Przyjęcie informacji o działalności samorządu lekarzy i lekarzy dentystów w 2018 r.
Lekarz.2019.3.22
Akt nieocenianyUCHWAŁA Nr 13/19/VIII
NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ
z dnia 22 marca 2019 r.
w sprawie przyjęcia informacji o działalności samorządu lekarzy i lekarzy dentystów w 2018 r.
ZAŁĄCZNIK
Informacja o działalności samorządu lekarzy i lekarzy dentystów w 2018 r.
Informacja o działalności samorządu lekarzy i lekarzy dentystów w 2018 r.
Samorząd lekarzy i lekarzy dentystów reprezentowany jest przez Naczelną Izbę Lekarską, 23 okręgowe izby lekarskie oraz Wojskową Izbę Lekarską.
Izby lekarskie realizują zadania wyznaczone wspólnie dla całego samorządu zawodowego.
Organy samorządu lekarskiego stanowią:
Ustawa o izbach lekarskich powierza Naczelnej Radzie Lekarskiej prawo do działania jako organ wyższego stopnia w stosunku do okręgowych rad lekarskich w sprawach związanych z przyznawaniem prawa wykonywania zawodu, stwierdzaniem niezdolności do wykonywania zawodu, dokonywaniem wpisu do rejestru organizatorów kształcenia podyplomowego lekarzy oraz innych sprawach, do których zastosowanie znajdują przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.
Od 1 stycznia 2010 roku działalność samorządu lekarskiego reguluje ustawa z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich.
Ustawa o izbach lekarskich określa zadania samorządu lekarskiego, a za najistotniejsze z nich należy uznać:
Według danych z Centralnego Rejestru Lekarzy na koniec 2018 roku samorząd lekarski w Polsce zrzeszał 149.103 lekarzy, 41.963 lekarzy dentystów oraz 612 osób posiadających jednocześnie prawo wykonywania zawodu lekarza i prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty, co łącznie stanowi 191.678 osób zrzeszonych w 23 izbach okręgowych i Wojskowej Izbie Lekarskiej.
Według stanu na dzień 31 grudnia 2018 r. łączna liczba osób figurujących w Centralnym Rejestrze Lekarzy jako osoby wykonujące zawód wynosiła 175.343 osób.
W roku 2018 wygasał mandat organów Naczelnej Izby Lekarskiej VII kadencji, a XIV Krajowy Zjazd Lekarzy obradujący w Warszawie w dniach 25-26 maja 2018 r. wybrał organy VIII kadencji na lata 2018-2022.
XIV Krajowy Zjazd Lekarzy zatwierdził sprawozdania kadencyjne organów Naczelnej Izby Lekarskiej VII kadencji: Naczelnej Rady Lekarskiej, Naczelnej Komisji Rewizyjnej, Naczelnego Sądu Lekarskiego oraz Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej VII kadencji.
XIV Krajowy Zjazd Lekarzy udzielił absolutorium Naczelnej Radzie Lekarskiej VII kadencji.
XIV Krajowy Zjazd Lekarzy w dniu 26 maja 2018 r. dokonał wyboru Prezesa Naczelnej Rady Lekarskiej VIII kadencji. Na stanowisko to został wybrany lekarz - prof. dr hab. n. med. Andrzej Matyja.
Krajowy Zjazd Lekarzy w dniu 26 maja 2018 r. dokonał wyboru Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej VIII kadencji. Na stanowisko to został wybrany lekarz - Grzegorz Wrona, który był również Naczelnym Rzecznikiem Odpowiedzialności Zawodowej w VII kadencji.
Krajowy Zjazd Lekarzy dokonał także wyboru członków Naczelnej Rady Lekarskiej, Naczelnej Komisji Rewizyjnej, członków Naczelnego Sądu Lekarskiego, zastępców Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej oraz członków Krajowej Komisji Wyborczej.
W roku 2018 najważniejszym wydarzeniem dla samorządu był Krajowy Zjazd Lekarzy, który obradował w dniach 25-26 maja 2018 r. Oprócz wyborów nowych władz Naczelnej Izby Lekarskiej, Krajowy Zjazd Lekarzy przyjął uchwałę w sprawie programu działania samorządu lekarskiego na lata 2018-2022. W uchwale programowej wskazano, że do najistotniejszych zadań samorządu należy m.in.:
Krajowy Zjazd Lekarzy podjął także szereg innych uchwał i stanowisk ważnych dla całego środowiska lekarskiego. Wśród podjętych przez XIV Krajowy Zjazd Lekarzy stanowisk i apeli na szczególną uwagę zasługują:
Samorząd lekarski wykonuje obowiązki przejęte od administracji państwowej w sprawach:
Wydatki ponoszone przez samorząd lekarski na realizację zadań przejętych od administracji państwowej zgodnie z art. 115 ustawy o izbach lekarskich powinny być w całości pokrywane z budżetu państwa. Od wielu lat z budżetu państwa pokrywana jest jedynie część faktycznie poniesionych przez samorząd lekarski kosztów.
W roku 2018 r. podpisano umowy między poszczególnymi izbami lekarskimi a Ministrem Zdrowia na przekazanie środków w celu pokrycia kosztów poniesionych przez samorząd lekarski na realizację zadań publicznych wykonywanych przez samorząd. Ponieważ środki finansowe przekazywane z budżetu państwa nie pokrywają całkowitych kosztów wykonywania przez izby lekarskie zadań z zakresu administracji publicznej, przedstawiciele samorządu lekarskiego postanowili prowadzić z Ministrem Zdrowia dalsze rozmowy na temat uregulowania zasad rozliczania wydatków ponoszonych przez samorząd lekarski na realizację tych zadań oraz urealnienia wysokości środków przekazywanych z budżetu państwa na ten cel.
Podobnie jak w latach ubiegłych, najwięcej projektów aktów prawnych dotyczących ochrony zdrowia przedkłada Naczelnej Radzie Lekarskiej do zaopiniowania resort zdrowia. Należy odnotować, że w roku 2018 Ministerstwo Zdrowia przejawiało
znaczną aktywność w zakresie legislacji, co przełożyło się na dużą liczbę aktów prawnych, które zostały przekazane Naczelnej Radzie Lekarskiej do zaopiniowania w ramach konsultacji społecznych.
W roku 2018 do Naczelnej Rady Lekarskiej trafiły do zaopiniowania aż 194 projekty aktów prawnych dotyczące ochrony zdrowia. W przeważającej większości projektodawcą był Minister Zdrowia. Wszystkie te projekty zostały poddane opiniowaniu przez Naczelną Radę Lekarską lub jej Prezydium w ramach konsultacji społecznych. Samorząd lekarski aktywnie uczestniczył także w dalszych pracach nad projektami aktów prawnych, w tym w konferencjach uzgodnieniowych i w pracach na etapie parlamentarnym. Wykazy pisemnych stanowisk Naczelnej Rady Lekarskiej i Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej podjętych w sprawach projektów aktów prawnych stanowią odpowiednio załącznik nr 1 i 2.
Odnosząc się do jakości stanowionego prawa w obszarze ochrony zdrowia samorząd lekarski od lat podkreśla, że uchwala się nadmiernie dużo przepisów, a - ściślej rzecz ujmując - dochodzi do nieustannego nowelizowania uchwalonych wcześniej przepisów, co nie sprzyja stabilności prawa i sprawia dużą trudność w funkcjonowaniu wszystkim uczestnikom systemu opieki zdrowotnej, przede wszystkim lekarzom, pacjentom oraz osobom zarządzającym podmiotami leczniczymi. Samorząd lekarski wskazuje również, że - mimo niewielkiej poprawy w tym zakresie - wciąż terminy wyznaczane partnerom społecznym na zgłoszenie uwag do projektów aktów prawnych z zakresu ochrony zdrowia nie są wystarczające. Bardzo często dochodzi do sytuacji, w której nie jest zachowany termin na zgłaszanie uwag w ramach konsultacji publicznych określony w Regulaminie Pracy Rady Ministrów. Naczelna Rada Lekarska w roku 2018 wielokrotnie zwracała uwagę Ministerstwu Zdrowia na zbyt krótki termin wyznaczony na zaopiniowanie przez samorząd lekarski projektu aktu prawnego.
Naczelna Rada Lekarska przypomina, że konsultacje publiczne są niezbędnym narzędziem do przeprowadzenia kompleksowej oceny rządowych projektów aktów prawnych. Konsultacje powinny być prowadzone rzetelnie na każdym etapie pracy nad projektowanym rozwiązaniem. Celem konsultacji publicznych jest zebranie uwag do projektu od partnerów społecznych, w tym samorządu zawodowego czy organizacji społecznych. Skracanie terminów zaopiniowania projektów bardzo często utrudnia lub wręcz uniemożliwia zgłoszenie uwag, które dla adresatów uchwalanych norm prawnych miałyby istotne znaczenie.
Najważniejsze akty prawne opiniowane w roku 2018 przez samorząd lekarski zostały opisane w rozdziale 7 dotyczącym sytuacji w ochronie zdrowia. W roku 2018 przedmiotem opiniowania przez samorząd lekarski był także szereg przepisów wykonawczych znajdujących zastosowanie w ochronie zdrowia wydawanych przez ministrów, opiniowano również wiele zarządzeń wydawanych przez Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia.
W roku 2018 r., podobnie jak w latach poprzednich, samorząd lekarski wielokrotnie zwracał uwagę na problemy systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Wśród nich można wskazać na niedostateczne finansowanie systemu opieki zdrowotnej, niewłaściwy dostęp do niektórych świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, brak przyjaznego dla lekarzy i dla jednostek szkolących systemu kształcenia przedi podyplomowego, nadmierne zbiurokratyzowanie pracy lekarzy i lekarzy dentystów oraz pozostałego personelu medycznego, zbyt szybka i niedostatecznie przygotowana informatyzacja ochrony zdrowia.
Naczelna Rada Lekarska w roku 2018 wiele uwagi poświęciła kwestii szczepień ochronnych. Naczelna Rada lekarska podjęła stanowisko w sprawie stosowania szczepionek w praktyce medycznej, w którym wyraźnie wskazała, że szczepienia należą do najważniejszych zdobyczy współczesnej medycyny, ratują życie i chronią przed powikłaniami związanymi z niebezpiecznymi chorobami zakaźnymi. Są najskuteczniejszym i najbezpieczniejszym sposobem zapobiegania chorobom zakaźnym. Potwierdzają ten fakt liczne wiarygodne wyniki badań naukowych wysokiej jakości. W roku 2018 Naczelna Rada Lekarska skutecznie zabiegała w Parlamencie o odrzucenie obywatelskiego projektu ustawy, który przewidywał zniesienie obowiązkowych szczepień ochronnych, w walkę tę włączył się także Główny Inspektor Sanitarny i Minister Zdrowia. Naczelna Rada Lekarska przygotowała kampanię społeczną w postaci krótkiego filmu obrazującego negatywne konsekwencje nieszczepienia dzieci.
Naczelna Rada Lekarska zwróciła uwagę władz państwowych na problem pseudonaukowych metod zwalczania chorób, wyrażając głębokie zaniepokojenie nasilającą się działalnością osób i instytucji, propagujących i oferujących
pseudonaukowe metody diagnozowania i zwalczania chorób a także dezawuujących metody leczenia o udowodnionej skuteczności. Kwestie te zgłoszono Ministrowi Zdrowia, Ministrowi Sprawiedliwości oraz Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu z prośba o zintensyfikowanie działań w tym zakresie. Zjawisko propagowania i oferowania metod diagnozowania i zwalczania chorób, które nie mają żadnej udowodnionej skuteczności leczniczej narasta. Obserwuje się próbę budowy równoległej sieci dystrybucji substancji o rzekomym działaniu leczniczym w najniebezpieczniejszych schorzeniach, dotyczących przede wszystkim dzieci. W ocenie Naczelnej Rady Lekarskiej nie budzi wątpliwości, że tego rodzaju działalność wykazuje wysoki stopień szkodliwości społecznej. Po pierwsze dlatego, że zmierza do podważenia zaufania pacjentów do lekarzy i metod leczenia o udowodnionej skuteczności, opiera się na całkowicie bezzasadnym obwinianiu lekarzy za nieprzyjmowanie tych metod do leczenia, a co za tym idzie o wszelkie niepowodzenia procesu leczniczego, których rzekomo można było uniknąć. Po drugie, często skutkuje to tym, że pacjenci odstępują od korzystania ze świadczeń zdrowotnych oferowanych przez osoby wykonujące zawody medyczne i wybierają terapie niemające żadnej potwierdzonej naukowo skuteczności.
Naczelna Rada Lekarska aktywnie uczestniczyła w pracach legislacyjnych (na etapie rządowym jak i parlamentarnym) nad wprowadzeniem w życie rozwiązań przyjętych w porozumieniu Ministra Zdrowia z Porozumieniem Rezydentów zawartym 8 lutego 2018 r. Ustalenia te dotyczyły mi. in. wzrostu nakładów na ochronę zdrowia (z docelowym poziomem wynoszącym 6% PKB), wzrostu wynagrodzeń lekarzy rezydentów, wzrostu wynagrodzeń lekarzy specjalistów, specjalnego dodatkowego wynagrodzenia dla lekarzy w trakcie specjalizacji, jeśli zobowiążą się do przepracowania w Polsce 2 lat po uzyskaniu specjalizacji oraz poszerzenia dla lekarzy i lekarzy dentystów zakresu ochrony należnej funkcjonariuszom publicznym a także szeroko zakrojonych zmian w prawie pracy dotyczących lekarzy oraz czasu pracy. Na każdym etapie prac legislacyjnych samorząd lekarski wyrażał swoje stanowiska w sprawie projektowanych przepisów. Wiele z określonych w porozumieniu z dnia 8 lutego 2018 r. zobowiązań Ministra Zdrowia wciąż czeka na realizację.
Naczelna Rada Lekarska w 2018 r. zajmowała się także konsekwencjami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/852 z dnia 17 maja 2017 r. w sprawie rtęci oraz uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1102/2008. Zgodnie z tym rozporządzeniem podmioty prowadzące gabinety stomatologiczne, w których stosowany jest amalgamat stomatologiczny lub w których usuwane są wypełnienia z amalgamatu stomatologicznego lub zęby zawierające takie wypełnienia, będą zobowiązane do zainstalowania i utrzymywania separatorów amalgamatu. Samorząd lekarski dostrzega obawę niewykonalności powyższego obowiązku przez wszystkie gabinety stomatologiczne z uwagi na wysoki koszt zakupu tego separatora i jednocześnie niewielka ilość amalgamatu wytwarzanego w pracy gabinetów stomatologicznych. W związku z tym Naczelna Rada Lekarska zwracała się do Ministra Zdrowia o wyjaśnienie zakresu stosowania tego przepisu oraz wprowadzenie okresów dostosowawczych dla polskich placówek medycznych udzielających świadczeń z zakresu leczenia stomatologicznego, tak aby obowiązek ten mógł być wykonany z odroczeniem na najbliższe kilka lat. Naczelna Rada Lekarska domagała się także od Ministra Zdrowia i Ministra Środowiska ustanowienia refundacji, dla podmiotów prowadzących gabinety stomatologiczne, poniesionych kosztów zakupu separatora amalgamatu poprzez zaangażowanie środków publicznych lub unijnych bądź umożliwienie odliczenia tych kosztów od podatku. W uzasadnieniu wskazano, że stosowanie separatorów amalgamatu nie służy ani zapewnieniu lepszej jakości świadczeń stomatologicznych, ani ułatwieniu pracy lekarzy dentystów, a celem ich instalacji jest wyłącznie ochrona środowiska, stąd dotowanie działań na rzecz ochrony środowiska ze środków publicznych wydaje się w pełni uzasadnione.
W roku 2018 Naczelna Rada Lekarska zaapelowała do Ministra Sprawiedliwości o nowelizację przepisów dotyczących wynagradzania i odpowiedzialności biegłych sądowych z zakresu medycyny. Samorząd lekarski uważa, że należy pilnie znowelizować przepisy dotyczące wynagradzania biegłych sądowych z zakresu medycyny, tak aby zapewnić biegłym wynagrodzenie adekwatne do nakładu pracy i wiedzy potrzebnej do wydania ekspertyzy oraz należy pilnie uchylić przepisy przewidujące zwiększoną odpowiedzialność karną biegłych sądowych. Pozyskanie wysokiej klasy biegłych sądowych z zakresu medycyny jest jednym z najpoważniejszych problemów polskiego wymiaru sprawiedliwości. Niewielka liczba biegłych powoduje, że terminy oczekiwania na wydawanie opinii są bardzo długie, co sprawia, że orzeczenia sądowe nie mogą zapaść w rozsądnym i akceptowalnym dla uczestników postępowania terminie. W ocenie samorządu lekarskiego poprawa tego stanu rzeczy wymaga szeroko zakrojonych zmian legislacyjnych zmierzających do poprawy warunków, w jakich biegli wykonują pracę. Dla zachęcenia lekarzy specjalistów do wydawania opinii na zlecenie organów wymiaru sprawiedliwości konieczna jest zarówno zmiana zasad wynagradzania biegłych z zakresu medycyny, jak również uchylenie przepisów kodeksu karnego, które stwarzają u lekarzy obawę poniesienia nieadekwatnie surowej odpowiedzialności karnej w związku z wykonywaniem zadań biegłego.
W roku 2018 Naczelna Rada Lekarska zajmowała się także szeroko rozumianymi problemami związanymi z informatyzacją ochrony zdrowia. Jednym z aspektów tego procesu było nałożenie na lekarzy obowiązku wystawiania zaświadczeń o czasowej niezdolności do pracy wyłącznie w postaci elektronicznej. Obowiązek ten miał pierwotnie wejść w życie w lipcu 2018 r. ale na skutek wielu interwencji samorządu lekarskiego, oraz innych organizacji zrzeszających lekarzy, obowiązek ten został odroczony do dnia 1 grudnia 2018 r. Naczelna Rada Lekarska podejmowała starania o utrzymanie dla lekarzy możliwości wystawiania zaświadczeń o czasowej niezdolności do pracy w formie papierowej. Pozostawienie możliwości wystawiania zaświadczeń także w postaci papierowej miałoby szczególne znaczenie w obszarach, gdzie dostęp do sieci internetowej jest ograniczony a także w sytuacji udzielania świadczeń zdrowotnych w domu pacjenta oraz w razie awarii systemu do obsługi e-zwolnień. Naczelna Rada lekarska zwróciła też uwagę na koszty zakupu urządzeń niezbędnych do wystawiania zaświadczeń w postaci elektronicznej i domagała się zapewnienia refundacji środków poniesionych na ten cel. Postulat ten został zrealizowany tylko częściowo - poprzez możliwość ubiegania się o środki z NFZ przez podmioty realizujące świadczenia z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Ministerstwo Zdrowia zapewniło jednak, że w roku 2019 będzie rozważane poszerzenie kręgu odbiorców tej formy wsparcia.
Samorząd lekarski w 2018 roku domagał się pilnego uchylenia przez Ministra Zdrowia § 10a załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, przewidującego obowiązek prowadzenia dokumentacji medycznej w postaci elektronicznej. Zarzucano, ze obowiązek ten nie jest zabezpieczony określeniem niezbędnych wymogów stawianych programom do prowadzenia dokumentacji medycznej w postaci elektronicznej, co oznacza, że inwestycje placówek medycznych w elektronizację dokumentacji medycznej mogą w dużej części okazać się niecelowe, a zakupione oprogramowanie nie będzie możliwe do zastąpienia innym oprogramowaniem. Naczelna Rada Lekarska jest zdania, że wprowadzanie elektronicznej dokumentacji medycznej może nastąpić wyłącznie wówczas gdy placówkom medycznym zostanie prawnie zagwarantowana realna możliwość zmiany oprogramowania bez obawy utraty zgromadzonych danych. Postulat uchylenia § 10a ww. rozporządzenia został przez Ministra Zdrowia zrealizowany.
Naczelna Rada Lekarska opiniowała także projekt ustawy o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych. Do ustawy zgłoszono m.in. uwagi przypominające, że współczynniki pracy przyjęte w ustawie w sposób istotny odbiegają od poziomu wynagrodzeń lekarzy, którego domaga się Krajowy Zjazd Lekarzy. Współczynniki pracy przyjęte w ustawie, z których najwyższy - dla lekarzy posiadających tytuł specjalisty lub specjalizację drugiego stopnia określono na poziomie 1,27 przeciętnego wynagrodzenia, są bardzo odległe od oczekiwań środowiska lekarzy.
Naczelna Rada lekarska zaopiniowała projekt dokumentu "Polityka Lekowa Państwa 2018-2022" pozytywnie oceniając dostosowanie się Ministerstwa Zdrowia do rekomendacji WHO dotyczącej tworzenia dokumentu określającego politykę lekową państwa, jako elementu polityki zdrowotnej. Samorząd wskazał, że projekt dokumentu, w zakresie w jakim określa priorytetowe cele szczegółowe polityki lekowej państwa na najbliższe cztery lata, jest kierunkowo zbieżny z niektórymi postulatami, zgłaszanymi Ministrowi Zdrowia przez samorząd lekarski. Zgłoszono jednak szereg uwag szczegółowych.
Na koniec 2018 roku w Trybunale Konstytucyjnym znajdowały się oczekujące na rozpatrzenie trzy wnioski:
14c ust. 4, art. 14c ust. 5, art. 16r ust. 11b, art. 16r ust. 11c, art. 16rc ust. 6 i art. 16rc ust. 7 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty.
Przedmiotem wniosku do Trybunału Konstytucyjnego są przepisy zawarte w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty, które ograniczają lekarzom i lekarzom dentystom konstytucyjne prawo do informacji publicznej w zakresie dostępu do pytań testowych z Lekarskiego Egzaminu Końcowego, Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końcowego i Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego. Naczelna Rada Lekarska powołała się w tym wniosku na fakt, że już raz wygrała sprawę o dostęp do testów egzaminacyjnych - w postępowaniu, które zakończyło się wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 czerwca 2016 r., sygn. K 8/15, Trybunał uznał, że dostęp do pytań egzaminacyjnych z LEK, LDEK i PES powinien się odbywać w trybie dostępu do informacji publicznej i nie powinien doznawać żadnych ograniczeń.
W 2018 roku Naczelna Izba Lekarska kontynuowała działalność w zakresie współpracy międzynarodowej, reprezentując samorząd lekarski w głównych międzynarodowych organizacjach lekarskich i lekarsko-dentystycznych na świecie i w Europie jako organizacja członkowska:
W roku 2018 przedstawiciele samorządu lekarskiego brali udział we wszystkich posiedzeniach plenarnych powyższych organizacji, jak również w niektórych spotkaniach funkcjonujących w ich ramach grup roboczych. Reprezentanci NIL uczestniczyli w pracach nad stanowiskami i uchwałami dotyczącymi wielu spraw związanych z ochroną zdrowia, wykonywaniem zawodu lekarza i lekarza dentysty oraz kształceniem przed i podyplomowym.
NIL utrzymywała regularny kontakt z biurami powyższych organizacji, analizując prowadzone prace, przygotowując i przekazując stanowiska NRL w poszczególnych sprawach, opracowując różnego rodzaju materiały, a także udzielając informacji na temat sytuacji w Polsce.
W grudniu 2018 r. 9 największych europejskich organizacji lekarskich (m.in. CPME oraz UEMS) przyjęło wspólne stanowisko wspierające szczepienia ochronne (European Medical Organisations' Statement on Supporting Vaccination), które ma charakter ogólnoeuropejski, ale odnosi się także wprost do sytuacji w Polsce (związanej z pracami nad obywatelskim projektem nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi). Europejskie organizacje lekarskie wezwały władze państw europejskich do zapewnienia, że programy szczepień ochronnych będą wspierane w najlepszym interesie obywateli Europy.
Z inicjatywą przyjęcia takiego stanowiska wystąpiła NIL, uznając, że podważanie zasadności i skuteczności szczepień jest problemem ogólnoeuropejskim i lekarze z całej Europy powinni się na ten temat jednoznacznie wypowiedzieć oraz zaapelować do władz o podejmowanie właściwych działań.
Jednym z przejawów zaangażowania polskich lekarzy i lekarzy dentystów w prace światowych i europejskich organizacji lekarskich i lekarsko-dentystycznych oraz znaczenia samorządu lekarskiego na arenie międzynarodowej jest w szczególności fakt, że przedstawiciele NIL pełnili w poprzednich latach i nadal pełnią kierownicze funkcje w europejskich organizacjach, na które zostali wybrani przez delegatów z innych państw. (Romuald Krajewski od 2012 r. jest prezesem UEMS, Anna Lella od 2016 r. jest prezesem ERO, a Maciej Hamankiewicz do końca 2018 pełnił funkcję pierwszego wiceprezesa CPME).
Ponadto, kontynuując wieloletnią już tradycję, przedstawiciele samorządu lekarskiego brali udział w Europejskim Forum Stowarzyszeń Medycznych (EFMA), będącym corocznym spotkaniem krajowych organizacji lekarskich ze wszystkich państw europejskich (zgodnie z definicją regionu europejskiego WHO) mającym na celu wymianę poglądów na tematy dotyczące zdrowia i wykonywania zawodu lekarza, które w 2018 r. odbyło się w Azerbejdżanie.
Naczelna Izba Lekarska prowadzi także dwustronną współpracę z organizacjami lekarzy i lekarzy dentystów w innych państwach, ze szczególnym uwzględnieniem samorządów lekarskich i lekarsko-dentystycznych z państw sąsiadujących z Polską. Przedstawiciele NIL brali udział w kilku zjazdach zagranicznych izb lekarskich i lekarsko-dentystycznych oraz spotkaniach dotyczących zawodów lekarza i lekarza dentysty, m.in. byli gośćmi na corocznym Zjeździe Niemieckich Lekarzy.
Kontynuowane są kontakty z Polonią Medyczną, szczególnie w Europie Wschodniej i Stanach Zjednoczonych. W październiku 2018 r. delegacja NIL uczestniczyła w konferencji z okazji XX-lecia działalności Stowarzyszenia Polonijnych Organizacji Medycznych w Mołdawii.
Jednocześnie Naczelna Izba Lekarska współpracuje z instytucjami Unii Europejskiej oraz właściwymi urzędami w innych państwach UE w zakresie spraw związanych z uznawaniem kwalifikacji zawodowych oraz wykonywaniem zawodów lekarza i lekarza dentysty.
Sprawozdania przygotowywane przez osoby uczestniczące w posiedzeniach międzynarodowych organizacji lekarskich oraz lekarsko-dentystycznych są na bieżąco publikowane na stronie Naczelnej Izby Lekarskiej w części poświęconej współpracy zagranicznej, a z materiałów tych nierzadko korzystają w swych serwisach informacyjnych niektóre portale medyczne.
Mając na względzie rosnące znaczenie współpracy międzynarodowej w realizacji ustawowych zadań samorządu lekarskiego, optymalne wykorzystanie tej współpracy oraz opierając się o wnioski wynikające ze współpracy zagranicznej z okresu 2011 - 2018, Naczelna Rada Lekarska w listopadzie 2018 r. przyjęła uchwałę w sprawie określenia zasad prowadzenia działalności zagranicznej Naczelnej Izby Lekarskiej. Prowadzenie działalności zagranicznej NIL, która odbywa się we współpracy z okręgowymi izbami lekarskimi, powierzono Prezydium NRL, a realizacja tych zadań odbywać się będzie za pośrednictwem powołanego przez Naczelną Radę Lekarską Ośrodka Współpracy Zagranicznej, który ma koordynować działalność międzynarodową NIL m.in. poprzez gromadzenie, ocenę formalną i merytoryczną wniosków o podjęcie określonych działań oraz bieżący nadzór nad zapewnieniem sprawnego obiegu dokumentów dotyczących współpracy zagranicznej.
Samorząd lekarski prowadzi aktywną współpracę administracyjną z urzędami innych państw członkowskich UE w zakresie uznawania kwalifikacji zawodowych lekarzy i lekarzy dentystów, w szczególności poprzez system Wymiany Informacji na Rynku Wewnętrznym (tzw. system IMI).
Pierwszą grupą zagadnień, które były obsługiwane w roku 2018 w ramach systemu IMI, były kwestie związane z uznawaniem kwalifikacji zawodowych. Lekarze i lekarze dentyści korzystają z ułatwień w podejmowaniu pracy w innych państwach UE wynikających z unijnego systemu (automatycznego) uznawania kwalifikacji zawodowych. Jako użytkownicy systemu IMI, izby lekarskie mają możliwość przekazywania i uzyskiwania różnego rodzaju informacji związanych z procedurą uznawania kwalifikacji zawodowych lekarzy i lekarzy dentystów:
Możliwość wymiany informacji w systemie IMI pomiędzy właściwymi urzędami nie zastępuje konieczności składania przez lekarza odpowiedniej dokumentacji potwierdzającej uzyskane kwalifikacje.
System IMI obejmuje także inne dziedziny prawodawstwa regulującego rynek wewnętrzny UE, w tym ma zastosowanie w zakresie realizacji praw pacjentów korzystających z transgranicznej opieki zdrowotnej, którzy ubiegają się w swoim państwie o zwrot kosztów takiego leczenia. System IMI pozwala sprawdzić, czy lekarz, który w innym kraju udzielał danego świadczenia, był do tego uprawniony.
Ważnym modułem obsługiwanym w ramach systemu IMI jest mechanizm ostrzegania, funkcjonujący od stycznia 2016 r. W ramach tego modułu, okręgowe rady lekarskie są zobowiązane do przekazywania właściwym organom wszystkich pozostałych państw członkowskich ostrzeżeń dotyczących lekarza lub lekarza dentysty, na którego nałożono w Polsce zakaz wykonywania zawodu (czasowy lub trwały) albo którego ograniczono w wykonywaniu zawodu. Dotyczy to rozstrzygnięć organów publicznych i samorządowych. Z drugiej strony, organy samorządu zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów w Polsce, za pośrednictwem Systemu IMI otrzymują informacje o lekarzach i lekarzach dentystach, wobec których w innych państwach członkowskich została wydana decyzja o zakazie wykonywania zawodu bądź ograniczeniu w wykonywaniu zawodu. W każdym miesiącu do Systemu IMI wpływa około 150 takich informacji.
Łącznie w 2018 r. poprzez system IMI do NIL wpłynęło około 1 900 ostrzeżeń z pozostałych państw członkowskich UE. Każda taka informacja została przez NIL sprawdzona pod kątem tego, czy dotyczy lekarza, który posiada prawo wykonywania zawodu w Polsce. W celu uporządkowania tak dużej liczby napływających ostrzeżeń, na podstawie informacji uzyskanych za pośrednictwem systemu IMI co miesiąc
sporządzano sprawozdanie. Ze sprawozdania wynika, ile ostrzeżeń zostało w ciągu miesiąca wysłanych, przez które państwa i, co szczególnie istotne, czy któreś z państw członkowskich przekazało informację o lekarzu, który posiada prawo wykonywania zawodu również w Polsce i dopuścił się za granicą czynu, w związku z którym orzeczono zakaz lub ograniczenie w wykonywaniu zawodu w innym państwie członkowskim. Każde takie ostrzeżenie z zagranicy zostało za pośrednictwem systemu IMI niezwłocznie przekazane właściwej okręgowej radzie lekarskiej.
W jednej ze spraw dotyczącej lekarza posiadającego jednocześnie polskie prawo wykonywania zawodu, którego w Wielkiej Brytanii skreślono z rejestru lekarzy, Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej (NROZ) podjął działania zmierzające do przejęcia do wykonania w Polsce orzeczenia brytyjskiego organu (Medical Practitioners Tribunal Service).
Ze względu na brak uregulowania tej kwestii w ustawie z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich, NROZ w drodze odpowiedniego stosowania przepisów rozdziału
66 kodeksu postępowania karnego wystąpił do właściwego Okręgowego Sądu Lekarskiego z wnioskiem o wydanie postanowienia w przedmiocie dopuszczalności przejęcia orzeczenia do wykonania Polsce, określenie kwalifikacji prawnej czynów według prawa polskiego oraz kary podlegającej wykonaniu. Okręgowy Sąd Lekarski wydał postanowienie stwierdzające dopuszczalność przejęcia do wykonania w Polsce prawomocnego orzeczenia brytyjskiego organu i określił podlegającą w Polsce wykonaniu karę. Na skutek złożonego zażalenia obrońcy obwinionej, sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Lekarskiego.
Wobec poważnych wątpliwości dotyczących konsekwencji sytuacji, w której lekarz posiadający równocześnie prawo wykonywania zawodu w Polsce, zostaje na skutek decyzji właściwego organu ograniczony lub pozbawiony możliwości wykonywania zawodu za granicą, Naczelna Rada Lekarska postanowiła opracować projekt nowelizacji ustawy o izbach lekarskich w powyższym zakresie.
Dotychczas samorząd zawodowy lekarzy i lekarzy dentystów na podstawie informacji przekazywanych za pośrednictwem systemu IMI powziął informacje o 46 lekarzach, którzy są lub w przeszłości byli członkami izb lekarskich w Polsce, wobec których na terenie innych państw członkowskich UE orzeczono, choćby tymczasowo, zakaz wykonywania zawodu lub ograniczenie zakresu jego wykonywania.
W roku 2018 Naczelna Izba Lekarska poprzez działający w jej strukturach Ośrodek Doskonalenia Zawodowego Lekarzy i Lekarzy Dentystów zorganizowała 28 kursów, w których udział wzięło łącznie 388 uczestników. Zorganizowane kursy dotyczyły kompetencji miękkich, prawa medycznego oraz zarządzania.
Ponadto Naczelna Rada Lekarska zorganizowała szkolenia z zakresu radiologii i laseroterapii dla lekarzy dentystów:
Łącznie w kursach z zakresu radiologii wzięło udział 1168 lekarzy dentystów. Wszyscy uczestnicy mieli możliwość przystąpienia do egzaminu przed Komisją Egzaminacyjną powołaną przez Główny Inspektorat Sanitarny.
Naczelna Izba Lekarska dofinansowuje także szkolenia organizowane dla lekarzy przez okręgowe izby lekarskie.
Znaczną liczbę szkoleń dla lekarzy i lekarzy dentystów organizują także okręgowe izby lekarskie ułatwiając lekarzom dopełnienie obowiązku doskonalenia zawodowego.
W roku 2018 Naczelna Izba Lekarska kontynuowała realizację projektów współfinansowanych ze środków unii europejskiej:
W 2018 roku zakończono realizację projektu "Razem dla Zdrowia" współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój. Projekt był realizowany w partnerstwie z Fundacją My Pacjenci oraz Naczelną Izbą Aptekarską. Głównym celem projektu było rozwijanie dialogu społecznego oraz społecznej idei odpowiedzialności instytucji systemu ochrony zdrowia, poprzez wypracowanie w ramach powołanego partnerstwa trwałych i transparentnych mechanizmów konsultacji społecznych. W toku prac odbyło się m.in. 11 warsztatów ogólnopolskich, 10 warsztatów regionalnych o zwiększaniu wpływu pacjenta na system ochrony zdrowia oraz 10 badań ankietowych online, które były podstawą przygotowania lepszych propozycji zmian, a także uzyskania dla nich poparcia.
Powołany przez Naczelną Radę Lekarską Ośrodek Naczelnej Izby Lekarskiej ds. Wytycznych Postępowania w Praktyce Medycznej w roku 2018 realizował następujące zadania z zakresu upowszechniania wytycznych postępowania medycznego opierających się na aktualnej wiedzy medycznej oraz zasadach evidence based medicine:
Wspólnie z Polskim Towarzystwem Onkologii Klinicznej, Polskim Towarzystwem Psychiatrycznym oraz Medycyną Praktyczną realizowany jest projekt współfinansowany ze środków UE dotyczący tworzenia wytycznych klinicznych
i szkoleń z tego zakresu. Projekt jest realizowany w okresie od stycznia 2017 r. do grudnia 2019 r.
W ramach projektu:
Piąte wytyczne z zakresu chorób nowotworowych są w przygotowaniu i wkrótce zostaną opublikowane
Na mocy uchwały Naczelnej Rady Lekarskiej z 14 grudnia 2018 r. zadania Ośrodka ds. Wytycznych zostały włączone do zadań Ośrodka Doskonalenia Zawodowego Lekarzy i Lekarzy Dentystów, co powinno docelowo przyczynić się do dalszej poprawy realizacji zadań samorządu lekarskiego w zakresie upowszechniania wytycznych postępowania leczniczego zgodnego z aktualnym stanem wiedzy medycznej.
Samorząd lekarski prowadzi także działalność wydawniczą. Naczelna Izba Lekarska jest wydawcą "Gazety Lekarskiej" - miesięcznika wysyłanego bezpłatnie do każdego członka samorządu lekarskiego. Okręgowe izby lekarskie wydają biuletyny, które również wysyłane są bezpłatnie do każdego członka danej izby. Czasopisma wydawane przez samorząd lekarski informują m. in. o bieżących sprawach dotyczących lekarzy i lekarzy dentystów, zawierają informacje o zmieniających się przepisach prawa i o działalności samorządu.
Naczelna Izba lekarska jest także wydawcą czasopisma naukowego o nazwie
"Medyczna Wokanda", na łamach którego publikowane są artykuły poświęcone przede wszystkim problematyce odpowiedzialności zawodowej lekarzy i lekarzy dentystów.
Do niniejszego sprawozdania dołączono także sprawozdania z pracy Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej i Naczelnego Sądu Lekarskiego (zał. 3 i 4), a także sprawozdania okręgowych rad lekarskich (zał. 5).
Załączniki: