 138) obciążając drugostronnie koszty finansowe (Wn konto 751), albo stanowią element kosztów wytworzenia środków trwałych w budowie lub ceny nabycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (Wn konto 080, 011, 012 lub 020) - w zależności od tego czy kredyt został wykorzystany na finansowanie działalności operacyjnej, czy na budowę lub zakup środków trwałych, względnie wartości niematerialnych i prawnych. Odsetki od kredytów należne bankowi, ale nienaliczone przez bank na dzień bilansowy księguje się: Wn konto 751, Ma konto 650.
Odsetki pobrane z góry przez bank przy postawieniu kredytu do dyspozycji ujmuje się jako pozostałe rozliczenia międzyokresowe (Wn konto 650, Ma konto 138) 3 albo zalicza w całości do kosztów budowy środka trwałego lub ceny nabycia środka trwałego bądź wartości niematerialnych i prawnych (Wn konto 080, 011,012 lub 020, Ma konto 138) - zależnie od celu na jaki zaciągnięto kredyt. Odsetki od kredytu przeznaczonego na działalność podstawową - w części dotyczącej danego roku obrotowego - odpisuje się w ciężar kosztów finansowych (Wn konto 751, Ma konto 650).
Prowizję bankową pobraną z góry przy przyznaniu kredytu na budowę i zakup środków trwałych lub zakup wartości niematerialnych i prawnych zalicza się odpowiednio do kosztów budowy środka trwałego lub ceny nabycia zakupionych składników majątku (Wn konto 080, 011, 012 lub 020, Ma konto 138), zaś dotyczącą kredytu udzielonego na działalność podstawową - odnosi się w koszty finansowe (Wn konto 751, Ma konto 138) lub rozlicza w czasie (Wn konto 650, Ma konto 138).
3. Ewidencję szczegółową do konta 138 prowadzi się w sposób zapewniający kontrolę terminów spłaty kredytów, a także ustalenie stanu poszczególnych wykorzystanych kredytów oraz ich podział na:
- krótkoterminowe i długoterminowe według uzyskanych kredytów i banków,
- służące finansowaniu budowy lub zakupu środków trwałych bądź wartości niematerialnych i prawnych oraz innym celom.
4. Konto 138 może wykazywać wyłącznie saldo kredytowe, które wyraża stan wykorzystanych kredytów (wraz ze skumulowanymi odsetkami).
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 138 "Kredyty bankowe"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Spłata kredytu | 131, 133 |
| 2. | Dodatnie różnice kursowe zrealizowane przy spłacie kredytu (lub jego rat), a także ustalone na dzień bilansowy: | |
| a) od kredytu na zakup i budowę środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych: | ||
| - w okresie ich budowy oraz do czasu oddania do używania | 080,011,012, 020 | |
| - po zakończeniu budowy i po przekazaniu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych do używania | 750 | |
| b) od kredytu przeznaczonego na działalność podstawową | 750 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 138 "Kredyty bankowe"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Wykorzystanie kredytu | 131,133 |
| 2. | Prowizje i odsetki od kredytu | 751,650, 080, 011,012, 020 |
| 3. | Ujemne różnice kursowe zrealizowane przy spłacie kredytu (lub jego rat), a także ustalone na dzień bilansowy: | |
| a) od kredytu na zakup i budowę środków trwałych: | ||
| - w okresie ich budowy lub do czasu oddania ich do używania | 080,011,012, 020 | |
| - po zakończeniu budowy i po przekazaniu środków trwałych do używania | 751 | |
| b) od kredytu przeznaczonego na działalność podstawową | 751 |
Konto 143 "Krótkoterminowe aktywa finansowe"
1. Konto 143 przeznaczone jest do ewidencji krótkoterminowych aktywów finansowych wyrażonych zarówno w walucie polskiej jak też w walutach obcych.
Do krótkoterminowych aktywów finansowych zalicza się:
- przeznaczone do obrotu instrumenty kapitałowe wyemitowane przez inne jednostki, takie jak: udziały, akcje, obligacje i inne papiery wartościowe,
- zobowiązania finansowe innych jednostek mające postać bonów, certyfikatów, listów zastawnych,
- inne krótkoterminowe aktywa finansowe, w tym także odsetki od papierów wartościowych, których zapłata nastąpi w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Na koncie tym ujmuje się także różnice z aktualizacji wyceny krótkoterminowych aktywów finansowych.
2. Po stronie Wn konta 143 księguje się zwiększenia stanu (wartości) krótkoterminowych papierów wartościowych, aktywów pieniężnych i innych krótkoterminowych aktywów finansowych, a w szczególności:
- zakup krótkoterminowych aktywów finansowych,
- różnice z wyceny krótkoterminowych aktywów finansowych,
- dodatnie różnice kursowe.
3. Po stronie Ma konta 143 księguje się zmniejszenia stanu (wartości) krótkoterminowych aktywów finansowych, aktywów pieniężnych i innych krótkoterminowych aktywów finansowych, a w szczególności:
- sprzedaż krótkoterminowych aktywów finansowych, (rozchód w cenie nabycia równolegle do księgowania przychodu ze sprzedaży),
- różnice z wyceny krótkoterminowych aktywów finansowych,
- ujemne różnice kursowe.
4. Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 143 powinna umożliwić ustalenie stanu poszczególnych składników krótkoterminowych aktywów finansowych, a zwłaszcza:
- aktywów pieniężnych i innych krótkoterminowych aktywów finansowych, w sposób umożliwiający określenie daty ich płatności lub wymagalności,
- wyrażonego w walucie polskiej i obcej stanu poszczególnych krótkoterminowych aktywów finansowych, z podziałem według walut obcych,
- identyfikację i rozliczenie osób odpowiedzialnych za powierzone im aktywa finansowe.
Krótkoterminowe aktywa finansowe wycenia się według zasad przedstawionych we wstępie do niniejszego zespołu.
5. Konto 143 może wykazywać tylko saldo debetowe, które wyraża stan aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu i innych krótkoterminowych aktywów finansowych.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 143 "Krótkoterminowe aktywa finansowe"
| Lp. | Treść operacji | Konto |
| przeciwstawne | ||
| 1. | Zakup udziałów, akcji, obligacji i innych papierów wartościowych | 101, 102, 131, 249 |
| 2. | Skapitalizowane należne odsetki | 750 |
| 3. | Przywrócenie wartości krótkoterminowych aktywów finansowych odpisanej uprzednio w ciężar kosztów finansowych | 750 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 143 " Krótkoterminowe aktywa finansowe"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Rozchód sprzedanych udziałów, akcji, obligacji i innych papierów wartościowych (równolegle do księgowania sprzedaży: Wn konto 249, Ma konto 750) | 751 |
| 2. | Różnice z wyceny krótkoterminowych aktywów finansowych ewidencjonowanych w cenach nabycia nie wyższych od cen rynkowych (obniżenie ich wartości, także na skutek ujemnych różnic kursowych) | 751 |
Konto 145 "Odpisy aktualizujące krótkoterminowe aktywa finansowe"
1. Konto 145 służy do ewidencji skutków trwałej utraty wartości krótkoterminowych aktywów finansowych. Zmniejszenie wartości z tytułu trwałej jej utraty, jak też jej przywrócenie ujmuje się odrębnie dla poszczególnych krótkoterminowych aktywów finansowych. Przy ustalaniu stopnia utraty wartości należy posiłkować się Krajowym Standardem Rachunkowości Nr 4 "Utrata wartości aktywów".
2. Po stronie Wn konta 145 księguje się:
1) przywrócenie uprzednio utraconej wartości krótkoterminowych aktywów finansowych,
2) korektę ceny nabycia papierów wartościowych o uprzednio dokonany odpis z tytułu trwałej utraty wartości w przypadku ich sprzedaży lub innej formy zmiany własności,
3) korektę ceny nabycia długoterminowych aktywów finansowych w razie ich przekwalifikowania do krótkoterminowych.
3. Po stronie Ma konta 145 księguje się zmniejszenie wartości krótkoterminowych aktywów finansowych na skutek trwałej utraty ich wartości,
4. Ewidencja szczegółowa do konta 145 powinna zapewnić co najmniej podział odpisów aktualizujących wartość krótkoterminowych aktywów finansowych według poszczególnych składników tych aktywów.
5. Konto 145 może wykazywać saldo kredytowe, oznaczające korektę wartości krótkoterminowych aktywów finansowych.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 145 "Odpisy aktualizujące krótkoterminowe aktywa finansowe"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Przywrócenie uprzednio utraconej wartości krótkoterminowych aktywów finansowych w przypadku ustąpienia przyczyn jej obniżenia, w związku z prowadzeniem ich ewidencji w cenach nabycia (zakupu) | 750 |
| 2. | Korekta ceny nabycia (zakupu) krótkoterminowych aktywów finansowych o dokonany uprzednio odpis z tytułu trwałej utraty wartości w przypadku ich sprzedaży lub innej formy zmiany własności | 143 |
Typowe zapisy po stronie Ma konta 145
"Odpisy aktualizujące krótkoterminowe aktywa finansowe"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Odpis aktualizujący z tytułu trwałej utraty wartości krótkoterminowych aktywów finansowych, w związku z prowadzeniem ich ewidencji w cenach nabycia (zakupu) | 751 |
| 2. | Korekta ceny nabycia (zakupu) długoterminowych aktywów finansowych w razie ich przekwalifikowania do krótkoterminowych - o uprzednio dokonany odpis z tytułu trwałej utraty wartości | 040 |
| 3. | Różnice wartości obligacji, bonów i innych papierów wartościowych wynikające z cen nabycia wyższych od cen sprzedaży możliwych do uzyskania w dniu kończącym rok obrotowy | 751 |
Konto 149 "Środki pieniężne w drodze"
1. Konto 149 jest przeznaczone do ewidencji środków pieniężnych w drodze. Do środków pieniężnych w drodze mogą być zaliczone:
- środki pieniężne znajdujące się między kasą Izby a jej rachunkiem bankowym (podjęte z kasy, które jeszcze nie wpłynęły na rachunek bankowy),
- środki pieniężne znajdujące się między rachunkami bankowymi Izby (prowadzonymi przez różne banki),
- środki pieniężne znajdujące się między kasą lub rachunkiem bankowym Izby a kasą lub rachunkiem bankowym jej wyodrębnionej działalności.
2. Po stronie Wn konta 149 księguje się zwiększenia stanu środków pieniężnych w drodze, a po stronie Ma - zmniejszenia ich stanu.
3. Ewidencja szczegółowa do konta 149 powinna zapewnić ustalenie stanu środków pieniężnych w drodze oraz identyfikację osób odpowiedzialnych za bieżące i prawidłowe wpłaty środków pieniężnych.
4. Konto 149 może wykazywać wyłącznie saldo debetowe, które oznacza stan środków pieniężnych w drodze.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 149 "Środki pieniężne w drodze"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Wpłaty z kasy na rachunki bankowe | 101, 102 |
| 3. | Przelewy środków z jednego rachunku bankowego na inny rachunek (w przypadku rozbieżności w czasie) | 131, 133, 134, 135 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 149 "Środki pieniężne w drodze"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Wpływ środków pieniężnych w drodze do kasy | 101,102 |
| 2. | Wpływ środków pieniężnych w drodze na rachunek bankowy | 131, 133, 134, 135 |
Konto 156 "Czeki i weksle obce"
1. Konto 156 przeznaczone jest do ewidencji czeków obcych i weksli obcych otrzymanych jako forma zapłaty za sprzedane usługi lub składniki majątku Izby.
Zarówno czek, jak i weksel są dokumentami sporządzonymi w formie ustalonej przez prawo. Służą celom rozliczeniowym. Czek jest poleceniem skierowanym do banku, wypłacenia określonej kwoty ze środków pieniężnych wystawcy znajdujących się w tym banku. Weksel jest bezwarunkowym zobowiązaniem do zapłaty określonej osobie, w ustalonym terminie i miejscu sumy pieniężnej, na którą został wystawiony. Zobowiązanie to odnosi się do wystawcy (w wekslu własnym - sola), lub osoby wskazanej (w wekslu trasowanym - ciągnionym).
Weksle umożliwiają przenoszenie praw z nich wynikających na inne osoby, tj. zapłaty zobowiązań przez przekazanie weksla innym kontrahentom lub skierowanie weksla do dyskonta przed terminem jego płatności. Daje to możliwość dokonywania regulowania zobowiązań wekslem kolejnym kontrahentom. Kolejni właściciele weksli są współzobowiązani z głównym dłużnikiem wobec następnych właścicieli weksli. Zobowiązania te mają charakter warunkowy, występują w razie odmowy zapłaty przez głównego dłużnika, podlegają ewidencji pozabilansowej na koncie 294 "Weksle obce zdyskontowane lub indosowane" do czasu ich wykupu lub upływu roku od daty wskazanej na wekslu.
2. Po stronie Wn konta 156 księguje się:
- przyjęcie przez Izbę czeków obcych i weksli obcych na pokrycie należności,
- oprotestowanie weksla obcego,
- zwrot weksli obcych zgłoszonych do wykupu oraz indosowanych przez bank, dostawcę lub inne podmioty - według wartości nominalnej,
- różnice kursowe dodatnie.
3. Po stronie Ma konta 156 księguje się:
- realizację czeków obcych,
- wykup weksli w terminie płatności przez wystawcę,
- zdyskontowanie weksla w banku,
- sprzedaż obcego czeku lub weksla według cen ewidencyjnych,
- odpisanie weksli nieściągalnych lub przedawnionych,
- różnice kursowe ujemne.
4. Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 156 powinna umożliwić ustalenie:
- wartości poszczególnych weksli 1 czeków w walucie polskiej i w walucie zagranicznej, z wyodrębnieniem weksli oprotestowanych,
- ilości i wartości weksli oprotestowanych według ich wystawców,
- ilości i wartości czeków oddanych do realizacji przez banki jednostek, które je wystawiły.
Ponadto powinna być prowadzona ewidencja pozabilansowa weksli (książka wekslowa) zawierająca oddzielnie dla każdego weksla:
- kwotę wekslową,
- datę wystawienia,
- miejsce wystawienia,
- termin płatności,
- miejsce płatności,
- wystawcę,
- remitenta,
- trasata (w przypadku weksla trasowanego).
Dla ułatwienia kontroli terminów wykupu weksli należy przechowywać je według terminów płatności.
5. Weksle obce wycenia się według zasad przedstawionych we wstępie do niniejszego zespołu. 6. Konto 156 może wykazywać tylko saldo debetowe, które wyraża stan czeków i weksli obcych.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 156 "Czeki i weksle obce"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Weksle obce otrzymane od kontrahentów tytułem zapłaty należności: | |
| - wartość netto, tj. po potrąceniu dyskonta | 200, 202, 249 | |
| - dyskonto potrącone na rzecz jednostki | 750 | |
| 2. | Czeki obce otrzymane na pokrycie należności | 200, 202 |
| 3. | Zakup weksli (w walucie polskiej lub w walucie | 101, 102, 131, |
| obcej) | 133,249 | |
| 4. | Oprotestowanie weksli obcych na skutek odmowy zapłaty lub nie wykupienia w terminie (odpowiednie zapisy w ewidencji szczegółowej: Wn konto 156 "Weksle obce oprotestowane", Ma konto 156 "Weksle obce") | 156 |
| 4. | Różnice kursowe (dodatnie) powstające przy obrocie wekslami w walutach obcych | 750 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 156 "Czeki i weksle obce"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Wykup weksla przez dłużnika w terminie płatności | 101, 102, 131, 133 |
| 2. | Czeki obce oddane do realizacji przez banki jednostek, które je wystawiły - wykup czeku przez wystawcę | 131,133 |
| 3. | Zapłata innemu kontrahentowi wekslem obcym: | |
| - wartość netto, tj. po potrąceniu dyskonta | 201,203,249 | |
| - dyskonto (nadwyżka sumy wekslowej nad zobowiązaniem) | 751 | |
| 4. | Zdyskontowanie weksla w banku: | |
| - suma wekslowa po potrąceniu dyskonta | 131, 133 | |
| - potrącone dyskonto | 751 | |
| 5. | Sprzedaż obcego czeku lub weksla według cen ewidencyjnych | 751 |
| 6. | Odpisanie weksli nieściągalnych lub przedawnionych | 751 |
| 7. | Różnice kursowe (ujemne) powstające przy obrocie wekslami w walutach obcych | 751 |
| ZESPÓŁ 2 ROZRACHUNKI I ROSZCZENIA |
1. Ogólne zasady ewidencji na kontach zespołu 2
Konta zespołu 2 "rozrachunki i roszczenia" służą do ewidencji wszelkich krajowych i zagranicznych rozrachunków oraz roszczeń, tj. należności kwestionowanych przez kontrahentów w całości lub częściowo, w tym także uznanych za sporne wobec skierowania roszczenia na drogę postępowania sądowego (łącznie z postępowaniem upadłościowym i likwidacyjnym).
W szczególności na kontach zespołu 2 księguje się:
- należności i zobowiązania z tytułu sprzedaży i zakupu towarów, materiałów i usług rozliczane z odbiorcami i dostawcami, zobowiązania wekslowe, zaliczki udzielone i otrzymane na poczet usług (konta 200, 201, 202, 203),
- należności i zobowiązania z tytułu sprzedaży i zakupu środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, zaliczki udzielone na poczet zakupu środków trwałych (środków trwałych w budowie), wartości niematerialnych i prawnych, jak również innych składników aktywów (konto 249),
- rozrachunki z tytułu podatków, ubezpieczeń społecznych i inne rozrachunki publicznoprawne, tj. rozrachunki, do których stosuje się postanowienia Ordynacji podatkowej (konta 222, 223, 229),
- rozrachunki z tytułu wynagrodzeń (konto 231),
- rozrachunki z pracownikami z innych tytułów niż wynagrodzenia (konto 234),
- rozrachunki z tytułu pożyczek (konto 251),
- rozrachunki z tytułu niedoborów i nadwyżek (konto 242, 243),
- rozrachunki z Okręgowymi Izbami Radców Prawnych (konto 245),
- należności dochodzone na drodze sądowej (konto 246),
- pozostałe rozrachunki (konto 249),
- odpisy aktualizujące należności (konto 280).
1. Zasady wyceny należności i zobowiązań
Należności i roszczenia oraz zobowiązania w walucie polskiej, w tym także z tytułu pożyczek, wykazuje się w księgach rachunkowych przy ich powstaniu w wartości nominalnej.
Zobowiązania nieuregulowane na dzień bilansowy wykazuje się w kwocie wymagającej zapłaty, a należności w kwocie wymaganej zapłaty, tj. łącznie z ewentualnymi należnymi odsetkami z tytułu zwłoki w zapłacie.
Nieuregulowane na dzień bilansowy:
- należności i udzielone pożyczki zaliczone do aktywów finansowych oraz
- zobowiązania finansowe
mogą być wyceniane w skorygowanej cenie nabycia, a gdy zostały przeznaczone do sprzedaży w okresie do 3 miesięcy - według wartości rynkowej lub inaczej ustalonej wartości godziwej.
Wpłatę należności lub zapłatę zobowiązań wyrażonych w walucie obcej ujmuje się w księgach rachunkowych po ich przeliczeniu po kursie waluty faktycznie zastosowanym w dniu płatności.
Jeżeli waluty obce pochodzące z wpłaty należności są odsprzedawane bankowi to wpłatę ujmuje się w księgach rachunkowych po przeliczeniu według kursu kupna (ewentualnie wynegocjowanym), po którym bank walutę nabył. Zapłatę zobowiązania walutą obcą zakupioną w banku ujmuje się w księgach rachunkowych po przeliczeniu według kursu sprzedaży (ewentualnie wynegocjowanym), po którym bank walutę sprzedał. W przypadku gdy waluty obce zostały sprzedane lub nabyte w kantorze - po kursie określonym przez kantor.
Powstałe w wyniku tych przeliczeń różnice kursowe (dodatnie i ujemne) zwiększają przychody lub koszty finansowe, z wyjątkiem różnic dotyczących zakupu lub finansowania środków trwałych w budowie, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (do momentu oddania ich do używania) 4
Stan nierozliczonych na dzień bilansowy należności i zobowiązań wyrażonych w walutach obcych podlega przeliczeniu na walutę polską - po obowiązującym na ten dzień średnim kursie, ogłoszonym dla danej waluty przez NBP.
Ustalone przy wycenie bilansowej różnice kursowe od niezakończonych rozrachunków w walucie obcej 5 również zalicza się:
- dodatnie - do przychodów finansowych,
- ujemne - do kosztów finansowych.
Zasada ostrożnej wyceny uzasadnia aktualizację wyceny należności, uwzględniającą ryzyko związane ze spłatą tych należności, których ściągalność jest wątpliwa, poprzez dokonanie odpisu aktualizującego 6 . W bilansie należności wykazuje się w kwocie netto, tj. po pomniejszeniu o odpis aktualizujący ich wartość (saldo konta 280).
W ciągu roku obrotowego należności i zobowiązania wyrażone w walutach obcych ujmuje się po ogłoszonym dla danej waluty średnim kursie NBP na dzień poprzedzający dzień przeprowadzenia operacji.
Omówione zasady stosuje się również do otrzymanych lub udzielonych pożyczek wyrażonych w walutach obcych.
Nie zalicza się do aktywów należności przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych, gdyż nie odpowiadają one definicji aktywów i odpisuje się je w pozostałe koszty operacyjne (Wn konto 761) lub koszty finansowe (Wn konto 751). Odpisane przedawnione lub umorzone zobowiązania zalicza się natomiast do pozostałych przychodów operacyjnych (Ma konto 760) lub przychodów finansowych (Ma konto 750).
2. Podział należności i zobowiązań oraz ich ewidencja szczegółowa
W ciągu roku wszystkie należności i zobowiązania (zarówno krótkojak i długoterminowe) ujmuje się na właściwych kontach zespołu 2, a na dzień bilansowy - na podstawie analizy poszczególnych rozrachunków - następuje ich podział na krótkoi długoterminowe.
Do należności i zobowiązań krótkoterminowych zalicza się wszystkie należności i zobowiązania z tytułu dostaw i usług bez względu na umowny termin ich zapłaty oraz całość lub tę część należności i zobowiązań z innych niż dostawy i usługi tytułów, których termin spłaty przypada w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Do należności i zobowiązań długoterminowych kwalifikuje się te, których data spłaty (także ostatniej raty) przypada w okresie dłuższym niż rok od dnia bilansowego.
Ewidencja szczegółowa prowadzona do kont zespołu 2 "Rozrachunki i roszczenia" powinna zapewnić:
- wyodrębnienie poszczególnych rodzajów należności, roszczeń i zobowiązań,
- ustalenie stanu należności, roszczeń i zobowiązań w podziale na poszczególnych kontrahentów,
- ustalenie należności i zobowiązań wyrażonych w walutach obcych - według poszczególnych walut, a także ich wartości w walucie polskiej.
Konto 200 " Należności od odbiorców krajowych z tytułu dostaw towarów i usług" i konto 202 "Należności z innych tytułów"
1. Konta 200 i 202 przeznaczone są głównie do ewidencji wszelkich krajowych należności od odbiorców z tytułu sprzedaży usług oraz otrzymanych zaliczek na poczet usług. Po stronie Wn kont 200 i 202 księguje się w szczególności:
1) należności z tytułu sprzedaży usług, w tym organizowanych szkoleń, imprez Komisji Socjalnej, ogłoszeń i reklam w Redakcji "Radca Prawny" (łącznie ze związanym z tą sprzedażą należnym podatkiem VAT zawartym w fakturach, opodatkowanej zgodnie z ustawą o VAT),
2) należności od odbiorców orzeczone przez sąd prawomocnymi wyrokami,
3) należności z tytułu naliczonych odsetek zwłoki,
4) uregulowanie ewentualnych zobowiązań wobec odbiorców,
2. Po stronie Ma kont 200 i 202 księguje się w szczególności:
1) wpływy z tytułu spłaty należności przez odbiorców,
2) zmniejszenie należności z tytułu bonifikat, rabatów, skont,
3) odpisanie należności przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych,
4) przeniesienie należności dochodzonych na drodze sądowej (na konto 244),
Ponadto po stronie Ma kont 200 i 202 ujmuje się sprzedaż wierzytelności.
3. Ewidencja szczegółowa prowadzona do kont 200 i 202 powinna zapewnić:
- ustalenie rozrachunków i stanu należności według poszczególnych kontrahentów, według uczestników organizowanych szkoleń i imprez Komisji Socjalnej,
- ustalenie należności w walutach obcych - z podziałem na poszczególne waluty,
- wyodrębnienie na dzień bilansowy należności długo- i krótkoterminowych.
4. Konta 200 i 202 wykazują w zasadzie saldo debetowe wyrażające stan należności i roszczeń. Mogą one także wykazywać saldo kredytowe, jeżeli na nich figurują zaliczki przyjęte na poczet przyszłych dostaw, a także nadpłaty.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 200 "Należności od odbiorców krajowych z tytułu dostaw towarów i usług" i konta 202 "Należności z innych tytułów"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Należności od odbiorców udokumentowane fakturami VAT z tytułu sprzedaży usług, w tym organizowanych szkoleń i imprez Komisji Socjalnej: | |
| a) wartość w cenie sprzedaży netto (bez VAT) | 700, | |
| b) VAT należny (zawarty w fakturach sprzedaży usług opodatkowanej zgodnie z ustawą o VAT) | 222 | |
| 2. | Faktura VAT na przedpłatę | |
| a) należność netto | 840 | |
| b) VAT należny | 222 | |
| 3. | Naliczone odsetki za zwłokę w zapłacie | 750 |
| 4. | Należności wynikające z tytułów egzekucyjnych wydanych przez sąd: | |
| a) należność główna | 244 | |
| b) zasądzone koszty postępowania sądowego | 840 | |
| 5. | Naliczone (należne) kary i odszkodowania umowne | 840 |
| 6. | Uregulowanie zobowiązań wobec odbiorców (z tytułu nadpłat lub udzielonych bonifikat) | 101, 102, 131, 133 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 200 "Należności od odbiorców krajowych z tytułu dostaw towarów i usług" i konta 202 "Należności z innych tytułów"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne | |
| 1. | Wpływ należności: | ||
| a) na rachunek bankowy | 131, 134, 133, | ||
| b) do kasy | 101, 102, | ||
| c) wekslem | |||
| - wartość netto, tj. po potrąceniu dyskonta | 156 | ||
| - potrącone dyskonto: Wn konto 156, Ma konto 750 | |||
| (przy należnościach, których wartość uprzednio aktualizowano - równoległy zapis: Wn konto 280, Ma konto 760) | |||
| 2. | Wpływ części zapłaty należności przed wykonaniem usługi (zaliczka) | 101, 102, 131, 133, 134 | |
| 3. | Roszczenia skierowane na drogę sądową | 244 | |
| 4. | Odpisanie należności przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych, które uprzednio objęto odpisem aktualizującym | 280 | |
| 5. | Odpisanie należności przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych, na które nie utworzono odpisu aktualizującego | 761 | |
| 6. | Sprzedaż wierzytelności | 751 | |
Konto 201 " Zobowiązania wobec dostawców krajowych z tytułu dostaw towarów i usług - Redakcji "Radca Prawny" i konto 203 "Zobowiązania wobec dostawców krajowych i zagranicznych z tytułu dostaw towarów i usług - KI RP"
1. Konta 201 i 203 przeznaczone są do ewidencji wszelkich krajowych i zagranicznych rozrachunków z dostawcami, związanych z zakupem towarów i usług, oraz zaliczek udzielonych na poczet dostaw, a także zatrzymanych kaucji gwarancyjnych.
Na koncie tym ujmuje się rozrachunki z tytułu kwoty głównej zobowiązania, a także z tytułu naliczonych odsetek zwłoki, kar umownych i odszkodowań oraz różnic kursowych.
2. Po stronie Wn kont 201 i 203 księguje się w szczególności:
1) spłaty zobowiązań wobec dostawców,
2) udzielone zaliczki na poczet przyszłych dostaw,
3) uzyskane rabaty, bonifikaty i skonta,
4) zgłoszone dostawcom reklamacje,
5) odpisanie zobowiązań przedawnionych i umorzonych,
6) dodatnie różnice kursowe.
3. Po stronie Ma konta 201 i 203 ujmuje się w szczególności:
1) zobowiązania powstałe z tytułu zakupu towarów i usług,
2) zobowiązania z tytułu odsetek za zwłokę w zapłacie,
3) zobowiązania z tytułu kar i odszkodowań,
4) wpłaty dostawców z tytułu uznanych reklamacji oraz udzielonych rabatów, bonifikat i skont,
5) ujemne różnice kursowe.
4. Ewidencja szczegółowa prowadzona do kont 201 i 203 powinna umożliwić ustalenie:
- rodzajów rozrachunków i stanu zobowiązań według poszczególnych kontrahentów,
- wyodrębnienie na dzień bilansowy zobowiązań długo- i krótkoterminowych,
- ustalenie zobowiązań wyrażonych w walutach obcych - z podziałem na poszczególne waluty.
5. Konta 201 i 203 wykazują w zasadzie saldo kredytowe, wyrażające stan zobowiązań z tytułu dostaw. Może ono także wykazywać saldo debetowe, jeżeli na koncie tym figurują zaliczki udzielone dostawcom na poczet przyszłych dostaw, nadpłaty, należności z tytułu reklamacji, rabatów i bonifikat.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 201 " Zobowiązania wobec dostawców krajowych z tytułu dostaw towarów i usług - Redakcji "Radca Prawny" i konta 203 "Zobowiązania wobec dostawców krajowych i zagranicznych z tytułu dostaw towarów i usług - KIRP"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Zapłata zobowiązań: | |
| a) przelewem z rachunku bankowego | 131, 133, 134 | |
| b) gotówką z kasy | 101, 102 | |
| c) wekslem obcym | ||
| - wartość netto (po potrąceniu dyskonta) | 156 | |
| - potrącone dyskonto: Wn konto 751, Ma konto 156. | ||
| 2. | Zapłata zobowiązania wekslem własnym (nadwyżka sumy wekslowej nad kwotą zobowiązania: Wn konto 751, Ma konto 249) | 249 |
| 3. | Zapłata zobowiązania czekiem własnym (wydanie czeku wierzycielowi) | 249 |
| 4. | Uznane reklamacje z tytułu niedoborów i szkód stwierdzonych w dostawach oraz nieprawidłowości faktur (na podstawie faktury korygującej VAT): | |
| a) wartość w cenach zakupu | 300 | |
| b) podatek VAT naliczony | 223 | |
| 5. | Odpisanie zobowiązań przedawnionych i umorzonych | 760 |
| 6. | Dodatnie różnice kursowe ustalone przy zapłacie i na dzień bilansowy | 750 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 201 " Zobowiązania wobec dostawców krajowych z tytułu dostaw towarów i usług - Redakcji "Radca Prawny" i konta 203 "Zobowiązania wobec dostawców krajowych i zagranicznych z tytułu dostaw towarów i usług - KIRP"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne | |
| 1. | Zobowiązania wobec dostawców udokumentowane fakturami VAT (w tym również faktury VAT za udzielone zaliczki) z tytułu zakupu materiałów i usług: | ||
| a) ogólna kwota zobowiązania (wraz z podatkiem VAT) dotycząca działalności statutowej | 300, 401,402, 409 | ||
| lub | |||
| b) wartość dostaw i usług wg cen zakupu | 300, 401,402, 409 | ||
| - podatek VAT naliczony - dotyczący działalności gospodarczej | 223 | ||
| 2. | Należne dostawcom odsetki za zwłokę w zapłacie zobowiązań | 751 | |
| 3. | Wpłaty kontrahentów z tytułu uznanych reklamacji, nadpłat, uzyskanych bonifikat i skont | 101, 102, 131, 134, 133 | |
| 4. | Ujemne różnice kursowe ustalone przy zapłacie i na dzień bilansowy | 751 | |
Konto 222 "Rozliczenie należnego VAT"
1. Konto 222 jest przeznaczone do ewidencji VAT należnego.
2. Po stronie Wn konta 222 księguje się:
1) kwoty podatku należnego VAT, wynikające z faktur VAT wystawionych dla odbiorców za sprzedane usługi, środki trwałe, środki trwałe w budowie,
2) przysługujący jednostce zwrot VAT z tytułu sprzedaży na eksport oraz z innych tytułów określonych przepisami ustawy o VAT,
3) otrzymania zaliczek i przedpłat dotyczących działalności gospodarczej,
4) odliczenie od podatku należnego ulgi z tytułu zakupu kas rejestrujących z pamięcią fiskalną przystosowanych do potrzeb VAT:
a) zarachowanie ulgi: Wn konto 222, Ma konto 840,
b) zarachowanie przychodu przypadającego na okres bieżący - w części amortyzacji, wg proporcji udziału ulgi w sfinansowaniu zakupu kasy: Wn konto 840, Ma konto 760.
3. Po stronie Ma konta 222 księguje się:
1) podatek należny wynikający z faktur VAT wystawionych dla nabywców usług, także potwierdzających otrzymanie części zapłaty przed wykonaniem usługi,
2) podatek należny udokumentowany raportami fiskalnymi stanowiącymi wydruki z kas rejestrujących oraz sporządzonymi na ich podstawie raportami obrotów,
3) podatek należny wynikający z faktur wewnętrznych dokumentujących nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków Izby, wszelkie inne przekazanie towarów (w rozumieniu ustawy o VAT) bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny-jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów i usług w całości lub części.
4. Na koncie 222 księguje się również korekty podatku udokumentowane fakturami korygującymi (na zwiększenie i zmniejszenie) w powiązaniu z ewidencją sprzedaży na kontach zespołu 7 (700,760).
5. Konto 222 może wykazywać saldo kredytowe, które wyraża stan zobowiązań z tytułu VAT wobec urzędu skarbowego. Może wystąpić saldo debetowe wyrażające należność od urzędu skarbowego z tytułu przysługującego zwrotu podatku zapłaconego przy zakupach, jeżeli będzie to odpowiadać warunkom określonym ustawą o podatku od towarów i usług.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 222 "Rozliczenie należnego VAT"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Okresowe (miesięczne) przeniesienie salda podatku VAT do rozliczenia za dany miesiąc | 224 |
| 2. | Odliczenie od VAT należnego kwoty ulgi przysługującej jednostce z tytułu zakupu kas fiskalnych przystosowanych do potrzeb VAT | 840, 760 |
| 3. | VAT należny rozliczony według faktury zaliczkowej (dotyczący przedpłaty) | 840 |
| 4. | Korekta podatku należnego powodująca jego zmniejszenie - wg faktur korygujących | 201,203,249 |
| 5. | Należny zwrot VAT za lata ubiegłe: | |
| a) kwota VAT | 760,820 | |
| a) odsetki | 750, 820 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 222 "Rozliczenie należnego VAT"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Zarachowanie VAT należnego: | |
| a) na podstawie faktur VAT, w tym od pobranej kwoty przedpłaty | 201,203 | |
| b) na podstawie raportów fiskalnych | 101, 102 | |
| c) na podstawie faktur wewnętrznych z innych tytułów niż sprzedaż (art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o VAT) | 400,761 | |
| 2. | Korekta podatku należnego powodująca jego zwiększenie - wg faktur korygujących | 201,203 |
| 3. | VAT sankcyjny, także w razie odwołania wniesionego przez podatnika (w tym za lata ubiegłe - konto 820) | 761,820 |
| 4. | Zwrot podatku VAT naliczonego, przysługujący Izbie | 131, 133 |
Konto 223 "Rozliczenie naliczonego VAT"
1. Konto 223 służy do ewidencji i rozliczenia VAT naliczonego. Podstawę zarachowania w ciężar tego konta podatku naliczonego stanowią wyłącznie:
1) otrzymane faktury VAT potwierdzające:
- nabycie materiałów i usług na potrzeby działalności gospodarczej,
- dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli są związane z powstaniem obowiązku podatkowego,
2) faktury wewnętrzne potwierdzające wewnątrzwspólnotowy import usług (art. 106 ust. 7 ustawy o VAT); podatnik - nabywca może wystawić jedną fakturę wewnętrzną dokumentującą czynności dokonane w okresie rozliczeniowym (miesiącu lub kwartale),
3) faktury korygujące, dokumentujące korektę uprzednio dokonanych zakupów i związanego z nimi podatku naliczonego.
W przypadku, gdy zakup służy wyłącznie działalności statutowej, podatek obciąża bezpośrednio konta zespołu 0 lub konta zespołu 4.
2. Konto 223 obciąża się wielkością podatku naliczonego, wynikającą z faktur VAT dokumentujących zakup związany z działalnością gospodarczą lub działalnością administracyjną (służącą działalności statutowej i gospodarczej), faktur wewnętrznych potwierdzających wewnątrzwspólnotowy import usług, natomiast uznaje się kwotą podatku naliczonego obniżającego zgodnie z przepisami podatek należny (z tego kwota wyliczona strukturą, dotycząca działalności administracyjnej związanej z działalnością statutową, obciąża konto 403) oraz do którego przysługuje prawo zwrotu. Na koncie 223 księguje się (na odrębnych kontach analitycznych) także korektę powodującą zwiększenie lub zmniejszenie wartości uprzednio dokonanych zakupów i związanego z tymi zakupami podatku naliczonego, udokumentowaną fakturą korygującą.
3. Ewidencja szczegółowa podatku naliczonego powinna zapewnić dane niezbędne do ustalenia kwot podatku naliczonego obniżającego podatek należny, przysługującego zwrotu podatku oraz inne dane służące do sporządzenia deklaracji podatkowej. W przypadku gdy kwota podatku naliczonego jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, a występuje prawo do obniżenia o tę różnicę podatku należnego za następne okresy lub zwrotu tej różnicy na rachunek bankowy, w ewidencji analitycznej przenosi się ten podatek na przeznaczone do tego celu konto 223 "Podatek VAT naliczony do rozliczenia w okresie następnym" (może to być zamiennie konto 640), zapisem: Wn konto 223 (lub 640), Ma konto 223 "Rozliczenie naliczonego VAT".
4. Konto 223 może wykazywać wyłącznie saldo debetowe, które wyraża wielkość podatku naliczonego pozostającego do rozliczenia w następnych okresach (miesiącach).
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 223 "Rozliczenie naliczonego VAT"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Podatek naliczony ustalony przy zakupach na podstawie faktur VAT i faktur VAT korygujących dotyczących zakupów służących wyłącznie sprzedaży opodatkowanej lub zakupów dotyczących zarówno sprzedaży opodatkowanej jak i zwolnionej z opodatkowania, faktur wewnętrznych potwierdzających wewnątrzwspólnotowe nabycie usług | 201,203,300 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 223 "Rozliczenie naliczonego VAT"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Przysługujące Izbie okresowe (miesięczne) odliczenie salda podatku VAT naliczonego od podatku VAT należnego | 224 |
| 2. | Podatek naliczony niepodlegający odliczeniu od VAT należnego, kwalifikujący się do: | |
| a) odpisania w koszty działalności operacyjnej | 403 | |
| b) odpisania w koszty środków trwałych w budowie | 080 | |
| c) do rozliczenia w przyszłych okresach | 223 lub 640 |
Konto 224 "Rozrachunki publicznoprawne z tytułu VAT"
1. Konto 224 jest przeznaczone do ewidencji ostatecznego (końcowego) rozliczenia podatku VAT za poszczególne miesiące, na podstawie deklaracji VAT-7.
2. Po stronie Wn konta 224 księguje się:
1) przysługujące Izbie, jako podatnikowi i płatnikowi VAT, odliczenie podatku naliczonego od podatku należnego (art. 86, ust. 1),
2) odliczenie od podatku należnego ulgi z tytułu zakupu kas rejestrujących z pamięcią fiskalną przystosowanych do potrzeb VAT:
c) zarachowanie ulgi: Wn konto 222, Ma konto 840,
d) zarachowanie przychodu przypadającego na okres bieżący - w części amortyzacji, wg proporcji udziału ulgi w sfinansowaniu zakupu kasy: Wn konto 840, Ma konto 760,
3) wpłaty podatku należnego na rachunek Urzędu Skarbowego.
3. Po stronie Ma konta 224 księguje się:
1) podatek należny wynikający z faktur VAT i faktur korygujących oraz wydruków raportów z kas fiskalnych wystawionych w danym miesiącu, za który sporządzona została deklaracja VAT,
2) należny podatek VAT wynikający z faktur wystawionych w poprzednim okresie sprawozdawczym, co do którego obowiązek podatkowy powstał w bieżącym okresie,
3) przelewy kwot podatku VAT zwracanego Izbie przez Urząd Skarbowy.
4. Konto 224 może wykazywać saldo:
debetowe, które wyraża stan należności podlegającej zwrotowi przez Urząd Skarbowy, w przypadku, gdy podatek naliczony jest wyższy od podatku należnego lub z tytułu powstałej jego nadpłaty,
lub
kredytowe, które wyraża stan zobowiązań z tytułu podatku VAT w przypadku, gdy podatek należny przewyższa podatek naliczony.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 224 "Rozliczenie należnego VAT"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Naliczony podatek VAT podlegający potrąceniu z podatku należnego lub zwrotowi przez I Urząd Skarbowy według deklaracji VAT-7, | 223 |
| 2. | Kwoty podatku VAT przekazane do Urzędu Skarbowego | 131, 134, 133, |
| 3. | Ulgi w podatku od VAT przysługujące z tytułu zakupu kas rejestrujących z pamięcią fiskalną | 760 |
| 4. | Odsetki otrzymane z Urzędu Skarbowego z tytułu nieterminowego zwrotu podatku VAT | 750 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 224 "Rozliczenie należnego VAT"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Należny podatek VAT, dla którego obowiązek podatkowy powstał w miesiącu w którym składana jest deklaracja VAT-7 | 222 |
| 2. | VAT sankcyjny, także w razie odwołania wniesionego przez podatnika (w tym za lata ubiegłe - konto 820) | 761,820 |
| 3. | Należny podatek VAT wynikający z faktur VAT wystawionych w poprzednich miesiącach, dla którego obowiązek podatkowy powstał w miesiącu sprawozdawczym | 222 |
| 4. | Odsetki naliczone od wpłat dokonanych po terminie płatności | 751 |
| 5. | Dokonany przez Urząd Skarbowy zwrot podatku VAT naliczonego, przysługujący Izbie | 131, 134,133 |
Konto 229 "Pozostałe rozrachunki publicznoprawne"
1. Konto 223 służy do ewidencji rozrachunków o charakterze publicznoprawnym, tj. takich tytułów, do których stosuje się postanowienia Ordynacji podatkowej - z wyjątkiem rozrachunków z tytułu podatku od towarów i usług (VAT) 7 .
Na koncie tym księguje się w szczególności rozrachunki z tytułu:
- podatku dochodowego od osób prawnych i fizycznych,
- podatku od nieruchomości,
- podatku od czynności cywilnoprawnych, opłat skarbowych,
- składek na ubezpieczenia społeczne (w tym także na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych),
- innych opłat o charakterze publicznoprawnym.
Konto 229 obciąża się za powstałe należności oraz spłaty i zmniejszenia zobowiązań, zaś uznaje się za powstałe zobowiązania oraz spłatę i zmniejszenie należności.
2. Po stronie Ma konta 229 ujmuje się zwłaszcza:
1) zarachowany podatek dochodowy od osób prawnych w kwocie wynikającej z deklaracji tego podatku (także naliczony za lata ubiegłe),
2) zarachowany podatek dochodowy od osób fizycznych: od wynagrodzeń z tytułu umów o pracę, umów o dzieło, umów zlecenia, honorariów autorskich,
3) zarachowane podatki i opłaty obciążające koszty działalności Izby lub zwiększające wartość nabytych składników majątkowych,
4) opłaty celne pobierane przez urzędy celne przy imporcie rzeczowych składników majątku zwiększające wartość dostawy,
5) naliczone składki na ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia,
6) składki na ubezpieczenie zdrowotne potrącane z zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych,
7) otrzymane dotacje i subwencje z budżetu państwa,
8) naliczone kary i odsetki za zwłokę w zapłacie zobowiązań publicznoprawnych.
3. Po stronie Wn konta 229 ujmuje się w szczególności:
1) wpłaty podatków oraz ewentualne korekty zmniejszające ich naliczenie,
2) wpłaty składek na ubezpieczenia społeczne do ZUS,
3) wypłaty świadczeń refundowanych przez ZUS,
4) kwoty wpłacone urzędom celnym z tytułu naliczonych ceł, podatków i opłat,
5) przyznane (należne) dotacje i subwencje z budżetu państwa,
6) zapłatę innych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym.
4. Ewidencję szczegółową do konta 229 prowadzi się w sposób zapewniający ustalenie stanu należności i zobowiązań z każdego tytułu rozrachunków publicznoprawnych - z podziałem na urzędy i instytucje, z którymi dokonuje się tych rozrachunków oraz na miejsca ich powstawania (KIRP, Redakcja "Radca Prawny).
5. Konto 229 może wykazywać dwa salda:
- debetowe, wyrażające stan należności publicznoprawnych,
- kredytowe, wyrażające stan zobowiązań publicznoprawnych.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 229 "Pozostałe rozrachunki publicznoprawne"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne | |
| 1. | Spłata zobowiązań z tytułu rozrachunków publicznoprawnych | 131,133, 134 | |
| 2. | Wypłata świadczeń obciążających środki ZUS | 101,102, 131,133, 134 | |
| 3. | Korekty zmniejszające naliczone podatki: | ||
| a) obciążające koszty | 403 | ||
| b) stanowiące obowiązkowe obciążenie wynikli finansowego (podatek dochodowy od osób prawnych) | 870 | ||
| 4. | Przyznane (należne) lub otrzymane dotacje lub subwencje z budżetu państwa: | ||
| a) do bieżącej działalności | 760 | ||
| b) do środków trwałych w budowie oraz do prac rozwojowych | 840 | ||
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 229 "Pozostałe rozrachunki publicznoprawne"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Zarachowanie podatku dochodowego od osób prawnych | 870 |
| 2. | Potrącony podatek dochodowy od osób fizycznych przy wypłacie wynagrodzeń z tytułu różnych umów i świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych | 231 |
| 3. | Zarachowanie składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń: | |
| a) w części należnej od pracowników | 231 | |
| b) w części należnej od pracodawcy | 405 | |
| 4. | Potrącone składki na ubezpieczenie zdrowotne z zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (w analityce - odrębne konto) | 229 |
| 5. | Zarachowanie podatków - od nieruchomości oraz innych lokalnych podatków i opłat: | |
| a) podlegających zaliczeniu do kosztów działalności | 403,761 | |
| b) podlegających zaliczeniu do wartości nabytych składników majątku | 011,020, 030, 080 | |
| 6. | Naliczone przy imporcie opłaty celne (cło, podatek VAT naliczony, podatek akcyzowy, opłaty manipulacyjne) wynikając z dokumentu odprawy celnej | 011,080 |
| 7. | Należne wpłaty na rzecz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych | 405 |
| 8. | Otrzymane dotacje i subwencje | 131,133, 132, |
| 9. | Naliczone odsetki za nieterminowe regulowanie zobowiązań publicznoprawnych | 751 |
Konto 231 "Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń"
1. Konto 231 służy do ewidencji rozrachunków z pracownikami i innymi osobami z tytułu należnych im wynagrodzeń wypłacanych na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło, honorariów autorskich i innych umów.
Do wynagrodzeń okresu sprawozdawczego zalicza się należne za ten okres wynagrodzenia z tytułu pracy wykonanej i zakończonej w tym okresie, rozliczone na podstawie list wynagrodzeń do terminu zamykającego okres sprawozdawczy.
Na koncie 231 księguje się należne pracownikom wynagrodzenia niezależnie od źródeł ich finansowania, tzn. obciążające koszty, koszty budowy środków trwałych, lub fundusze specjalne.
Na koncie 231 ujmuje się również potrącenia z wynagrodzeń dokonane z mocy prawa lub za zgodą pracownika, zaliczki wypłacane na poczet wynagrodzeń, odpisane przedawnione zobowiązania z tytułu wynagrodzeń, wypłaty wynagrodzeń netto.
2. Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 231 powinna zapewnić rozliczenie wynagrodzeń i ich wypłat według poszczególnych osób oraz miejsc ich powstawania (KIRP, Redakcja "Radca Prawny"), a także ustalenie podstaw do:
- obliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych,
- składek na ubezpieczenia społeczne,
- wymiaru emerytur, rent i zasiłków.
3. Konto 231 z reguły wykazuje saldo kredytowe, które oznacza stan zobowiązań wobec pracowników i innych osób fizycznych z tytułu wynagrodzeń, w tym także nie podjętych. Saldo debetowe oznacza stan należności z tytułu wypłaconych zaliczek na poczet wynagrodzeń.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 231 "Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Wypłata wynagrodzeń netto i zaliczek na poczet wynagrodzeń: | |
| a) gotówką | 101, 102 | |
| b) przelewem na rachunek bankowy pracownika | 249 | |
| 2. | Potrącone z listy wynagrodzeń: | |
| a) zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych | 229 | |
| b) składki na ubezpieczenia społeczne płatne przez pracowników | 229 | |
| c) niedobory i szkody obciążające pracowników | 243 | |
| d) płatności na rzecz innych osób i instytucji | 249, 234 | |
| 3. | Odpisanie zobowiązań przedawnionych | 760 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 231 "Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Naliczone wynagrodzenia brutto według list wynagrodzeń obciążające: | |
| a) koszty działalności operacyjnej | 404 | |
| b) koszty budowy środków trwałych | 080 | |
| c) fundusze specjalne | 851,859 | |
| 3. | Odpisanie należności przedawnionych, umorzonych lub uznanych za nieściągalne | 761 |
Konto 234 "Pozostałe rozrachunki z pracownikami"
1. Konto 234 przeznaczone jest do ewidencji wyrażonych w walucie polskiej i w walutach obcych wszelkich bezspornych rozrachunków z pracownikami - z wyjątkiem rozrachunków z tytułu wynagrodzeń, niedoborów i szkód oraz należności dochodzonych na drodze sądowej (ujmowanymi na kontach: 231, 243, 244).
2. Po stronie Wn konta 234 księguje się w szczególności:
1) wypłacone pracownikom Izby zaliczki np. na koszty podróży służbowych, pokrycie wydatków administracyjno-biurowych i gospodarczych,
2) pożyczki mieszkaniowe udzielone ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
3) należności od pracowników z tytułu wykonywania na ich rzecz odpłatnych świadczeń,
4) spłaty zobowiązań wobec pracowników,
5) odpisanie zobowiązań przedawnionych,
6) dodatnie różnice kursowe.
3. Po stronie Ma konta 234 ujmuje się w szczególności:
1) rozliczone zaliczki lub wydatki wyłożone w imieniu Izby,
2) zarachowanie zobowiązań z tytułu ryczałtów za używanie samochodów prywatnych dla potrzeb Izby,
3) wpłaty należności od pracowników,
4) odpisanie należności przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych,
5) ujemne różnice kursowe.
4. Ewidencja szczegółowa do konta 234 powinna zapewnić:
- ustalenie kwot należności lub zobowiązań w odniesieniu do każdego pracownika,
- określenie tytułów należności i zobowiązań z podziałem na bezsporne i sporne,
- ujęcie rozrachunków w walutach obcych.
5. Konto 234 może wykazywać równocześnie dwa salda:
- debetowe, wyrażające stan należności od pracowników,
- kredytowe, wyrażające stan zobowiązań wobec pracowników.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 234 "Pozostałe rozrachunki z pracownikami"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne | |
| 1. | Wypłaty zaliczek, wyrównania do rozliczonych zaliczek, kwot wyłożonych przez pracowników w imieniu Izby | 101, 102, 131, 133 | |
| 2. | Pożyczki mieszkaniowe wypłacone ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych | 134 | |
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne | |
| 3. | Obciążenia z tytułu sprzedaży (w tym opodatkowanej podatkiem VAT) na rzecz pracowników: | ||
| a) wartość sprzedaży netto | 760, 702, | ||
| b) VAT należny | 222 | ||
| 4. | Należności z tytułu roszczeń spornych zasądzonych od pracowników na rzecz Izby: | ||
| a) należność główna | 244 | ||
| b) koszty postępowania spornego, odsetki za zwłokę w zapłacie | 840 | ||
| 5. | Roszczenia z tytułu niedoborów i szkód uznane przez pracowników | 243 | |
| 6. | Odpisanie zobowiązań przedawnionych | 760 | |
| 7. | Dodatnie różnice kursowe ustalone na dzień rozliczenia należności lub zobowiązań i na dzień bilansowy | 750 | |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 234 "Pozostałe rozrachunki z pracownikami"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Wpłaty niewykorzystanych kwot zaliczek | 101, 102, 131, 133 |
| 2. | Zarachowanie należności potrącanych w liście wynagrodzeń | 231 |
| 3. | Rozliczenie pobranych zaliczek lub wydatków wyłożonych w imieniu Izby dotyczących podróży służbowych | 409 |
| 4. | Skierowanie roszczeń do sądu | 244 |
| 5. | Zarachowanie zobowiązań wobec pracowników z tytułu: | |
| a) ryczałtów za używanie samochodów prywatnych dla potrzeb Izby | 409 | |
| b) odszkodowań | 409 | |
| c) odpraw pośmiertnych | 409 | |
| 6. | Odpisanie należności przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych, które uprzednio objęto odpisem aktualizującym | 280 |
| 7. | Odpisanie należności przedawnionych, umorzonych i uznanych za nieściągalne, na które nie utworzono odpisu aktualizującego | 761 |
| 8. | Ujemne różnice kursowe ustalone na dzień rozliczenia zobowiązań lub należności i na dzień bilansowy | 751 |
Konto 242 "Rozliczenie nadwyżek"
1. Konto 242 służy do ujęcia i rozliczania nadwyżek rzeczowych i pieniężnych składników majątku Izby.
Nadwyżki stanowią równowartość ilościowych różnic inwentaryzacyjnych.
Nadwyżki środków pieniężnych wycenia się w ich wartości nominalnej. Nadwyżki rzeczowych składników majątku ujmuje się według cen ewidencyjnych lub kosztu wytworzenia, a w przypadku ich braku - według cen sprzedaży możliwych do uzyskania za nie, z uwzględnieniem ich stopnia zużycia.
Wszelkie nadwyżki składników majątku stwierdzone w wyniku inwentaryzacji rozlicza się w księgach rachunkowych nie później niż do końca roku obrotowego, w którym nastąpiło ich ustalenie.
2. Po stronie Wn konta 242 ujmuje się:
- wartość kompensaty nadwyżek z niedoborami.
3. Po stronie Ma konta 242 ujmuje się:
1) nadwyżki według cen ewidencyjnych: środków pieniężnych, rzeczowych składników majątku obrotowego, środków trwałych,
2) wartość kompensaty niedoborów z nadwyżkami.
4. Ewidencję szczegółową do konta 242 prowadzi się w sposób umożliwiający rozliczenie poszczególnych nadwyżek oraz zapewniający wyodrębnienie poszczególnych nadwyżek - według osób odpowiedzialnych za nie.
5. W ciągu roku saldo kredytowe konta 242 oznacza stan nierozliczonych nadwyżek.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 242 "Rozliczenie nadwyżek"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Umorzenia dotyczące nadwyżek środków trwałych | 071,072 |
| 2. | Kompensata nadwyżek z niedoborami | 243 |
| 3. | Nadwyżki uznane za zmniejszające koszty dotyczące materiałów | 401 |
| 4. | Odpisanie nadwyżek nie objętych kompensatą | 760 |
| 5. | Rozliczenie nadwyżek środków trwałych (po wyjaśnieniu przyczyn ich powstania) | 760 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 243 "Rozliczenie nadwyżek"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Nadwyżki stwierdzone w wyniku inwentaryzacji dotyczące: | |
| a) gotówki w kasie | 101,102 | |
| b) materiałów | 311 | |
| c) środków trwałych | 011, 012 | |
| d) środków trwałych w budowie | 080 | |
| 2. | Nadwyżki obcych rzeczowych składników majątku znajdujących się w Izbie (równolegle - zapis w ewidencji pozabilansowej: Wn 090, 390) | 201,203,249 |
| 3. | Kompensata niedoborów z nadwyżkami | 243 |
Konto 243 "Rozliczenie niedoborów i szkód"
1. Konto 243 służy do ujęcia oraz rozliczania niedoborów i szkód w rzeczowych i pieniężnych składnikach majątku Izby, jak również ewidencji roszczeń z tego tytułu w stosunku do osób odpowiedzialnych.
Niedobory i szkody stanowią równowartość ilościowych różnic inwentaryzacyjnych.
Niedobory rzeczowych składników majątku obrotowego (materiałów) wymagające rozliczenia ujmuje się na koncie 243 w wartości danego składnika, odpowiadającej cenie jego nabycia (zakupu). Wartość niedoborów używanych składników majątku przyjmuje się w ich cenie ewidencyjnej uwzględniając stopień ich dotychczasowego zużycia. Niedobory w składnikach majątku trwałego wycenia się według ich wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe umorzenie. Niedobory środków pieniężnych wycenia się w ich wartości nominalnej.
Niedobory dzieli się na: niezawinione i zawinione.
Do niedoborów niezawinionych powstałych w rzeczowych składnikach majątku zalicza się w szczególności:
- niedobory spowodowane wypadkami losowymi,
- niedobory pozorne, wynikające z błędów ewidencji lub inwentaryzacji, a także pomiaru przychodu lub rozchodu,
- niedobory, które mogą być skompensowane z nadwyżkami; ilość oraz wartość niedoborów i nadwyżek podlegających kompensacie ustala się przyjmując za podstawę mniejszą ilość stwierdzonego niedoboru lub nadwyżki i niższą cenę składników majątku wykazujących różnice inwentaryzacyjne.
Niedobory zawinione (dochodzone i nie dochodzone) - to powstałe na skutek niestarannego wykonywania obowiązków, przywłaszczenia mienia lub spowodowania szkody przez osoby odpowiedzialne. Niedobory niezawinione i zawinione niedochodzone podlegają odpisaniu. Niedobry i szkody zawinione - dochodzone stają się roszczeniami w stosunku do osób odpowiedzialnych za ich powstanie, wycenianymi w wysokości uznanej za zawinioną. Do kwoty roszczenia dolicza się należny podatek VAT. Ewentualną różnicę (przewyższającą wartość roszczenia) ustaloną pomiędzy wartością roszczenia a wartością ewidencyjną niedoboru zalicza się do rozliczeń międzyokresowych przychodów (na uznanie konta 840).
Wszelkie niedobory i szkody składników majątku stwierdzone w wyniku inwentaryzacji rozlicza się w księgach rachunkowych nie później niż do końca roku obrotowego, w którym nastąpiło ich ustalenie.
2. Po stronie Wn konta 243 ujmuje się:
1) wartość niedoboru we własnych składnikach majątku,
2) wartość niedoboru w obcych składnikach majątku znajdujących się w użytkowaniu lub na przechowaniu,
3) roszczenia z tytułu kar i odszkodowań zapłaconych oraz innych szkód poniesionych przez Izbę, a dochodzonych od osób odpowiedzialnych za powstałe szkody,
4) wartość kompensaty nadwyżek z niedoborami.
3. Po stronie Ma konta 243 ujmuje się:
3) wartość kompensaty niedoborów z nadwyżkami,
4) odpisane niedobory i szkody niezawinione, a także zawinione lecz nie dochodzone,
5) roszczenia uznane przez osoby odpowiedzialne,
6) roszczenia skierowane do sądu,
7) spłatę roszczeń z tytułu niedoborów i szkód.
4. Ewidencję szczegółową do konta 243 prowadzi się w sposób umożliwiający rozliczenie poszczególnych niedoborów i szkód oraz zapewniający wyodrębnienie poszczególnych niedoborów i nadwyżek oraz roszczeń z tytułu niedoborów uznanych za zawinione - według osób odpowiedzialnych za nie.
5. W ciągu roku saldo debetowe konta 243 oznacza stan nierozliczonych niedoborów.
W końcu roku saldo debetowe konta 243 może obejmować jedynie niedobory traktowane jako roszczenia, które - ze względu na toczące się postępowanie - nie mogły być rozliczone.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 243 "Rozliczenie niedoborów i szkód"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Niedobory w składnikach majątku stwierdzone w wyniku inwentaryzacji dotyczące: | |
| a) gotówki w kasie | 101,102 | |
| b) materiałów | 311 | |
| c) środków trwałych | 011 | |
| d) środków trwałych w budowie | 080 | |
| e) papierów wartościowych | 030, 143 | |
| 2. | Niedobory obcych rzeczowych składników majątku znajdujących się w Izbie (równolegle - zapis w ewidencji pozabilansowej: Ma 090, 390) | 201,203,249 |
| 3. | Kompensata nadwyżek z niedoborami | 242 |
| 4. | Dodatkowa kwota roszczenia wobec osoby odpowiedzialnej (w tym należny podatek VAT) | 840 |
| 5. | Roszczenia z tytułu kar i odszkodowań zapłaconych przez Izbę, a dochodzone od osób odpowiedzialnych za nie | 840 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 243 "Rozliczenie niedoborów i szkód"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne | |
| 1. | Umorzenia dotyczące niedoborów środków trwałych | 071,072 | |
| 2. | Kompensata niedoborów z nadwyżkami | 242 | |
| 3. | Niedobory uznane za niezawinione, obciążające koszty, dotyczące: | ||
| a) materiałów | 401 | ||
| b) zakwalifikowane do pozostałych kosztów operacyjnych | 761 | ||
| 4. | Niedobory powstałe na skutek zdarzeń losowych | 771 | |
| 5. | Niedobory środków trwałych i środków trwałych w budowie, uznane za niezawinione | 761 | |
| 6. | Roszczenia z tytułu niedoborów uznane przez osoby odpowiedzialne | 234 | |
| 7. | Roszczenia z tytułu niedoborów skierowane do sądu | 244 | |
| 8. | Spłata należności z tytułu niedoborów: | ||
| a) gotówką | 101,102 | ||
| b) przez potrącenie na liście płac | 231 | ||
| 9. | Odpisanie niedoborów i szkód umorzonych, nieściągalnych: | ||
| a) których wartość została zaktualizowana (uprzedni zapis: Wn konto 761, Ma konto 280) | 280 | ||
| b) których wartość nie została zaktualizowana | 761 | ||
Konto 244 "Należności dochodzone na drodze sądowej"
1. Konto 244 przeznaczone jest do ewidencji roszczeń skierowanych do sądu w drodze powództwa cywilnego.
Na koncie tym księguje się roszczenia pod datą skierowania sprawy do sądu, jeżeli dotyczą:
- odbiorców krajowych z tytułu realizowanych umów kupna-sprzedaży,
- dłużników postawionych w stan upadłości,
- pracowników z różnych tytułów, w tym także z tytułu niedoborów i szkód,
- innych osób fizycznych i prawnych z tytułu innych należności dochodzonych w sądzie.
2. Po stronie Wn konta 244 ujmuje się kwoty roszczeń określone w pozwie do sądu lub we wniosku zgłoszonym do masy upadłości.
Na koncie tym nie księguje się wydatków poniesionych przez jednostkę z tytułu opłat sądowych, skarbowych, kosztów ekspertyz biegłych i rzeczoznawców, także i wówczas, gdy opłaty te objęte są pozwem. Opłaty te zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych (Wn konto 761).
3. Roszczenia orzeczone na rzecz Izby księguje się - na podstawie prawomocnego wyroku sądowego (lub decyzji syndyka upadłości) - po stronie Ma konta 244, w korespondencji:
- z kontem 200, 202 - roszczenia dochodzone od kontrahentów z tytułu dostaw i usług realizowanych na podstawie umów kupna-sprzedaży,
- z kontem 243 - roszczenia z tytułu niedoborów i szkód dochodzone od osób odpowiedzialnych za powierzone im mienie,
- z kontem 234 - roszczenia z innych tytułów dochodzone od pracowników,
- z kontami 249 - roszczenia z pozostałych tytułów dochodzone od innych osób fizycznych oraz od osób prawnych.
Orzeczone na rzecz Izby odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie podwyższają należność główną od dłużnika, drugostronnie zwiększając przychody finansowe (Ma konto 750).
4. Ewidencję szczegółową do konta 244 prowadzi się w sposób umożliwiający identyfikację poszczególnych dłużników.
5. Konto 244 może wykazywać tylko saldo debetowe, które oznacza stan roszczeń dochodzonych w sądzie i zgłoszonych do masy upadłości.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 244 "Należności dochodzone na drodze sądowej"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Roszczenia sporne: | |
| a) z tytułu dostaw i usług - dochodzone od kontrahentów | 200, 202 | |
| b) z tytułu niedoborów, szkód i innych tytułów - dochodzone od pracowników | 231,234, 243 | |
| c) z innych tytułów - dochodzone od dłużników | 249 | |
| 2. | Różnica między kwotą pozwu lub wniosku a kwotą roszczeń ujętych w księgach rachunkowych na kontach rozrachunków | 840 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 244 "Należności dochodzone na drodze sądowej"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Roszczenia prawomocnie zasądzone przez sąd 1 mające pokrycie w masie upadłości, dotyczące: | |
| a) kontrahentów z tytułu dostaw i usług | 200,202 | |
| b) pracowników z tytułu niedoborów i szkód oraz z innych tytułów | 234, 243 | |
| c) obciążające inne osoby fizyczne i prawne | 249 | |
| 2. | Roszczenia oddalone przez sąd lub niemające pokrycia w masie upadłości: | |
| a) kwota objęta uprzednim odpisem aktualizującym | 280 | |
| b) kwota nie objęta odpisem aktualizującym | 761 | |
| c) kwota objęta rozliczeniami międzyokresowymi przychodów | 840 |
Konto 245 "Rozrachunki z Okręgowymi Izbami Radców Prawnych"
1. Konto 245 służy do ewidencji rozrachunków pomiędzy Krajową Izbą Radców Prawnych (KIRP) a Okręgowymi Izbami Radców Prawnych (OIRP).
2. Konto 245 obciąża się za należności i spłatę zobowiązań, a uznaje za zobowiązania i spłatę należności.
Na koncie 245 księguje się rozrachunki pomiędzy KIRP i OIRP:
- z tytułu części składek członkowskich radców prawnych przypadających w danym roku KIRP (w ciągu roku - składek otrzymanych, na dzień bilansowy - składek należnych),
- dofinansowania szkoleń przeprowadzanych w OIRP, a częściowo refundowanych z funduszu doskonalenia zawodowego.
3. Ewidencję szczegółową do konta 245 w KIRP prowadzi się:
- według poszczególnych OIRP,
- w sposób umożliwiający ustalenie stanu należności i zobowiązań z poszczególnych tytułów będących przedmiotem rozrachunków.
W OIRP ewidencja szczegółowa do konta 245 powinna zapewnić prawidłowe i bieżące rozliczanie należności i zobowiązań z KIRP.
Pomiędzy zapisami w księgach rachunkowych KIRP a zapisami w księgach rachunkowych OIRP na koncie 245 powinna zachodzić pełna zgodność stanów należności i zobowiązań.
4. Konto 245 może wykazywać - w KIRP i w OIRP - dwa salda:
- debetowe, które w KIRP oznacza stan należności od OIRP, natomiast w OIRP - stan należności od KIRP z tytułu wzajemnych rozrachunków,
- kredytowe, które KIRP wyraża stan zobowiązań wobec OIRP, zaś w OIRP - stan zobowiązań wobec KIRP z tytułu wzajemnych rozrachunków.
Salda te wykazuje się w bilansach KIRP i OIRP jako należności lub inne zobowiązania krótkoterminowe.
A.
W Krajowej Izbie Radców Prawnych
W Krajowej Izbie Radców Prawnych
konta 245 "Rozrachunki z OIRP"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Składki członkowskie - przekazane KIRP przez OIRP | 701 |
| 2 | Zarachowanie należności od OIRP z tytułu należnych składek | 701 |
| 3. | Obciążenie OIRP z tytułu udziału w szkoleniach i innych imprezach organizowanych przez KIRP | 703 |
| 4. | Przekazanie przez KIRP środków na rachunek bankowy OIRP z tytułu rozrachunków wzajemnych | 131,133 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 245 "Rozrachunki z OIRP"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Przekazanie przez OIRP środków na rachunek KIRP z tytułu należnych składek członkowskich | 131 |
| 2. | Dofinansowanie szkoleń przeprowadzanych w OIRP, częściowo refundowanych z Funduszu Doskonalenia Zawodowego | 859 |
| 3. | Wpływ środków na rachunek bieżący KIRP z OIRP z tytułu innych rozrachunków wzajemnych | 131,133 |
B.
W Okręgowych Izbach Radców Prawnych
W Okręgowych Izbach Radców Prawnych
konta 245 "Rozrachunki z KIR]
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Przekazanie przez OIRP środków na rachunek KIRP z tytułu składek członkowskich | 131 |
| 2. | Zarachowanie należności od KIRP z tytułu dofinansowanie szkoleń przeprowadzanych w OIRP, częściowo refundowanych z Funduszu Doskonalenia Zawodowego | 703 |
| 3. | Przekazanie przez OIRP środków na rachunek KIRP z tytułu innych rozrachunków wzajemnych | 131,133 |
Typowe zapisy po stronie Ma
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Składki członkowskie - w części przekazanej do KIRP | 249 |
| 2 | Zarachowanie zobowiązania OIRP z tytułu składek należnych KIRP | 249 |
| 3. | Zobowiązanie OIRP z tytułu udziału w szkoleniach i innych imprezach organizowanych przez KIRP | 402 |
| 4. | Otrzymanie z KIRP środków na rachunek bankowy OIRP z tytułu rozrachunków wzajemnych | 131 |
Konto 249 "Pozostałe rozrachunki i rozliczenia"
1. Konto 249 jest przeznaczone do ewidencji należności i zobowiązań, zarówno krajowych jak i zagranicznych, nieobjętych ewidencją na kontach: 200, 201, 202, 203, 222, 223, 224, 229, 231, 234, 242, 243, 244, 245.
Na koncie tym księguje się między innymi:
- rozrachunki z tytułu zakupu i sprzedaży środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych,
- rozrachunki z tytułu umów przyjęcia środków trwałych w leasing finansowy, a także naliczenia odsetek lub opłaty dodatkowej,
- rozrachunki z tytułu zakupu i sprzedaży papierów wartościowych i innych aktywów finansowych,
- rozrachunki z tytułu zakupu i sprzedaży wierzytelności,
- rozrachunki z tytułu ubezpieczeń majątkowych z ubezpieczycielami,
- rozrachunki z tytułu opłat za wieczyste użytkowanie gruntu,
- rozrachunki z tytułu wpłaconych lub przyjętych wadiów przetargowych i kaucji gwarancyjnych,
- omyłki i błędy w wyciągach bankowych (do czasu ich sprostowania).
2. Po stronie Wn Konta 249 księguje się należności, spłatę zobowiązań lub odpisanie zobowiązań przedawnionych, zaś po stronie Ma tego konta - powstałe zobowiązania oraz spłatę i odpisanie należności.
3. Ewidencję szczegółową do konta 249 prowadzi się według kontrahentów, w sposób umożliwiający ustalenie w odniesieniu do każdego z nich stanu należności lub zobowiązań z poszczególnych tytułów oraz kontrolę ich rozliczeń, a także stwierdzenie czy należności i zobowiązania mają charakter długoczy krótkoterminowy.
Należności i zobowiązania wyrażone w walutach obcych ujmuje się według poszczególnych kontrahentów i walut.
4. Konto 249 może wykazywać równocześnie dwa salda:
- debetowe, które oznacza stan należności,
- kredytowe, które wyraża stan zobowiązań.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 249 "Pozostałe rozrachunki i rozliczenia"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Kaucje gwarancyjne i wadia przetargowe: | |
| a) wpłacone | 101, 102, 131, 133 | |
| b) zaliczone na poczet spłaty należności | 200, 201 | |
| c) przepadłe - otrzymane od innych jednostek | 760 | |
| 2. | Równowartość szkód zgłoszonych przez Izbę do pokrycia z ubezpieczenia majątkowego (w momencie otrzymania odszkodowania: Wn konto 131, 133, Ma 249 oraz zapis równoległy: Wn konto 840, Ma konto 760, 770) | 840 |
| 3. | Sprzedaż wierzytelności od odbiorców wg ceny sprzedaży (równolegle - wyksięgowanie wartości księgowej wierzytelności: Wn konto 751, Ma konto 200, 202 i uprzednio dokonanych odpisów aktualizujących: Wn konto 280, Ma konto 760) | 750 |
| 4. | Spłata zobowiązań | 101, 102, 131, 133 |
| 5. | Odpisanie zobowiązań przedawnionych i umorzonych: | |
| a) dotyczących operacji finansowych | 750 | |
| b) dotyczących innych operacji niż finansowe | 760 | |
| 6. | Należne jednostce odsetki za zwłokę w zapłacie lub zasądzone przez sąd | 750 |
| 7. | Dodatnie różnice kursowe ustalone w momencie zapłaty i na dzień bilansowy | 750, 080,011, 012, 020 |
| 8. | Błędy stwierdzone w wyciągach bankowych | 131,133,134 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 249 "Pozostałe rozrachunki i rozliczenia"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Kaucje gwarancyjne i wadia przetargowe: | |
| a) otrzymane | 101, 102, 131, 133 | |
| b) przepadłe - wpłacone innej jednostce | 761 | |
| c) zaliczone na poczet spłaty zobowiązania | 201,203 | |
| 2. | Rozrachunki z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych (składki ubezpieczeniowe zarachowane w koszty) | 409 |
| 3. | Zarachowanie zobowiązania z tytułu opłat za wieczyste użytkowanie gruntu | 409 |
| 4. | Odpłatność z tytułu środków trwałych otrzymanych od Skarbu Państwa do odpłatnego używania | 409 |
| 5. | Spłata należności wynikających z innych rozrachunków | 101, 102, 131, 133,134 |
| 6. | Skierowanie sprawy do sądu o wyegzekwowanie należności | 244 |
| 7. | Odpisanie należności przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych: | |
| a) dotyczących operacji finansowych | 751 | |
| b) dotyczących innych operacji niż finansowe c) objętych aktualizacją wartości (uprzedni zapis: Wn konto 751 lub konto 761, Ma konto 280) | 761 280 | |
| 8. | Naliczone Izbie odsetki za zwłokę w zapłacie | 751,011,012, 020, 080 |
| 9. | Błędy stwierdzone w wyciągach bankowych | 131, 133, 134 |
| 10. | Zakup papierów wartościowych (w tym prowizja maklerska) | 143 |
| 11. | Zakup środków trwałych i środków trwałych w budowie | 011,012, 080 |
| 12. | Zakup wartości niematerialnych i prawnych | 020 |
| 13. | Zobowiązanie stanowiące: | |
| a) wartość przedmiotu leasingu finansowego (środków trwałych) | 011,012 | |
| b) opłata dodatkowa | ||
| - zarachowana jednorazowo | 650 | |
| - naliczana sukcesywnie przez leasingodawcę | 751 | |
| c) odsetki za zwłokę w zapłacie rat leasingowych | 751 | |
| 14. | Ujemne różnice kursowe ustalone w momencie | 750, 080,011, |
| zapłaty i na dzień bilansowy | 012,020 |
Konto 251 "Pożyczki otrzymane"
1. Na koncie 251 księguje się zobowiązania z tytułu otrzymanych (innych niż kredyty bankowe) pożyczek zarówno długo- jak i krótkoterminowych.
Na koncie 251 księguje się zarówno pożyczki w walucie polskiej jak i opiewające na waluty obce. Pożyczki wycenia się, zgodnie z rozporządzeniem o instrumentach finansowych, w skorygowanej cenie nabycia. Jeżeli wartość pożyczki jest nieistotna, lub różnica między wyceną w skorygowanej cenie nabycia a wartością nominalną pożyczki na dzień bilansowy jest nieistotna, to pożyczkę można wycenić w wartości pozostałej do spłaty, powiększonej o naliczone do dnia bilansowego odsetki, a w przypadku pożyczek wyrażonych w walutach obcych także o ustalone na ten dzień różnice kursowe.
Odsetki wymagające zapłaty podwyższają stan zobowiązań z tytułu pożyczki i drugostronnie zwiększają koszty finansowe (Wn konto 751).
Odsetki od pożyczek zaciągniętych na finansowanie budowy środków trwałych, albo zakupu środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych zalicza się - do momentu oddania tych aktywów do używania - do ceny ich nabycia lub kosztu wytworzenia.
2. Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 251 powinna:
- uwzględnić podział rozliczenia pożyczki na kwotę główną i odsetki,
- umożliwić podział pożyczek na długoi krótkoterminowe,
- zapewnić wyodrębnienie przebiegu rozrachunków oraz stanu zobowiązań wobec poszczególnych pożyczkodawców,
- zawierać dane umożliwiające przestrzeganie terminów spłat rat pożyczek oraz odsetek.
3. Konto 251 może wykazywać saldo kredytowe, które oznacza stan zobowiązań Izby z tytułu otrzymanych pożyczek długo- i krótkoterminowych.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 251 "Pożyczki otrzymane"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Spłata otrzymanej pożyczki (lub jej rat) | 131, 133 |
| 2. | Zarachowanie odsetek (wymagających zapłaty) od udzielonej pożyczki | 750 |
| 3. | Różnice kursowe dodatnie: | |
| a) od pożyczek wykorzystanych na budowę środków trwałych i zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych | 080,011,020 | |
| b) od pożyczek wykorzystanych na finansowanie działalności statutowej | 750 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 251 "Pożyczki otrzymane"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Otrzymanie pożyczki | 131, 133 |
| 2. | Zarachowanie odsetek od pożyczki otrzymanej | 751,080,011, 020 |
| 3. | Różnice kursowe ujemne: | |
| a) od pożyczek wykorzystanych na budowę środków trwałych i zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych | 080,011,020 | |
| b) od pożyczek wykorzystanych na finansowanie działalności statutowej | 751 |
Konto 280 "Odpisy aktualizujące należności"
1. Konto 280 służy do ewidencji odpisów aktualizujących wartość należności, co do których jest prawdopodobne, że nie zostaną zapłacone w uzgodnionym terminie i w pełnej wysokości, a przedwczesne byłoby uznanie ich za nieściągalne.
Wartość należności aktualizuje się uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty poprzez dokonanie odpisu aktualizującego.
Odpisy aktualizujące wartość należności księguje się odpowiednio w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych (Wn konto 761, Ma konto 280) lub kosztów finansowych (Wn konto 751, Ma konto 280) w zależności od rodzaju należności, której dotyczy odpis. Należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne, od których dokonano uprzednio odpisów aktualizujących ich wartość, są zmniejszane o dokonane odpisy, co ewidencjonuje się: Wn konto 280, Ma właściwe konto zesp. 2.
2. Po stronie Ma konta 280 księguje się odpisy aktualizujące wartość należności:
1) od dłużników postawionych w stan likwidacji lub upadłości - do wysokości należności nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności,
2) od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego - w pełnej wysokości (o ile należność nie została uznana za nieściągalną),
3) kwestionowanych przez dłużników oraz z których zapłatą dłużnik zalega, a spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna - do wysokości niepokrytej gwarancją lub innym zabezpieczeniem,
4) stanowiących równowartość kwot podwyższających należności, w stosunku do których uprzednio dokonano odpisu aktualizującego - w wysokości tych kwot do czasu ich otrzymania lub odpisania,
5) przeterminowanych lub nieprzeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności - w wysokości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpisu, w tym także ogólnego.
3. Po stronie Wn konta 280 księguje się:
1) odpisanie umorzonych, nieściągalnych lub przedawnionych należności,
2) równowartość dokonanego odpisu aktualizującego (w tym zasądzone koszty sądowe i inne zwiększenia dotyczące dochodzonych należności) w przypadku gdy nastąpiła spłata należności, które uprzednio aktualizowano.
4. Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 280 powinna zapewnić ustalenie odpisów aktualizujących wartość poszczególnych należności według ich tytułów i kontrahentów.
5. Konto 280 wykazuje saldo kredytowe.
W bilansie saldo konta 280 zmniejsza te należności, których odpisy aktualizujące dotyczą.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 280 "Odpisy aktualizujące należności"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Odpisanie należności umorzonych, przedawnionych lub uznanych za nieściągalne (od których uprzednio dokonano odpisu aktualizującego) | 200, 202, 234, 243,251,244, 249 |
| 2. | Równowartość dokonanego uprzednio odpisu aktualizującego (w tym równowartość zasądzonych kosztów sądowych i odsetek) - równolegle do spłaty należności lub roszczenia | 750, 760 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 280 "Odpisy aktualizujące należności"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Odpisy aktualizujące należności od dłużników: | |
| a) powstałe z tytułu operacji finansowych | 751 | |
| b) z innych tytułów | 761 |
EWIDENCJA POZABILANSOWA W ZESPOLE 2
Konto 291 "Należności warunkowe"
1. Konto 291 jest przeznaczone do ewidencji pozabilansowej należności warunkowych, krajowych i zagranicznych, tj. należności umorzonych, w stosunku do których termin przedawnienia lub ewentualnej spłaty jeszcze nie zapadł, a także nie wynikających z wykonanych umów, zleceń i zamówień (np. umowy przedwstępne).
2. Po stronie Wn konta 291 ujmuje się należności warunkowe od momentu ich powstania aż do daty wygaśnięcia, tj. spłaty należności umorzonej, uznania umorzenia za niebyłe bądź upływu terminu przedawnienia (zapis: Ma konto 291).
3. Do konta 291 prowadzi się ewidencję szczegółową umożliwiającą ustalenie należności warunkowych od każdego kontrahenta, z podziałem na należności warunkowe krajowe i zagraniczne; należności warunkowe zagraniczne ewidencjonuje się zarówno w walucie polskiej jak i w walutach obcych.
4. Saldo Wn konta 291 oznacza stan należności warunkowych.
Konto 292 "Zobowiązania warunkowe"
1. Konto 292 służy do pozabilansowej ewidencji wszelkich warunkowych zobowiązań jednostki w stosunku do kontrahentów krajowych i zagranicznych.
2. Po stronie Ma konta 292 ujmuje się w szczególności nie uznane przez jednostkę roszczenia skierowane przez kontrahentów na drogę postępowania sądowego (np. z tytułu reklamacji, kar, odszkodowań umownych oraz odsetek za zwłokę).
Na koncie tym ujmuje się zobowiązania warunkowe od momentu ich powstania (np. otrzymania pozwu) aż do daty ich uznania przez jednostkę lub zasądzenia bądź oddalenia roszczenia przez sąd (zapis: Wn konto 292).
3. Do konta 292 prowadzi się ewidencję szczegółową umożliwiającą ustalenie zobowiązań warunkowych wg występujących tytułów w stosunku do poszczególnych kontrahentów, z podziałem na zobowiązania warunkowe krajowe i zagraniczne; zobowiązania warunkowe wobec kontrahentów zagranicznych ujmuje się zarówno w walucie polskiej jak i w walutach obcych.
4. Saldo Ma konta 292 oznacza stan zobowiązań warunkowych.
Konto 293 "Weksle obce zdyskontowane lub indosowane"
1. Konto 293 służy do pozabilansowej ewidencji zobowiązań powstałych w związku z przekazaniem innym kontrahentom weksli obcych po ich indosowaniu lub zdyskontowaniu.
Zobowiązania te ujmuje się na koncie 293 pod datą przekazania weksla kontrahentowi (indosowania) lub przekazania weksla za gotówkę z potrąceniem odsetek za okres od daty skupu do dnia płatności (zdyskontowania).
2. Zobowiązania z tytułu przekazania weksli obcych lub indosowania figurują po stronie Ma konta 293 do czasu wygaśnięcia zobowiązania - na skutek wykupienia weksla przez dłużnika lub zwrotu weksla nie wykupionego.
3. Ewidencja szczegółowa do konta 293 powinna zapewnić ujęcie weksli obcych w podziale na:
- weksle zdyskontowane,
- weksle indosowane.
4. Saldo Ma konta 293 oznacza stan zobowiązań z tytułu zdyskontowanych i indosowanych weksli obcych.
| ZESPÓŁ 3 ROZLICZENIE ZAKUPU |
1. Charakterystyka aktywów podlegających ewidencji na kontach zespołu 3
W Krajowej Izbie Radców Prawnych konta zespołu 3 są wykorzystywane w ograniczonym zakresie; przeznaczone są do ewidencji rozliczenia zakupu materiałów, usług i środków trwałych oraz środków trwałych w budowie.
Konto 301 "Rozliczenie zakupu materiałów"
Konto 302 "Rozliczenie zakupu usług"
Konto 304 "Rozliczenie zakupu środków trwałych i środków trwałych w budowie"
1. Konta 301, 302 i 304 służą do rozliczenia zakupu dostaw materiałów, środków trwałych i środków trwałych w budowie oraz wszelkiego rodzaju usług obcych. Rozliczenie zakupu polega na konfrontacji danych wynikających z faktur dostawców z danymi potwierdzającymi wykonanie (odbiór) dostaw i usług oraz ustaleniu ewentualnych różnic ilościowych i wartościowych (w tym z tytułu zastosowanych cen, stawek opodatkowania podatkiem VAT, rabatów, itp.).
2. Podstawą zapisów na kontach rozliczenia zakupu są:
- faktury VAT i faktury korygujące dokumentujące zakupy z dostaw krajowych,
- faktury wewnętrzne potwierdzające wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów oraz import usług,
- dokumenty celne i faktury handlowe dokumentujące dostawy z importu,
- dowody wewnętrzne potwierdzające przyjęcie składników majątku,
- inne dowody stosowane do prawidłowego udokumentowania rozliczenia zakupów (protokoły odbioru, dowody reklamacji, itp.).
3. Poszczególne operacje zakupu rzeczowych składników aktywów i usług obcych udokumentowane fakturami VAT lub fakturami wewnętrznymi (wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów), nie są ujmowane i rozliczane na kontach rozliczenia zakupu.
Konto to służy do prezentacji dostaw i usług w drodze oraz dostaw i usług niefakturowanych na koniec okresu sprawozdawczego. Na stronie Wn kont 30x ujmuje się faktury zewnętrzne na przekazane przedpłaty i zaliczki. Na stronie Ma kont 30x ujmuje się wartość netto wykonanych na rzecz Izby usług lub dokonanych dostaw w korespondencji z odpowiednimi kontami kosztów rodzajowych.
4. Konta 30x rozliczenia zakupu mogą wykazywać równocześnie dwa salda:
1) debetowe, które wyraża stan rzeczowych składników aktywów (materiałów, środków trwałych) znajdujących się w drodze, tzn. tych, które zostały zafakturowane, lecz jeszcze nie zostały dostarczone (na dzień bilansowy traktowanych na równi z zapasami) lub wielkość zaliczek udzielonych dostawcom na poczet przyszłych świadczeń,
2) kredytowe, które wyraża stan dostaw lub usług niefakturowanych, ale już przyjętych przez Izbę (na dzień bilansowy traktowane jako zobowiązania wobec kontrahentów).
Typowe zapisy po stronie W
kont 30x "Rozliczenie zakupu"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Stan z bilansu otwarcia (materiały i inne rzeczowe składniki aktywów oraz usług w drodze) Otrzymane od zleceniobiorcy faktury (rachunki | |
| zwykłe) na przekazane przedpłaty i zaliczki | 201,203, 249 | |
| 2. | Rozliczenie dostaw niefakturowanych z bilansu | |
| otwarcia | 201,203,249 |
Typowe zapisy po stronie Ma
kont 30x "Rozliczenie zakupu"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Stan z bilansu otwarcia (dostawy niefakturowane) Rozliczenie zakupu dostaw (dostawy w drodze): | |
| a) środków trwałych i środków trwałych w budowie | 011,012, 080 | |
| b) materiałów - materiały nieobjęte ewidencją w toku składowania, których wartość odpisuje się w koszty w momencie ich zakupu (także energia na potrzeby Izby) | 401 | |
| 2. | Naliczony w fakturach VAT podatek od towarów i | |
| usług podlegający wykazaniu w deklaracji VAT-7 | 223 | |
| 3. | Naliczony w fakturach podatek VAT od zakupów | |
| materiałów i usług dotyczących sprzedaży zwolnionej od VAT oraz nie podlegający odliczeniu z podatku należnego, obciążający koszty działalności | 403 | |
| 4. | Rozliczenie usług obcych z dostaw krajowych | |
| udokumentowanych fakturami VAT (usługi w drodze): a) usług świadczonych na rzecz działalności operacyjnej | 402 | |
| b) usług obciążających środki trwałe w budowie | 080 |
| ZESPÓŁ 4 KOSZTY WEDŁUG RODZAJÓW |
1. Ogólne zasady ewidencji na kontach zespołu 4
Konta zespołu 4 są przeznaczone do ewidencji kosztów prostych w układzie rodzajowym (konta: 400 - 409) oraz ich przedstawienia, w ewidencji pomocniczej, w układzie funkcjonalnym z podziałem na miejsca powstawania kosztów (centra kosztowe) lub do rozliczenia w przyszłych okresach sprawozdawczych. Na kontach 400-409 ujmuje się koszty proste w podziale co najmniej określonym w rachunku wyników.
Zgodnie z Regulaminem działalności finansowej samorządu radców prawnych, zatwierdzonym uchwałą Nr 65/Vπ/2009 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 6 czerwca 2009 r. do kosztów działalności zalicza się w szczególności wydatki związane z realizacją zadań samorządu radców prawnych, określonych w ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, przepisach wykonawczych do ustawy oraz uchwałach organów samorządu zawodowego radców prawnych, a także wydatki związane z wykonywaniem zadań zleconych przez organy Państwa. Za koszty uważa się również koszty administracyjne, a w szczególności wynagrodzenia oraz ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników i innych osób, odpisy amortyzacyjne środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zużycie materiałów i energii, usługi obce oraz pozostałe koszty o charakterze administracyjnym.
Na kontach zespołu 4 nie księguje się:
- kosztów prostych, w tym również niepodlegającego odliczeniu VAT naliczonego, obciążających bezpośrednio środki trwałe w budowie (konto 080) lub środki trwałe (konto 011,012),
- pozostałych kosztów operacyjnych (obciążających konto 761),
- kosztów operacji finansowych, w tym również odsetek i prowizji od kredytów, które księguje się na koncie 751 (prowizje i odsetki od kredytów za czas trwania budowy środków trwałych ujmuje się na koncie 080, jako koszty środków trwałych w budowie),
- kosztów związanych z usuwaniem szkód spowodowanych zdarzeniami losowymi oraz innymi trudnymi do przewidzenia, nie związanymi z ryzykiem prowadzenia działalności statutowej, które zarachowuje się do strat nadzwyczajnych (bezpośrednio obciążając konto 771 lub za pośrednictwem konta 249).
Izba dostosowuje układ rodzajowy kosztów do specyfiki prowadzonej przez nią działalności, zachowując co najmniej podział kosztów wymagany w sprawozdaniu finansowym. W miarę potrzeby Izba dokonuje uszczegółowienia układu rodzajowego kosztów, wyodrębniając w wykazie kont odpowiednie konta analityczne.
W Izbie stosującej wyłącznie układ rodzajowy kosztów, na dzień bilansowy koszty wynikające z zapisów na kontach 400-409 przenosi się w całości na konto służące do ustalenia wyniku finansowego zapisem: Wn konta 860, Ma konta 400-409.
Koszty grupowane w układzie rodzajowym na kontach zespołu 4 księguje się równolegle w ewidencji pomocniczej według miejsc powstawania kosztów - centrów kosztowych. Ewidencja pomocnicza stanowi jednocześnie arkusz rozliczeniowy kosztów. Wykaz centrów kosztowych stanowi załącznik do niniejszego zespołu Zakładowego Planu Kont.
Koszty zakwalifikowane do rozliczenia jako czynne rozliczenia międzyokresowe, dotyczące przyszłych okresów, księgowane są:
- Wn konto 640 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów",
- Ma odpowiednie konto zespołu 2 lub zespołu 4 jeżeli koszty zostały już ujęte na kontach tego zespołu, a powinny być rozliczane w czasie.
Rezerwa na koszty, zakwalifikowana jako bierne rozliczenia międzyokresowe, księgowana jest:
- Wn odpowiednie konto zespołu 4
- Ma konto 646 "Rozliczenia międzyokresowe bierne kosztów".
2. Zasady wyceny kosztów
Ewidencję kosztów rodzajowych prowadzi się (w ewidencji pomocniczej) w rozbiciu na działalność statutową, działalność gospodarczą oraz koszty administracyjne.
Koszty, które ponoszone są w związku różnymi rodzajami działalności (np. koszty energii, zużycie niektórych materiałów, usług obcych) dzieli się na poszczególne rodzaje działalności za pomocą przyjętego klucza (np. zajmowana powierzchnia, liczba osób, czasochłonność działań).
Przypisanie kosztów do rodzaju działalności powinno wynikać z opisu dokonanego na źródłowym dokumencie lub sporządzonym poleceniu księgowania.
Koszty dokumentowane fakturami VAT ujmuje się w zależności od rodzaju działalności, do której koszty te zostały przypisane:
* koszty działalności statutowej - w kwocie brutto faktury,
* koszty działalności wydawniczej i gospodarczej - w kwocie netto faktury,
* koszty działalności administracyjnej - koszty podstawowe ujmuje się w kwocie netto, VAT niepodlegający odliczeniu, wyliczony strukturą, ujmuje się na koncie 403.
Konto 401 "Zużycie materiałów i energii"
1. Konto 401 jest przeznaczone do ewidencji zużycia materiałów i energii na cele działalności Izby.
2. Po stronie Wn konta 401 księguje się w szczególności:
1) zużycie materiałów, w tym artykułów biurowych na potrzeby administracyjne działalności Izby,
2) zużycie paliw i części wymiennych na potrzeby własnego transportu i dla innych celów związanych z prowadzeniem działalności,
3) zużycie energii elektrycznej, gazu, wody,
4) wartość przedmiotów niezakwalifikowanych do środków trwałych o niskiej jednostkowej cenie nabycia, przekazanych do używania na własne potrzeby działalności Izby.
W koszty zarachowuje się wartość zużytych materiałów w rzeczywistych cenach ich nabycia (zakupu), na podstawie dokumentów potwierdzających przekazanie ich do zużycia.
W związku z tym, że wartość materiałów jest odpisywana w koszty na dzień ich zakupu, to nie później niż na dzień bilansowy (lub częściej), dokonuje się korekty kosztów o wartość ustalonego na ten dzień stanu zapasów materiałów uprzednio odpisanych w koszty, zapisem: Wn konto 311, Ma konto 401.
3. Konto 401 uznaje się na koniec okresu sprawozdawczego wartością materiałów niezużytych a odpisanych uprzednio w koszty.
4. Konto 401 może wykazywać w ciągu roku wyłącznie saldo debetowe, które wyraża wielkość kosztów z tytułu zużycia materiałów i energii na potrzeby działalności KIRP. Saldo to na dzień bilansowy przenosi się na wynik finansowy, zapisem: Wn konto 860, Ma konto 401.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 401 "Zużycie materiałów i energii"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Odpisanie w koszty zapasu materiałów | |
| wyksięgowanych uprzednio na koniec okresu | 311 | |
| 2. | Zużycie materiałów na cele działalności Izby w momencie zakupu (wraz z podatkiem VAT) dotyczące działalności statutowej | 201,203,300 |
| lub | ||
| - wartość materiałów wg cen zakupu | 201,203,300 | |
| - podatek VAT naliczony - dotyczący działalności wydawniczej i gospodarczej | 223 | |
| 3. | Zużycie energii elektrycznej, gazu, wody i innych nośników energii, na podstawie faktur VAT: | |
| - wartość według cen zakupu (wraz z podatkiem VAT) dotyczące działalności statutowej lub | 201,203,300 | |
| - wartość energii (różnego rodzaju) wg cen zakupu | 201,203,300 | |
| - podatek VAT naliczony - dotyczący działalności wydawniczej i gospodarczej | 223 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 401 "Zużycie materiałów i energii"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Zwroty materiałów odpisanych uprzednio w koszty | 311 |
| 2. | Wyksięgowanie wartości zapasów materiałów nie później niż na dzień bilansowy | 311 |
| 3. | Przeksięgowanie kosztów na dzień bilansowy na wynik finansowy | 860 |
Konto 402 "Usługi obce"
1. Konto 402 służy do ewidencji kosztów prostych z tytułu usług obcych wykonanych na rzecz działalności Izby.
2. Konto 402 obciąża się wartością usług w cenach zakupu, zwłaszcza usług transportu, remontów i o charakterze naprawczo -konserwacyjnym, telekomunikacyjnych (w tym telefonów komórkowych), ochrony mienia, wywozu nieczystości, usług drukarskich i introligatorskich, opłat pocztowych, wykonania ekspertyz, deratyzacji, dezynsekcji, najmu i dzierżawy (w tym leasingu operacyjnego), prowadzenia ksiąg rachunkowych, badania sprawozdania finansowego, kopiowania, tłumaczenia, przepisywania na maszynie, obsługi bankowej (prowizje za czynności bankowe ~ z wyłączeniem prowizji od kredytów). Na koncie tym księguje się zarówno usługi wykonane bezpośrednio przez wykonawców obcych, jak też przez tzw. podwykonawców.
3. Po stronie Ma konta 402 księguje się korektę kosztów udokumentowaną fakturą korygującą, powodującą zmniejszenie uprzednio zafakturowanej wartości usług obcych, zarachowanej w koszty.
4. Konto 402 może wykazywać tylko saldo debetowe, które wyraża wielkość kosztów prostych działalności z tytułu usług obcych wykonanych w danym okresie sprawozdawczym na rzecz Izby. Saldo to na dzień bilansowy przenosi się na konto służące do ustalenia wyniku finansowego, zapisem: Wn konto 860, Ma konto 402.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 402 "Usługi obce"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Usługi obce udokumentowane fakturami w cenie zakupu oraz VAT jeżeli nie podlega odliczeniu (na zasadach opisanych we wstępie do niniejszego zespołu) | 201,203,300 |
| 2. | Usługi obce opłacone gotówką (w cenie zakupu oraz VAT jeżeli nie podlega odliczeniu): | |
| a) z kasy | 101, 102 | |
| b) z. rachunku bankowego | 131, 133 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 402 "Usługi obce"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Korekta wartości usług obcych, uprzednio zarachowanych na podstawie faktur VAT, zmniejszająca koszty | 201, 203, 300 |
| 2. | Przeniesienie na dzień bilansowy kosztów usług obcych na wynik finansowy | 860 |
Konto 403 "Podatki i opłaty"
1. Po stronie Wn konta 403 prowadzi się ewidencję kosztów z tytułu podatków: od nieruchomości, VAT naliczonego niepodlegającego odliczeniu od VAT należnego lub zwrotowi (jeżeli nie dotyczy środków trwałych w budowie), podatku od czynności cywilnoprawnych oraz opłat o charakterze podatkowym (opłata skarbowa), a także opłaty notarialnej i opłaty sądowej - w przypadku gdy opłaty te nie zwiększają ceny nabycia nieruchomości.
Na koncie tym księguje się również niemające charakteru sankcyjnego opłaty za wieczyste użytkowanie gruntów i opłaty z tytułu ochrony środowiska naturalnego oraz opłaty administracyjne.
Na koncie 403 nie księguje się zapłaconych przez jednostkę kar, grzywien, mandatów i odszkodowań oraz innych opłat o charakterze sankcyjnym, kosztów postępowania spornego, które - jeżeli nie obciążono nimi osób odpowiedzialnych - zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych (Wn konto 761).
2. Po stronie Ma konta 403 księguje się korektę podatków i opłat, uprzednio zarachowanych w koszty, a na dzień bilansowy - przeniesienie kosztów z tego tytułu na wynik finansowy.
3. Konto 403 może wykazywać tylko saldo debetowe, które wyraża wielkość kosztów działalności operacyjnej z tytułu podatków lokalnych i innych podlegających zarachowaniu do tych kosztów oraz opłat o charakterze podatkowym niemających charakteru sankcyjnego. Saldo to na dzień bilansowy przenosi się na konto służące do ustalenia wyniku finansowego, zapisem: Wn konto 860, Ma konto 403.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 403 "Podatki i opłaty"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Podatek od towarów i usług naliczony, niepodlegający odliczeniu od VAT należnego lub zwrotowi z urzędu skarbowego (na zasadach opisanych we wstępie do | |
| niniejszego zespołu) jeżeli dotyczy nabycia środków trwałych lub środków trwałych w budowie: Wn konto 011, 012 lub konto 080, Ma konto 223 | 201,203 | |
| 2. | Naliczenie podatku od nieruchomości | 229 |
| 3. | Opłaty gotówkowe o charakterze podatkowym: | |
| a) opłacone z rachunku bankowego | 131,133 | |
| b) opłacone z zaliczki do rozliczenia | 234 | |
| c) opłacone bezpośrednio z kasy | 101,102 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 403 "Podatki i opłaty"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Korekta niesłusznie naliczonych podatków: | |
| a) podatku od nieruchomości | 229 | |
| b) VAT naliczonego uprzednio odpisanego w koszty | ||
| - za rok bieżący (w uzgodnieniu i na podstawie decyzji urzędu skarbowego) | 223 lub 222 | |
| 2. | Przeniesienie kosztów na dzień bilansowy na wynik finansowy | 860 |
Konto 404 "Wynagrodzenia"
1. Konto 404 jest przeznaczone do ewidencji kosztów wynagrodzeń należnych pracownikom Izby na podstawie umowy o pracę oraz należnych innym osobom na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło i innych umów.
2. W ciężar konta 404 zarachowuje się kwotę należnego pracownikom i innym osobom wynagrodzenia brutto, tj. bez potrąceń z różnych tytułów dokonywanych na listach płac. Do kosztów wynagrodzeń nie zalicza się:
1) zasiłków wypłaconych ze środków Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, których naliczenie księguje się: Wn konto 229, Ma konto 231,
2) wynagrodzeń wypłaconych ze środków innych jednostek przekazanych przez nie na podstawie zawartych umów, które księguje się: Wn konto 249, Ma konto 231,
3) wypłat ze środków funduszów specjalnych oraz ze środków otrzymanych od innych jednostek,
4) wypłat i świadczeń nie zaliczanych, zgodnie z przepisami, do wynagrodzeń.
3. Konto wynagrodzeń jest wyodrębnione dla wynagrodzeń osób, których działalność związana jest z pracą wykonywaną na rzecz:
1) Krajowej Izby Radców Prawnych, z wyodrębnieniem analityki w zakresie wynagrodzeń z tytułu:
a) zatrudnienia na umowę o pracę,
b) umów zlecenia,
c) nagród,
d) umów o dzieło,
2) Redakcji "Radca Prawny", z wyodrębnieniem analityki w zakresie wynagrodzeń z tytułu:
a) zatrudnienia na umowę o pracę,
b) umów zlecenia,
c) honorariów autorskich,
d) umów o dzieło.
4. Po stronie Ma konta 404 księguje się korekty kosztów uprzednio zarachowanych, a na dzień bilansowy - przeniesienie kosztów na wynik finansowy.
5. Konto 404 może wykazywać tylko saldo debetowe, które wyraża koszty proste działalności operacyjnej z tytułu wynagrodzeń. Koszty te na dzień bilansowy przenosi się na konto służące do ustalenia wyniku finansowego, zapisem: Wn konto 860, Ma konto 404.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 404 "Wynagrodzenia"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Naliczenie wynagrodzeń brutto obciążających koszty działalności operacyjnej | 231 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 404 "Wynagrodzenia"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Przeniesienie kosztów na dzień bilansowy na wynik finansowy | 860 |
Konto 405 "Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia"
1. Konto 405 jest przeznaczone do ewidencji kosztów działalności Izby z tytułu różnego rodzaju świadczeń na rzecz pracowników, które nie są zaliczane do wynagrodzeń.
2. Po stronie Wn konta 405 księguje się w szczególności:
1) naliczone składki na ubezpieczenia społeczne pokrywane przez zakład pracy, a podlegające zarachowaniu na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
2) odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych,
3) obciążające pracodawcę obligatoryjne odpisy na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
4) wydatki związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, wydatki na obowiązkowe wstępne i okresowe badania lekarskie i inne wydatki związane z zatrudnieniem pracowników oraz wydatki na szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
5) wydatki na szkolenia pracowników w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych (w tym koszty materiałów szkoleniowych), pod warunkiem skierowania pracowników na szkolenia przez Izbę.
3. Po stronie Ma konta 405 księguje się korektę dokonanych uprzednio odpisów obligatoryjnych w koszty, powodującą zmniejszenie kosztów z tytułu ubezpieczenia społecznego i świadczeń na rzecz pracowników.
4. Konto 405 może wykazywać tylko saldo debetowe, które wyraża wielkość kosztów z tytułu ubezpieczeń społecznych i innych świadczeń. Na dzień bilansowy przenosi się je na konto służące do ustalenia wyniku finansowego, zapisem: Wn konto 860, Ma konto 405.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 405 "Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych i ewentualny odpis podwyższający równowartość przelewów dokonanych na wyodrębniony rachunek środków ZFŚS | 851 |
| Odpis ten w ciągu roku księgowany jest: | ||
| a) całoroczny odpis: Wn konto 640, Ma konto 851 | ||
| b) odpisy miesięczne: Wn konto 405, Ma konto 640 | ||
| c) przelew środków na wyodrębniony rachunek bankowy (w określonych ustawą o ZFŚS terminach: do dnia 31 maja danego roku - kwotę stanowiącą co najmniej 75% równowartości odpisów, do dnia 30 września danego roku - pozostałe 25% odpisów, na koniec roku dokonywana jest ewentualnie korekta zarówno odpisów jak i przelewu): Wn konto 134, Ma konto 131 | ||
| 2. | Naliczenie składek na ubezpieczenia społeczne (w części pokrywanej przez pracodawcę) | 229 |
| 3. | Obligatoryjne odpisy na Fundusz Pracy i Fundusz | |
| Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych | 229 | |
| 4. | Wydatki związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, wydatki na obowiązkowe wstępne i okresowe badania lekarskie i inne wydatki związane z zatrudnieniem pracowników oraz wydatki na szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy | 201,203,249 |
| 5. | Wydatki na szkolenia pracowników w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych (w tym koszty materiałów szkoleniowych), pod warunkiem skierowania pracowników na szkolenia przez Izbę | 201,203,249 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 405 "Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Korekta odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych obniżająca ten fundusz (równolegle do refundacji środków ZFSS z tego tytułu: Wn konto 131, Ma konto 134) | 851 |
| 2. | Korekta wartości innych świadczeń na rzecz pracowników uprzednio zarachowanych w koszty | 201,203,249 |
| 3. | Przeniesienie kosztów na dzień bilansowy na wynik finansowy | 860 |
Konto 408 "Amortyzacja"
1. Konto 408 jest przeznaczone do ewidencji planowych odpisów amortyzacyjnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (objętych ewidencją na kontach: 011, 012 i 020) służących potrzebom działalności Izby - według zasad określonych ustawą o rachunkowości (art. 32 i 33). Wielkość odpisów amortyzacji określa Izba we własnym zakresie w sporządzonym w tym celu planie amortyzacji, obejmującym poszczególne środki trwałe oraz tytuły wartości niematerialnych i prawnych. Odpisów tych dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia wartości początkowej każdego środka trwałego i każdego tytułu wartości niematerialnej i prawnej na ustalony okres amortyzacji - według zasad podanych w komentarzu do kont 011, 012 i 020 oraz 071, 072 i 079.
2. Odpisy amortyzacyjne środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych Izba ustaliła w planie amortyzacji na poziomie stawek amortyzacyjnych określonych przepisami o podatku dochodowym (dla środków trwałych - stawek procentowych określonych w wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych stanowiących załącznik Nr 1 do ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późniejszymi zmianami).
3. Podstawę zapisów po stronie Wn na koncie 408 stanowi polecenie księgowania wystawione w oparciu o dane wynikające z planu amortyzacji. Dane wynikające z tego dokumentu księguje się: Wn konto 408, Ma konto 071, 072 lub 079. Po stronie Ma konta 408 księguje się ewentualne korekty odpisów amortyzacyjnych, jak również przeniesienie kosztów amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych na konto służące do ustalenia wyniku finansowego.
4. Konto 408 może wykazywać tylko saldo debetowe, które wyraża wielkość kosztów z tytułu dokonanych odpisów amortyzacyjnych. Saldo to na dzień bilansowy przenosi się na konto służące do ustalania wyniku finansowego, zapisem: Wn konto 860, Ma konto 408.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 408 "Amortyzacja"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Odpisy amortyzacyjne: | |
| a) środków trwałych | 071,072 | |
| b) wartości niematerialnych i prawnych | 079 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 408 "Amortyzacja"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| I. | Przeniesienie kosztów amortyzacji - na dzień bilansowy | 860 |
Konto 409 "Pozostałe koszty rodzajowe"
1. Konto 409 służy do ewidencji kosztów prostych działalności operacyjnej, które nie kwalifikują się do księgowania na innych kontach zespołu 4. Na koncie tym grupuje się między innymi:
1) koszty z tytułu zwrotu wydatków za używanie dla potrzeb jednostki pojazdów będących własnością pracowników,
2) koszty krajowych i zagranicznych podróży służbowych, koszty związane z wykonywaniem czynności statutowych przez organy samorządu (ryczałty i diety oraz koszty posiedzeń),
3) koszty poniesione na ubezpieczenia majątkowe i osobowe (głównie składki według polis ubezpieczeniowych),
4) odprawy z tytułu wypadków przy pracy i odprawy pośmiertne wypłacane członkom rodzin zmarłych pracowników oraz zakupione dla nich wieńce pogrzebowe,
5) składki na rzecz organizacji do których Izba należy,
6) odpisy na fundusze celowe tworzone na podstawie uchwał właściwych organów Izby,
7) wynagrodzenia (ryczałty) sędziów Wyższego Sądu Dyscyplinarnego,
8) inne koszty - jeśli nie podlegają zaliczeniu do kosztów finansowych i pozostałych kosztów operacyjnych lub nie zwiększają ceny nabycia rzeczowych aktywów trwałych i obrotowych oraz nie kwalifikują się do księgowania na kontach 400-405, np. koszty reprezentacji i reklamy, koszty Biura w Brukseli.
2. Konto 409 może wykazywać tylko saldo debetowe, które wyraża wielkość pozostałych kosztów prostych. Saldo to na dzień bilansowy przenosi się na konto służące do ustalenia wyniku finansowego, zapisem: Wn konto 860, Ma konto 409.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 409 "Pozostałe koszty rodzajowe"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Zarachowane zobowiązanie wobec ubezpieczyciela z tytułu składki za ubezpieczenia majątkowe | 249 |
| 2. | Różne wydatki mające charakter kosztów prostych działalności Izby (na zasadach opisanych we wstępie do niniejszego zespołu): | 201,203,300, |
| a) opłacone z zaliczki na koszty podróży służbowej | 234 | |
| b) opłacone gotówką z kasy lub z rachunku bankowego | 101, 102, 131, 133 | |
| c) rozliczane w innej formie | 249 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 409 "Pozostałe koszty rodzajowe"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Przeniesienie kosztów na dzień bilansowy na wynik finansowy | 860 |
Konto 490 "Rozliczenie kosztów"
Konto 490 służy do rozliczania na kontach zespołu 5 kosztów prostych, zaewidencjonowanych uprzednio w układzie rodzajowym na kontach 401-409 (Wn konta zespołu 5, Ma 490). Zapisów tych dokonuje się bieżąco - równolegle do zapisów na kontach zespołu 4.
W trakcie roku obrotowego konto 490 może wykazywać wyłącznie saldo kredytowe.
Na koniec roku obrotowego na stronę Wn konta 490 przenosi się koszty zaewidencjonowane uprzednio na kontach zespołu 5 według miejsc powstawania kosztów.
| ZESPÓŁ 5 |
| KOSZTY WEDŁUG MIEJSC POWSTAWANIA |
Konta księgi głównej zespołu 5 przeznaczone są do ewidencji kosztów prostych w układzie kalkulacyjnym, według miejsc ich powstawania (centrów kosztowych). Ewidencja pomocnicza do kont księgi głównej zespołu 5 tworzona jest na potrzeby sprawozdawcze dotyczące planu finansowego.
Na stronie Wn kont zespołu 5 księgowane są koszty proste w korespondencji z kontem 490 - "Rozliczenie kosztów". W ciągu roku obrotowego konta zespołu 5 mogą wykazywać wyłącznie saldo debetowe, które na koniec roku obrotowego przenosi się na konto rozliczenia kosztów. Na koniec roku obrotowego konta zespołu 5 wykazują saldo zerowe.
| ZESPÓŁ 6 |
| ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE |
Ogólne zasady ewidencji na kontach zespołu 6
W Krajowej Izbie Radców Prawnych konta zespołu 6 są przeznaczone do ewidencji kosztów rozliczanych w czasie (konta: 640, 646,650). Ewidencja na tych kontach obejmuje w szczególności:
1) czynne i bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów (konto 640, 646), z tego:
a) koszty poniesione w bieżącym okresie, zaś przypadające do rozliczenia w następnych okresach sprawozdawczych,
b) rezerwy na koszty jeszcze nieponiesione,
2) pozostałe rozliczenia międzyokresowe (konto 650) z tytułu:
a) kosztów finansowych w postaci potrącanych z góry odsetek i prowizji od zaciągniętych przez jednostkę kredytów i pożyczek (konto 650),
b) dokonanych z góry odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (konto 640),
c) odsetek od kredytów na finansowanie środków trwałych w budowie naliczonych po zakończeniu budowy oraz odsetek należnych do dnia bilansowego od lokat środków pieniężnych na rachunkach bankowych, których termin jeszcze nie upłynął (konto 650),
Podstawowym kryterium, kwalifikującym określone koszty do rozliczenia w czasie, jest ich wpływ na poziom kosztów i uzyskanie współmierności z przychodami.
Konto 640 "Rozliczenia międzyokresowe czynne kosztów"
1. Konto 640 jest przeznaczone do ewidencji rozliczeń międzyokresowych kosztów działalności operacyjnej, a mianowicie kosztów poniesionych w bieżącym okresie sprawozdawczym, przypadających na przyszłe okresy, tj. rozliczeń międzyokresowych czynnych.
2. Po stronie Wn konta 640 ujmuje się koszty proste i złożone poniesione w bieżącym okresie sprawozdawczym, lecz dotyczące przyszłych okresów (art. 39 ust. 1 ustawy), do których zalicza się w szczególności:
1) koszty większych remontów (niestanowiące ulepszenia środków trwałych w znaczeniu określonym w art. 31 ust. 1 ustawy),
2) czynsze opłacone z góry za okresy (lata) przyszłe,
3) koszty poniesione z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych za przyszłe okresy,
4) opłaconą z góry prenumeratę czasopism i innych fachowych publikacji,
5) podatki i opłaty obciążające koszty zapłacone jednorazowo na początku roku (np. podatek od nieruchomości), które poniesiono w okresie sprawozdawczym, odnoszące się do następnych okresów sprawozdawczych,
6) obligatoryjny całoroczny odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (szczegółowe omówienie w komentarzu do konta 851),
7) inne koszty proste i złożone, których odpisanie w całości ze względu na długotrwałość skutkowania i ich znaczną kwotę spowodowałoby zniekształcenie wyniku finansowego.
3. Po stronie Ma konta 640 księguje się zarachowanie aktywowanych kosztów w części przypadającej na bieżący okres sprawozdawczy z tytułu: większych remontów, odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, opłaconych z góry czynszów, opłaconej z góry prenumeraty lub opłaconych w poprzednich okresach ubezpieczeń majątkowych i osobowych.
4. Ewidencję szczegółową do konta 640 prowadzi się według poszczególnych tytułów, w sposób zapewniający ustalenie wielkości czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów.
5. Konto 640 może wykazywać saldo debetowe, które oznacza koszty pozostające do rozliczenia w przyszłych okresach sprawozdawczych.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 640 "Rozliczenia międzyokresowe czynne kosztów"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| Stan z bilansu otwarcia - rozliczeń międzyokresowych czynnych. | ||
| 1. | Koszty proste i złożone poniesione w bieżącym okresie sprawozdawczym, a dotyczące przyszłych okresów (miesięcy, lat) koszty proste dotyczące zapisów na kontach zespołu 4 zarachowane do rozliczenia w przyszłych okresach | 201,203 |
| 2. | Podatek naliczony niepodlegający odliczeniu od VAT należnego, kwalifikujący się do rozliczenia w przyszłych okresach | 223 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 640 "Rozliczenia międzyokresowe czynne kosztów"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Zarachowanie kosztów rozliczanych w czasie - w części przypadającej na bieżący okres sprawozdawczy: | |
| a) obciążających koszty działalności operacyjnej | 401 - 409, | |
| b) zaliczanych do pozostałych kosztów operacyjnych z tytułu: zaniechania remontów lub rozchodu środka trwałego, którego remont dotyczył | 761 |
Konto 646 "Rozliczenia międzyokresowe bierne kosztów"
1. Konto 646 jest przeznaczone do ewidencji rozliczeń międzyokresowych kosztów działalności operacyjnej, a mianowicie prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, dotyczących między innymi: niezafakturowanych jeszcze świadczeń wykonanych przez usługodawców oraz obowiązku wykonania przyszłych świadczeń związanych z bieżącą działalnością, tzn. rozliczeń międzyokresowych biernych.
2. Po stronie Wn konta 646 księguje się w szczególności: rozliczenie utworzonej rezerwy na koszty (biernych rozliczeń międzyokresowych), zapisem: Wn konto 646, Ma konta: 201,203,
3. Po stronie Ma konta 646 księguje się prawdopodobne zobowiązania przypadające na bieżący okres sprawozdawczy (w wysokości tworzonych rezerw według art. 39 ust. 2 ustawy) wynikające w szczególności:
1) ze świadczeń wykonanych na rzecz Izby przez jej kontrahentów, a kwotę zobowiązania można oszacować w sposób wiarygodny,
2) z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, a także przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować w sposób wiarygodny, mimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana.
Na koncie 646 po stronie Ma ujmuje się w szczególności - zaliczane do biernych rozliczeń międzyokresowych:
1) koszty ściśle oznaczonych świadczeń wykonanych na zlecenie Izby, które jeszcze nie stanowią zobowiązań,
2) prawdopodobne koszty związane ze sprzedanymi w okresie sprawozdawczym produktami, których kwota lub data powstania nie są jeszcze znane,
Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczenia międzyokresowe zmniejszają (zgodnie z art. 39 ust. 5 ustawy) - koszty okresu sprawozdawczego, w którym stwierdzono, że zobowiązania te nie powstały. Nadwyżka utworzonej rezerwy nad kosztami rzeczywistymi zmniejsza koszty, zapisem: Wn konto 646, Ma konto 760.
4. Ewidencję szczegółową do konta 646 prowadzi się według poszczególnych tytułów, w sposób zapewniający ustalenie wielkości biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.
5. Konto 646 może wykazywać saldo kredytowe, które wyraża stan rezerw utworzonych na koszty przyszłych okresów, tj. wysokość przypadających na bieżący okres sprawozdawczy świadczeń wykonanych na rzecz jednostki, których wartość można wiarygodnie określić (oszacować) oraz wielkość przyszłych świadczeń Izby związanych z jej bieżącą działalnością.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 646 "Rozliczenia międzyokresowe bierne kosztów"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Rozliczenie kosztów pokrytych rezerwą - do wysokości tej rezerwy | 201,203,249 |
| 2. | Nadwyżka utworzonej rezerwy nad kosztami rzeczywistymi | Konta zesp. 4 lub 760 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 646 "Rozliczenia międzyokresowe bierne kosztów"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| Stan z bilansu otwarcia - rozliczeń międzyokresowych biernych. | ||
| 1. | Rezerwa lub jej uzupełnienie na koszty jeszcze nieponiesione, których kwotę można oszacować, mimo, że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana | Konta zespołu 4 |
| 2. | Nadwyżka kosztów rzeczywistych nad rezerwą obciążająca wynik finansowy bieżącego okresu sprawozdawczego | Konta zesp. 4 lub 760 |
Konto 650 "Pozostałe rozliczenia międzyokresowe"
1. Konto 650 jest przeznaczone do ewidencji kosztów przyszłych okresów (rozliczeń międzyokresowych czynnych) i rezerw na wydatki przyszłych okresów (rozliczeń międzyokresowych biernych), jeżeli nie dotyczą one kosztów działalności operacyjnej, gromadzonych i rozliczanych na kontach zespołu 4 (400-409), oraz do ujęcia - na dzień bilansowy - naliczonych (w związku z wyceną aktywów i pasywów) odsetek, które jeszcze nie stanowią należności jednostki.
2. Po stronie Wn konta 650 księguje się w szczególności:
1) poniesione w okresie sprawozdawczym, lecz dotyczące przyszłych okresów, zarachowane do aktywowania koszty finansowe (z pominięciem kont zespołu 4), także z tytułu potrąconych jednostce z góry kwot należnych odsetek w związku z zobowiązaniem powstałym z przejęcia pożyczek, kredytów itp., tzn. gdy zobowiązanie do spłaty jest wyższe od kwoty otrzymanej (odsetki te po okresie ich aktywowania obciążają koszty finansowe),
2) naliczone na dzień bilansowy odsetki od lokat i udzielonych pożyczek, które - w myśl prawa - nie stały się jeszcze należnością, choć zwiększają już przychody finansowe.
3. Po stronie Ma konta 650 księguje się:
1) odpisanie aktywowanych kosztów finansowych - w części przypadającej na bieżący okres sprawozdawczy,
2) zaliczenie odsetek naliczonych na dzień bilansowy, które stały się wymagalne (stanowią już należność) w części przypadającej na bieżący okres sprawozdawczy (Wn konto 751, Ma konto 650).
4. Ewidencję szczegółową do konta 650 prowadzi się z podziałem na rozliczenia międzyokresowe czynne i bierne, a w ramach tego podziału - według poszczególnych tytułów, tak by ewidencja zapewniała możliwość rozliczeń w sposób właściwy i ustalenie prawidłowego wyniku finansowego w okresach sprawozdawczych.
5. Konto 650 może wykazywać w Izbie saldo debetowe.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 650 "Pozostałe rozliczenia międzyokresowe"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne | |
| 1. | Stan z bilansu otwarcia - rozliczenia międzyokresowe czynne. | ||
| Koszty finansowe z tytułu potrąconych z góry prowizji i odsetek od kredytów i pożyczek zaciągniętych przez Izbę | 138,249,251 | ||
| 2. | Należne do dnia bilansowego naliczone przez Izbę odsetki od lokat bankowych, których termin - na dzień bilansowy jeszcze nie upłynął | 750 | |
| 3. | Zapłacone koszty gwarancji bankowych dotyczące przyszłych okresów | 131, 133 | |
Typowe zapisy po stronie Ma konta 650 "Pozostałe rozliczenia międzyokresowe"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| Stan z bilansu otwarcia - rozliczenia międzyokresowe bierne. | ||
| 1. | Zarachowanie aktywowanych kosztów finansowych - w części przypadającej na bieżący okres sprawozdawczy | 751 |
| 2. | Rozliczenie odsetek od kredytów i pożyczek naliczonych na dzień bilansowy roku poprzedniego, które stały się wymagalne (należnością) w roku bieżącym | 138, 251 |
| 3. | Zarachowanie do bieżącego okresu sprawozdawczego aktywowanych kosztów finansowych z tytułu potrąconych z góry odsetek i prowizji od kredytów lub pożyczek | 751 |
| 4. | Zarachowanie opłat za udzielone gwarancje bankowe obciążające koszty okresu sprawozdawczego | 751 |
| ZESPÓŁ 7 PRZYCHODY I KOSZTY ZWIĄZANE Z ICH OSIĄGNIĘCIEM |
Ogólne zasady ewidencji na kontach zespołu 7
Konta zespołu 7 są przeznaczone do ewidencji przychodów w ramach działalności statutowej i gospodarczej, a także pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych, przychodów i kosztów z operacji finansowych, zysków i strat nadzwyczajnych. W szczególności konta zespołu 7 służą do ujęcia:
- przychodów z tytułu składek członkowskich - konto 701
- przychodów ze sprzedaży produktów (wszelkiego rodzaju usług będących przedmiotem działalności statutowej lub gospodarczej Izby) - konta: 700, 702, 703,
- przychodów i kosztów finansowych (z operacji finansowych) - konta: 750 i 751,
- pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych - konta: 760 i 761,
- zysków i strat nadzwyczajnych - konta: 770 i 771,
Zgodnie z Regulaminem działalności finansowej samorządu radców prawnych, zatwierdzonym uchwałą Nr 65/VII/2009 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 6 czerwca 2009 r., do przychodów zalicza się otrzymane środki pieniężne i inne aktywa finansowe pozyskane w związku z prowadzoną działalnością związaną z realizacją zadań samorządu radców prawnych, określonych w ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, przepisach wykonawczych do ustawy oraz uchwałach organów samorządu zawodowego radców prawnych, a także środki otrzymane na wykonywanie zadań zleconych przez organy Państwa.
Do przychodów zalicza się: składki otrzymane i należne (stosownie do art. 6 ust. 1 ustawy), opłaty związane z decyzją w sprawie wpisu na listę radców prawnych i aplikantów, opłaty manipulacyjne, opłaty za aplikację, opłaty za świadczenia na rzecz członków samorządu, nieodpłatnie otrzymane składniki majątku, a także kwoty należne ze sprzedaży składników majątku oraz przychody finansowe, dotacje i subwencje. Zarachowania przychodów z tytułu składek należnych dokonuje się co najmniej na koniec roku (na dzień bilansowy).
W razie prowadzenia działalności gospodarczej przychodem są również kwoty uzyskane ze sprzedaży towarów i usług w przypadkach wskazanych w art. 12 ust. 1 pkt 4g ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Ewidencja przychodów i związanych z nimi kosztów oraz zysków i strat prowadzona jest z zachowaniem zasady ostrożności, zgodnie z którą w wyniku finansowym, bez względu na jego wysokość, uwzględnia się:
- zmniejszenia wartości użytkowej składników aktywów, w tym również dokonywane w postaci odpisów aktualizujących lub umorzeniowych,
- wyłącznie niewątpliwe pozostałe przychody operacyjne i zyski nadzwyczajne, których zapłata nie budzi wątpliwości (na kontach 760 i 770),
- wszystkie poniesione pozostałe koszty operacyjne i straty nadzwyczajne, o których Izba uzyskała wiadomość, bez względu na okres ich powstania (na kontach 761 i 771),
- rezerwy na znane Izbie ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń (na kontach 650, 831).
Zdarzenia te należy uwzględnić także wtedy, gdy zostaną one ujawnione między dniem bilansowym a dniem, w którym rzeczywiście następuje zamknięcie ksiąg rachunkowych. Przychody i związane z nimi koszty, jak też zyski i straty ustala się oddzielnie, nie kompensując wartości przychodów i kosztów związanych z nimi oraz zysków i strat nadzwyczajnych.
Ewidencja przychodów i związanych z nimi kosztów działalności operacyjnej oraz przychodów i kosztów finansowych (na kontach zespołu 7) ma zapewniać zachowanie zasady współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów (art. 6 ust. 2 i art. 39 ustawy), co oznacza, że na wynik finansowy wpływają zrealizowane w roku obrotowym przychody i związane z ich osiągnięciem i współmierne do nich koszty, zarówno rzeczywiście poniesione, jak i przypadające na ten rok, chociaż nieopłacone lub nawet nienotyfikowane. Jeżeli świadczenie nie zostało wykonane, a koszty dotyczą przyszłych okresów sprawozdawczych (następnych lat), to wykazuje się je w bilansie jako czynne lub bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, albo rozliczenia międzyokresowe przychodów - odpowiednio w aktywach lub pasywach bilansu.
Konta zespołu "7" są kontami wynikowymi, koszty ujmowane są po stronie Wn, przychody natomiast po stronie Ma.
Przychody ze sprzedaży ujmuje się w księgach rachunkowych zgodnie z zasadą memoriału (art. 6 ust. 1 ustawy), księgując wszystkie osiągnięte, przypadające na rzecz Izby przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Za wartość sprzedaży przyjmuje się wartość ustaloną zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług - w cenach sprzedaży netto (bez VAT) pomniejszoną o udzielone prawnie dopuszczalne rabaty (bonifikaty, opusty, skonta, itp.).
Konto 700 "Sprzedaż usług Redakcji "Radca Prawny""
1. Konto 700 jest przeznaczone do ewidencji przychodów ze sprzedaży usług Redakcji "Radca Prawny".
Na koncie tym Izba ewidencjonuje przychody z tytułu prenumeraty wydawnictwa "Radca Prawny" oraz ogłoszeń i powierzchni reklamowych w tym wydawnictwie. "Radca Prawny" jest dwumiesięcznikiem, który Izba dostarcza nieodpłatnie wszystkim swoim członkom, czyli wszystkim radcom prawnym w kraju, w ramach wpłacanej składki członkowskiej. Nieznaczna ilość egzemplarzy jest sprzedawana w prenumeracie do bibliotek akademickich, na podstawie faktur VAT z 7% stawką podatku od towarów i usług.
2. Po stronie Ma konta 700 ujmuje się przychody w cenach sprzedaży netto, tzn. w kwocie należnej za sprzedane produkty i usługi bez podatku od towarów i usług 8 .
3. Po stronie Wn konta 700 księguje się korektę zarachowanych uprzednio przychodów ze sprzedaży usług - na podstawie faktury korygującej wystawionej przez Izbę dla nabywcy.
4. Ewidencję szczegółową do konta 700 prowadzi się w sposób zapewniający dane niezbędne do sporządzenia deklaracji podatkowej VAT-7, tzn. ujęcia sprzedaży również według stawek opodatkowania, w tym sprzedaży opodatkowanej stawką zerową oraz oddzielnie sprzedaży zwolnionej od VAT.
5. Konto 700 w ciągu roku obrotowego może wykazywać wyłącznie saldo kredytowe, które wyraża wartość sprzedaży produktów w cenach sprzedaży netto (bez VAT). Wielkość przychodów z tej sprzedaży, ustaloną na dzień bilansowy za cały rok obrotowy, przenosi się na wynik finansowy (zapisem: Wn konto 700, Ma konto 860) i w tej wielkości wykazuje w rachunku wyników.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 700 "Sprzedaż usług Redakcji "Radca Prawny"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Zmniejszenie przychodów ze sprzedaży usług Redakcji "Radca Prawny" wynikające z uznanych za uzasadnione reklamacji nabywców i udzielonych im dodatkowo rabatów, bonifikat, opustów (udokumentowane fakturą korygującą): | |
| a) w rozrachunkach rozliczanych bezgotówkowo - na podstawie faktur VAT | 200 | |
| b) w rozrachunkach z osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej - rozliczanych gotówką | 249 | |
| c) korekta zmniejszająca VAT należny (równolegle do księgowania operacji z pozycji 1a i 1b): Wn konto 222, Ma konto 200 lub 249 | ||
| 2. | Przeniesienie przychodów ze sprzedaży usług Redakcji "Radca Prawny" na wynik finansowy - na dzień bilansowy | 860 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 700 "Sprzedaż usług Redakcji "Radca Prawny"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne | |
| 1. | Sprzedaż usług Redakcji "Radca Prawny", w tym ogłoszeń i powierzchni reklamowej: | ||
| a) udokumentowana fakturą VAT - wartość według cen sprzedaży netto (bez VAT); przy sprzedaży nabywcom krajowym, udokumentowanej fakturą VAT, zarachowuje się równocześnie wynikający z tej faktury VAT należny - zapisem: Wn konto 200, Ma konto 222 | 200 | ||
| b) za gotówkę osobom fizycznym, z której utargi ewidencjonowane są za pomocą kas rejestrujących z pamięcią fiskalną, udokumentowane dobowymi raportami fiskalnymi i sporządzonymi na ich podstawie raportami obrotów | 101, 102 lub 149 | ||
| 2. | Korekta sprzedaży usług Redakcji "Radca Prawny" powodująca zwiększenie uprzednio zafakturowanej sprzedaży - według faktury korygującej: | ||
| a) wartość według cen sprzedaży netto | |||
| b) VAT należny: Wn konto 200, Ma konto 222 | 200 | ||
| 3. | Zarachowanie przychodów ze sprzedaży usług Redakcji "Radca Prawny" według dowodu potwierdzającego wykonanie dostawy objętej przedpłatą (zarachowaną uprzednio do przychodów przyszłych okresów) - wartość w cenie sprzedaży netto | 840 | |
Konto 701 "Przychody z tytułu składek członkowskich"
1. Konto 701 jest przeznaczone do ewidencji przychodów z tytułu składek członkowskich. W myśl przepisów ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059 z późniejszymi zmianami), radcowie prawni zorganizowani są na zasadach samorządu zawodowego. Przynależność radców prawnych do samorządu jest obowiązkowa. Działalność samorządu zawodowego, zgodnie z art. 63 ustawy o radcach prawnych, jest finansowana:
1) ze składek radców prawnych i aplikantów radcowskich, opłat związanych z postępowaniem w sprawie wpisu na listę radców prawnych i aplikantów radcowskich oraz kar pieniężnych,
2) z dochodów z innych źródeł, a w szczególności z dotacji i subwencji oraz darowizn i spadków.
Wysokość składki członkowskiej, zasady jej podziału oraz wysokość opłat związanych z decyzją w sprawie wpisu na listę radców prawnych i aplikantów radcowskich oraz opłat manipulacyjnych określa Krajowa Rada Radców Prawnych, zgodnie z art. 60 pkt 11 ustawy o radcach prawnych.
Obowiązująca wysokość składki członkowskiej i zasady jej podziału została określona uchwałą Nr 5/VII/2008 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 25 stycznia 2008 roku w sprawie określenia wysokości składki członkowskiej i zasad jej podziału, w latach 2008-2010.
2. Na koncie 701 w KIRP ewidencjonuje składki członkowskie:
1) w ciągu roku - otrzymane z OIRP,
2) na koniec roku obrotowego - należne od OIRP,
w przypadającej jej części określonej uchwałą Nr 5/VII/2008 Krajowej Rady Radców Prawnych w sprawie określenia wysokości składki członkowskiej i zasad jej podziału.
3. Po stronie Ma konta 701 ujmuje się otrzymane i należne z OIRP składki członkowskie.
4. Po stronie Wn konta 701 księguje się korektę zarachowanych uprzednio przychodów z tytułu składek członkowskich.
5. Ewidencję szczegółową do konta 701 prowadzi się w sposób zapewniający dane niezbędne do ustalenia należności z poszczególnych OIRP.
6. Konto 701 w ciągu roku obrotowego może wykazywać wyłącznie saldo kredytowe, które wyraża wartość przychodów ze składek członkowskich. Wielkość przychodów ustaloną na dzień bilansowy za cały rok obrotowy, przenosi się na wynik finansowy (zapisem: Wn konto 701, Ma konto 860) i w tej wielkości wykazuje w rachunku wyników.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 701 "Przychody z tytułu składek członkowskich"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Zmniejszenie przychodów z tytułu składek członkowskich uznane za uzasadnione | 245 |
| 2. | Przeniesienie przychodów z tytułu składek członkowskich na wynik finansowy - na dzień bilansowy | 860 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 701 "Przychody z tytułu składek członkowskich"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Składki członkowskie przekazane przez OIRP do KIRP | 245 |
| 2 | Zarachowanie składek należnych od OIRP | 245 |
Konto 702 "Przychody ze sprzedaży pozostałych usług"
1. Konto 702 jest przeznaczone do ewidencji przychodów ze sprzedaży pozostałych usług, w szczególności z tytułu sponsoringu.
2. Na koncie tym Izba ewidencjonuje przychody z tytułu działalności reklamowej prowadzonej w ramach zawieranych umów sponsoringowych, z których wpływy w całości przeznaczane są na działalność statutową. Najczęściej umowy zawierane są z firmami ubezpieczeniowymi oraz wydawnictwami prawnymi. Reklamy, na które zawarte są umowy, najczęściej prezentowane są podczas organizowanych przez KIRP szkoleń i imprez. Wpływy z tytułu umów sponsoringowych są dokumentowane fakturami VAT.
3. Po stronie Ma konta 702 ujmuje się przychody w cenach sprzedaży netto, tzn. w kwocie należnej bez podatku od towarów i usług, skorygowanej o ewentualnie udzielone, prawnie dopuszczalne rabaty, bonifikaty, skonta i tym podobne opusty wynikające z umów.
4. Po stronie Wn konta 702 księguje się korektę zarachowanych uprzednio przychodów ze sprzedaży pozostałych usług - na podstawie faktury korygującej wystawionej przez Izbę dla kontrahenta.
5. Ewidencję szczegółową do konta 702 prowadzi się w podziale na poszczególne rodzaje świadczonych pozostałych usług oraz w sposób zapewniający dane niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej VAT-7.
6. Konto 702 w ciągu roku obrotowego może wykazywać wyłącznie saldo kredytowe, które wyraża wartość przychodów ze sprzedaży pozostałych usług w cenach sprzedaży netto (bez VAT). Wielkość przychodów z tej sprzedaży ustaloną na dzień bilansowy przenosi się na wynik finansowy (zapisem: Wn konto 702, Ma konto 860) i w tej wielkości wykazuje w rachunku wyników.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 702 "Przychody ze sprzedaży pozostałych usług"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Zmniejszenie przychodów ze sprzedaży pozostałych usług wynikające z uznanych za uzasadnione reklamacji nabywców i udzielonych im dodatkowo rabatów, bonifikat, opustów (udokumentowane fakturą VAT korygującą); korekta zmniejszająca VAT należny (równolegle do księgowania operacji): Wn konto 222, Ma konto 200 | 200 |
| 2. | Przeniesienie przychodów ze sprzedaży pozostałych usług na wynik finansowy - na dzień bilansowy | 860 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 702 "Przychody ze sprzedaży pozostałych usług"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Sprzedaż pozostałych usług - sponsoring i inne: udokumentowana fakturą VAT - wartość według cen sprzedaży netto (bez VAT); równocześnie wynikający z tej faktury VAT należny - zapisem: Wn konto 200, Ma konto 222 | 200 |
| 2. | Korekta sprzedaży pozostałych usług powodująca zwiększenie uprzednio zafakturowanej sprzedaży - według faktury VAT korygującej: wartość według cen sprzedaży netto VAT należny: Wn konto 200, Ma konto 222 | 200 |
Konto 703 "Przychody z tytułu szkoleń"
1. Konto 703 jest przeznaczone do ewidencji przychodów z tytułu szkoleń samorządowych.
2. Przychody z tytułu szkoleń obejmują dodatkowe opłaty wnoszone przez uczestników szkoleń, które powiększają budżet danego szkolenia. Doskonalenie zawodowe radców prawnych jest zadaniem samorządu, wynikającym z art. 41 pkt 4 ustawy o radcach prawnych, a koordynowanie doskonalenia zawodowego radców prawnych należy do zakresu działania Krajowej Rady Radców Prawnych, zgodnie z art. 60 pkt 7 tej ustawy. Usługi szkoleniowe stanowią statutową działalność KIRP i z uwagi na zamknięty charakter organizowanego doskonalenia zawodowego, dostępnego wyłącznie dla radców prawnych, podlegają one zwolnieniu z podatku od towarów i usług, jako usługi świadczone przez organizacje członkowskie, gdzie indziej niesklasyfikowane (wyłącznie statutowe) zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późniejszymi zmianami, załącznik Nr 4 poz. 10).
3. Po stronie Ma konta 703 ujmuje się - wnoszone przez uczestników szkoleń dodatkowe opłaty, udokumentowane fakturami VAT.
4. Po stronie Wn konta 703 księguje się korektę zarachowanych uprzednio dopłat - na podstawie faktury korygującej wystawionej przez Izbę dla wpłacającego.
5. Ewidencję szczegółową do konta 703 prowadzi się w podziale na organizowane szkolenia oraz w sposób zapewniający dane niezbędne do sporządzenia deklaracji podatkowej VAT-7, tzn. ujęcia sprzedaży również według stawek opodatkowania, w tym sprzedaży opodatkowanej stawką zerową oraz oddzielnie sprzedaży zwolnionej od VAT.
6. Konto 703 w ciągu roku obrotowego może wykazywać wyłącznie saldo kredytowe, które wyraża wartość wniesionych dopłat do szkoleń. Wielkość przychodów z tych dopłat, ustaloną na dzień bilansowy za cały rok obrotowy, przenosi się na wynik finansowy (zapisem: Wn konto 703, Ma konto 860) i w tej wielkości wykazuje w rachunku wyników.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 703 "Przychody z tytułu szkoleń"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Zmniejszenie przychodów z wniesionych dopłat do szkoleń wynikające z uzasadnionych korekt (udokumentowane fakturą VAT korygującą) | 249 |
| 2. | Przeniesienie przychodów z wpłat z tytułu szkoleń na wynik finansowy - na dzień bilansowy | 860 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 703 "Przychody z tytułu szkoleń"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Wniesione dopłaty do szkoleń: | |
| a) udokumentowane fakturą VAT | 249 | |
| b) gotówkowe dokonane przez osoby fizyczne, które ewidencjonowane są za pomocą urządzeń z pamięcią fiskalną, udokumentowane dobowymi raportami fiskalnymi i sporządzonymi na ich podstawie raportami obrotów | 101, 102 lub 149 | |
| 2. | Zarachowanie wpłaty z tytułu szkoleń dokonanej przedpłatą (zarachowaną uprzednio do przychodów przyszłych okresów) | 840 |
Konto 750 "Przychody finansowe"
1. Konto 750 służy do ewidencji należnych i otrzymanych przychodów finansowych.
2. Po stronie Ma konta 750 księguje się w szczególności:
1) kwoty należne ze sprzedaży aktywów finansowych (długoi krótkoterminowych),
2) odsetki od udzielonych pożyczek, lokat terminowych złożonych na rachunkach bankowych oraz należne odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie (jeżeli nie dotyczą środków trwałych w budowie oraz zakupu środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych),
3) dyskonto potrącone przy zakupie weksli 1 czeków obcych oraz papierów wartościowych,
4) dodatnie różnice kursowe (nie zaliczone do zmniejszeń kosztów środków trwałych w budowie lub ceny nabycia środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych),
5) przywrócenie uprzednio utraconej wartości długoterminowych aktywów finansowych w związku z ustaniem przyczyny powodującej trwałą utratę ich wartości.
3. Po stronie Wn konta 750 księguje się zmniejszenia (korekty) uprzednio zarachowanych przychodów finansowych.
W przypadku, gdy zmniejszenia (korekty) dotyczą lat ubiegłych i są istotne wówczas odnosi się je w ciężar konta 820.
4. Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 750 powinna zapewnić co najmniej wyodrębnienie rodzajów przychodów finansowych niezbędnych do prawidłowego sporządzenia rachunku wyników oraz deklaracji podatkowych.
5. W ciągu roku obrotowego konto 750 wykazuje saldo kredytowe, które na dzień bilansowy przenosi się na wynik finansowy zapisem: Wn konto 750, Ma konto 860.
W rachunku zysków i strat wykazuje się zysk na sprzedaży aktywów finansowych oraz różnice kursowe po ich skompensowaniu (wysaldowaniu), a nie odrębnie przychody i koszty z tego tytułu.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 750 "Przychody finansowe"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Zmniejszenia (korekty) uprzednio zarachowanych przychodów finansowych | 101, 102, 131, 133, 134, 138, 200, 201,203, 234,251,249 |
| 2. | Przeniesienie przychodów finansowych na dzień bilansowy na wynik finansowy | 860 |
Typowe zapisy po stronie M
konta 750 "Przychody finansowe"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne | |
| 1. | Sprzedaż udziałów, akcji i papierów wartościowych (Równolegle księguje się ich rozchód wg wartości ewidencyjnej: | 131, 133,249 | |
| a) długoterminowych aktywów finansowych - Wn konto 751, Ma konto 030 | |||
| b) krótkoterminowych aktywów finansowych - Wn konto 751, Ma konto 143) | |||
| 2. | Naliczone (a nieopłacone) na dzień bilansowy odsetki od lokat terminowych | 650 | |
| 3. | Otrzymane odsetki z oprocentowania bieżących | ||
| rachunków bankowych (z wyjątkiem odsetek od środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych - ewidencjonowanych: Wn konto 134, Ma konto 851) | 131, 133, | ||
| 4. | Otrzymane i należne odsetki za zwłokę w zapłacie należności | 131, 133,200, 223, 229, 234, 249 | |
| 5. | Odsetki od posiadanych papierów wartościowych: | ||
| a) skapitalizowane | 143,030 | ||
| b) otrzymane | 131, 133 | ||
| 6. | Anulowany (w związku ze spłatą należności) uprzednio dokonany odpis aktualizujący należności z tytułu operacji finansowych | 280 | |
| 7. | Ustanie przyczyn powodujących trwałą utratę wartości długoterminowych aktywów finansowych | 030,040 | |
| 8. | Dyskonto uzyskane: | ||
| a) przy zakupie weksli | 143 | ||
| b) przy przyjęciu weksla jako zapłaty należności | 143 | ||
| 9. | Dodatnie różnice kursowe ustalone: | ||
| a) w momencie zapłaty należności lub zobowiązań | 200, 203, 234, 251,249, 138 | ||
| b) na dzień bilansowy | 138,200, 203, 234,251,249 | ||
| (jeżeli nie dotyczą środków trwałych w budowie, środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych) | |||
| 11. | Rozwiązanie niewykorzystanej rezerwy - utworzonej na pewne lub prawdopodobne straty z tytułu operacji | ||
| finansowych | 831 | ||
| 12. | Umorzenie kredytów i pożyczek | 138 | |
Konto 751 "Koszty finansowe"
1. Konto 751 służy do ewidencji kosztów operacji finansowych.
2. Po stronie Wn konta 751 księguje się między innymi:
1) wartość sprzedanych aktywów finansowych (udziałów, akcji i innych papierów wartościowych) w cenie nabycia z uwzględnieniem uprzednio dokonanych odpisów aktualizujących ich wartość,
2) odsetki od zaciągniętych kredytów i pożyczek, jeżeli nie dotyczą środków trwałych w budowie lub zakupu środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych,
3) opłaty dodatkowe z tytułu leasingu finansowego,
4) odpisy z tytułu aktualizacji wyceny aktywów finansowych,
5) odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie,
6) dyskonto przy sprzedaży obcych czeków, weksli i papierów wartościowych,
7) prowizje związane z uzyskaniem kredytów,
8) rezerwy tworzone na pewne lub prawdopodobne straty z tytułu operacji finansowych będących w toku,
9) obniżenie wartości krótkoterminowych aktywów finansowych - wycenianych według cen nabycia, gdy cena ta jest wyższa od ceny rynkowej,
10) odpisy aktualizujące wartość należności z tytułu operacji finansowych,
11) ujemne różnice kursowe (nie dotyczące środków trwałych w budowie oraz zakupu środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych).
3. Po stronie Ma konta 751 księguje się wszelkie korekty kosztów finansowych. Jeżeli korekty kosztów finansowych dotyczą kosztów poniesionych w poprzednich latach obrotowych i są istotne wówczas odnosi się je na stronę Ma lub Wn konta 820.
4. Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 751 powinna zapewnić co najmniej dane niezbędne do sporządzenia rachunku zysków i strat oraz deklaracji podatkowych.
5. W ciągu roku obrotowego konto 751 wykazuje saldo debetowe, które na dzień bilansowy przenosi się na stronę Wn konta 860 (Ma konto 751).
W rachunku zysków i strat nie wykazuje się odrębnie kosztów i przychodów z tytułu:
- sprzedaży aktywów finansowych,
- ujemnych i dodatnich różnic kursowych,
lecz jedynie wyniki na tych operacjach (po wysaldowaniu).
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 751 "Koszty finansowe"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne | |
| 1. | Wartość ewidencyjna sprzedanych aktywów finansowych (równolegle do księgowania ich sprzedaży: Wn konto 249, Ma konto 750) | 143,030, 040 | |
| 2. | Odsetki i prowizje od uzyskanych kredytów i pożyczek (z wyjątkiem dotyczących środków trwałych w budowie, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nie oddanych do używania) | 138,251 | |
| 3. | Opłata dodatkowa od przyjętych w leasing finansowy | ||
| środków trwałych | 249 | ||
| 4. | Odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie | 131, 133, konta zespołu 2 | |
| 5. | Potrącone dyskonto - przy przekazaniu weksla obcego do skupu lub przy zapłacie innemu kontrahentowi wekslem obcym (wartość netto weksla po potrąceniu dyskonta: Wn konto 249, Ma konto 143) | 143 | |
| 6. | Utworzenie rezerwy na przewidywane lub pewne straty z tytułu operacji finansowych | 831 | |
| 7. | Odpis aktualizujący wartość należności z tytułu operacji finansowych | 280 | |
| 8. | Aktualizacja wyceny krótkoterminowych aktywów finansowych (także z tytułu ujemnych różnic kursowych)wycenianych wg cen nabycia nie wyższych od cen rynkowych | 143 | |
| 9. | Odpisanie umorzonych, nieściągalnych lub przedawnionych pożyczek | 251 | |
| 10. | Ujemne różnice kursowe ustalone: | ||
| a) w momencie regulacji zobowiązań lub należności | 200, 203, 234, 251,249, 138 | ||
| b) na dzień bilansowy | 138, 200, 203, | ||
| (jeżeli nie dotyczą środków trwałych w budowie, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych) | 234, 251,249 | ||
Typowe zapisy po stronie Ma konta 751 "Koszty finansowe"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Korekty naliczonych odsetek | Konta zespołu 1 i 2 |
| 2. | Przeniesienie kosztów finansowych na dzień bilansowy na wynik finansowy | 860 |
Konto 760 "Pozostałe przychody operacyjne"
1. Konto 760 służy do ewidencji pozostałych przychodów związanych pośrednio z działalnością statutową Izby.
2. Po stronie Ma konta 760 księguje się w szczególności przychody z tytułu:
1) sprzedaży, likwidacji (w tym złomowania) środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, środków trwałych w budowie (z wyłączeniem likwidacji spowodowanych zdarzeniami niemieszczącymi się w granicach ogólnego ryzyka prowadzenia działalności),
2) wpłat na imprezy organizowane przez Komisję Socjalną i Sportu,
3) wpłat zasądzonych wyrokami Wyższego Sądu Dyscyplinarnego,
4) sprzedaży nieruchomości oraz praw zaliczonych do inwestycji,
5) odpisania równowartości uprzednio dokonanych odpisów aktualizujących wartość należności wobec ustania przyczyn ich dokonania, a niedotyczących operacji finansowych,
6) odpisania równowartości odpisów aktualizujących wartość środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych oraz nieruchomości i praw zaliczonych do inwestycji, na skutek ustania przyczyny trwałej utraty ich wartości,
7) odpisania przedawnionych i umorzonych zobowiązań (niedotyczących operacji finansowych),
8) otrzymania odszkodowań i kar,
9) otrzymania nieodpłatnie (m.in. w drodze darowizny) aktywów, w tym także środków pieniężnych na inne cele niż dopłaty do cen sprzedaży, nabycie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych.
3. Po stronie Wn konta 760 księguje się ewentualne korekty zarachowanych uprzednio przychodów.
4. Ewidencję szczegółową do konta 760 prowadzi się co najmniej z podziałem na przychody:
- z tytułu wpłat na różne imprezy,
- z tytułu wpłat wynikających z wyroków Wyższego Sądu Dyscyplinarnego,
- ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych, tj. środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, środków trwałych w budowie oraz nieruchomości i praw zaliczanych do inwestycji,
- z dotacji, subwencji i dopłat zarówno do działalności bieżącej jak i środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych,
- z korekt odpisów aktualizujących wycenę aktywów niefinansowych,
- pozostałe.
Ewidencja szczegółowa powinna zapewnić dane niezbędne do celów kontroli i sprawozdawczości.
5. Konto 760 może wykazywać w ciągu roku obrotowego tylko saldo kredytowe, które na koniec roku obrotowego przenosi się na konto 860 "Wynik finansowy" (Ma).
Typowe zapisy po stronie W
konta 760 "Pozostałe przychody operacyjne"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Przeniesienie na dzień bilansowy pozostałych przychodów operacyjnych | 860 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 760 "Pozostałe przychody operacyjne"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Sprzedaż środków trwałych: przychód netto ze | |
| sprzedaży w cenach sprzedaży netto ewentualnie VAT należny: Wn konto 200 lub 249, Ma konto 222; jeżeli poprzednio pobrano przedpłatę stanowiącą część lub całość należności od nabywcy, na którą wystawiono fakturę VAT, należy zaksięgować VAT należny od przedpłaty: Wn konto 222, Ma konto 840. | 200, 249 | |
| 2. | Odzyski z likwidacji środków trwałych spowodowanej zdarzeniami mieszczącymi się w granicach ogólnego ryzyka działalności | 200, 234, 249 |
| 3. | Korekta (całości lub części) odpisu aktualizującego wartość środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych oraz nieruchomości i praw zaliczonych do inwestycji, na skutek ustania przyczyny jego dokonania (w przypadku środków trwałych oraz nieruchomości zaliczonych do inwestycji, jeżeli uprzednio dokonanym odpisem obciążono konto 761) | 071,072, 079, 080 |
| 4. | Sprzedaż wartości niematerialnych i prawnych - przychód ze sprzedaży w cenach sprzedaży netto | 130, 249 |
| 5. | Wynagrodzenie płatnika podatku dochodowego i niektórych składek ZUS | 229 |
| 6. | Nieodpłatne otrzymanie: | |
| a) środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych: Wn konto 011, 012, 020, 080, Ma konto 840 (art. 41 ust. 2 ustawy) Zarachowanie do przychodów wartości nieodpłatnie otrzymanych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych proporcjonalnie do ich amortyzacji (art. 41 ust. 1 pkt 2 ustawy) | 840 | |
| b) materiałów nieobjętych ewidencją księgową w toku składowania | 401 | |
| 7. | Zwrot niesłusznie zapłaconych kar (sankcji) wymierzonych w trybie administracyjnym w ubiegłych latach obrotowych - według wyciągu bankowego potwierdzającego wpływ środków na rachunek bieżący | 131,133 |
| 8. | Kary umowne z tytułu dostaw, robót i usług - otrzymane (zapłacone) (zapłata kary: Wn konta: 101, 102, 131, 133, Ma konta: 200, 249 po uprzednim zarachowaniu należnej kary: Wn konta: 200, 249, Ma konto 840). | 840 |
| 9. | Odpisy subwencji, dopłat, dotacji proporcjonalnie do amortyzacji środków trwałych sfinansowanych z tych źródeł | 840 |
| 10. | Dotacje otrzymane do bieżącej działalności jednostki, z wyłączeniem dopłat do cen sprzedaży (ewentualnie: Wn konto 229 jeżeli przelew dotacji nastąpi w roku następnym) | 131,133 |
| 11. | Kaucje, wadia przepadłe otrzymane od innych jednostek | 249 |
| 12. | Umorzone i przedawnione zobowiązania (poza postępowaniem układowym, naprawczym i ugodowym) niedotyczące operacji finansowych | 201,203,234, 249 |
| 13. | Odpisanie równowartości (całości lub części) odpisu aktualizującego wartość należności niedotyczących operacji finansowych wobec ustania przyczyny jego dokonania lub spłaty należności | 280 |
| 14. | Odpisy objętej ulgą części wartości początkowej kas fiskalnych: | |
| a) odpisanie ulgi w pełnej wysokości | 222 | |
| b) stopniowo - równolegle do odpisów amortyzacyjnych: Wn konto 222, Ma konto 840 oraz zarachowanie tej części do pozostałych przychodów operacyjnych | 840 |
Konto 761 "Pozostałe koszty operacyjne"
1. Konto 761 jest przeznaczone do ewidencji kosztów związanych pośrednio z działalnością statutową Izby.
2. Po stronie Wn konta 761 księguje się w szczególności koszty związane:
1) ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, a także nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do inwestycji,
2) z utrzymywaniem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do inwestycji, w tym także z aktualizacją wartości tych inwestycji,
3) z odpisaniem należności przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych, z wyjątkiem należności o charakterze publicznoprawnym nie obciążających kosztów,
4) z utworzeniem rezerw, z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi,
5) z odpisami aktualizującymi wartość aktywów i ich korektami, z wyjątkiem odpisów obciążających koszty finansowe,
6) z odszkodowaniami, karami i grzywnami,
7) z przekazaniem nieodpłatnie (m.in. w drodze darowizny) aktywów, w tym także środków pieniężnych.
3. Po stronie Ma konta 761 księguje się ewentualne korekty kosztów zarachowanych uprzednio na stronie Wn tego konta.
4. Ewidencję szczegółową do konta 761 prowadzi się co najmniej z podziałem na koszty związane:
- ze zbyciem niefinansowych aktywów trwałych, tj. środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych oraz nieruchomości i praw zaliczonych do inwestycji,
- z odpisami amortyzacyjnymi lub umorzeniowymi, a także aktualizującymi wartość aktywów niefinansowych,
- z pozostałymi kosztami operacyjnymi.
5. Konto 761 wykazuje w ciągu roku obrotowego tylko saldo debetowe, które na koniec roku przenosi się na konto 860 "Wynik finansowy" (Wn).
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 761 "Pozostałe koszty operacyjne"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne | |
| 1. | Nieumorzona część wartości początkowej sprzedanych środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz nieruchomości i praw zaliczonych do inwestycji | 011,020 | |
| 2. | Koszty sprzedanego środka trwałego w budowie (przychód ze sprzedaży księguje się według zasad ogólnych podanych w komentarzu do konta 760) | 080 | |
| 3. | Niezamortyzowana (nieumorzona) część wartości początkowej ulepszeń obcych środków trwałych, po zakończeniu umowy dzierżawy (najmu) | 011 | |
| 4. | Nieumorzona część wartości zlikwidowanych środków trwałych oraz budynków i budowli zaliczonych do inwestycji, jeżeli likwidacja spowodowana jest zdarzeniami mieszczącymi się w granicach ogólnego ryzyka działalności (dotychczasowe umorzenie: Wn konto 071, Ma konto 011,) | 011 | |
| 5. | Koszty remontów i inne koszty obsługi nieruchomości zaliczonej do inwestycji, w tym podatek od nieruchomości | 131, 133,231, 249, 650 | |
| 6. | Przekazanie nieodpłatnie: | ||
| a) środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych - nieumorzona część ich wartości początkowej | 011,020 | ||
| b) środków trwałych w budowie - według rzeczywiście poniesionych kosztów | 080 | ||
| c) materiałów nieobjętych ewidencją księgową w toku składowania | 401 | ||
| 7. | Niezamortyzowana (nieumorzona) część wartości początkowej prawa majątkowego, które utraciło aktualność | 020 | |
| 8. | Zaniechanie budowy środka trwałego - odpisanie dotychczas poniesionych kosztów tej budowy | 080 | |
| 9. | Kary i grzywny orzeczone w trybie administracyjnym, karnym, karno-skarbowym | 101, 131,234, 249 | |
| 10. | Kary umowne z tytułu dostaw, robót i usług obciążające Izbę | 101, 102, 131, 133,201,203, 249 | |
| 11. | Kaucje, wadia przepadłe wpłacone innym jednostkom | 249 | |
| 12. | Odpisy aktualizujące wartość należności (niedotyczących operacji finansowych): | 280 | |
| a) od dłużników postawionych w stan likwidacji lub w stan upadłości - do wysokości należności nie objętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności, zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym, | |||
| b) od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego - w pełnej wysokości należności, | |||
| c) kwestionowane przez dłużników oraz z których zapłatą dłużnik zalega, a według oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika, spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna - do wysokości niepokrytej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności, | |||
| d) stanowiących równowartość kwot podwyższających należności, w stosunku do których uprzednio dokonano odpisu aktualizującego - w wysokości tych kwot, do czasu ich otrzymania lub odpisania, | |||
| e) przeterminowanych lub nie przeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności, w przypadkach uzasadnionych rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców - w wysokości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpisu, w tym także ogólnego, na nieściągalne należności. | |||
| 13. | Utworzone rezerwy na przewidywane lub pewne straty z tytułu operacji niefinansowych | 831 | |
| 14. | Umorzone, przedawnione, nieściągalne należności i roszczenia (niedotyczące operacji finansowych) uprzednio nieobjęte odpisem aktualizującym | 200, 234, 249 | |
| 15. | Szkody w środkach trwałych, środkach trwałych w budowie i zapasach mieszczące się w granicach ogólnego ryzyka działalności | 011,080, 243 | |
| 16. | Wartość przyjętych fałszywych znaków pieniężnych | 101, 102, 243 | |
Typowe zapisy po stronie Ma konta 761 "Pozostałe koszty operacyjne"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Przeniesienie pozostałych kosztów operacyjnych na dzień bilansowy | 860 |
Konto 770 "Zyski nadzwyczajne"
1. Konto 770 służy do ewidencji dodatnich skutków finansowych zdarzeń trudnych do przewidzenia, następujących poza działalnością podstawową Izby i nie związanych z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia (określonych w art. 3 ust. 1 pkt 33 ustawy). W szczególności są to odszkodowania z tytułu utraty (całkowitej lub częściowej) składników majątku na skutek zdarzenia losowego (pożar, powódź, huragan, deszcz nawalny, kradzież z włamaniem itp.).
2. Po stronie Ma konta 770 księguje się odszkodowania przyznane lub otrzymane dotyczące zdarzeń losowych.
3. Po stronie Wn konta 770 księguje się korekty (zmniejszenia) uprzednio zaksięgowanych zysków nadzwyczajnych. Nie można kompensować zyskami nadzwyczajnymi strat nadzwyczajnych.
4. Ewidencja szczegółowa do konta 770 powinna dostarczyć danych do analizy i kontroli poszczególnych rodzajów zysków nadzwyczajnych dla celów sprawozdawczych i potrzeb podatkowych.
5. Konto 770 może wykazywać w ciągu roku obrotowego tylko saldo kredytowe, które na koniec roku obrotowego przenosi się na konto 860 "Wynik finansowy" (strona Ma).
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 770 "Zyski nadzwyczajne"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Przeniesienie na koniec roku obrotowego zysków nadzwyczajnych | 860 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 770 "Zyski nadzwyczajne"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Odszkodowania za utracone składniki majątku i pokrycie kosztów usuwania skutków wypadku spowodowanego zdarzeniem losowym | 249, 130 |
| 2. | Odzyskane .składniki majątkowe po rozliczeniu skutków zdarzenia losowego (odpisy amortyzacyjne / umorzeniowe w przypadku odzyskania składnika majątkowego podlegającego umorzeniu: Wn konto 770, Ma konto 071). | 011,012, 080 |
Konto 771 "Straty nadzwyczajne"
1. Konto 771 służy do ewidencji ujemnych skutków finansowych zdarzeń trudnych do przewidzenia, następujących poza działalnością podstawową Izby i nie związanych z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia. W świetle regulacji zawartej w art. 3 ust. 1 pkt 33 ustawy kwalifikowanie operacji do zdarzeń, których skutki stanowią dla Izby straty (lub zyski) nadzwyczajne, wymaga każdorazowej analizy, w celu ustalenia ich związku z ogólnym ryzykiem działalności. Skutki zdarzeń będących efektem planowego (świadomego) działania Izby, podlegają zakwalifikowaniu do pozostałych kosztów (lub przychodów) operacyjnych.
2. Po stronie Wn konta 771 księguje się poniesione straty nadzwyczajne, a w szczególności: szkody spowodowane zdarzeniami losowymi (np. pożar, powódź, huragan, deszcz nawalny, kradzież z włamaniem) i koszty usuwania tego rodzaju szkód w składnikach majątku objętych i nieobjętych ubezpieczeniem majątkowym.
3. Po stronie Ma konta 771 księguje się korekty (zmniejszenia) strat nadzwyczajnych.
4. Ewidencja szczegółowa do konta 771 powinna zapewnić dane do analizy i kontroli poszczególnych rodzajów strat nadzwyczajnych dla celów sprawozdawczych i potrzeb podatkowych.
5. Konto 771 może wykazywać w ciągu roku obrotowego tylko saldo debetowe, które na koniec roku przenosi się na konto 860 "Wynik finansowy" (na stronę Wn).
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 771 "Straty nadzwyczajne"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Wartość utraconych składników majątkowych na skutek zdarzeń losowych - według cen zakupu (nabycia) lub kosztów wytworzenia oraz koszty usuwania szkód losowych | 011,012, 080 |
| 2. | Utworzenie rezerwy na przewidywane lub pewne straty z tytułu zdarzeń niezwiązanych z ogólnym ryzykiem działalności | 831 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 771 "Straty nadzwyczajne"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Ewentualna korekta zmniejszająca uprzednio zarachowaną stratę nadzwyczajną | 011,012, 020, 080 |
| 2. | Przeniesienie na koniec roku obrotowego strat nadzwyczajnych | 860 |
| ZESPÓŁ 8 FUNDUSZE WŁASNE, FUNDUSZE SPECJALNE I WYNIK FINANSOWY |
Ogólne zasady ewidencji na kontach zespołu 8
1. Nazwa "fundusz" w rachunkowości jest używana w dwojakim znaczeniu:
1) jako źródło finansowania kontrolowanych przez jednostkę aktywów, to jest zasobów majątkowych o wiarygodnie określonej wartości, powstałych w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych,
2) jako ta część pasywów, która stanowi własne, to znaczy niewymagające spłaty źródło finansowania aktywów i jest ściśle związana z prowadzoną przez jednostkę działalnością, pochodząca z jej własnych zasobów, powiększonych - po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego - o różnicę dodatnią pomiędzy przychodami a kosztami.
Nazwa "fundusze" określa własne źródła finansowania aktywów Izby. Nazwą "fundusze" określa się również ściśle wskazane przepisami źródła finansowania zadań specjalnych, które Krajowa Rada i rady okręgowe mogą tworzyć na podstawie § 8 Regulaminu działalności finansowej samorządu radców prawnych, zatwierdzonego uchwałą Nr 65/VII/2009 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 6 czerwca 2009 r. - z przeznaczeniem na finansowanie działalności określonej szczególnymi regulaminami.
Obce źródła finansowania aktywów nazywane są w rachunkowości zobowiązaniami, które w znaczeniu prawa bilansowego (art. 3 ust. 1 pkt 20 ustawy) definiowane są jako wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki.
Kategorię pośrednią między funduszami a zobowiązaniami stanowią rezerwy oraz przychody przyszłych okresów (w znaczeniu określonym w komentarzu do kont 831 i 840).
2. Konta zespołu 8 przeznaczone są do ewidencji:
- funduszy własnych: zasadniczego i rezerwowego z aktualizacji wyceny - konta: 800 i 803,
- wyniku finansowego, jeszcze nierozliczonego - konta: 820, 860 i 870,
- rezerw i rozliczeń międzyokresowych przychodów - konta: 831 i 840,
- funduszy specjalnych - konta: 851 i 859.
3. Tworzone przez Izbę fundusze ujmuje się w księgach rachunkowych z podziałem na ich rodzaje i według zasad określonych przepisami prawa, w tym postanowieniami ustawy o radcach prawnych oraz uchwał Krajowej Rady Radców Prawnych.
Konto 800 "Fundusz zasadniczy"
1. Konto 800 jest przeznaczone do ewidencji funduszu zasadniczego, przez który rozumie się fundusz podstawowy Izby, tworzony na podstawie przepisów prawa i zbioru przepisów dotyczących organizacji, zakresu i sposobu działania Izby, przeznaczony na finansowanie jej działalności statutowej. Na koncie tym prowadzi się ewidencję stanu i zmian tego funduszu.
2. Po stronie Ma konta 800 księguje się utworzenie funduszu zasadniczego oraz jego zwiększenie, a w szczególności:
1) podwyższenie funduszu zasadniczego z przeznaczonej na ten cel dodatniej różnicy pomiędzy przychodami a kosztami, ustalonej w rachunku wyników (zysku),
2) odpisanie dodatniej różnicy z aktualizacji wyceny środków trwałych rozchodowanych na skutek sprzedaży lub innego zbycia, których wycenę uprzednio zaktualizowano.
3. Po stronie Wn konta 800 księguje się zmniejszenia funduszu zasadniczego z tytułu:
1) odpisania ujemnej różnicy z aktualizacji wyceny środków trwałych rozchodowanych na skutek sprzedaży, likwidacji lub innego zbycia, których wycenę uprzednio zaktualizowano,
2) odpisania ujemnej różnicy pomiędzy przychodami i kosztami, ustalonej w rachunku wyników (straty).
4. Konto 800 może wykazywać tylko saldo kredytowe, które wyraża stan funduszu zasadniczego.
5. Ewidencję szczegółową do konta 800 prowadzi się w sposób umożliwiający ustalenie wielkości funduszu według poszczególnych tytułów jego utworzenia.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 800 "Fundusz zasadniczy"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Odpisanie ujemnej różnicy z aktualizacji wyceny środków trwałych rozchodowanych na skutek sprzedaży, likwidacji lub innego zbycia, których wycenę uprzednio zaktualizowano | 803 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 800 "Fundusz zasadniczy"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| Stan początkowy z bilansu otwarcia. | ||
| 1. | Podwyższenie funduszu zasadniczego z przeznaczonej na ten cel dodatniej różnicy pomiędzy przychodami a kosztami, ustalonej w rachunku wyników, po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego (zysku) | 820 |
| 2. | Odpisanie dodatniej różnicy z aktualizacji wyceny środków trwałych rozchodowanych na skutek sprzedaży, likwidacji lub innego zbycia, których wycenę uprzednio zaktualizowano | 803 |
Konto 803 "Fundusz z aktualizacji wyceny"
1. Konto 803 jest przeznaczone do ewidencji stanu i zmian funduszu z aktualizacji wyceny środków trwałych.
2. Aktualizacja wyceny środków trwałych obejmuje zwiększenie lub ewentualne zmniejszenie dotychczasowej wartości początkowej oraz odpowiednio zwiększenie lub zmniejszenie dotychczasowego umorzenia (art. 31 ust. 3 ustawy o rachunkowości 9 ), które księguje się:
1) zwiększenie wartości początkowej środków trwałych:
- Wn konto 011 "Środki trwałe umarzane okresowo", 012 "Środki trwałe umarzane jednorazowo"
- Ma konto 803 "Fundusz z aktualizacji wyceny"
2) przyrost wartości umorzenia środków trwałych:
- Wn konto 803 "Fundusz z aktualizacji wyceny"
- Ma konto 071 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych umarzanych okresowo" i 072 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych umarzanych jednorazowo"
3) ewentualne zmniejszenie wartości początkowej środków trwałych:
- Wn konto 803 "Fundusz z aktualizacji wyceny"
- Ma konto 011 "Środki trwałe umarzane okresowo", 012 "Środki trwałe umarzane jednorazowo"
4) obniżenie wartości umorzenia środków trwałych:
- Wn konto 071 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych umarzanych okresowo" i 072 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych umarzanych jednorazowo"
- Ma konto 803 "Fundusz z aktualizacji wyceny".
Powstałą na skutek aktualizacji wyceny różnicę wartości księgowej netto środka trwałego zarachowuje się na fundusz z aktualizacji wyceny środków trwałych; różnic tych nie można przeznaczyć do podziału. Fundusz z aktualizacji wyceny środków trwałych zmniejsza się o różnicę z aktualizacji wyceny rozchodowanych (zbywanych lub likwidowanych) środków trwałych, uprzednio objętych aktualizacją wyceny.
Różnicę tę księguje się równolegle do rozchodu środków trwałych na zwiększenie funduszu zasadniczego, zapisem: Wn konto 803, Ma konto 800.
3. Ewidencja szczegółowa do konta 803 powinna umożliwiać odrębne ustalenie zmian funduszu z aktualizacji wartości środków trwałych według poszczególnych tytułów.
4. Konto 803 może wykazywać tylko saldo kredytowe, które wyraża stan funduszu z aktualizacji wyceny środków trwałych.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 803 "Fundusz z aktualizacji wyceny"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Ewentualne zmniejszenie wartości początkowej środków trwałych w wyniku aktualizacji ich wyceny (obniżenie wartości dotychczasowego umorzenia z tego tytułu: Wn konto 071, 072, Ma konto 803) | 011,012 |
| 2. | Przyrost wartości dotychczasowego umorzenia w wyniku aktualizacji wyceny środków trwałych (zwiększenie dotychczasowej wartości początkowej z tego tytułu: Wn konto 011, 012 Ma konto 803) | 071,072 |
| 3. | Odpisy aktualizujące wycenę środków trwałych z tytułu trwałej utraty ich wartości - jeżeli ich wartość była uprzednio aktualizowana: | |
| a) do wysokości różnicy z aktualizacji | 071,072 | |
| b) powyżej kwoty z poz. 3a - Wn 761 lub 771, Ma 071,072 | ||
| 4. | Odpisanie różnicy z aktualizacji wyceny środków trwałych rozchodowanych na skutek sprzedaży, likwidacji lub innego zbycia, których wycenę uprzednio zaktualizowano - na fundusz zasadniczy (lub, jeżeli przepisy to przewidują, odpisanie części funduszu z aktualizacji wyceny zalicza się do pozostałych przychodów operacyjnych: Wn konto 803, Ma konto 760) | 800 |
Typowe zapisy po stronie Ma konta 803 "Fundusz z aktualizacji wyceny"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Zwiększenie wartości początkowej środków trwałych w wyniku aktualizacji ich wyceny (przyrost wartości dotychczasowego umorzenia: Wn konto 803, Ma konto 071, 072) | 011,012 |
| 2. | Obniżenie wartości dotychczasowego umorzenia w wyniku aktualizacji wyceny środków trwałych (zmniejszenie wartości początkowej środków trwałych w wyniku aktualizacji ich wyceny: Wn konto 803, Ma konto 011, 012) | 071,072 |
Konto 820 "Rozliczenie wyniku finansowego"
1. Konto 820 służy do ewidencji rozliczenia wyniku finansowego zarówno za rok bieżący jak i niepodzielonego wyniku finansowego za lata ubiegłe w tej części, która nie podlega podziałowi (konto 870), a także do ujęcia skutków błędów ujawnionych w roku obrotowym a popełnionych w latach poprzednich, w następstwie których nie można uznać sprawozdania finansowego - za rok lub lata poprzednie - za spełniające wymagania określone ustawą, tzn. że jest prawidłowe oraz rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy.
Przeniesienie wyniku finansowego (ustalonego na dzień bilansowy na koncie 860) następuje po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego przez właściwy organ (art. 3 ust. 1 pkt 7 ustawy), tzn. Krajową Radę Radców Prawnych (§ 26 Regulaminu działalności finansowej samorządu radców prawnych).
2. Po stronie Wn konta 820 księguje się:
- przeniesienie straty z roku ubiegłego,
- skutki błędów z lat ubiegłych powodujące obniżenie zysków lub podwyższenie strat wykazanych w sprawozdaniach finansowych za lata ubiegłe.
3. Po stronie Ma konta 820 księguje się:
- przeniesienie zysku z roku ubiegłego,
- skutki błędów z lat ubiegłych powodujące zwiększenie zysków lub obniżenie strat wykazanych w sprawozdaniach finansowych za lata ubiegłe.
4. Stratę stanowiącą wynik finansowy rozlicza się z uwzględnieniem przepisów dotyczących gospodarki finansowej.
5. Do konta 820 można nie prowadzić ewidencji szczegółowej.
6. Konto 820 może wykazywać:
- saldo debetowe, oznaczające niepokrytą stratę,
- saldo kredytowe, oznaczające niepodzielony zysk.
Po rozliczeniu wyniku finansowego (przeniesieniu straty i przeniesieniu zysku) konto 820 nie powinno wykazywać salda.
Typowe zapisy po stronie W
konta 820 "Rozliczenie wyniku finansowego"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Przeksięgowanie straty za rok poprzedni | 860 |
| 2. | Przeksięgowanie zysku - po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego - na podwyższenie funduszu zasadniczego | 800 |
| 3. | Skutki błędów popełnionych w latach ubiegłych powodujące zmniejszenie zysku (zwiększenie straty) | różne konta |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 820 "Rozliczenie wyniku finansowego"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Przeksięgowanie zysku za rok poprzedni | 860 |
| 2. | Przeksięgowanie straty - po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego - na obniżenie funduszu zasadniczego | 800 |
| 3. | Skutki błędów powodujące zwiększenie zysku (zmniejszenie straty) | różne konta |
Konto 831 "Pozostałe rezerwy"
1. Konto 831 służy do ewidencji rezerw na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, których kwotę można w sposób wiarygodny oszacować (art. 35d ust. 1 pkt 1 ustawy).
2. Po stronie Ma konta 831 księguje się utworzenie rezerw na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania.
3. Po stronie Wn konta 831 księguje się:
1) powstanie zobowiązania, na które utworzono rezerwę,
2) rozwiązanie niewykorzystanej rezerwy wobec ustania przyczyny jej utworzenia.
4. Rezerwy na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, powodujące straty z transakcji w toku księguje się:
1) wynikające z operacji finansowych: Wn konto 751, Ma konto 831,
2) wynikające z operacji niefinansowych: Wn konto 761, Ma konto 831,
3) spowodowane zdarzeniami niezwiązanymi z ogólnym ryzykiem działalności: Wn konto 771, Ma konto 831.
Wykorzystanie rezerwy księguje się na jej zmniejszenie: Wn konto 831, Ma różne konta, natomiast niewykorzystaną - w całości lub w części - zalicza się do przychodów, odpowiednio: Wn konto 831, Ma konto 750, 760, 770.
5. Ewidencja szczegółowa do konta 831 powinna zapewnić ustalenie rezerw z poszczególnych tytułów i ich wykorzystanie.
6. Konto 831 wykazuje saldo kredytowe.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 831 "Pozostałe rezerwy"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Wykorzystanie rezerw na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania | 201,203,234, 249 |
| 2. | Rozwiązanie niewykorzystanej rezerwy wobec ustania przyczyny jęj utworzenia | 750, 760, 770 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 831 "Pozostałe rezerwy"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Utworzenie rezerwy na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania z tytułu: | |
| a) operacji finansowych | 751 | |
| b) operacji niefinansowych | 761 | |
| c) zdarzeń niezwiązanych z ogólnym ryzykiem działalności | 771 |
Konto 840 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów"
i konto 841 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów ze szkoleń"
1. Konta 840 i 841 służą do ewidencji rozliczeń międzyokresowych przychodów.
2. Po stronie Ma kont 840 i 841 księguje się zarachowanie przychodów przyszłych okresów, a w szczególności:
1) otrzymane zaliczki, przedpłaty, zadatki, raty (udokumentowane fakturą VAT) na poczet usług, w tym na imprezy Komisji Socjalnej i Sportu (konto 840) oraz z tytułu szkoleń organizowanych przez Izbę (konto 841),
2) zarachowane należne kary umowne,
3) kwoty podwyższające należności i roszczenia nieobjęte odpisem aktualizującym,
4) środki pieniężne, w tym w formie dotacji, subwencji, dopłat, otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych, jeżeli stosownie do przepisów ustawowych nie zwiększają one funduszy własnych (art. 41, ust. 1 pkt 2 ustawy),
5) przyjęte nieodpłatnie, w tym także w drodze darowizny: środki trwałe, środki trwałe w budowie oraz wartości niematerialne i prawne.
3. Po stronie Wn kont 840 i 841 księguje się:
1) podatek VAT należny od faktur VAT wystawionych na zaliczki, przedpłaty itp.,
2) zarachowanie do przychodów bieżącego okresu sprawozdawczego przyjętych z góry wpłat (przedpłat, zaliczek, rat, zadatków), w tym z tytułu imprez Komisji Socjalnej i Sportu (konto 840) oraz z tytułu szkoleń organizowanych przez Izbę (konto 841),
3) koszty odpowiadające odpisom amortyzacyjnym od środków trwałych sfinansowanych ze środków zarachowanych do rozliczeń międzyokresowych przychodów,
4) kwoty odpowiadające odpisom amortyzacyjnym od nieodpłatnie otrzymanych (w tym w drodze darowizny) środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
4. Ewidencję szczegółową do kont 840 i 841 prowadzi się w sposób zapewniający możliwość ustalenia co najmniej stanu rozliczeń międzyokresowych przychodów według poszczególnych tytułów, w tym różnych szkoleń według terminów ich organizacji i uczestników.
5. Konta 840 i 841 mogą wykazywać tylko saldo kredytowe.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 840 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Zarachowanie do przychodów bieżącego okresu przyjętych z góry wpłat, także przedpłat (zaliczek, zadatków, rat) - z tytułu wykonania usługi będącej przedmiotem sprzedaży, w tym szkoleń | 700, 703, 760 |
| 2. | VAT należny od przedpłat na przyszłe dostawy, rabaty i usługi - na podstawie wystawionej w tym celu faktury VAT | 222 |
| 3. | Rozliczenie przychodów z tytułu otrzymanych środków pieniężnych, w tym w formie dotacji i subwencji na nabycie lub wytworzenie środków trwałych - w proporcji do amortyzacji środków trwałych sfinansowanych z tych środków, przez zarachowanie do przychodów okresu bieżącego | 760 |
| 4. | Spłata dodatkowej kwoty roszczenia z tytułu niedoborów i szkód (wpływ środków: Wn 101, 102, 131, 133, Ma konta: 234, 249) | 760 |
| 5. | Zarachowanie przychodu z tytułu zapłaty zasądzonego na rzecz Izby zwrotu kosztów postępowania sądowego (zapłata: Wn konto 131, 133, Ma konta: 200, 249) | 760 |
| 6. | Odpisanie wartości nieodpłatnie otrzymanych (w tym w drodze darowizny) środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych - proporcjonalnie do ich amortyzacji | 760 |
| 7. | Zarachowanie przychodów ze sprzedaży usług Redakcji "Radca Prawny" według dowodu potwierdzającego wykonanie dostawy objętej przedpłatą (zarachowaną uprzednio do przychodów przyszłych okresów) - wartość w cenie sprzedaży netto | 700 |
| 8. | Zarachowanie przychodu w dacie otrzymania kar umownych z tytułu dostaw i usług (zapłata: Wn konta: 101, 102, 131, 133, Ma konta: 200, 249) | 700 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 840 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów"
i konta 841 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów ze szkoleń"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Przedpłaty (zaliczki) na przyszłe usługi | |
| - wystawienie faktury VAT (otrzymana przedpłata: Wn konta 101, 102, 131, 133) | 200, 249 | |
| 2. | Środki pieniężne, w tym w formie dotacji, dopłat i subwencji otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych, jeżeli w myśl przepisów nie zwiększają one funduszy własnych | 131, 133 |
| 3. | Dodatkowa kwota roszczenia z tytułu niedoborów i szkód - podwyższająca zasadniczą kwotę roszczenia | 234, 249 |
| 4. | Zasądzony na rzecz Izby zwrot kosztów postępowania sądowego w dacie zasądzenia | 200, 249 |
| 5. | Kary umowne z tytułu dostaw i usług należne Izbie | 200, 249 |
| 6. | Umorzenie pożyczki celowej (z funduszy celowych) pod warunkiem jej przeznaczenia na budowę środków trwałych | 251 |
| 7. | Nieodpłatnie otrzymane (w tym w drodze darowizny) środki trwałe, środki trwałe w budowie oraz wartości niematerialne i prawne | 011,012, 020, 080 |
Konto 851 "Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych"
1. Konto 851 służy do ewidencji operacji dotyczących tworzenia i wykorzystania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS). Fundusz ten jest tworzony w myśl ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 z późniejszymi zmianami) oraz według zasad przyjętych w uchwale Nr 5/II/88 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 14 stycznia 1988 r. w sprawie wprowadzenia do stosowania Regulaminu działalności socjalnej Krajowej Rady Radców Prawnych.
Corocznie opracowywany jest, w zależności od aktualnych potrzeb i posiadanych środków ZFŚS, preliminarz wydatków na świadczenia określone w § 4 Regulaminu działalności socjalnej Krajowej Rady Radców Prawnych, zatwierdzany przez Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych.
2. Po stronie Ma konta 851 księguje się w szczególności:
1) naliczony coroczny odpis podstawowy na ZFŚS, a także zwiększenie odpisu na każdego emeryta i rencistę objętego opieką socjalną,
2) wpływy z opłat pobieranych za świadczenia działalności socjalnej,
3) wpłaty pracowników, emerytów i rencistów za świadczenia socjalne (wczasy, kolonie, itp.),
4) odsetki od środków ZFŚS, gromadzonych na odrębnym rachunku bankowym,
5) inne przychody, darowizny oraz zapisy osób fizycznych i prawnych.
3. Po stronie Wn konta 851 księguje się wykorzystanie środków ZFŚS m.in. na:
1) dofinansowanie wczasów, wypoczynku dzieci i młodzieży oraz innych świadczeń określonych w Regulaminie działalności socjalnej,
2) dopłaty do sanatoriów, żłobków, przedszkoli,
3) wypłacane pracownikom zapomogi bezzwrotne,
4) zapomogi dla rodzin wielodzietnych i będących w trudnych warunkach materialnych.
4. Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 851 powinna:
- dostarczać informacji o stanie ZFŚS,
- umożliwiać ustalenie zwiększeń i zmniejszeń ZFŚS według źródeł pochodzenia i kierunków jego przeznaczenia.
Środki ZFŚS są gromadzone na oddzielnym rachunku bankowym.
5. Konto 851 może wykazywać tylko saldo kredytowe, które wyraża stan ZFŚS.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 851 "Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych (w przypadku wypłaty za pośrednictwem kasy następuje równocześnie refundacja środków: Wn konto 131, 133, Ma konto 134) | 101, 102, 134, 234 |
| 2. | Zapomogi na rzecz pracowników oraz emerytów lub rencistów (refundacja środków wypłacanych za pośrednictwem kasy: Wn konto 131, 133, Ma konto 134) | 101, 102, 134, 234 |
| 3. | Świadczenia rzeczowe obciążające ZFŚS | 234 |
| 4. | Zakup skierowań na wczasy, kolonie w obcych obiektach socjalnych i koszty innych obcych usług socjalnych | 249 |
| 5. | Refundacja (zwrot) pracownikom wydatków poniesionych przez nich na opłacenie wczasów, kolonii itp. (refundacja środków wypłaconych z kasy lub za pośrednictwem bieżącego rachunku bankowego: Wn konto 131, 133, Ma konto 134) | 101, 102, 131, 133, 134, 234 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 851 "Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Odpis podstawowy i jego zwiększenia - pod datą dokonania przelewu środków na rachunek bankowy ZFŚS (Zarachowanie całorocznego odpisu do rozliczenia w czasie: Wn konto 640, Ma konto 851; odpisy miesięczne: Wn konto 405, Ma konto 640) | 405 |
| 2. | Należności i wpływy z opłat pobieranych od osób fizycznych i jednostek organizacyjnych korzystających z działalności socjalnej (równolegle refundacja środków wpłaconych do kasy lub na bieżący rachunek bankowy: Wn konto 134, Ma konto 101,102, 131, 133) | 101, 102, 131, 133, 134, 249 |
| 3. | Odsetki od środków zgromadzonych na wyodrębnionym rachunku bankowym ZFŚS | 134 |
Konto 859 "Fundusze specjalne"
1. Konto 859 służy do ewidencji stanów oraz zwiększeń lub zmniejszeń funduszów specjalnych (innych niż zakładowy fundusz świadczeń socjalnych), tworzonych na podstawie odrębnych przepisów określających zasady ich działania lub na podstawie uchwał Krajowej Rady Radców Prawnych, stosownie do § 8 Regulaminu działalności finansowej samorządu radców prawnych, zatwierdzonego uchwałą Nr 65/VII/2009 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 6 czerwca 2009 r.
Na podstawie § 4 Uchwały Nr 5 /VII/2008 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 25 stycznia 2008 roku w sprawie określenia wysokości składki członkowskiej i zasad jej podziału w latach 2008 - 2010, ustalono fundusze celowe oraz wysokość odpisu stanowiącego procentowy roczny odpis z wpływów uzyskiwanych z tytułu części składki członkowskiej przypadającej KRRP.
Do funduszy specjalnych ewidencjonowanych na koncie 859 zalicza się:
- Fundusz celowy,
- Fundusz Seniora,
- Fundusz doskonalenia zawodowego,
- Fundusz badań, funkcjonowania pomocy prawnej i stosowania prawa,
- Fundusz promocji zawodu.
2. Po stronie Ma konta 859 księguje się utworzenie funduszy ze źródeł określonych przepisami o zasadach ich tworzenia, organizacji i wykorzystania.
3. Po stronie Wn konta 859 księguje się wykorzystanie funduszy specjalnych na cele przewidziane w przepisach o zasadach ich tworzenia i przeznaczenia.
4. Ewidencja szczegółowa do konta 859 powinna zapewnić możliwość ustalenia stanu poszczególnych funduszy specjalnych tworzonych przez Izbę oraz tytułów ich zwiększeń i zmniejszeń.
5. Konto 859 wykazuje saldo kredytowe, które oznacza stan funduszy specjalnych.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 859 "Fundusze specjalne"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Wykorzystanie funduszy specjalnych zgodnie z ich przeznaczeniem | 101, 131,234, 249 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 859 "Fundusze specjalne"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Utworzenie funduszy w koszty, w wysokości stanowiące procentowy roczny odpis z wpływów uzyskiwanych z tytułu części składki członkowskiej przypadającej KRRP (Zarachowanie całorocznego odpisu do rozliczenia w czasie: Wn konto 640, Ma konto 859; odpisy miesięczne: Wn konto 409, Ma konto 640) | 409 |
Konto 860 "Wynik finansowy"
1. Konto 860 służy do ustalenia wyniku finansowego netto.
2. Po stronie Wn konta 860 księguje się na koniec roku obrotowego:
1) poniesione koszty wg rodzajów,
2) koszty finansowe,
3) pozostałe koszty operacyjne,
4) straty nadzwyczajne,
5) zarachowany podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego.
3. Po stronie Ma konta 860 księguje się na koniec roku obrotowego:
1) przychody ze sprzedaży usług Redakcji "Radca Prawny",
2) przychody z tytułu składek członkowskich,
3) przychody z tytułu szkoleń,
4) przychody ze sprzedaży pozostałych usług,
5) przychody finansowe,
6) pozostałe przychody operacyjne,
7) zyski nadzwyczajne.
4. Do konta 860 można nie prowadzić ewidencji szczegółowej.
5. Konto 860 może wykazywać na koniec roku obrotowego saldo kredytowe lub debetowe, które wyraża wynik finansowy netto (zysk łub stratę - dodatnia lub ujemna różnica pomiędzy przychodami a kosztami). W celu rozliczenia wyniku finansowego za poprzedni rok obrotowy przenosi się wynik finansowy w następnym roku - pod datą zatwierdzenia sprawozdania finansowego - z konta 860 na konto 820. Jeżeli sprawozdanie finansowe nie zostało zatwierdzone wynik finansowy przenosi się - zgodnie z podanym zapisem - na dzień kończący następny rok obrotowy.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 860 "Wynik finansowy"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Koszty według rodzajów | 400 - 409 |
| 2. | Koszty finansowe | 751 |
| 3. | Pozostałe koszty operacyjne | 761 |
| 4. | Straty nadzwyczajne | 771 |
| 5. | Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego | 870 |
| 6. | Przeksięgowanie wyniku finansowego - zysku (dodatniej różnicy pomiędzy przychodami a kosztami) z roku poprzedniego | 820 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 860 "Wynik finansowy"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Przychody: | |
| a) ze sprzedaży usług Redakcji "Radca Prawny" | 700 | |
| b) z tytułu składek członkowskich | 701 | |
| c) ze sprzedaży pozostałych usług | 702 | |
| d) z tytułu szkoleń | 703 | |
| 2. | Przychody finansowe | 750 |
| 3. | Pozostałe przychody operacyjne | 760 |
| 4. | Zyski nadzwyczajne | 770 |
| 5. | Przeksięgowanie wyniku finansowego - straty (ujemnej różnicy pomiędzy przychodami a kosztami) z roku poprzedniego | 820 |
Konto 870 "Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego"
Konto 870 służy do ewidencji obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego, takich jak podatek dochodowy od osób prawnych i inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego.
1. Po stronie Wn konta 870 księguje się:
1) naliczony podatek dochodowy,
2) inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego.
2. Po stronie Ma konta 870 księguje się:
1) korekty naliczonego podatku dochodowego i innych obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego,
2) umorzenie zobowiązania z tytułu podatku dochodowego i innych obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego.
3. Ewidencję szczegółową do konta 870 prowadzi się według poszczególnych tytułów obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego.
4. W ciągu roku obrotowego konto może wykazywać tylko saldo debetowe, które na dzień bilansowy przenosi się na wynik finansowy, zapisem: Wn konto 860, Ma konto 870.
Typowe zapisy po stronie Wn
konta 870 "Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Naliczenie podatku dochodowego i innych obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego | 229 |
Typowe zapisy po stronie Ma
konta 870 "Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego"
| Lp. | Treść operacji | Konto przeciwstawne |
| 1. | Korekty naliczenia podatku dochodowego i innych obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego | 229 |
| 2. | Umorzone zobowiązania z tytułu podatku dochodowego i innych obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego | 229 |
| 3. | Przeniesienie salda konta na dzień bilansowy | 860 |
III.
ZASADY WYCENY AKTYWÓW I PASYWÓW
ZASADY WYCENY AKTYWÓW I PASYWÓW
1. Środki trwale, środki trwałe w budowie i wartości niematerialne i prawne wycenia się, w zależności od sposobu ich nabycia (wytworzenia) i późniejszego wykorzystania według:
* cen nabycia (zakupu),
* kosztów wytworzenia,
* wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych),
stanowiących wartość początkową składnika aktywów trwałych i pomniejszonych o odpisy umorzeniowe / amortyzacyjne oraz o ewentualne odpisy aktualizacyjne z tytułu trwałej utraty ich wartości.
Przez środki trwałe rozumieć należy kompletne, zdatne do użytku, przeznaczone na potrzeby Izby rzeczowe aktywa trwałe, o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż rok. Oznacza to, że środkiem trwałym może być także zestaw kilku elementów, jeśli elementy takiego zestawu mogą być wykorzystywane zgodnie ze swoim przeznaczeniem razem z innymi elementami.
Przez cenę nabycia składnika rzeczowych aktywów trwałych rozumieć należy cenę zakupu obejmującą kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku VAT i podatku akcyzowego oraz powiększoną o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania, takie jak koszty transportu, wyładunku, montażu itp. oraz pomniejszoną o rabaty, upusty i inne podobne zmniejszenia. Zasady odliczania podatku VAT regulują odrębne przepisy prawa.
Koszt wytworzenia środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych zawiera ogół poniesionych i związanych z określonym składnikiem kosztów za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia - do dnia bilansowego lub do dnia przyjęcia danego składnika aktywów trwałych do użytkowania, w tym także:
1) podatek VAT i podatek akcyzowy niepodlegające odliczeniu,
2) koszty obsługi zaciągniętych zobowiązań w celu sfinansowania aktywów trwałych i ujemne różnice kursowe, pomniejszone o przychody uzyskane z tych tytułów.
Izba, co do zasady, wyceniać będzie w koszcie wytworzenia środki trwałe i środki trwałe w budowie związane z adaptacją i modernizacją budynków. Wytworzenie we własnym zakresie innych środków trwałych nastąpić może w wyjątkowych sytuacjach.
W przypadku braku możliwości ustalenia ceny nabycia składnika aktywów, w szczególności przyjętego nieodpłatnie (także w formie darowizny), jego wyceny dokonuje się według wartości składnika aktywów określonej w umowie darowizny, a w przypadku jej braku według cen sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu (obiektu).
Wartość początkową środków trwałych, stanowiącą cenę nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego, powiększają koszty jego ulepszenia: przebudowy, rozbudowy, modernizacji i rekonstrukcji, przy czym:
* przebudowa - stanowi zmianę istniejącego stanu (konstrukcji, funkcji) środka na inny.
* rozbudowa - jest powiększeniem środka trwałego (budynku, zespołu komputerowego).
* adaptacja - polega na przystosowaniu (przerobieniu) środka trwałego do wykorzystania go w innym celu, niż wskazywało jego pierwotne przeznaczenie, albo nadaniu nowych cech użytkowych.
* modernizacja - to unowocześnienie środka trwałego.
Środki trwałe uważa się za ulepszone, jeżeli wydatki poniesione na przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację powodują wzrost ich wartości użytkowej - w stosunku do wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do używania.
Wartość początkowa wartości niematerialnych i prawnych nie podlega zwiększeniu w wyniku ulepszeń ani aktualizacji wyceny. W przypadku nabycia uaktualnienia oprogramowania komputerowego powstaje nowy składnik aktywów.
Wartość początkową środków trwałych (z wyjątkiem gruntów oraz dóbr kultury) oraz wartości niematerialnych i prawnych zmniejszają dokonywane odpisy umorzeniowe / amortyzacyjne w celu uwzględnienia utraty ich wartości wskutek użytkowania lub upływu czasu.
Środki trwałe i wartości niematerialne i prawne umarza się i amortyzuje przy zastosowaniu stawek liniowych, począwszy od miesiąca następnego po miesiącu przyjęcia ich do użytkowania. Moment przyjęcia do użytkowania powinien być określony w dokumencie OT, wystawianym odrębnie dla każdego składnika aktywów.
Od ujawnionych środków trwałych umorzenie nalicza się począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji. Stawkę amortyzacyjną określa się w momencie oddania składnika aktywów do użytkowania, przy uwzględnieniu okresu ekonomicznej użyteczności tego składnika majątkowego. Ze względu na specyfikę działalności Izby, wartość rezydualna większości składników majątkowych jest niska, stąd nie uwzględnia się jej przy ustalaniu stawek amortyzacyjnych. Stawki amortyzacyjne podlegają okresowo, na każdy dzień bilansowy, weryfikowaniu, a w razie stwierdzenia ich nieadekwatności dokonuje się odpowiedniej korekty stawek odpisów na następne lata obrotowe.
Składniki majątkowe o okresie użytkowania dłuższym niż rok i wartości początkowej równej lub niższej niż 3.500,00 zł umarza się jednorazowo w miesiącu przyjęcia do użytkowania, odnosząc ich wartość w koszty amortyzacji.
Szczegółowa ewidencja środków trwałych i wyposażenia obejmuje również środki trwałe umarzane jednorazowo.
Wartość początkowa i dokonane dotychczas odpisy umorzeniowe / amortyzacyjne mogą, na podstawie odrębnych przepisów, podlegać aktualizacji wyceny do wartości księgowej netto nie przekraczającej wartości godziwej danego środka trwałego.
Proporcje pomiędzy umorzeniem a wartością początkową po aktualizacji, muszą być takie same, jakie były przed aktualizacją.
Różnica wartości netto środka trwałego, wynikająca z dokonanej aktualizacji wyceny, podlega przeniesieniu na fundusz (rezerwowy) z aktualizacji wyceny.
Do czasu, gdy roczne sprawozdanie finansowe Izby nie podlega obowiązkowi badania i ogłaszania, Izba dokonuje kwalifikacji umów leasingu finansowego na zasadach określonych w przepisach podatkowych.
Środki trwałe o jednostkowej wartości początkowej nieprzekraczającej 500,00 zł odnoszone są w ciężar kosztów zakupu materiałów i nie są objęte odrębną ewidencją środków trwałych. Wyjątek stanowią meble i sprzęt komputerowy, które traktowane są jak środki trwałe bez względu na ich wartość początkową.
Wartości niematerialne i prawne o jednostkowej wartości początkowej nieprzekraczającej 3.500,00 zł odnoszone są w ciężar kosztów zakupu materiałów i nie podlegają odrębnej ewidencji.
2. Długoterminowe aktywa finansowe wycenia się na dzień ich nabycia albo powstania według ceny nabycia, względnie według ceny zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji nie są istotne. Odpisu wyrażającego trwałą utratę wartości aktywów finansowych zaliczonych do aktywów trwałych dokonuje się nie później niż na koniec okresu sprawozdawczego.
Jeżeli nastąpiło trwałe obniżenie wartości długoterminowych aktywów finansowych, to różnicę między wyższą ceną nabycia (zakupu) a niższą od niej ceną rynkową zalicza się do kosztów finansowych.
Podwyższenie wartości długoterminowych aktywów finansowych - wobec ustania przyczyny utraty wartości - stanowi przychód finansowy do wysokości uprzedniego obniżenia wartości zaliczonego do kosztów finansowych.
Długoterminowe aktywa finansowe mogą być wyceniane według skorygowanej ceny nabycia, jeżeli dla danego składnika tych aktywów został określony termin wymagalności. Długoterminowe aktywa finansowe wycenione w cenie nabycia (z ewentualnym uwzględnieniem uprzedniej utraty ich wartości) mogą zostać przekwalifikowane do krótkoterminowych aktywów finansowych.
Jeżeli długoterminowe aktywa finansowe przekwalifikowane do krótkoterminowych aktywów finansowych były uprzednio przeszacowane, a skutki przeszacowania ujęte są w funduszu z aktualizacji wyceny, to nierozliczoną na dzień przekwalifikowania nadwyżkę z tytułu przeszacowania długoterminowych aktywów finansowych zalicza się do kosztów lub przychodów finansowych.
W sytuacji, gdy ceny nabycia jednakowych lub uznanych za jednakowe, ze względu na podobieństwo ich rodzaju i przeznaczenie, składników długoterminowych aktywów finansowych są różne, to ich rozchód wycenia się w Izbie według metody FIFO (pierwsze weszło, pierwsze wyszło).
3. Rzeczowe składniki aktywów obrotowych (materiały) obejmują co do zasady artykuły biurowe, gospodarcze, środki czystości itp. i wydawane są w całości do zużycia oraz odpisywane w koszty działalności w momencie ich zakupu. Jednostka nie tworzy nadmiernych zapasów materiałów i nie prowadzi ich ewidencji ilościowej. Stosując zasadę istotności Jednostka nie ustala na dzień bilansowy stanu zapasów materiałów drogą spisu z natury i nie dokonuje korekty kosztów.
4. Należności wycenia się w momencie powstania w wartości nominalnej, a na dzień bilansowy w kwotach wymaganej zapłaty, z zachowaniem zasady ostrożnej wyceny.
Nie rzadziej niż na dzień bilansowy wycenia się wyrażone w walutach obcych należności po obowiązującym na ten dzień średnim kursie ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski; jeżeli należności wyrażone są w walutach dla których Narodowy Bank Polski nie ustala kursu, to kurs tych walut określa się w relacji do wskazanej przez Izbę waluty odniesienia, której kurs ogłaszany jest przez Narodowy Bank Polski.
Operacje sprzedaży skutkujące powstaniem należności Izby wyrażone w walutach obcych ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia po kursie średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego dzień przeprowadzenia transakcji.
Operacje zapłaty należności lub zobowiązań wyrażonych w walutach obcych ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia po kursie faktycznie zastosowanym przez bank, z którego usług Izba korzysta, a jeżeli nie jest zasadne zastosowanie takiego kursu - po kursie średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego dzień dokonania zapłaty.
Różnice kursowe od należności wyrażanych w walutach obcych powstałe na dzień ich wyceny i przy zapłacie zalicza się odpowiednio: ujemne do kosztów finansowych, a dodatnie do przychodów finansowych; natomiast w uzasadnionych przypadkach odnosi się je do ceny nabycia towarów lub do kosztu wytworzenia środków trwałych w budowie.
Wartość należności podlega aktualizacji z uwzględnieniem stopnia prawdopodobieństwa ich zapłaty, na zasadzie dokonania odpisów aktualizujących ich wartość.
Odpisy aktualizujące tworzy się w przypadku:
1) posiadania należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub upadłości - do wysokości nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem, zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym,
2) posiadania należności od dłużników co do których oddalony został wniosek o ogłoszenie upadłości, a majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego ~ w pełnej wysokości należności,
3) posiadania należności kwestionowanych przez dłużników lub gdy dłużnicy zalegają z ich zapłatą, natomiast ocena sytuacji majątkowej i finansowej danego dłużnika wskazuje, że ściągnięcie należności w kwocie umownej nie jest możliwe - do wysokości niepokrytej gwarancją lub innym zabezpieczeniem spłaty należności,
4) posiadania należności stanowiących równowartość kwot je podwyższających, w stosunku do których dokonano uprzednio odpisów aktualizujących - w wysokości tych kwot, do czasu ich otrzymania lub odpisania,
5) posiadania należności przeterminowanych lub nieprzeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa ich nieściągalności, w przypadkach uzasadnionych rodzajem prowadzonej działalności albo strukturą odbiorców - w wysokości wiarygodnie oszacowanych kwot odpisów na nieściągalne należności.
Odpisy aktualizujące wartość należności zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych w zależności od rodzaju należności, której dotyczy aktualizacja.
Należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne zmniejszają uprzednio dokonane odpisy aktualizujące ich wartość, natomiast w przypadkach gdy nie wystąpiła uprzednio ich aktualizacja lub dokonano jej w niepełnej wysokości, to należności te zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych.
Ustanie przyczyny powodującej dokonane uprzednio odpisy aktualizujące wartość należności powoduje zwiększenie, w równowartości całego lub częściowego odpisu aktualizującego, wartości danej należności oraz związane z tym zwiększenie pozostałych przychodów operacyjnych lub przychodów finansowych.
Odsetki od należności nalicza się na zasadach wynikających z umów z kontrahentami.
5. Środki pieniężne w kasach i na rachunkach bankowych, z wyjątkiem lokat, wycenia się w wartości nominalnej. Wartość lokat wykazanych w sprawozdaniu należy powiększyć o odsetki przypadające od dnia założenia lokaty do dnia bilansowego, z uwzględnieniem zasady istotności.
Środki pieniężne w walutach obcych wycenia się, nie rzadziej niż na dzień bilansowy, po obowiązującym na ten dzień średnim kursie ogłoszonym przez Narodowy Bank Polski. Operacje sprzedaży i zakupu walut obcych ujmowane w księgach rachunkowych, wycenia się na dzień ich przeprowadzenia, po kursie odpowiednio kupna lub sprzedaży walut faktycznie zastosowanym przez banie.
Różnice kursowe dotyczące środków pieniężnych w walutach obcych i z operacji sprzedaży walut obcych, zalicza się odpowiednio do kosztów lub przychodów finansowych.
Operacje kasowe ujmuje się w księgach na podstawie raportu kasowego. Operacje na rachunkach bankowych ujmuje się na podstawie wyciągów bankowych dla każdego konta bankowego. Oznacza to, że przepływ gotówki z kasy do banku (lub odwrotnie), a także przelewy środków między rachunkami bankowymi ujmuje się na podstawie dokumentów właściwych dla kasy i każdego rachunku bankowego. Do czasu otrzymania takiego dokumentu środki te traktuje się jako środki pieniężne w drodze. Wyjątkiem od tej zasady mogą być lokaty, których utworzenie i zakończenie można ujmować na podstawie wyciągu bankowego potwierdzającego przelew środków na lokatę z rachunku głównego oraz zwrot środków z lokaty na rachunek, o ile Izba posiada dokumenty poświadczające otwarcie i zamknięcie lokaty.
Nie jest możliwe księgowanie operacji kasowych i bankowych na podstawie dowodów zastępczych.
6. Inwestycje krótkoterminowe w postaci instrumentów finansowych, inne niż środki pieniężne, klasyfikuje się i wycenia zgodnie z postanowieniami rozporządzenia o instrumentach finansowych.
Nabyte lub powstałe w Izbie krótkoterminowe aktywa finansowe ujmuje się w księgach rachunkowych, na dzień ich nabycia lub powstania, według ceny nabycia albo ceny zakupu (jeżeli koszty przeprowadzania transakcji zakupu są nieistotne).
Skutki finansowe wzrostu lub obniżenia wartości krótkoterminowych aktywów finansowych zalicza się odpowiednio do przychodów lub kosztów finansowych.
7. Rezerwy tworzy się, nie rzadziej niż na dzień bilansowy, w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej wartości.
Skutki finansowe tworzonych rezerw zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych, kosztów finansowych lub strat nadzwyczajnych w zależności od okoliczności z którymi powiązane są przyszłe zobowiązania.
Rezerwy rozwiązuje się (lub się je zmniejsza) w momencie powstania zobowiązań, na które uprzednio je utworzono.
Rezerwy niewykorzystane na dzień ustania lub zmniejszenia się ryzyka, na które je utworzono, zaliczane są do pozostałych przychodów operacyjnych, przychodów finansowych lub zysków nadzwyczajnych.
8. Zobowiązania wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy w kwocie wymagającej zapłaty, z wyjątkiem zobowiązań, których uregulowanie, zgodnie z umową, następuje przez wydanie innych niż środki pieniężne aktywów finansowych lub wymiany na instrumenty finansowe - które to wycenia się według wartości godziwej.
Zobowiązania wyrażone w walutach obcych wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy po obowiązującym na ten dzień średnim kursie ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski.
Operacje zakupu skutkujące powstaniem zobowiązań w walutach obcych ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia po średnim kursie ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego dzień przeprowadzenia transakcji.
Operacje w walutach obcych stanowiące uregulowania zobowiązań ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia po kursie faktycznie zastosowanym przez bank, z którego usług korzysta Izba, a jeżeli nie jest zasadne zastosowanie takiego kursu - po kursie średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego dzień dokonania zapłaty.
9. Rozliczenia międzyokresowe kosztów tworzone są jako:
1) czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów - jeżeli dotyczą przyszłych okresów sprawozdawczych;
2) bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów - w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających w szczególności:
a) ze świadczeń wykonanych na rzecz Izby przez dostawców (wykonawców), jeżeli kwotę zobowiązań oszacować można w wiarygodny sposób,
b) z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych, a także przyszłych świadczeń wobec osób nieznanych, których kwotę można oszacować w sposób wiarygodny,, pomimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana.
Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów oraz zasady ustalania ich wysokości powinny wynikać z uznanych zwyczajów handlowych.
Odpisy czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów, w koszty danego okresu sprawozdawczego są dokonywane stosownie do upływu czasu lub wielkości świadczeń podlegających rozliczeniu w czasie. Natomiast czas i sposób rozliczeń powinien być każdorazowo uzasadniony charakterem rozliczanych kosztów z zachowaniem ostrożności.
10. Rozliczenia międzyokresowe przychodów dokonywane są z zachowaniem zasady ostrożności, a obejmują w szczególności:
1) równowartość otrzymanych od odbiorców środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w przyszłych okresach sprawozdawczych, w tym zapłaty z góry za szkolenia, a także nadpłaty z tych tytułów, jeśli będą one rozliczone z należnościami z tych tytułów,
2) otrzymane środki pieniężne na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych, w tym środków trwałych w budowie, jeżeli stosownie do odrębnych przepisów nie zwiększają one funduszy własnych; zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwoty zwiększają równolegle do odpisów amortyzacyjnych pozostałe przychody operacyjne; zasady te stosuje się odpowiednio w odniesieniu do przyjętych nieodpłatnie (także w formie darowizny) środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych.
IV.
WYKAZ KSIĄG RACHUNKOWYCH - ZBIORÓW DANYCH TWORZĄCYCH KSIĘGI RACHUNKOWE
WYKAZ KSIĄG RACHUNKOWYCH - ZBIORÓW DANYCH TWORZĄCYCH KSIĘGI RACHUNKOWE
Na podstawie postanowień art. 10, ust. 1, pkt 3 lit. b oraz art. 13 i 17 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2016 r. poz. 1047 z późniejszymi zmianami) ustala się niniejszym wykaz ksiąg rachunkowych (zbiorów stanowiących księgi rachunkowe).
Księgi rachunkowe obejmują zbiory zapisów księgowych, obrotów (sum zapisów) i sald, które tworzą:
1) dziennik,
2) księga główna,
3) księgi pomocnicze,
4) zestawienia: obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych,
5) wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz).
Dziennik zawiera chronologiczne (dzień po dniu) ujęcie zdarzeń (danych o operacjach gospodarczych), jakie nastąpiły w danym okresie sprawozdawczym. Bez względu na technikę prowadzenia ksiąg rachunkowych dziennik umożliwia uzgodnienie jego obrotów z obrotami zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej. Zapisy w dzienniku są kolejno numerowane, a sumy zapisów (obroty) liczone w sposób ciągły. Sposób dokonywania zapisów w dzienniku umożliwia ich jednoznaczne powiązanie ze sprawdzonymi i zatwierdzonymi dowodami księgowymi. W związku z prowadzeniem ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera zapis księgowy posiada automatycznie nadany numer pozycji, pod którą został wprowadzony do dziennika, a także dane pozwalające na ustalenie osoby odpowiedzialnej za treść zapisu.
Księgą główną (ewidencją syntetyczną) są konta zawierające zapisy o zdarzeniach w ujęciu systematycznym. Na kontach księgi głównej ujmuje się zdarzenia (zarejestrowane równocześnie w dzienniku) zgodnie z zasadą podwójnego zapisu - na kontach przewidzianych w zakładowym planie kont. Zapisów na określonym koncie księgi głównej dokonuje się w kolejności chronologicznej.
Księgami pomocniczymi (ewidencją analityczną) są konta zawierające zapisy będące uszczegółowieniem i uzupełnieniem zapisów kont księgi głównej. Prowadzi się je w ujęciu systematycznym jako wyodrębniony system komputerowych zbiorów danych, zgodny z saldami i zapisami na kontach księgi głównej.
Konta ksiąg pomocniczych prowadzi się dla:
1) rozrachunków z kontrahentami,
2) operacji sprzedaży,
3) operacji zakupu,
4) środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych oraz dokonywanych od nich odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych,
5) rozrachunków z pracownikami, a w szczególności jako imienną ewidencję wynagrodzeń pracowników zapewniającą uzyskanie informacji, z całego okresu zatrudnienia,
6) kosztów,
7) operacji gotówkowych w przypadku prowadzenia kasy,
8) istotnych dla jednostki składników aktywów.
Szczegółowe zasady kwalifikacji 1 grupowania zdarzeń oraz ich ewidencji analitycznej i powiązania kont ksiąg pomocniczych z kontami księgi głównej określone sa w Zakładowym Planie Kont.
Prowadzone do poszczególnych kont księgi głównej wykazy kont analitycznych podlegają okresowej weryfikacji w zależności od potrzeb zarządzania, w tym kontroli, analizy i prezentacji sytuacji majątkowej i finansowej Izby. Zmiany w wykazie kont analitycznych polegające m.in. na utworzeniu nowych kont, wydzieleniu dalszych szczebli ewidencji, bądź rezygnacji z nich, odpowiednio powiązane z kontami księgi głównej, nie wymagają korygowania Zakładowego Planu Kont.
Zestawienie obrotów i sald jest sporządzane na podstawie zapisów na kontach księgi głównej na koniec każdego okresu sprawozdawczego, nie rzadziej niż na koniec miesiąca. Zestawienie obrotów i sald zawiera:
1) symbole i nazwy kont,
2) salda kont na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych, obroty za okres sprawozdawczy i narastająco od początku roku obrotowego oraz salda na koniec okresu sprawozdawczego,
3) sumę sald na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych, obrotów za okres sprawozdawczy i narastająco od początku roku obrotowego oraz sald na koniec okresu sprawozdawczego.
Obroty tego zestawienia powinny być zgodne z obrotami dziennika.
Co najmniej na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych sporządza się zestawienia sald wszystkich kont ksiąg pomocniczych, a na dzień inwentaryzacji - zestawienia sald inwentaryzowanej grupy składników aktywów.
Wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz) - rolę inwentarza spełnia zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej oraz zestawienia sald kont ksiąg pomocniczych sporządzone na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych.
2. Wykaz programów komputerowych dopuszczonych do stosowania w systemie przetwarzania danych w Krajowej Izbie Radców Prawnych
Dopuszcza się do stosowania w Krajowej Izbie Radców Prawnych program Symfonia 2.0, będący własnością Biura Rachunkowego, zakupiony od firmy SAGĘ z siedzibą w Warszawie, jako program podstawowy służący do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz ewidencjonowania majątku trwałego Krajowej Izby Radców Prawnych.
3. Wykaz zbiorów stanowiących księgi rachunkowe na nośnikach czytelnych dla komputera
Ogólne zasady działania programu Symfonia i lokalizację zbiorów stanowiących księgi rachunkowe ustala się następująco:
* zbiory danych stanowiące księgi rachunkowe Krajowej Izby Radców Prawnych znajdują się na serwerze w siedzibie Biura Rachunkowego,
* pliki bazy danych - wszystkie dane wprowadzane do systemu, tworzą zbiory danych stanowiących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych.
V.
OPIS SYSTEMU PRZETWARZANIA DANYCH
OPIS SYSTEMU PRZETWARZANIA DANYCH
* Symfonia 2.0 a w tym moduły:
- Finanse i Księgowość (FK)
- Handel
- Środki Trwałe
- E-Deklaracje
* Symfonia Kadry i Płace wersja 2018.b
oraz programu Płatnik.
W module Handel wystawiane są faktury sprzedaży. Dane z modułu Handel są eksportowane do modułu FK - eksport danych odbywa się ręcznie, raz w miesiącu lub w razie potrzeby częściej. Pozostałe moduły programu Symfonia nie są ze sobą zintegrowane i ewidencja w każdym z nich odbywa się odrębnie.
Możliwy jest eksport danych z modułu Kadry i Płace do programu Płatnik - dokonywany zwyczajowo raz w miesiącu w celu rozliczenia składek i przesłania deklaracji do ZUS.
2. W skład modułu FK programu Symfonia wchodzą:
* dziennik (z podziałem na dzienniki szczegółowe identyfikowane odrębnymi seriami dokumentów)
* konta księgi głównej (syntetyczne)
* konta ksiąg pomocniczych (analityczne)
* kartoteki kontrahentów, pracowników, urzędów
* rejestry VAT
Zapisy na kontach pomocniczych oraz w rejestrach VAT są powiązane z zapisami na kontach księgi głównej poprzez unikalny numer dowodu (seria i kolejny numer w ramach każdej serii). Rejestry VAT zawierają dane niezbędne do sporządzenia deklaracji VAT. Funkcja rozrachunków umożliwia rozliczanie rozrachunków z każdym kontrahentem, naliczanie odsetek, wystawianie wezwań do zapłaty i potwierdzeń sald.
3. Moduł Środki Trwałe umożliwia przeprowadzanie następujących operacji dotyczących obrotu i ewidencji środków trwałych: przyjęcie środka trwałego do używania, korekta wartości środka trwałego, zwiększenie wartości, odpis aktualizujący, naliczenie amortyzacji, likwidacja środka trwałego, przemieszczenie, inwentaryzacja itp.
Moduł umożliwia prowadzenie odrębnej amortyzacji dla celów księgowych i podatkowych.
Ewidencja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych prowadzona w module Środki Trwałe stanowi ewidencję pomocniczą do kont księgi głównej.
4. Program Symfonia Kadry i Place umożliwia prowadzenie ewidencji płacowej dla poszczególnych pracowników, sporządzanie list płac, umów cywilnoprawnych, deklaracji podatkowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych i deklaracji ZUS.
5. Zamykanie i otwieranie ksiąg rachunkowych odbywa się ręcznie. Możliwe jest automatyczne przenoszenie bilansu otwarcia na kolejny rok obrotowy.
6. Wydruki uzyskiwane z programu Symfonia Premium FK spełniają wymagania ustawy o rachunkowości.
7. Wprowadzanie kolejnych wersji programów wymienionych w punkcie 1 nie stanowi zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości i nie wymaga ich aktualizacji.
VI.
SYSTEM OCHRONY DANYCH I ICH ZBIORÓW
SYSTEM OCHRONY DANYCH I ICH ZBIORÓW
Dokumentacja dotycząca organizacji, wprowadzenia do stosowania oraz samego prowadzenia rachunkowości, to jest:
1) dokumentacja przyjętych zasad (polityki) rachunkowości w Krajowej Izbie Radców Prawnych,
2) dowody księgowe,
3) księgi rachunkowe (zbiory stanowiące księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych)
4) dokumenty inwentaryzacyjne,
5) sprawozdania finansowe i sprawozdania z działalności,
przechowywane są w należyty, z góry ustalony sposób oraz chronione przed niedozwolonymi zmianami, uszkodzeniem, zniszczeniem, a także nieupoważnionym rozpowszechnieniem.
System ochrony danych dotyczących ksiąg rachunkowych prowadzonych przy użyciu komputerów polega w szczególności na:
1) stosowaniu odpornych na zagrożenia nośników danych oraz środków ich zewnętrznej ochrony,
2) systematycznym tworzeniu rezerwowych kopii zbiorów danych zarejestrowanych na nośnikach komputerowych, uwzględniającym zapewnienie trwałości zapisów przez okres nie krótszy jak wymagany do przechowywania ksiąg rachunkowych,
3) zapewnieniu ochrony programów komputerowych i danych informatycznego systemu rachunkowości przed nieupoważnionym dostępem lub zniszczeniem.
2. Zasady archiwizacji danych
Kopie bezpieczeństwa są sporządzane dla baz danych i programów komputerowych używanych w obsłudze księgowej Krajowej Izby Radców Prawnych.
Dzienne kopie bezpieczeństwa są sporządzane na dysku stałym jednego z komputerów działających w sieci, tygodniowe kopie bezpieczeństwa są sporządzane na dysku stałym serwera.
3. Zasady ochrony danych przed całkowitą lub częściową ich utratą:
1) od kradzieży sprzętu komputerowego: pomieszczenie w którym znajduje się komputer zawierający chronione dane musi być zamykane w okresie, gdy nie przebywa w nim żaden z pracowników oraz odpowiednio zabezpieczone przed możliwością włamania,
2) od całkowitego zniszczenia sprzętu komputerowego w wyniku pożaru, zalania lub innych zdarzeń losowych: przechowywanie zapasowych kopii danych i programu instalacyjnego powinno być zgodnie z wyżej ustalonymi zasadami; obowiązuje też zapewnienie nadzoru nad pomieszczeniami poza godzinami pracy,
3) od uszkodzenia sprzętu komputerowego spowodowanego niewłaściwymi parametrami zasilania z sieci energetycznej: wymagane jest zapewnienie właściwego stanu instalacji zasilającej, stosowanie wyłącznie instalacji z uziemieniem oraz zasilaczy awaryjnych tak zwanych UPS lub co najmniej urządzeń zapewniających eliminację przepięć występujących w sieci energetycznej,
4) od świadomego usunięcia danych z twardego dysku: obowiązuje maksymalne ograniczenie dostępu do komputera zawierającego dane księgowe, a także bezwzględny zakaz pozostawiania włączonego komputera (lub terminalu) w sieci bez opieki lub możliwości uruchomienia programu oraz dokonywania w nim jakiekolwiek operacji z klawiatury bez podania hasła,
5) od przypadkowego usunięcia danych przez użytkownika: obowiązuje szczególna uwaga przy wykonywaniu operacji usuwających zbiory (kasowanie, formatowanie),
6) od przypadkowego usunięcia lub modyfikacji danych w wyniku działania innego programu (wirusa): obowiązuje bezwzględny zakaz wykorzystywania komputera do odtwarzania danych i uruchamiania programów z jakichkolwiek nośników nie poddanych uprzednio sprawdzeniu programem antywirusowym i bezpośrednich połączeń z rozległymi sieciami,
7) ochrona danych przed celowym ich zniekształceniem przez osoby niepowołane polega na przestrzeganiu powyższych ustaleń zawartych w punkcie 4-tym oraz zdefiniowaniu dla każdego użytkownika programu księgowego jego identyfikatora i hasła. W przypadku użytkowania komputera w sieci lokalnej, administrator sieci obowiązany jest dodatkowo ograniczyć dostęp do katalogów z programem księgowym wyłącznie do użytkowników uprawnionych.
4. Przechowywanie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i sprawozdań finansowych w Biurze Rachunkowym
Dowody księgowe i dokumenty inwentaryzacyjne przechowywane są w Biurze Rachunkowym - w formie oryginałów w porządku z góry ustalonym, z podziałem na okresy sprawozdawcze i lata obrotowe, w formie ułatwiającej ich odszukanie.
W podobny sposób przechowywane są:
- dokumentacja przyjętych zasad (polityki) rachunkowości,
- księgi rachunkowe (zbiory stanowiące księgi rachunkowe),
- sprawozdania finansowe.
Zbiory roczne dowodów księgowych i dokumentów inwentaryzacyjnych oznaczone są nazwami rodzajów oraz symbolami lat i numerami w zbiorach.
Po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy dokumenty księgowe oraz dokumenty inwentaryzacyjne dotyczące tego roku przekazywane są do Krajowej Izby Radców Prawnych.
5. Czas przechowywania dokumentacji z zakresu rachunkowości
Sprawozdania finansowe podlegają trwałemu przechowywaniu.
Pozostałą dokumentację z zakresu rachunkowości przechowuje się, co najmniej:
1) dokumentację przyjętych zasad (politykę) rachunkowości - przez 5 lat od daty upływu jej ważności,
2) księgi rachunkowe - przez 5 lat po upływie roku obrotowego, którego dotyczą,
3) imienne karty wynagrodzeń i pozostałe dokumenty dotyczące wynagrodzeń i ubezpieczeń społecznych - przez okres wymaganego dostępu do tych informacji, wynikający z przepisów emerytalnych, rentowych oraz podatkowych, nie krócej jednak niż 5 lat po upływie roku obrotowego, którego dotyczą,
4) dowody księgowe dotyczące środków trwałych w budowie, pożyczek, kredytów, umów handlowych, roszczeń dochodzonych w postępowaniu cywilnym, karnym lub podatkowym - przez 5 lat po roku obrotowym, w którym przedmiotowe operacje gospodarcze, transakcje lub postępowania zostały ostatecznie odpowiednio: rozliczone, spłacone, zakończone lub przedawnione,
5) dokumenty dotyczące rękojmi i reklamacji - przez rok po upływie terminu rękojmi lub rozliczeniu reklamacji,
6) dokumenty inwentaryzacyjne - po upływie 5 lat po roku obrotowym, którego dotyczą,
7) pozostałe dowody księgowe i dokumenty - przez 5 lat po roku obrotowym, którego dotyczą.
6. Udostępnianie danych i dokumentów
Udostępnianie danych, dowodów księgowych, sprawozdań finansowych i innych dokumentów z zakresu rachunkowości albo ich części może mieć miejsce:
1) w siedzibie KIRP lub Biura Rachunkowego do wglądu; wymaga jednak zgody Krajowej Rady Radców Prawnych lub upoważnionej przez KRRP osoby,
2) poza siedzibą KIRP lub Biura Rachunkowego wymaga pisemnej zgody Krajowej Rady Radców Prawnych oraz pozostawienia pisemnego pokwitowania zawierającego spis wydanych dokumentów, z wyjątkiem sytuacji wynikających z odrębnych przepisów (gdzie dostęp może być całkowicie zakazany).
VII.
WZÓR SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO
WZÓR SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO
Wykaz podstawowych skrótów
stosowanych w treści "Zasad Rachunkowości"
> centra kosztów - miejsca powstawania kosztów (działalności, z których prowadzeniem związane są dane koszty)
> działalność statutowa - podstawowa działalność Krajowej Izby Radców Prawnych określona ustawą o radcach prawnych
> Izba )
> jednostka } - Krajowa Izba Radców Prawnych
> KIRP )
> KRRP - Krajowa Rada Radców Prawnych
> ustawa (bez bliższego określenia) - ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości
Uwaga
W każdej części "Zasad Rachunkowości" zastosowano odrębną numerację stron, co ma ułatwić dokonywanie aktualizacji treści opracowania.