Pomijanie podczas doręczeń prawidłowo ustanowionych pełnomocników ogólnych.
Podat.2019.11.21
Akt nieocenianySTANOWISKO
KRAJOWEJ RADY DORADCÓW PODATKOWYCH
z dnia 21 listopada 2019 r.
w sprawie pomijania podczas doręczeń prawidłowo ustanowionych pełnomocników ogólnych
Zgodnie z art. 138 d) § 1 Ordynacji podatkowej, pełnomocnictwo ogólne upoważnia do działania we wszystkich sprawach podatkowych oraz w innych sprawach należących do właściwości organów podatkowych. Przywołany przepis statuuje szeroki zakres pełnomocnictwa ogólnego obejmujący, nie tylko sprawy podatkowe, ale również wszystkie inne sprawy należące do kompetencji organów podatkowych (urzędów skarbowych i urzędów celno - skarbowych).
Ustawodawca wskazuje, że pełnomocnictwo ogólne może być udzielone w każdej sprawie podatkowej, a zatem zarówno do czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego oraz przed organami skarbowymi, czyli do postępowania kontrolnego. Istotne jest tu również to, że pełnomocnictwo ogólne może zostać ustanowione jeszcze przed rozpoczęciem którejkolwiek z tych procedur. Umożliwia to Centralny Rejestr Pełnomocnictw Ogólnych prowadzony przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Wpis pełnomocnika ogólnego do Rejestru, pozwala organowi podatkowemu już w dacie wszczęcia postępowania lub wykonywania innych czynności poznać tożsamość i adres pełnomocnika ogólnego, inaczej niż w przypadku pełnomocników szczególnych, których powołanie wywiera skutek dopiero od zawiadomienia organu o udzieleniu pełnomocnictwa.
Z kolei art. 145 § 2 Ordynacji podatkowej wprost wskazuje, że jeżeli ustanowiono pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi pod adresem wskazanym w pełnomocnictwie. Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale 7 sędziów, artykuł ten nie dopuszcza żadnych wyjątków i zgodnie z zasadą oficjalności doręczeń obarcza organy podatkowe prowadzące postępowanie obowiązkiem doręczania wszystkich pism procesowych pełnomocnikowi ustanowionemu w sprawie. Pominięcie pełnomocnika w toku czynności postępowania podatkowego uniemożliwia stronie ochronę jej praw i interesów oraz otrzymania ochrony prawnej, jaką powinna uzyskać w demokratycznym państwie prawa. Strona postępowania administracyjnego, ustanawiająca pełnomocnika, chroni się przed skutkami nieznajomości prawa, a jeżeli organ administracji pomija pełnomocnika w toku czynności postępowania administracyjnego, to niweczy skutki staranności strony w dążeniu do ochrony swych praw i interesów oraz otrzymania takiej ochrony prawnej, jaką powinna ona uzyskać w państwie prawa (NSA I FPS 3/18). Słusznie w judykaturze wskazuje się, że prawidłowość doręczeń jest jednym z kluczowych warunków przestrzegania praw strony, a same przepisy mają charakter gwarancyjny (WSA III SA/Wa 3451/05). Zatem nawet jeśli organ wyśle pismo na adres podatnika, to dopóki to samo pismo nie zostanie doręczone pełnomocnikowi, nie wywiera ono skutków prawnych.
Tymczasem praktyka doradców podatkowych pokazuje, że organy podatkowe często w trakcie wykonywanych kontroli podatkowych i celno - skarbowych oraz w trakcie prowadzonych postępowań podatkowych kontaktują się bezpośrednio z podatnikiem, z pominięciem pełnomocnika ogólnego. Dotyczy to przede wszystkim czynności inicjujących kontrole oraz postępowania podatkowe ale również opisana powyżej praktyka organów podatkowych ma miejsce przy wykonywaniu przez urzędy skarbowe czynności sprawdzających.
Takie działanie jednoznacznie wskazuje, że organy podatkowe przed wszczęciem kontroli lub postępowania podatkowego nie sprawdzają w Centralnym Rejestrze Pełnomocnictw Ogólnych, czy podatnik ustanowił pełnomocnika ogólnego, czym uniemożliwią mu ochronę jego praw i interesów oraz otrzymania ochrony prawnej, jaką powinien uzyskać w demokratycznym państwie prawa. Krajowa Rada Doradców Podatkowych w swoich wystąpieniach do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej nieraz zwracała uwagę na praktykę organów podatkowych polegającą na pomijaniu podczas doręczeń prawidłowo ustanowionych pełnomocników ogólnych.
Ponadto Krajowa Rada Doradców Podatkowych wskazuje, że jedynie profesjonalni pełnomocnicy, czyli doradcy podatkowi, adwokaci i radcowie prawni mogą legitymować się pełnomocnictwem ogólnym przed organami podatkowymi uprawniającym do reprezentacji swoich klientów. Inna interpretacja może doprowadzić do uznania, że niektóre z czynności zastrzeżonych dla podmiotów uprawnionych mogą wykonywać podmioty do tego nie uprawnione.
Mając na uwadze powyższe, Krajowa Rada Doradców Podatkowych zwraca się do organów podatkowych z prośbą o podjęcie działań mających na celu zapewnienie doradcom podatkowym, reprezentującym swoich klientów na podstawie pełnomocnictwa ogólnego, możliwości wykonywania swoich obowiązków poprzez uczestniczenie we wszystkich czynnościach realizowanych w relacji klient - organy podatkowe.