Ochrona tajemnicy zawodowej w sądowym postępowaniu cywilnym.
Akty korporacyjne
Radc.2006.12.16
Akt nieoceniany Wersja od: 16 grudnia 2006 r.
UCHWAŁA Nr 520/VI/2006
KRAJOWEJ RADY RADCÓW PRAWNYCH
z dnia 16 grudnia 2006 r.
w sprawie ochrony tajemnicy zawodowej w sądowym postępowaniu cywilnym
Na podstawie art. 60 pkt 1 w związku z art. 3 ust. 3-5 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059 z późn. zm.) na skutek skargi radcy prawnego Andrzeja Gozdowskiego - Krajowa Rada Radców Prawnych postanawia, co następuje:
1.
KRRP wyraża głębokie zaniepokojenie faktem ukarania grzywną przez sąd okręgowy radcę prawnego, zeznającego w charakterze świadka przed sądem cywilnym, za odmowę udzielenia odpowiedzi na pytania dotyczące okoliczności związanych z pomocą prawną udzieloną jednej ze stron procesu cywilnego. Radca prawny odmówił odpowiedzi na pytania odnoszące się do przebiegu posiedzenia rady nadzorczej podmiotu, na rzecz którego świadczył pomoc prawną. Przepis art. 261 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego zezwala na odmowę udzielenia odpowiedzi na pytania, jeżeli taka odpowiedź stanowiłaby pogwałcenie istotnej tajemnicy zawodowej. Sąd w postanowieniu o ukaraniu grzywną nie wskazał na istnienie jakichkolwiek okoliczności, które uzasadniałyby odjęcie w tym przypadku ochrony prawnej wynikającej z tego przepisu. Przepis art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2002 r., nr 123, poz. 1059 ze zm.) zobowiązuje radcę prawnego do zachowania w tajemnicy wszystkiego, o czym dowiedział się w związku z udzieleniem pomocy prawnej, a obowiązek taki ma charakter bezwzględny, skoro w ust. 5 tego artykułu podkreśla się, iż radca prawny nie może być z tego obowiązku zwolniony. Ustawa o radcach prawnych nie różnicuje więc bezwzględnego obowiązku dochowania tajemnicy zawodowej w zależności od jej wagi ("istotności"). Kodeks postępowania cywilnego nie przewiduje procedury zwalniania radcy prawnego z tego obowiązku, ani też nie wskazuje przesłanek, które uzasadniałyby takie zwolnienie. W Kodeksie postępowania karnego istnieje specjalna regulacja wskazująca na wyjątkową możliwość zwolnienia z tego obowiązku po stwierdzeniu przez sąd, iż istnieją jednoznacznie wykazane okoliczności potwierdzające, że takiego zwolnienia wymaga w danej sprawie dobro wymiaru sprawiedliwości, a konkretnych faktów nie można ustalić na podstawie innego dowodu. Nie można więc uznać, iż zwalnianie z takiego obowiązku w postępowaniu cywilnym miałoby być łatwiejsze niż w postępowaniu karnym, a w szczególności, że mogłoby nastąpić praktycznie w każdym przypadku, o ile tylko sąd orzekający tak zadecyduje, swobodnie interpretując bliżej nieokreśloną przesłankę "istotności pogwałcenia". Ocenę istotności pogwałcenia tajemnicy zawodowej należy bowiem pozostawić radcy prawnemu. Przyznanie sądowi prawa do kontroli tej oceny i ostatecznego rozstrzygania w tym zakresie w istocie rzeczy pozbawiłoby radcę prawnego zeznającego w charakterze świadka ochrony prawnej wynikającej z ustawy o radcach prawnych. Składający zeznania, w charakterze świadka, radca prawny odmawiając odpowiedzi na konkretne pytanie powinien natomiast wskazać sądowi, że przysługuje mu ochrona tajemnicy zawodowej wynikająca z art. 3 ustawy o radcach prawnych, a udzielenie oczekiwanej odpowiedzi naruszyłoby tę tajemnicę zawodową. W komentarzach do Kodeksu postępowania administracyjnego, w których zawarta jest podobna regulacja prawna, wskazuje się, iż organ nie może żądać od świadka szczegółowego uzasadnienia odmowy udzielenia odpowiedzi na pytanie, a świadek powinien jedynie wykazać, że wykonuje zawód z którym jest związany obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej i uprawdopodobnić, że pytanie dotyczy okoliczności nią objętych, bez podawania uzasadnienia istnienia przesłanki zwalniającej od odpowiedzi. Podkreśla się tam również, że nie można dopuścić możliwości poddawania oświadczenia świadka kontroli organu orzekającego, bo byłoby to w swej istocie pozbawieniem świadka przyznanej mu ochrony (zob. M. Jaśkowska i A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Zakamycze 2000, s. 484; B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2003 r., s. 401-402). Biorąc powyższe pod uwagę Krajowa Rada Radców Prawnych podkreśla stanowczo, iż wykonywanie zawodu radcy prawnego, jako zawodu zaufania publicznego, oparte być musi na pełnym zaufaniu klienta, które uzależnione jest od dochowania poufności. Wymuszanie, poprzez karanie grzywną, naruszania obowiązku dochowania tajemnicy zawodowej pozostaje w sprzeczności z zasadami obowiązującymi w demokratycznym państwie prawnym.2.
KRRP zobowiązuje jej Prezydium do przekazania niniejszej uchwały prezesom sądów okręgowych i sądów apelacyjnych, a także Rzecznikowi Praw Obywatelskich.