Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu środków działających podobnie do alkoholu oraz warunków i sposobu przeprowadzania badań na ich obecność w organizmie.
Lekarz.2014.7.11
Akt nieocenianySTANOWISKO 28/14/P-VII
PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ
z dnia 11 lipca 2014 r.
w sprawie projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu środków działających podobnie do alkoholu oraz warunków i sposobu przeprowadzania badań na ich obecność w organizmie
Badanie śliny, zgodnie z obecnym stanem wiedzy i możliwościami stosowanych urządzeń jest badaniem przed laboratoryjnym, a wynik pozytywny każdorazowo musi być zweryfikowany poprzez badanie krwi metodą referencyjną. Działanie urządzeń, którymi obecnie dysponują organy ścigania, oparte jest na testach immunochemicznych, które nie są w pełni swoiste dla danych grup związków i mogą prowadzić do wyników fałszywie pozytywnych, a te z kolei, niezweryfikowane swoistą metodą fizykochemiczną mogą skutkować poważnymi konsekwencjami dla osoby badanej.
Wskazanie progów oznaczalności LOQ dla poszczególnych grup związków i ich przedstawicieli, identyczne jak w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 11 czerwca 2003 r. w sprawie wykazu środków działających podobnie do alkoholu oraz warunków i sposobu przeprowadzania badań na ich obecność, nie uwzględnia rozwoju technik analitycznych, jaki miał miejsce podczas długoletniego obowiązywania tego rozporządzenia, ani aktualnego stanu wiedzy na temat farmakokinetyki substancji psychoaktywnych i ich oddziaływania na kierowców.
W projekcie rozporządzenia nie wskazano, że podstawowym materiałem do badania powinna być próbka krwi, gdyż to wykrycie nielegalnej substancji w jej aktywnej formie i w odpowiednim stężeniu we krwi pozwala na wnioskowanie, że osoba badana znajdowała się w stanie pod wpływem lub po użyciu substancji zabronionej. W moczu często wykrywane są nieaktywne metabolity substancji psychoaktywnych, którym nie można przypisać żadnego działania farmakologicznego, co pozwala na wskazanie jedynie na wcześniejszy kontakt osoby badanej z daną substancją, a nie na wskazanie, że znajdowała się ona pod jej wpływem.
Mając na uwadze, że ustawa Prawo o ruchu drogowym w pewnych sytuacjach przewiduje możliwość pobrania krwi i moczu bez zgody zainteresowanego w celu ustalenia obecności w organizmie środka działającego podobnie do alkoholu, celowe byłoby szczegółowe uregulowanie w rozporządzeniu zasad dokumentowania badania krwi wykonanego bez zgody osoby badanej. Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej postuluje, aby w treści protokołu takiego badania oprócz danych osób pobierających i osób badających próbkę znalazły się również dane osób asystujących przy pobraniu (np. osób przytrzymujących, unieruchamiających).
W projekcie rozporządzenia brakuje przepisów stanowiących odpowiednik § 9 rozporządzenia z 11 czerwca 2003 r. w którym wskazywano laboratoria, które prowadzą badania kierowców i obligowano je do udziału w między laboratoryjnych systemach kontroli jakości badań. Biorąc pod uwagę poważne konsekwencje dla osób podejrzanych, jakie niosą za sobą wyniki takich badań, krytycznie należy ocenić pominięcie w rozporządzeniu kwestii kontroli jakości badań.