Dopuszczalność zatrudnienia na stanowisku asystenta sędziego osób odbywających aplikację adwokacką lub radcowską.
Sędz.2014.3.5
Akt nieocenianySTANOWISKO
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 5 marca 2014 r.
w przedmiocie dopuszczalności zatrudnienia na stanowisku asystenta sędziego osób odbywających aplikację adwokacką lub radcowską
Krajowa Rada Sądownictwa dostrzega możliwość wystąpienia istotnego konfliktu interesów w przypadku zatrudnienia na stanowisku asystenta sędziego aplikanta adwokackiego lub radcowskiego, co dotyczy zwłaszcza tej fazy odbywania aplikacji adwokackiej lub radcowskiej, w której aplikant może już występować przed sądem, zastępując adwokata lub radcę prawnego jako pełnomocnik strony (art. 77 Prawa o adwokaturze, art. 351 ustawy o radcach prawnych). Może to wpływać na zaufanie do bezstronności sądu oraz wizerunek sądu jako instytucji w pełni niezależnej i wolnej od jakichkolwiek zewnętrznych ingerencji.
Kwestię zatrudnienia aplikantów adwokackich w sądach na stanowiskach związanych z wymierzaniem sprawiedliwości rozwiązał sam ustawodawca, przewidując w art. 79 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 72 ust. 1 pkt 4 ustawy - Prawo o adwokaturze możliwość skreślenia aplikanta adwokackiego z listy aplikantów w przypadku objęcia przez aplikanta adwokackiego stanowiska w organach wymiaru sprawiedliwości (por. jednak wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 listopada 2013 r., II GSK 1007/12).
Zdaniem Krajowej Rady Sądownictwa, już w warunkach konkursu na wolne stanowisko asystenta sędziego powinno być wyraźnie zastrzeżone, że w przypadku wygrania konkursu przez osobę, która jest w trakcie odbywania aplikacji adwokackiej bądź radcowskiej, przed jej zatrudnieniem w sądzie na podstawie umowy o pracę będzie od niej oczekiwane zawiadomienie o tym zatrudnieniu organów samorządu adwokackiego lub radcowskiego albo wystąpienie o skreślenie z listy aplikantów. Pozwoli to na dokonanie przez taką osobę wyboru między zatrudnieniem w sądzie na stanowisku asystenta sędziego a kontynuowaniem aplikacji adwokackiej lub radcowskiej. W przypadku wcześniejszego zatrudnienia takiej osoby na stanowisku asystenta sędziego prezes sądu - po rozważeniu wszystkich okoliczności - może przedstawić jej kwestię dokonania wyboru między kontynuowaniem zatrudnienia w sądzie i rezygnacją z aplikacji (skreśleniem z listy aplikantów) a kontynuowaniem aplikacji. Decyzja o zatrudnieniu oraz kontynuowaniu zatrudnienia należy każdorazowo do prezesa sądu. W przypadku kontynuowania aplikacji adwokackiej lub radcowskiej przez asystenta sędziego istnieje możliwość rozwiązania (w trybie wypowiedzenia) stosunku pracy z asystentem sędziego w związku z obawą prezesa sądu co do powstania lub istnienia konfliktu interesów, w szczególności wątpliwościami związanymi z zagrożeniem dla bezstronności sądu i ujawnieniem się okoliczności podważających zaufanie do sądu (por. w tej kwestii uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 13 czerwca 2012 r., II PK 315/11).