Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy- Kodeks karny.
Lekarz.2021.12.22
Akt nieocenianySTANOWISKO Nr 127/21/P-VIII
PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ
z dnia 22 grudnia 2021 r.
w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy- Kodeks karny
znak: SPS-WP.020.371.7.2021, zgłasza następujące uwagi do przedmiotowego projektu.
Przedstawiony do zaopiniowania projekt porusza ważny a zarazem obszerny temat ubezpłodnienia pacjenta na jego wniosek i za jego zgodą. Zdaniem Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej sama idea wprowadzenia uregulowań w tej kwestii wymagałaby podjęcia szerszej dyskusji i zastanowienia się nad wieloma aspektami tego zagadnienia.
Sterylizacja antykoncepcyjna jak wazektomia u mężczyzn oraz podwiązanie jajowodów u kobiet, zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia, zaliczane są do metod antykoncepcyjnych o trwałym charakterze. W przyp adku wykonywania tych zabiegów w celach leczniczych nie budzi ono wątpliwości na gruncie odpowiedzialności karnej. Natomiast od lat 80. XX wieku kwestia wykonania dobrowolnej sterylizacji na życzenie pacjenta jest poruszana przez szerokie grono przedstawicieli prawa karnego, a w przedmiocie tym zarysowały się dwa stanowiska. Pierwsze przedstawia, że zgoda pacjenta nie jest wystarczająca do uniknięcia odpowiedzialności za czyn określony w art. 156 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (tj. Dz. U. z 2021 r., poz. 2345). Według drugiego stanowiska zgoda ta wyłącza odpowiedzialność karną, przy czym drugi z poglądów wydaje się być dominujący. Natomiast z przedstawionego do zaopiniowania projektu ustawy wynika, że projektodawca zdaje się przyjmować pierwszy pogląd wprowadzając do tego przepisu okoliczność wyłączającą bezprawność przesądzając o nielegalności tego zabiegu.
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej uważa, że potrzebna jest głębsza refleksja nad tym tematem ze względu na pojawiające się liczne wątpliwości prawne. Jak wskazuje dostępne piśmiennictwo nie jest to temat nowy. W związku z tym, że w polskim prawie dalej brak jest uregulowań w tej kwestii wskazane byłoby podjęcie prac nad kompleksowym rozwiązaniem dotyczącym tej tematyki nie tylko na gruncie prawa karnego, ale także na gruncie odpowiedzialności zawodowej lekarzy, czego w przedłożonym projekcie ustawy brakuje. Samo dodanie przepisu, który określa, że lekarz nie popełnia przestępstwa nie rozwiązuje istoty problemu i nie spełnia celu projektowanej ustawy wskazanego w dość lakonicznym uzasadnieniu. Tematyka ta potrzebuje rozwiązań kompleksowych, niebudzących wątpliwości interpretacyjnych i konkretnych sposobów postępowania w tak ważnym i zarazem delikatnym temacie pozbawiania płodności człowieka na jego wniosek i za jego zgodą.