Ustanowienie podstaw prawnych zobowiązujących studenta studiów medycznych do zachowania tajemnicy zawodowej oraz określenia ponoszonej odpowiedzialności w momencie jej nie zachowania.
KAAUM.2015.3.27
Akt nieocenianyUCHWALA Nr 51/2015
KONFERENCJI REKTORÓW AKADEMICKICH UCZELNI MEDYCZNYCH
z dnia 27 marca 2015 r.
w sprawie: ustanowienia podstaw prawnych zobowiązujących studenta studiów medycznych do zachowania tajemnicy zawodowej oraz określenia ponoszonej odpowiedzialności w momencie jej nie zachowania.
Student uczestniczący w czynnościach medycznych widzi chorego często w sytuacji dla niego niekomfortowej, ma także dostęp do szczegółowych informacji dotyczących choroby pacjenta. Lekarz w podobnej sytuacji zobowiązany jest do zachowania tajemnicy dotyczącej wszelkich informacji na temat pacjenta, jednak przepisy prawne obowiązujące w chwili obecnej nie obligują do takiego samego zachowania się przez studentów.
W Polsce, każdy pacjent ma prawo oczekiwać, by w trakcie leczenia personel medyczny szanował jego godność - wspomina o tym zarówno ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz kodeksy etyczne odnoszące się do zadań podejmowanych przez medycznych specjalistów. Przepisy te wskazują, iż osoba leczona ma prawo wymagać, by w trakcie udzielania jej świadczeń zdrowotnych obecny był wyłącznie, niezbędny do ich wykonania personel medyczny. Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty definiuje jednak pewien wyjątek odnoszący się do tytułowych studentów medyczny. Przyszli lekarze, lekarze-dentyści. położne oraz pielęgniarki mają prawo być obecni - za zgodą lekarza oraz pacjenta w trakcie czynności medycznych wykonywanych przy pacjencie. Najczęściej kliniki będące częścią szpitali klinicznych dla których Uniwersytety Medyczne są organem tworzącym, w trakcie przyjmowania danej osoby do szpitala informują pisemnie pacjentów, iż z racji na charakter akademicki oddziału osoby hospitalizowane mogą być badane przez studentów. Nie można jednak wykluczyć sytuacji, w których na korytarzach szpitalnych czy nawet poza szpitalem usłyszeć można informacje, w których to studenci szykujący się do zdania praktycznego egzaminu z zakresu sporządzania dokumentacji medycznej wykonują zdjęcia prawdziwej historii choroby danego pacjenta lub do prowadzenia dyskusji, której przysłuchiwać się mogą osoby trzecie. Mamy żalem w tym miejscu do czynienia nie tylko z informacjami osobowymi. Ww. elementy (nazwisko, imię, dane zdrowotne) są chronionymi prawem (art. 26 kodeksu cywilnego) dobrami osobowymi każdego człowieka, ale również informacjami ściśle medycznymi związanymi z przebytymi oraz obecnymi schorzeniami pacjenta. Nie ma technicznych możliwości w obecnym systemie sprawdzenia i uniemożliwienia wykonywania nielegalnych kopii dokumentacji lub zakazania rozmów o pacjencie między studentami bowiem w chwili obecnej, poza ślubowaniem studenckim, nie na żadnych uregulowań prawnych zobowiązujących studentów do zachowania tajemnicy.
Ministerstwo Zdrowia przedstawiło do społecznych uzgodnień projekt nowelizacji ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. W propozycji zwrócono szczególną uwagę na wagę informacji, jaka umieszczana jest w historii choroby pacjenta. Wskazano, iż część ze wspomnianych informacji odnotowywana jest przez grupę osób do tego formalnie nie uprawnionych. Mowa właśnie o studentach medycyny, którzy na co dzień komunikują się z pacjentami. W projekcie podkreślono, że z racji na ww. prawo pacjenta do poszanowania godności oraz intymności istnieje konieczność zobowiązania przyszłych pracowników systemu ochrony zdrowia do zachowania w tajemnicy wszelkich informacji, jakie uzyskają w trakcie praktycznej nauki zawodu, jednak propozycje te nie zawierają szczegółowych rozwiązań a jedynie intencję Ministerstwa. W opinii KRAUM konieczne wydaje się stworzenie - obowiązujących przyszłych lekarzy, lekarzy-dentystów, pielęgniarki. położne ratowników medycznych, elektroradiologów, fizjoterapeutów oraz dietetyków - zasad etyczno - prawnych jakie winni przestrzegać w trakcie kontaktu z osobą chorą.
Dzięki nowym przepisom powinien zwiększyć się zakres ochrony praw pacjenta oraz wzmocnić efektywność postępowań i interwencji podejmowanych przez Rzecznika Praw Pacjenta. Do ustawy wprowadzone powinny być regulacje zapewniające należytą ochronę zawartych w dokumentacji medycznej danych osobowych i informacji ostanie zdrowia pacjenta. Zapewnienie bezpieczeństwa danych zawartych w dokumentacji medycznej wiąże się bezpośrednio z określeniem kręgu osób uprawnionych do ich przetwarzania w ramach prowadzonej działalności leczniczej. Przepisy projektu nowelizacji ustawy powinny doprecyzować tą kwestię oraz określić zasady odpowiedzialności także studentów kierunków medycznych.
Dzisiejsze uregulowania prawne dotyczące tajemnicy lekarskiej są wskazane m.in. w ustawie o zawodzie lekarza i lekarza dentysty ale również w kodeksie etyki lekarskiej, tajemnica lekarska w podmiotowym znaczeniu nie odnosi się jednak do studentów medycyny. Co prawda należy wskazać, że z kodeksu etyki zawodowej wynika, że studenci medycyny powinni zarówno przyswajać sobie jak i respektować zasady zawarte w niniejszym Kodeksie, jednakże w ocenie KRAUM nie oznacza to, że są nią związani, oraz że w szczególności mogą odpowiadać za jej niedochowanie. Oczywistym jest, że zdarzają się różne przypadki, w których zachowanie studentów (jeśli zostanie udowodnione) można uznać jako nieetyczne w zakresie ujawniania informacji zaczerpniętych np. z dokumentacji medycznej, jeśli ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta zostanie zaakceptowana z sugerowanymi zmianami oraz zostaną zmienione inne ustawy regulujące prawne aspekty odpowiedzialności studentów jak i ich zobowiązania do dochowania tajemnicy lekarskiej to pozwoli uczelniom na egzekwowanie ewentualnych przypadków naruszenia tajemnicy medycznej.