Stanowisko co do planowanej nowelizacji przepisów Dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (dalej jako: "Dyrektywa").

Akty korporacyjne

KAAUM.2017.10.31

Akt nieoceniany

Wersja od: 31 października 2017 r.

UCHWAŁA Nr 49/2017

KONFERENCJI REKTORÓW AKADEMICKICH UCZELNI MEDYCZNYCH

z dnia 31 października 2017 r.

w sprawie: stanowiska co do planowanej nowelizacji przepisów Dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (dalej jako: "Dyrektywa")

Na podstawie § 6 ust. 1 Regulaminu Działania Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych

Konferencja Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych

uchwala, co następuje:

§  1. 

1. Kierując się troską o rozwój internacjonalizacji kształcenia w polskich uczelniach medycznych, postuluje się o nieumieszczanie w załączniku V do Dyrektywy, odpowiednio w pkt V.1 - w tabeli 5.1.1 oraz w pkt V.3 - w tabeli 5.3.2, w określonych dla Polski wykazach dokumentów, potwierdzających posiadanie kwalifikacji w zakresie podstawowego kształcenia medycznego oraz podstawowego kształcenia lekarsko-dentystycznego, wymogu ukończeniu stażu podyplomowego oraz wymogu złożenia odpowiednio Lekarskiego Egzaminu Państwowego/Lekarskiego Egzaminu Końcowego albo Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końcowego.

2. Dokumenty określone w załączniku, o którym mowa w ust. 1, potwierdzające posiadanie kwalifikacji w zakresie kształcenia medycznego na poziomie podstawowym oraz kształcenia lekarsko-dentystycznego na poziomie podstawowym, powinny określać, zgodnie z brzmieniem art. 21 ust. 1 Dyrektywy, jedynie minimalne wymogi w zakresie kształcenia, a w konsekwencji sprowadzać się do wypełnienia dyspozycji art. 24 ust. 2 i 3 oraz analogicznie sporządzonego art. 34 ust. 2 Dyrektywy, tzn. dotyczyć kształcenia medycznego oraz lekarsko-dentystycznego na podstawowym poziomie, odbywanego w uczelniach medycznych i gwarantującego, że osoba legitymująca się dyplomem ukończenia studiów wyższych na wskazanym kierunku uzyskała wiedzę i umiejętności oraz odpowiednie doświadczenie kliniczne, zdobyte na uniwersytecie lub pod jego nadzorem.

3. Uwzględnienie postulatu określonego w ust. 1 jest niezbędne z uwagi na pojawiające się na gruncie Dyrektywy wątpliwości interpretacyjne, związane z pojęciami "kształcenie medyczne na podstawowym poziomie" oraz "podstawowe kształcenie lekarsko-dentystyczne", które to wątpliwości w praktyce uniemożliwiają cudzoziemcom odbywającym w polskich uczelniach medycznych studia prowadzone w języku angielskim ubieganie się o uzyskanie prawa do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty w krajach niebędących Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej, na podstawie przepisów obowiązujących w tych krajach.

4. Uzasadnienie stanowiska Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych przedstawionego w ust. 1-3 zawiera Załącznik do niniejszej Uchwały.

§ 2. Upoważnia Przewodniczącego Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych do przekazania Uchwały Ministrowi Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministrowi Zdrowia.

§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

ZAŁĄCZNIK

UZASADNIENIE

Postulat określony w Uchwale Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych został sformułowany na podstawie poniższej analizy założeń oraz przepisów Dyrektywy.

W pierwszej kolejności należy się odnieść do motywu 1 preambuły do Dyrektywy, w którym wskazano, że zgodnie z postanowieniami Traktatu jednym z podstawowych celów Wspólnoty jest "zniesienie przeszkód w swobodnym przepływie osób i usług między Państwami Członkowskimi".

Z uwagi na fakt, że Dyrektywa, jako prawo wtórne Unii Europejskiej, musi być zgodna z prawem pierwotnym, w tym z Traktatem, oczywiste jest, iż jej przepisy powinny być w całości dostosowane do ww. celu określonego w Traktacie. Tymczasem ujęcie w treści Dyrektywy obowiązku odbycia stażu podyplomowego oraz złożenia Lekarskiego Egzaminu Państwowego/Lekarskiego Egzaminu Końcowego albo Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końcowego, przy uwzględnieniu wymogu, że osoba odbywająca staż powinna - zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 125) - władać językiem polskim w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty, prowadzi w rzeczywistości do unicestwienia tego celu. Niezaprzeczalne jest bowiem, że zobowiązanie - już na poziomie Dyrektywy - studentów z innych Państw Członkowskich do odbycia obligatoryjnego stażu w języku polskim stanowi przeszkodę w swobodnym przepływie osób i znacząco utrudnia mobilność studentów. Jednocześnie jednak wprowadzenie ww. wymogu na poziomie krajowym jest uzasadnione interesem publicznym (zdrowiem publicznym) i jako takie nie jest sprzeczne z prawem Unii Europejskiej. Powyższe prowadzi do konstatacji, że dla zachowania zgodności przepisów Dyrektywy z jej nadrzędnym celem, tj. zniesieniem przeszkód w swobodnym przepływie obywateli Unii Europejskiej między Państwami Członkowskimi i ułatwieniem wzajemnego uznawania kwalifikacji zawodowych, konieczne jest pozostawienie uregulowań dotyczących obowiązkowego stażu podyplomowego oraz złożenia Lekarskiego Egzaminu Państwowego/Lekarskiego Egzaminu Końcowego i Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końcowego jedynie na poziomie krajowym i zrezygnowanie z precyzowania wskazanych wymogów na poziomie Dyrektywy.

Tezę tę potwierdza także brzmienie motywu 19 preambuły do Dyrektywy, zgodnie z którym głównym założeniem Dyrektywy ma być ułatwienie swobody przemieszczania się, a zatem automatyczne uznawanie dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji powinno być w przepisach Dyrektywy ograniczone do minimalnych wymogów w zakresie wykształcenia (które to wymogi są jasno sprecyzowane np. w art. 24 i 34 Dyrektywy). Wobec powyższego nie znajduje uzasadnienia definiowanie w Dyrektywie dalszych wymogów, tj. stażu podyplomowego, Lekarskiego Egzaminu Państwowego/Lekarskiego Egzaminu Końcowego oraz Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końcowego, które bez wątpienia są już wymogami wykraczającymi poza ramy "wymogów w zakresie wykształcenia" na poziomie uniwersyteckim.

Jednocześnie wykładnia motywu 14 preambuły do Dyrektywy (Mechanizm uznawania ustanowiony w dyrektywach 89/48/EWC oraz 92/51/EWG pozostaje niezmieniony. W związku z tym posiadacz dyplomu zaświadczającego o ukończeniu kształcenia na poziomie pomaturalnym, które trwało co najmniej jeden rok, powinien mieć dostęp do zawodu regulowanego w Państwie Członkowskim, w którym dostęp jest uwarunkowany posiadaniem dyplomu ukończenia studiów uniwersyteckich lub innych studiów wyższych trwających cztery lata, bez względu na poziom, do którego zaliczany jest dyplom wymagany w przyjmującym Państwie Członkowskim. W przeciwnym przypadku, gdy dostęp do zawodu Podsumowując powyższą analizę, należy podkreślić, że obecna rozbieżność interpretacyjna pojawiająca się na gruncie stosowania Dyrektywy, tj. z jednej strony definiowanie kształcenia medycznego na poziomie podstawowym w sposób określony w art. 24 Dyrektywy, z drugiej natomiast nieuprawnione rozszerzanie tego poziomu o Lekarski Egzamin Końcowy/Lekarsko-Dentystyczny Egzamin Końcowy oraz staż podyplomowy, znacząco utrudnia, a często wręcz uniemożliwia uzyskanie prawa do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty cudzoziemcom odbywającym w polskich uczelniach medycznych studia w języku angielskim. Wskazać bowiem należy, że złożenie Lekarskiego lub Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końcowego oraz odbycie stażu podyplomowego (w języku polskim) jest niezbędne do uzyskania kwalifikacji do wykonywania zawodu w Polsce. Zdecydowana większość studentów odbywających studia w języku angielskim, po uzyskaniu w Polsce wykształcenia medycznego na poziomie podstawowym, pragnie jednak uzyskać kwalifikacje do praktycznego wykonywania zawodu w swoim Państwie zamieszkania (przy czym nie zawsze jest to inne Państwo Członkowskie Unii Europejskiej). Rozdzielenie w Dyrektywie etapu uzyskania wykształcenia medycznego na podstawowym poziomie od etapu uzyskania kwalifikacji uprawniających do wykonywania zawodu w praktyce (w myśl motywu 21 do preambuły Dyrektywy), umożliwi studentom uzyskanie tego drugiego etapu w dowolnie wybranym przez siebie Państwie, nie niwecząc jednocześnie nadrzędnego celu Dyrektywy, jakim jest wzajemne uznawanie kwalifikacji zawodowych. Wskazać bowiem należy, że rozdzielenie tych dwóch kwestii w żaden sposób nie narusza zasady wzajemnego uznawania kwalifikacji - w dalszym ciągu Polska oraz pozostałe Państwa Członkowskie Unii Europejskiej uznawać będą uprawnienia zdobyte w innym Państwie Członkowskim. Celem jednak ułatwienia mobilności studentów zasadne jest jedynie rozdzielenie tych dwóch etapów, których jednak ukończenie (jeżeli dane Państwo Członkowskie tego wymaga) w dalszym ciągu będzie niezbędne dla wzajemnego uznawania kwalifikacji. W obecnej sytuacji Państwa Trzecie niejednokrotnie stawiają wobec osób ubiegających się o możliwość wykonywania zawodu na ich terytorium inne wymagania, jednocześnie żądając legitymowania się przez absolwentów kierunków medycznych uzyskaniem odpowiednio wykształcenia medycznego lub lekarsko-dentystycznego na poziomie podstawowym, zdefiniowanego w załączniku V do Dyrektywy. Ujęcie w tabelach 5.1.1 i 5.3.2 Lekarskiego Egzaminu Końcowego/Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końcowego oraz stażu podyplomowego jako elementów podstawowego poziomu kształcenia medycznego oraz lekarsko-dentystycznego sprawia, że cudzoziemcy ci muszą złożyć ww. egzaminy oraz odbyć staż podyplomowy, by legitymować się podstawowym poziomem kształcenia w rozumieniu Dyrektywy (według błędnej, lecz częstej jej interpretacji, pomijającej brzmienie art. 24 Dyrektywy), by uzyskać prawo wykonywania zawodu w Państwie Trzecim, i to niezależnie od ewentualnych dodatkowych wymogów stawianych przez te Państwa.

Wobec powyższego postulujemy jak w Uchwale.