Projektowane zmiany ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz tryb prac legislacyjnych nad tą ustawą

Akty korporacyjne

Lekarz.2013.9.20

Akt nieoceniany

Wersja od: 20 września 2013 r.

STANOWISKO Nr 62/13/P-VI

PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ

z dnia 20 września 2013 r.

w sprawie projektowanych zmian ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz trybu prac legislacyjnych nad tą ustawą

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej wyraża dezaprobatę dla przyjętego sposobu prowadzenia prac legislacyjnych nad ustawą o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W projekcie ustawy przesłanym Naczelnej Radzie Lekarskiej do zaopiniowania w ramach konsultacji społecznych nie było zapisów dotyczących jawności ofert składanych przez świadczeniodawców, nie było również planowane uregulowanie zasad prowadzenia kontroli świadczeniodawców przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Zapisy dotyczące wyżej wymienionych kwestii pojawiły się w projekcie ustawy dopiero po zakończeniu konsultacji społecznych.

Mając na uwadze jak ważne dla środowiska medycznego, i zarazem kontrowersyjne, są obie poruszone kwestie, Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej uznaje za niedopuszczalne wprowadzanie ich do tekstu projektu ustawy bez poddania ich uprzednim konsultacjom społecznym. Pomijanie konsultacji społecznych jest tym bardziej bulwersujące, że w projekcie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zaproponowano rozwiązania zaskakujące tj. takie, które stanowią albo przełamanie dotychczasowej linii orzeczniczej - tak w przypadku jawności ofert, albo proponują odejście od poglądu dotychczas reprezentowanego przez Ministerstwo Zdrowia - w przypadku kontroli świadczeniodawców przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Ze względu na doniosłość projektowanych przepisów, Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej w uzupełnieniu swojego stanowiska nr 55/13/VI-P z dnia 2 sierpnia 2013 r. przedstawia dodatkowe uwagi do projektu ustawy.

Prezydium postuluje wprowadzenie jak największej jawności ofert składanych w toku postępowania o zawarcie umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia. Projektowana ustawa, w myśl której zasadą jawności objęte będą oferty, z wyłączeniem informacji, które zastały zastrzeżone przez świadczeniodawcę jako stanowiące tajemnicę przedsiębiorcy rodzi poważne wątpliwości. Zastrzeżenia budzi fakt, że to świadczeniodawca będzie decydował o tym, kiedy i w jakim zakresie jego oferta jest niejawna. Zapewne doprowadzi to do stanu, w którym, aby uniemożliwić skuteczne składanie odwołań od decyzji komisji konkursowych, wszyscy oferenci będą składali oświadczenia o tajności całej złożonej oferty. Ponadto zaproponowane rozwiązanie legislacyjne zmierza do ograniczenia jawności ofert, podczas gdy orzecznictwo sądów administracyjnych - mimo braku jasnych przepisów ustawowych - sukcesywnie rozszerza zakres jawności ofert zarówno na etapie rozpatrywania odwołań od decyzji komisji konkursowej jak też w trybie dostępu do informacji publicznej. Proponowanie rozwiązania legislacyjnego przeciwnego do dominującej linii orzeczniczej wymaga wskazania jakiegoś szczególnie istotnego powodu dla takiej zmiany. Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej jest zdania, że ograniczenie jawności ofert składanych w postępowaniu o zawarcie umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia nie jest uzasadnione troską o dobro pacjenta, ochroną uczciwej konkurencji ani ochroną szczególnie ważnych interesów państwowych.

W projekcie ustawy przewiduje się także, iż do kontroli świadczeniodawców nie będą stosowane przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Kluczowe jest wyłączenie obowiązku zawiadomienia podmiotu kontrolowanego o kontroli z 7 dniowym wyprzedzeniem. Spór interpretacyjny dotyczący tego, czy kontrole NFZ powinny być prowadzone zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej toczy się już od wielu lat, a Ministerstwo Zdrowia dotychczas stało na stanowisku, że NFZ musi w czasie kontroli świadczeniodawców będących przedsiębiorcami przestrzegać przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w tym uprzedzać o kontroli co najmniej na 7 dni przed jej rozpoczęciem. Zwolnienie Narodowego Funduszu Zdrowia od obowiązku uprzedzania o kontroli stawia Fundusz w bardziej uprzywilejowanej sytuacji niż wiele organów państwowych, które mimo że są powołane do prowadzenia kontroli przedsiębiorców, muszą z uprzedzeniem powiadomić o wszczęciu kontroli. Uczynienie dla NFZ wyłomu od zasady, że kontrolę należy zapowiedzieć z odpowiednim wyprzedzeniem nie jest podyktowane żadnymi szczególnymi względami, działalność świadczeniodawców nie zagraża bowiem życiu czy zdrowiu obywateli, aby konieczne było podejmowanie doraźnych działań kontrolnych. Zaproponowane rozwiązanie ustawowe nie bierze pod uwagę jak duże perturbacje powoduje niezapowiedziana kontrola u świadczeniodawcy, szczególnie w niewielkiej placówce. Konieczność aktywnego udziału w kontroli, dostarczania żądanych dokumentów i składania wyjaśnień może poważnie utrudnić leczenie zgłaszających się pacjentów.