Skierowanie do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego prośby/wniosku o zmianę Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków studiów: pielęgniarstwa i położnictwa w zakresie praktycznego nauczania.

Akty korporacyjne

KAAUM.2016.3.18

Akt nieoceniany

Wersja od: 18 marca 2016 r.

UCHWAŁA Nr 83 /2016R.

KONFERENCJI REKTORÓW AKADEMICKICH UCZELNI MEDYCZNYCH

z dnia 18 marca 2016 r.

w sprawie skierowania do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego prośby/wniosku o zmianę Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków studiów: pielęgniarstwa i położnictwa w zakresie praktycznego nauczania

Na podstawie § 6 ust. 1 Regulaminu Działania Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych w związku z art. 9b ust. 1 Ustawy z dnia 27 lipca 2005r. Prawo o Szkolnictwie Wyższym w związku z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków studiów: pielęgniarstwa i położnictwa.

Konferencja Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych

§ 1.

Wnioskuje do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego o zmianę przepisów Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 maja 2012 r. (Dz. U. Poz 631 z dnia 5.06/.3012 r.) w sprawie standardów kształcenia dla kierunków studiów: pielęgniarstwa i położnictwa zarówno pierwszego jak i drugiego stopnia polegającą na uzupełnieniu zapisów w zakresie zapisów dotyczących:

punkt IV Organizacji Studiów: wskazujących, iż .Nauczanie przedmiotów (treści kierunkowych lub zawodowych) z zakresu podstaw opieki pielęgniarskiej i opieki specjalistycznej, przedmiotów dotyczących w swojej treści opieki pielęgniarskiej (opieki sprawowanej przez pielęgniarkę i obszarów funkcjonowania pielęgniarstwa i zawodu pielęgniarki) oraz zajęcia praktyczne prowadzą nauczyciele akademiccy posiadający prawo wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej oraz co najmniej roczną praktykę zawodową zgodną z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami oraz doprecyzowanie i uszczegółowienie przepisów w/w Rozporządzenia poprzez wskazanie, iż "zajęcia praktyczne mogą być prowadzone przez nauczycieli akademickich lub osoby niebędące nauczycielami akademickimi, posiadające prawo wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej oraz co najmniej roczną praktykę zawodową i doświadczenie zawodowe odpowiadające zakresowi prowadzonych zajęć"

oraz

Uzasadnienie

Analiza obecnie obowiązujących uregulowań prawnych w powiązaniu z zaproponowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego projektem zmiany ustawy o zawodzie lekarza I lekarza dentysty i niektórych innych ustaw w zakresie m.in. praktycznego nauczania na kierunkach lekarskim, lekarsko dentystycznym, farmacji, pielęgniarstwie i położnictwie powoduje, iż zaistniała potrzeba szerszego spojrzenia na tę część procesu kształcenia.

W nadesłanym projekcie nowelizacji ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty i niektórych innych ustaw ust. 9 ma otrzymać brzmienie:

"Praktyczne nauczanie, o którym mowa w ust-1 pkt 2 lit. a, jest odbywane w:

1) uczelniach wyższych prowadzących kształcenie na kierunku lekarskim i lekarsko-dentystycznym w symulowanych warunkach klinicznych;

2) podmiotach leczniczych, które zawarły w tym zakresie umowy z uczelniami, o których mowa w pkt 1"

Powyższy zapis w zakresie pkt 2 jest niejasny. Może być interpretowany tak, że jednostki lecznicze mogą w ramach umów przejmować te obszary kształcenia, delegując te zajęcia swoim pracownikom. Ponadto przepis ten pozwala podmiotom leczniczym dowolnie delegować do pracy swoich pracowników. Szkoły wyższe zatem nie mają żadnej kontroli nad realizacją programu od momentu podpisania umowy z podmiotem leczniczym, o którym mowa w pkt 2.

Powinno się zatem zapisać w Rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków studiów: lekarskiego, lekarsko dentystycznego, farmacji, pielęgniarstwa i położnictwa, kto praktycznie naucza w tych przedmiotach leczniczych, i powinny być wskazane osoby zatrudnione w Uczelni i spełniające kryteria podane w art 109 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Nie powinno być jednak zapisane, że mają to być tylko i wyłącznie osoby odpowiadające definicji ustawowej nauczyciela akademickiego, to jest osoby zatrudnione w drodze mianowania lub umowy o pracę na określonych stanowiskach (np. profesora, adiunkta, asystenta).

Mając na uwadze, że nauczycielowi akademickiemu przypisano ustawowo pensum dydaktyczne, wskazanie tylko i wyłącznie tej formy zatrudnienia oznaczać będzie obciążenia uczelni bardzo wysokimi kosztami dydaktyki. Zajęcia praktyczne z założenia prowadzić powinni praktycy zawodu, zatem lekarze, pielęgniarki i położne zatrudniane przez uczelnię na zasadzie umów cywilnoprawnych.

Warto też zauważyć, że w Unii Europejskiej obserwuje się wyraźne dążenie, by zajęcia praktyczne powierzać doświadczonym praktykom zawodowym niekoniecznie posiadającym status nauczyciela akademickiego.

W całkowite) sprzeczności zatem z taką tendencją, a także wbrew ekonomicznej logice i innym regulacją prawnym stoją przepisy Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków studiów: lekarskiego, lekarsko dentystycznego, farmacji, pielęgniarstwa i położnictwa w z których wynika, że na kierunkach pielęgniarstwo i położnictwo .praktyczne kształcenie realizowane są pod bezpośrednim nadzorem i kierunkiem nauczyciela akademickiego".

Wskazać bowiem należy, iż duża część zajęć dydaktycznych, szczególnie na kierunkach praktycznych, prowadzona jest przez kadrę dydaktyczną, która nie posiada statusu nauczyciela akademickiego. Są to głównie osoby zatrudniane na podstawie umów cywilnoprawnych (umowy zlecenia, umowy o dzieło), dla których głównym zajęciem jest wykonywanie zawodu pielęgniarki, lekarza, położnej itp. Biorąc pod uwagę standardy kształcenia, nie można prowadzić dydaktyki np. na położnictwie tylko w ramach pensum, gdyż koszt tych studiów byłby niebotyczny.

Powyższe zawężenie prowadzenia praktycznego nauczania tylko i wyłącznie przez nauczycieli akademickich stoi również w sprzeczności z przepisami Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 3 października 2014 r. w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia, a w szczególności z § 5 tego rozporządzenia, który brzmi następująco:

1. Zajęcia związane z praktycznym przygotowaniem zawodowym, przewidziane w programie studiów dla kierunku o profilu praktycznym, są prowadzone:

1) w warunkach właściwych dla danego zakresu działalności zawodowej;

2) w sposób umożliwiający bezpośrednie wykonywanie określonych czynności praktycznych przez studentów;

3) przez osoby, z których większość posiada doświadczenie zawodowe zdobyte poza uczelnią odpowiadające zakresowi prowadzonych zajęć.

Z powyższego zapisu nie wynika, iż praktyczne nauczanie musi być prowadzone przez nauczycieli akademickich. Warto również wspomnieć, że sama ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym definiuje studia stacjonarne jako formę studiów, w której co najmnięj połową programu kształcenia jest realizowana w postaci zajęć dydaktycznych wymagających bezpośrednio udziału nauczycieli akademickich i studentów (Art.2 pkt 12). Konsekwencją tych zapisów są np. wymogi dotyczące realizacji dydaktyki przez doktorantów (którzy nie są nauczycielami akademickimi) czy też przepisy dotyczące e-learningu. Z kolei art. 2. pkt 18ae ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym określa, że profil praktyczny to profil programu kształcenia obejmującego moduły zajęć służące zdobywaniu przez studenta umiejętności praktycznych i kompetencji społecznych, realizowany przy założeniu, że ponad połowa programu studiów określonego w punktach ECTS obejmuje zajęcia praktyczne kształtujące te umiejętności i kompetencje, w tym umiejętności uzyskiwane na zajęciach warsztatowych, które są. prowadzone przez osoby Posiadające doświadczenie zawodowe zdobyte poza uczelnią.

Co więcej, art. 168a Ustawy wskazuje, że uczelnia może prowadzić studia o profilu praktycznym z udziałem podmiotów gospodarczych, z możliwością prowadzenia zajęć ze studentami przez pracowników podmiotów gospodarczych. Także Polska Komisja Akredytacyjna wymaga takich rozwiązań.

Również należy zwrócić uwagę, że w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2012r. w sprawie ramowego programu zajęć praktycznych oraz sposobu ich odbywania, dokumentowania i zaliczania, nie jest wskazane, że opiekunem zajęć praktycznych na VI roku kierunku lekarskiego ma być nauczyciel akademicki. Może to zatem być każdy lekarz, który ma podpisaną np. umowę cywilnoprawną z uczelnią w tym zakresie.

Reasumując, Konferencja Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych wnosi o zmianę przepisów Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków studiów: lekarskiego, lekarsko dentystycznego, farmacji, pielęgniarstwa i położnictwa polegającą na usunięciu zapisów wskazujących, iż "zajęcia praktyczne są realizowane pod kierunkiem i bezpośrednim nadzorem nauczyciela akademickiego" oraz doprecyzowanie i uszczegółowienie przepisów w/w Rozporządzenia poprzez wskazanie, iż ..zajęcia praktyczne (kształcenie praktyczne) mogą być prowadzone przez nauczycieli akademickich lub osoby niebędące nauczycielami akademickimi, posiadające doświadczenie zawodowe zdobyte poza uczelnią odpowiadające zakresowi prowadzonych zajęć.

Zdaniem Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych zajęcia praktyczne/nauczanie praktyczne (szczególnie na kierunkach medycznych!) powinno być prowadzone nie tylko przez nauczycieli akademickich ale również przez kadrę dydaktyczną zatrudnioną na uczelni nie będącą nauczycielami akademickimi. Ponadto, nauczanie praktyczne powinno być powierzane lekarzom nie będącym nauczycielami akademickimi na podstawie umów cywilnoprawnych.