Dekret o działalności misyjnej Kościoła.
Akty korporacyjne
Kanon.1965.12.7
Akt nieoceniany Wersja od: 7 grudnia 1965 r.
PAWEŁ BISKUP
SŁUGA SŁUG BOŻYCH RAZEM Z OJCAMI ŚWIĘTEGO SOBORU NA WIECZNĄ RZECZY PAMIĄTKĘ
z dnia 7 grudnia 1965 r.
DEKRET O DZIAŁALNOŚCI MISYJNEJ KOŚCIOŁA
1 Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 48: AAS 57 (1965) s. 53.
2 Por. Mk 16, 15.
3 Św. Augustyn, "Enarr. in Ps" 44, 23: PL 36, 508; CChr 38, 510.
4 Por. Mt 5, 13-14.
5 Por. Syr 36, 19.
6 Por. Sob. Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 2, s. 5-6.
7 Por. J 11, 52.
8 Por. św. Ireneusz, "Adv. Haer" III, 18, 1: "Słowo, będące u Boga, przez które wszystko się stało i które zawsze było przy rodzaju ludzkim (...)": PG 7, 932; IV, 6, 7: "Syn bowiem od pczątku stojąc u boku swego stworzenia, objawia Ojca wszystkim, którym chce i kiedy chce, i jak chce Ojciec", tamże 990; por. IV, 20, 6 i 7, tamże 1037; Demonstratio, nr 34: "Patr. Or"., XII, 773; "Sources Chrét.", 62, Paris 1958, s. 87; Klemens Aleks., "Protrept.", 112, 1: GCS Clemens I. 79; "Strom." VI, 6, 44, 1: GCS Clemens II, 453; 13, 106, 3 i 4: tamże 485. Co do samego problemu por. Pius XII, "Przemówienie radiowe", 31 grudnia 1952; Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 16, s. 20.
9 Por. Kol 1, 13; Dz 10, 38.
10 Por. 2 Kor 5, 19.
11 Por. Hbr 1, 2; J 1, 3. 10; 1 Kor 8, 6; Kol 1, 16.
12 Por. Ef 1, 10.
13 Por. 2 Kor 8, 9.
14 Por. Mk 10, 45.
15 Por. św. Atanazy, "Ep. ad Epictetum", 7: PG 26, 1060; św. Cyryl Jeroz., "Catech.", 4, 9: PG 33, 465; Marius Victorinus, "Adv. Arium", 3, 3: PL 8, 1101; św. Bazyli, "Epist.", 261, 2: PG 32, 969; św. Grzegorz z Naz., "Epist." 101: PG 37, 181; św. Grzegorz z Nyssy, "Antirheticus, Adv. Apollin.", 17: PG 45, 1156; św•. Ambroży, "Epist." 48, 5: PL 16, 1153; św. Augustyn, "In Ioan. Ev." tr. XXIII, 6: PL 35, 1585, CChr 36, 236; ponadto jeszcze wykazuje, że Duch Święty nie odkupił nas, ponieważ nie przyjął ciała: "De Agone Christi", 22, 24: PL 40, 302; św. Cyryl Aleks., "Adv. Nestor." I, 1: PG 76, 20; św. Fulgencjusz, "Epist.", 17, 3, 5: PL 65, 454; "Ad Trasimundum, III", 21: PL 65, 284: de tristitia et timore.
16 Por. Hbr 4, 15; 9, 28.
17 Por. Dz 1, 8.
18 Por. Łk 24, 47.
19 Jest to Duch, który przemówił przez Proroków: "Symb. Constantinopol.": Denz-Schönmetzer, 150 (86); św. Leon W., "Sermo" 76: PL 54, 405-406: "Kiedy Duch Święty w dzień Zielonych Świąt napełnił uczniów Pana, nie był to początek daru, lecz dodanie pełni, albowiem i patriarchów, i proroków, i kapłanów, jak i wszystkich świętych minionych czasów ożywiało uświęcenie tego samego Ducha... chociaż miara darów nie była ta sama". Również "Sermo" 77, 1: PL 54, 412; Leon XIII, Encykl. "Divinum illud": ASS 29 (1897) s. 650-651. Również św. Jan Chryzostom, chociaż podkreśla nowość zesłania Ducha Świętego w dniu Zielonych Swiąt: "In Eph." c. 4, Hom. 10, 1: PG 62, 75.
20 Por. J 14, 16.
21 O problemie wieży Babel i zesłania Ducha Świętego często mówią Ojcowie Kościoła: Orygenes "In Genesim", c. 1: PG 12, 112; św. Grzegorz z Naz., "Oratio" 41 16: PG 36, 449; św. Jan Chryz., "Hom. 2 in Pentec.", 2: PG 50, 467; "In Act. Apost.": PG 60, 44; św. Augustyn, "Enarr. in Ps" 54 11: PL 36, 636; CChr 39, 664 n; "Sermo" 271: PL 38, 1245: św. Cyryl Aleks., "Glaphyra in Genesim", II: PG, 69, 79; św. Grzegorz W., "Hom. in Ewang.", ks. II, Hom. 30, 4: PL 76, 1222; św. Beda, "in Hexaem.", ks. III: PL 91, 125; ponadto zobacz obraz w atrium bazyliki św. Marka w Wenecji. Kościół mówi wszystkimi językami, jednocząc w ten sposób wszystkich w katolickości wiary: św. Augustyn, "Sermones" 266, 267, 268, 269: PL 38, 1225-1237; "Sermo" 175, 3: PL 38, 946; św. Jan Chr., "In Ep. I ad Cor.", Hom. 35: PG 61, 296; św. Cyryl Aleks., "Fragm. in Act.": PG 74, 758; św. Fulencjusz, "Sermo" 8, 2-3: PL 65, 743-744. O zesłaniu Ducha Świętego jako o konsekracji Apostołów dla posłannictwa, por. J. A. Cramer, "Catena in Acta SS. Apostolorum", Oxford 1838, s. 24 n.
22 Por. Łk 3, 22; 4, 1; Dz 10, 38.
23 Por. J 14 - 17; Paweł VI, "Przemówienie na Soborze", 14 września 1964: AAS 56 (1964) s. 807.
24 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 4: AAS 57 (1965) s. 7.
25 Św. Augustyn, "Sermo" 267, 4: PL 38, 1231; "to czyni Duch Święty w całym Kościele, co czyni dusza we wszystkich członkach jednego ciała". Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 7 (wraz z przypiskiem 8), s. 11.
26 Por. Dz 10, 44-47; 11, 15; 15, 8.
27 Por. Dz 4, 8; 5, 32; 8, 26. 29. 39; 9, 31; 10; 11, 24-28; 13, 2. 4. 9; 16, 6-7; 20, 22-23; 21, 11 itd.
28 Por. Mt 10, 1-42.
29 Por. Mt 28, 18.
30 Por. Dz 1, 4-8.
31 Por. J 20, 21.
32 Por. Kol 1, 24.
33 Tertulian, "Apologeticus", 50, 13: PL 1, 534; CChr 1, 171.
34 Już św. Tomasz mówi o apostolskim zadaniu zakładania Kościoła: por. "Sent.", ks. I, dist. 16. q. 1, a. 2 ad 2 i ad 4; a. 3 sol.; "Summa Theol.", I, q. 43, a. 7 ad 6; I-II, q. 106, a. 4 ad 4. Por. Benedykt XV, "Maximum illud" 30 XI. 1919: AAS 11 (1919) s. 445 i 453; Pius XI, "Rerum Ecclesiae", 28. II. 1926: AAS 18 (1926) s. 74; Pius XII, "Do Dyrektorów Papieskich Dzieł Misyjnych", 30. IV. 1939; tenże, "Do Dyrektorów Papieskich Dzieł Misyjnych", 24 VI. 1944: AAS 36 (1944) s. 210; znowu w AAS 42 (1950) s. 727 i 43 (1951) s. 508; tenże, "Do kleru tubylczego", 29. VI. 1948: AAS 40 (1948) s. 374; tenże, "Ewangelii Praecones", 2. VI. 1951: AAS 43 (1951) s. 507; tenże, "Fidei donum", 15. I. 1957: AAS 49 (1957) s. 236; Jan XXIII, "Princeps Pastorum", 28. XI. 1959: AAS 51 (1959) s. 835; Paweł VI, "Hom.", 18. X. 1964: AAS 55 (1964) s. 911. Zarówno Papieże, jak i Ojcowie Kościoła i Teologowie scholastyczni często mówią o rozszerzaniu Kościoła ("de dilatatione Eccleciae"): św. Tomasz z Akw., "Comm. in Matt.", 16, 28; Leon XIII, Encykl. "Sancta Dei Civitas": ASS 13 (1880) s. 241; Benedykt XV, Encykl. "Maximum illud": AAS 11 (1919) s. 442; Pius XI, Encykl. "Rerum Ecclesiae": AAS 18 (1926) s. 65.
35 W takim ujęciu działalności misyjnej, jak widać, mieszczą się również treściowo te tereny Ameryki Płd. (Łacińskiej), w których nie ma ani własnej hierarchii, ani rozwiniętego życia chrześcijańskiego, ani w dostateczniej mierze głoszenia Ewangelii. Czy teraz te tereny Stolica Apostolska faktycznie wyraża za misyjne, nie zależy to od Soboru. Dlatego w kwestii stosunku pojęcia działalności misyjnej do pewnych terenów umyślnie jest mowa, że ta działalność "przeważnie" ("plerumque") ma miejsce na pewnych terenach uznanych przez Stolicę Apostolską.
36 Sobór Wat. II, Dekr. o ekumenizmie, "Unitatis redintegratio", nr 1: AAS 57 (1965) s. 90.
37 Por. Mk 16, 16; J 3, 5.
38 Por. Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 14, s. 18.
39 Por. Hbr 11, 6.
40 Por. 1 Kor 9, 16.
41 Por. Ef 4, 11-16.
42 Por. J 7, 18; 8, 30 i 44; 8, 50; 17 i 1.
43 W sprawie powyższej syntezy por. naukę św. Ireneusza o Rekapitulacji. Por. także: Hipolit, "De Antichristo", 3: "Chcąc wszystkich i pragnąc wszystkich zbawić, chce wszystkich uczynić dziećmi Bożymi i woła wszystkich świętych do jednego doskonałego człowieka (...)": PG 10, 732; GCS Hipolit I, 2, s. 6: "Benedictiones Iacob", 7: TU, 38, 1, s. 18, w. 4 n; Orygenes, "In Ioan." I, 16: "Wówczas poznanie Boga będzie jednym aktom u tych, którzy doszli do Boga za przewodem Słowa, będącego u Boga; aby w ten sposób wszystkie dzieci Boże były wyposażone tak dokładnie w poznanie Ojca, jak obecnie sam Syn poznaje Ojca": PG 14, 49; GCS Orig. IV, 20; św. Augustyn, "De sermone Domini in monte", I, 41: "Kochajmy to, co może z nami iść do owego Królestwa, gdzie nikt nie mówi: Ojcze mój, lecz wszyscy do jednego Boga: Ojcze nasz": PL 34, 1250; św. Cyryl Aleks., "In Ioan." I: "Wszyscy bowiem jesteśmy w Chrystusie i wspólna osoba ludzkości znajduje w Nim nowe życie. Dlatego też nosi nazwę "Ostatniego Adama" (...) Zamieszkał bowiem wśród nas, będąc z natury Synem i Bogiem; dlatego w Jego Duchu wołamy: Abba, Ojcze! Mieszka zaś Sławo we wszystkich w jednej świątyni, mianowicie w tej, którą wziął dla nas i z nas, aby wszystkich obejmując w sobie, wszystkich w jednym ciele, jak mówi Paweł, pojednać z Ojcem": PG 73, 161-164.
44 Benedykt XV, "Maximum illud": AAS 11 (1919) s. 445: "Tak więc, skoro Kościół Boży jest powszechny i żadnemu z narodów czy ludów nie jest obcy (...)". Por. Jan XXIII, Encykl. "Mater et Magistra": "Kościół z mocy prawa Bożego obejmuje wszystkie narady... Przenikając mocą swego działania cały niejako organizm narodu, Kościół ani nie jest, ani nie uważa się za jakąś instytucję narzuconą temu narodowi z zewnątrz (...) Dlatego też podtrzymują i doskonalą to wszystko, co uważają za dobre i godziwe" (odrodzeni w Chrystusie): AAS 53 (1961) s. 444.
45 Por. J 3, 18.
46 Por. Ireneusz, "Adv. Haer.", III, 15, nr 3: PG 7, 919: "Byli głosicielami prawdy i apostołami wolności".
47 "Breviarium rom.", Antyfona "O" na dzień 23. XII.
48 Por. Mt 24, 31; "Didaché" 10, 5: Funk, I, s. 32.
49 Por. Mk 13, 10.
50 Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 17; św. Augustyn, "De Civitate Dei", 19, 17: PL 41, 646; Instr. S. C. P. F.: "Collectanea" I, nr 135, s. 42.
51 Wg Orygenesa Ewangelia winna być głoszona przed zakończeniem tego świata, "Hom in Luc.", XXI: GCS. IX, 136, 21 nn, "In Matth. comm. ser.", 39: XI 75, 25 nn; 76, 4 nn; "Hom in Ierem." III, 2: VIII 308, 29 n; św. Tomasz, "Summa Theol." I-II, q. 106, a, ad
52 Por. Dz 1, 7.
53 Hilary z Poitiers, "In Ps" 14: PL 9, 311; Euzebiusz z Cez., "In Isaiam" 54, 2-3: PG 24, 462-463; Cyryl Aleks., "In Isaiam" V, rozdz. 54. 1-3: PG 70, 1193.
54 Por. Ef 4, 13.
55 Por. J 4, 23.
56 Por. Mt 5, 16.
57 1 J 4, 11.
58 Por. Mt 9, 35 nn; Dz 10, 38.
59 Por. 2 Kor 12, 15.
60 Por. Mt 20, 26; 23, 11; Paweł VI, "Przemówienie na Soborze" 21 listopada 1964: AAS 56 (1964) s. 1013.
61 Por. Ef 4, 24.
62 Por. Kol 4, 3.
63 Por. Mk 16, 15.
64 Por. Dz 4, 13. 29. 31; 9, 27-28; 13, 46; 14, 3; 19, 8; 26, 26; 28, 31; 1 Tes 2, 2; 2 Kor 3, 12; 7, 4; Flp 1, 20; Ef 3, 12; 6, 19-20.
65 Por. 1 Kor 9, 15; Rz 10, 14.
66 Por. 1 Tes 1, 9-10; 1 Kor 1, 18-21; Gal 1, 31; Dz 14, 15-17; 17, 22-31.
67 Por. Dz 16, 14.
68 Por. Kol 3, 5-10; Ef 4, 20-24.
69 Por. Łk 2, 34; Mt 10, 34-39.
70 Por. 1 Tes 1, 6.
71 Por. Sobór Wat. II, Deklaracja o wolności religijnej, "Dignitatis humanae", nr 2, 4, 10; Konst. o Kościele w świecie współczesnym, "Gaudium et spes", nr 21.
72 Por. Sobór Wat. II, Konstytucja dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 17, s. 20-21.
73 Por. Sobór. Wat. II, Konst. o liturgii świetej, "Sacrosanctum Concilium", nr 64-65: AAS 56 (1964) s. 117.
74 Por. Kol 1, 13. Na temat uwolnienia z niewoli szatana i ciemności, w Ewangelii, por. Mt 12, 28; J 8, 44; 12, 31 (por. 1 J 3, 8; Ef 2, 1-2). W liturgii chrztu por. "Rit. rom.".
75 Por. Rz 6, 4-11; Kol 2, 12-13; 1 P 3, 21-22; Mk 16, 16.
76 Por. 1 Tes 3, 5-7; Dz 8, 14-17.
77 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 14, s. 19.
78 Por. św. Augustyn, "Tract. in Ioan." 11, 4: PL 35, 1476.
79 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 9, s. 13.
80 Por.1 Kor 3, 9.
81 Por. Ef 4, 1.
82 Por. Sob. Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 10, 11, 34, s. 10-17, 39-40.
83 Por. Sob. Wat. II, Konst. dogm. o Objawieniu Bożym, "Dei Verbum", nr 21: AAS 57 (1965) s. 24.
84 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 12, 35, s. 16, 40-41.
85 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 23, 36, s. 28, 41-42.
86 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 11, 35, 41, s. 15-16, 40-41, 47.
87 Por. Sobór Wat. II, Dekret o Kościołach Wschodnich katolickich, "Orientalium Ecclesiarum", nr 4: AAS 57 (1965) s. 77-78.
88 "Epist. ad Diognetum", 5: PG 2, 1173; por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 38, s. 43.
89 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 32, s. 38; Dekret o apostolstwie świeckich, "Apostolicam actuositatem", nr 5-7.
90 Por. Sobór Wat. II, Dekret o formacji kapłańskiej, "Optatam totius", nr 4, 8, 9.
91 Por. Sobór Wat. II, Konst. o liturgii świętej, "Sacrosanctum Concilium", nr 17, s. 105.
92 Por. Sobór Wat. II, Dekret o formacji kapłańskiej, "Optatam totius", nr 1.
93 Por. Jan XXIII, "Princeps Pastorum": AAS 51 (1959) s. 843-844.
94 Por. Sobór Wat. II, Dekret o ekumenizmie, "Unitatis redintegratio", nr 4: AAS 57 (1965) s. 94-96.
95 Por. Jan XXIII, "Princeps Pastorum": AAS 51 (1959) s. 842.
96 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 29, s. 36.
97 Por. Jan XXIII, "Princeps Pastorum": AAS 51 (1959) s. 855.
98 Mowa jest o tzw. "catéchistes á plein temps", "fulltime catechists".
99 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 31, 44, s. 37, 50-51.
100 Por. Jan XXIII, "Princeps Pastorum": AAS 51 (1959) s. 838.
101 Por. Sobór Wat. II, Dekret o posłudze i życiu kapłanów, "Presbyterorum ordinis", nr 11; Dekret o formacji kapłańskiej, "Optatam totius", nr 2, s. 714-715.
102 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 25, s. 29.
103 Por. Sobór Wat. II, Dekret o posłudze i życiu kapłanów, "Presbyterorum ordinis", nr 10, gdzie, celem ułatwienia szczególnej pracy duszpasterskiej wśród różnych grup społecznych, przewiduje się tworzenie prałatur udzielnych, o ile tego wymagają racje właściwe prowadzonej pracy apostolskiej.
104 Por. 1 Kor 15, 23.
105 Por. 1 Kor 15, 28.
106 Por. Ef 4, 24.
107 Por. Ps 2, 8.
108 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 13, s. 17-18.
109 Por. Paweł VI, "Przemówienie w czasie kanonizacji Męczenników Ugandy": AAS 56 (1964) s. 908.
110 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 13, s. 18.
111 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 17, s. 21.
112 Por. 1 Kor 12, 11.
113 Pod nazwą "instytuty" rozumie się zakony, zgromadzenia, instytuty i stowarzyszenia, pracujące na terenach misyjnych.
114 Por. Pius XI, "Rerum Ecclesiae": AAS 18 (1926) s. 69-71; Pius XII, "Saeculo exeunte": AAS 32 (1940) s. 256; "Evangelii Praecones": AAS 43 (1951) s. 506.
115 Por. Dz 13, 2.
116 Por. Gal 1, 16.
117 Por. 1 Kor 9, 22.
118 Por. Ef 6, 19 n; Dz 4, 31.
119 Por. Mt 11, 29-30.
120 Por. Benedykt XV, "Maximum illud": AAS 11 (1919) s. 449-450.
121 Por. 2 Kor 6, 4-5.
122 Por. 2 Kor 8, 2.
123 Por. 1 Tm 4, 14; Ef 4, 23; 2 Kor 4, 16.
124 Por. Benedykt XV, "Maximum illud": AAS 11 (1919) s. 448-449; Pius XII, "Evangelii Praecones": AAS 43 (1951) s. 507. W formacji misyjnej kapłanów należy również uwzględnić wskazania Dekretu o formacji kapłańskiej Soboru Wat. II.
125 Por. Dz 2, 42; 4, 32.
126 Por. 2 Tm 1, 7.
127 Por. Flp 4, 11.
128 Por. 2 Kor 4, 10 nn.
129 Por. 2 Kor 12, 15-16.
130 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 41, s. 46.
131 Por. Benedykt XV, "Maximum illud": AAS 11 (1919) s. 440; Pius XII, "Evangelii Praecones": AAS 43 (1951) s. 507.
132 Benedykt XV, "Maximum illud": AAS 11 (1919) s. 448; Dekret Kongr. Rozkrz. Wiary, 20. V. 1923: AAS 15 (1923) s. 369-370; Pius XII, "Saeculo exeunte": AAS 32 (1940) s. 256; "Evangelii Praecones", s. 507; Jan XXIII, "Princeps Pastorum": AAS 51 (1959) s. 843-844.
133 Sobór Wat. II, Dekret o formacji kapłańskiej, "Optatam totius", nr 19-21; Konst. Ap. "Sedes Sapientiae wraz z Ustawami ogólnymi": AAS 48 (1956) s. 354-365.
134 Pius XII, "Evangelii Praecones": AAS 43 (1951) s. 523-524.
135 Benedykt XV, "Maximum illud": AAS 11 (1919) s. 448; Pius XII, "Evangelii Praecones": AAS 43 (1951) s. 507.
136 Por. Pius XII, "Fidei donum": AAS 49 (1957) s. 234.
137 Por. Sobór Wat. II, Dekret o posłudze i życiu kapłanów, "Presbytorum ordinis", nr 10, gdzie jest mowa o diecezjach, prałaturach udzielnych i innych tego rodzaju instytucjach.
138 Por. Rz 12, 6.
139 Por. 1 Kor 3, 10.
140 Poe. J 4, 37.
141 Por. 1 Kor 3, 8.
142 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 18, s. 22.
143 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 23, s. 28.
144 Por. Motu proprio "Apostolica sollicitudo", 15. IX. 1965: AAS 57 (1965) s. 776.
145 Por. Paweł VI, "Przemówienie na Soborze", 21. XI. 1964: AAS 56 (1964) s. 1011.
146 Por. Benedykt XV, "Maximum illud": AAS 11 (1919) s. 39-40.
147 Jeżeli pewne misje czasowo dla szczególniejszych przyczyn podlegają jeszcze innym władzom, powinny te władze utrzymywać łączność z Kongregacją Rozkrzewiania Wiary, aby we wszystkich misjach mógł panować stały i jednozgodny sposób oraz normy rządzenia i kierowania.
148 Por. Sobór Wat. II, Dekret o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele, "Christus Dominus", nr 35, 4.
149 Por. Sobór Wat. II, Dekret o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele, "Christus Dominus", nr 36-38.
150 Por. Sobór Wat. II, Dekret o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele, "Christus Dominus", nr 35, 5-6.
151 Por. Ef 4, 13.
152 Por. Iz 11, 12.
153 Por. Sobór Wat. II, Dekret o ekumenizmie, "Unitatis redintegratio", nr 12: AAS 57 (1965) s. 99.
154 Por. Dz 16, 9.
155 Por. Mk 16, 15.
156 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 23-24, s. 27-29.
157 Por. Benedykt XV, "Maximum illud": AAS 11 (1919) s. 453-454; Pius XI, "Rerum Ecclesiae": AAS 18 (1926) s. 71-73; Pius XII, "Evangelii Praecones": AAS 43 (1951) s. 525-526; tenże, "Fidei donum": AAS 49 (1957) s. 241.
158 Por. Pius XII, "Fidei donum", s. 245-246.
159 Por. Sobór Wat. II, Dekret o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele, "Christus Dominus", nr 6.
160 Por. Pius XII, "Fidei donum": AAS 49 (1957) s. 245.
161 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 28, s. 34.
162 Por. Pius XI, "Rerum Ecclesiae": AAS 18 (1926) s. 72.
163 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 44, s. 50.
164 Por. Mt 9, 38.
165 Por. Dz 16, 14.
166 Por. 1 Kor 3, 7.
167 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr33, 35, s. 39, 40-41.
168 Por. Pius XII, "Evangelii Praecones": AAS 43 (1951) s. 510-514; Jan XXIII, "Princeps Pastorum": AAS 51 (1959) s. 851-852.
169 Por. Sobór Wat. II, Konst. dogm. o Kościele, "Lumen gentium", nr 46, s. 52.
170 Por. Pius XII, "Evangelii Praecones": AAS 43 (1951) s. 527; Jan XXIII, "Princeps Pastorum": AAS 51 (1959) s. 864.
171 Por. 1 Tm 2, 4.
172 Por 2 Kor 4, 6.