Badanie przez biegłych rewidentów sprawozdań finansowych regulacyjnych/informacji finansowych regulacyjnych określonych przepisami art. 44 prawa energetycznego.

Akty korporacyjne

Rewid.2016.2.16

Akt nieoceniany

Wersja od: 16 lutego 2016 r.

KOMUNIKAT Nr 4/2016

KRAJOWEJ RADY BIEGŁYCH REWIDENTÓW

z dnia 16 lutego 2016 r.

w sprawie badania przez biegłych rewidentów sprawozdań finansowych regulacyjnych/informacji finansowych regulacyjnych określonych przepisami art. 44 prawa energetycznego ¹

W związku z przepisami art. 44 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zmianami) (dalej: "prawo energetyczne"), Krajowa Rada Biegłych Rewidentów przypomina, że w prawie energetycznym ustawodawca przewidział szczególne obowiązki sprawozdawcze, których wypełnienie podlega weryfikacji przez biegłych rewidentów. Krajowa Rada Biegłych Rewidentów pragnie przypomnieć o kluczowych elementach związanych z wykonaniem badania informacji określonych ww. przepisami.

I.

 Definicje

Kluczowe definicje używane w Komunikacie i dokumentach towarzyszących:

1) Roczne sprawozdanie finansowe - kompletne sprawozdanie finansowe sporządzone zgodnie z zasadami rachunkowości mającymi zastosowanie w danej jednostce;

2) Informacja finansowa regulacyjna - element rocznego sprawozdania finansowego (np. w formie oddzielnej noty lub oddzielnych not) zawierający ujawnienia wskazane w art. 44 prawa energetycznego;

3) Sprawozdanie finansowe regulacyjne - odrębne od rocznego sprawozdania finansowego, sprawozdanie specjalnego przeznaczenia zawierające ujawnienia wskazane w art. 44 prawa energetycznego;

4) Podstawa sporządzenia - opracowany przez kierownictwo jednostki opis przyjętych przez jednostkę zasad sporządzania i prezentacji danych wymaganych przepisami art. 44 prawa energetycznego.

II.

 Regulacje prawne

1) Regulacje prawne wynikające z art. 44 prawa energetycznego (obowiązujące w przypadku sprawozdań (finansowych) sporządzanych za okresy kończące się przed dniem 01.01.2016 roku, jeśli Spółka nie stosuje opcji II.2) a) (poniżej):

1. Przedsiębiorstwo energetyczne, zapewniając równoprawne traktowanie odbiorców oraz eliminowanie subsydiowania skrośnego, jest obowiązane prowadzić ewidencję księgową w sposób umożliwiający odrębne obliczenie kosztów i przychodów, zysków i strat dla wykonywanej działalności gospodarczej w zakresie:

1) dostarczania paliw gazowych lub energii, w tym kosztów stałych, kosztów zmiennych i przychodów, odrębnie dla wytwarzania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami gazowymi lub energią, magazynowania paliw gazowych i skraplania gazu ziemnego lub regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego, a także w odniesieniu do grup odbiorców określonych w taryfie;

2) niezwiązanym z działalnością wymienioną w pkt 1.

2. Przedsiębiorstwo energetyczne jest obowiązane do sporządzania i przechowywania, na zasadach i w trybie określonych w przepisach o rachunkowości, sprawozdania finansowego zawierającego bilans oraz rachunek zysków i strat za okresy sprawozdawcze, odrębnie dla poszczególnych rodzajów wykonywanej działalności gospodarczej, o których mowa w ust. 1.

3. Sprawozdanie, o którym mowa w ust. 2, podlega badaniu, zgodnie z zasadami określonymi w rozdziale 7 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, także w zakresie zapewnienia równoprawnego traktowania odbiorców oraz eliminowania subsydiowania skrośnego pomiędzy działalnościami, o których mowa w ust. 1 pkt 1.

4. Sprawozdanie finansowe sporządzane przez przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii elektrycznej powinno zawierać informację o przychodach z tytułu wykonywania prawa własności do sieci przesyłowej lub sieci dystrybucyjnej.

5. Przedsiębiorstwa energetyczne dokonujące zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, o których mowa w art. 4 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, są obowiązane do zamieszczenia w sprawozdaniu finansowym informacji o tych zmianach wraz z uzasadnieniem; zmiany te muszą gwarantować porównywalność informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych sporządzonych przed wprowadzeniem tych zmian oraz po ich wprowadzeniu.

6. Przedsiębiorstwo energetyczne, które nie jest obowiązane na podstawie odrębnych przepisów do publikowania sprawozdań finansowych, udostępnia te sprawozdania do publicznego wglądu w swojej siedzibie.

2) Regulacje prawne wynikające z art. 44 prawa energetycznego obowiązujące od dnia 01.01.2016 roku:

a) Mogą opcjonalnie być zastosowane dla sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy (okres) kończący się po dniu 30.10.2015 roku ² ;

b) Mają obligatoryjnie zastosowanie do sprawozdań finansowych sporządzonych za lata obrotowe rozpoczynające się od dnia 01.01.2016 roku ³ .

1. Przedsiębiorstwo energetyczne, zapewniając równoprawne traktowanie odbiorców oraz eliminowanie subsydiowania skrośnego, jest obowiązane prowadzić ewidencję księgową w sposób umożliwiający odrębne obliczenie kosztów i przychodów, zysków i strat dla wykonywanej działalności gospodarczej w zakresie:

1) dostarczania paliw gazowych lub energii, w tym kosztów stałych, kosztów zmiennych i przychodów, odrębnie dla wytwarzania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami gazowymi lub energią, magazynowania paliw gazowych i skraplania gazu ziemnego lub regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego, a także w odniesieniu do grup odbiorców określonych w taryfie;

2) niezwiązanym z działalnością wymienioną w pkt 1.

1a. Przedsiębiorstwo energetyczne jest obowiązane do sporządzania, badania, ogłaszania i przechowywania sprawozdania finansowego na zasadach i w trybie określonych w przepisach o rachunkowości.

2. W celu spełnienia wymogów mających zapewnić równoprawne traktowanie odbiorców oraz wyeliminowanie subsydiowania skrośnego pomiędzy działalnościami, o których mowa w ust. 1, w ramach ujawnień w informacji dodatkowej rocznego sprawozdania finansowego, o którym mowa w ust. 1a, należy przedstawić odpowiednie pozycje bilansu oraz rachunki zysków i strat odrębnie dla poszczególnych rodzajów wykonywanej działalności gospodarczej w zakresie przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, przesyłania, dystrybucji lub magazynowania paliw gazowych, obrotu paliwami gazowymi, skraplania gazu ziemnego lub regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego, a także wskazać zasady alokacji aktywów i pasywów oraz kosztów i przychodów do każdej z tych działalności.

2a. Przedsiębiorstwo energetyczne, o którym mowa w art. 49a ust. 2, w ramach ujawnień w informacji dodatkowej rocznego sprawozdania finansowego, o którym mowa w ust. 1a, przedstawia odpowiednie pozycje bilansu oraz rachunki zysków i strat odrębnie dla wykonywanej działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania energii elektrycznej dla jednostek wytwórczych w rozumieniu ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej, dla których nie zakończył się okres korygowania w rozumieniu tej ustawy, oraz wskazuje zasady alokacji aktywów i pasywów oraz kosztów i przychodów do każdej z tych działalności.

3. Sprawozdanie, o którym mowa w ust. 2, podlega badaniu przez podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych zgodnie z zasadami określonymi w rozdziale 7 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. W opinii, o której mowa w art. 65 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, biegły rewident powinien stwierdzić, czy zamieszczone w informacji dodatkowej odpowiednie pozycje bilansu oraz rachunki zysków i strat sporządzone odrębnie dla każdej wykonywanej działalności gospodarczej spełniają wymogi, o których mowa w ust. 2, w zakresie zapewnienia równoprawnego traktowania odbiorców oraz eliminowania subsydiowania skrośnego pomiędzy tymi działalnościami.

3a. Sprawozdanie, o którym mowa w ust. 2a, podlega badaniu przez podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych zgodnie z zasadami określonymi w rozdziale 7 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. W opinii, o której mowa w art. 65 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, biegły rewident powinien stwierdzić, czy zamieszczone w informacji dodatkowej, o której mowa w ust. 2a, odpowiednie pozycje bilansu oraz rachunki zysków i strat spełniają wymogi, o których mowa w ust. 2a.

4. Sprawozdanie finansowe sporządzane przez przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii elektrycznej powinno zawierać informację o przychodach z tytułu wykonywania prawa własności do sieci przesyłowej lub sieci dystrybucyjnej.

5. Przedsiębiorstwa energetyczne dokonujące zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, o których mowa w art. 4 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, są obowiązane do zamieszczenia w sprawozdaniu finansowym informacji o tych zmianach wraz z uzasadnieniem; zmiany te muszą gwarantować porównywalność informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych sporządzonych przed wprowadzeniem tych zmian oraz po ich wprowadzeniu.

6. Przedsiębiorstwo energetyczne, które nie jest obowiązane na podstawie odrębnych przepisów do publikowania sprawozdań finansowych, udostępnia te sprawozdania do publicznego wglądu w swojej siedzibie.

3) Dopuszczalne przepisami prawa sposoby realizacji obowiązków sprawozdawczych wskazanych w art. 44 prawa energetycznego za rok 2015 i lata następne

W ustawie z dnia 11 września 2015 roku o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1618) (dalej: nowelizacja prawa energetycznego) wprowadzone zostały zmiany do regulacji zawartych w art. 44 ustawy Prawo energetyczne, mające wpływ na realizację obowiązków sprawozdawczych w ww. zakresie za 2015 rok.

W praktyce, mając na uwadze przepisy art. 6 ust. 2 nowelizacji prawa energetycznego, kierownik jednostki podlegającej prawu energetycznemu, realizując obowiązki sprawozdawcze wskazane w art. 44 prawa energetycznego za okresy kończące się przed dniem 1.01.2016 roku, może alternatywnie sporządzić:

a) Roczne sprawozdanie finansowe zawierające informację finansową regulacyjną;

b) Sprawozdanie finansowe regulacyjne (odrębne od rocznego sprawozdania finansowego):

- w dacie identycznej jak data sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego;

- w dacie późniejszej niż data sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego.

Dla sprawozdań finansowych sporządzanych po dniu 01.01.2016 roku, dopuszczalne jest wyłącznie sporządzanie rocznego sprawozdania finansowego zawierającego informację finansową regulacyjną (art. 6 ust. 1 nowelizacji prawa energetycznego).

Krajowa Rada Biegłych Rewidentów przypomina, że badanie sprawozdań finansowych regulacyjnych/informacji finansowych regulacyjnych, wskazanych w art. 44 prawa energetycznego, powinno być przeprowadzane przez biegłych rewidentów stosownie do postanowień rozdziału 7 ustawy o rachunkowości, oraz krajowych standardów rewizji finansowej wydanych przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów, kierując się wytycznymi:

a) Międzynarodowego Standardu Badania nr 800 "Badanie sprawozdań finansowych sporządzonych zgodnie z ramowymi założeniami specjalnego przeznaczenia - uwagi ogólne " oraz;

b) Międzynarodowego Standardu Badania nr 805 "Badanie pojedynczych sprawozdań finansowych oraz określonych elementów, kont lub pozycji sprawozdania finansowego - uwagi szczególne".

wydanych przez Radę Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej i Usług Atestacyjnych.

Wytyczne dla biegły rewidentów dotyczące wykonania badania informacji finansowej regulacyjnej/sprawozdania finansowego regulacyjnego stanowiących wypełnienie obowiązków wskazanych w art. 44 prawa energetycznego stanowią Załącznik nr 1 do niniejszego Komunikatu.

Przykładowe wzory opinii z badania stanowią:

- w przypadku badania informacji finansowej regulacyjnej - Załącznik nr 2 do niniejszego Komunikatu;

- w przypadku badania sprawozdania finansowego regulacyjnego - Załącznik nr 3 do niniejszego Komunikatu.

Uwaga! Zgodnie z przepisami art. 6 nowelizacji prawa energetycznego, dla sprawozdań sporządzanych po dniu 01.01.2016 roku możliwe będzie stosowanie wyłącznie wzoru określonego Załącznikiem nr 2 do niniejszego Komunikatu.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

Wytyczne dla biegłych rewidentów dotyczące wykonania badania informacji finansowej regulacyjnej/sprawozdania finansowego regulacyjnego sporządzonych zgodnie z wymogami art. 44 prawa energetycznego ⁴

I.

 Podmioty zobowiązane do sporządzania i ujawniania informacji wskazanych w art. 44 prawa energetycznego

Obowiązek sporządzania i ujawniania informacji wskazanych w art. 44 prawa energetycznego dotyczy wszystkich przedsiębiorstw energetycznych w rozumieniu art. 3 pkt 12 prawa energetycznego. Przedsiębiorstwo energetyczne w świetle ww. przepisów to podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie:

a) wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji paliw albo energii lub obrotu nimi; albo

b) przesyłania dwutlenku węgla.

II.

 Zakres informacji finansowej regulacyjnej/sprawozdania finansowego regulacyjnego

Wypełnienie obowiązków sporządzania i ujawniania informacji wskazanych w art. 44 prawa energetycznego następuje w drodze sporządzenia informacji finansowej regulacyjnej/ sprawozdania finansowego regulacyjnego.

Zakres informacji finansowej regulacyjnej/sprawozdania finansowego regulacyjnego sporządzonych w celu wypełnienia obowiązków zawartych w art. 44 prawa energetycznego, obejmować może przykładowo (poniższy wykaz nie jest katalogiem zamkniętym i każdorazowo powinien być rozważony z punktu widzenia realizowanego badania i jednostki, której dotyczy):

W przypadku sporządzania informacji finansowej regulacyjnej/sprawozdania finansowego regulacyjnego:

- wskazanie art. 44 prawa energetycznego jako podstawy sporządzenia informacji finansowej regulacyjnej/sprawozdania finansowego regulacyjnego;

- wskazanie, na jakie rodzaje prowadzonej działalności o których mowa w art. 44 ust. 2 prawa energetycznego, została podzielona informacja finansowa regulacyjna/ sprawozdanie finansowe regulacyjne;

- opis zasad sporządzenia informacji finansowej regulacyjnej/sprawozdania finansowego regulacyjnego, odrębnie dla rachunku zysków i strat (sprawozdania z całkowitych dochodów) oraz bilansu (sprawozdania z sytuacji finansowej); w tym wskazanie sposobów wyodrębnienia poszczególnych pozycji przychodów, kosztów, aktywów i pasywów dla poszczególnych rodzajów działalności, tj. wskazanie, które pozycje przypisano bezpośrednio z kont lub zapisów księgowych (najczęściej przychody ze sprzedaży i koszty ich wytworzenia), a dla których kont wspólnych zastosowano odpowiednie klucze podziałowe (np. koszty sprzedaży, koszty ogólnego zarządu, etc.);

- uzgodnienie pozycji informacji finansowej regulacyjnej/sprawozdania finansowego regulacyjnego do odpowiednich pozycji rocznego sprawozdania finansowego,

- wskazanie kryteriów stosowanych kluczy podziałowych (np. wielkość obrotów/kosztów wytworzenia, wielkość zatrudnienia, etc.);

- (dla przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii elektrycznej, tj. art. 44 ust. 4) informacja o przychodach z tytułu wykonania prawa własności do sieci przesyłowej lub sieci dystrybucyjnej;

- (jeżeli dotyczy) informacja w zakresie zmian sposobu przygotowania i/lub prezentacji w stosunku do roku ubiegłego (np. informacja o zmianie zasad alokacji/kluczach podziału aktywów, pasywów, przychodów i kosztów pomiędzy działalności w roku bieżącym w porównaniu do poprzedniego, informacja, że w roku ubiegłym jednostka prezentowała sprawozdanie finansowe regulacyjne, a w roku bieżącym prezentuje informację finansową regulacyjną, etc.)

- (jeśli dotyczy) informacja o zmianie zasad (polityki) rachunkowości wraz z uzasadnieniem wprowadzonych zmian (art. 44 ust. 5);

- inne informacje niezbędne do zrozumienia ujawnień wymaganych przepisami art. 44.

Dodatkowo, w przypadku sporządzania sprawozdania finansowego regulacyjnego, uzasadnione wydaje się wskazanie:

- okresu objętego sprawozdaniem finansowym regulacyjnym,

- źródeł informacji stanowiących podstawę sporządzenia sprawozdania finansowego regulacyjnego, zasad (polityki) rachunkowości oraz porównywalnych danych finansowych,

- czy sprawozdanie finansowe regulacyjne zostało sporządzone przy założeniu kontynuacji działalności i ciągłości stosowanych zasad w odniesieniu do kluczy podziałowych kosztów wspólnych w porównaniu do roku poprzedniego.

III.

 Charakterystyka usługi wykonywanej przez biegłego rewidenta

Biegły rewident przeprowadza niezależną usługę dającą wystarczającą pewność, której przedmiotem jest badanie prawidłowości ujawnień wymaganych przepisami art. 44 prawa energetycznego i ich zgodności z ujawnioną przez kierownictwo jednostki podstawą sporządzenia.

Badanie sprawozdań finansowych regulacyjnych/informacji finansowych regulacyjnych biegli rewidenci przeprowadzają stosownie do postanowień rozdziału 7 ustawy o rachunkowości, oraz krajowych standardów rewizji finansowej wydanych przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów, kierując się wytycznymi:

a) Międzynarodowego Standardu Badania nr 800 "Badanie sprawozdań finansowych sporządzonych zgodnie z ramowymi założeniami specjalnego przeznaczenia - uwagi ogólne " oraz;

b) Międzynarodowego Standardu Badania nr 805 "Badanie pojedynczych sprawozdań finansowych oraz określonych elementów, kont lub pozycji sprawozdania finansowego - uwagi szczególne ".

wydanych przez Radę Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej i Usług Atestacyjnych.

IV.

 Wytyczne dotyczące sposobu wykonania usługi przez biegłych rewidentów

Odpowiedzialność kierownika jednostki

Za sporządzenie i prezentację informacji wymaganych przepisami art. 44 prawa energetycznego odpowiedzialny jest kierownik jednostki. Odpowiedzialność kierownictwa jednostki obejmuje również zaprojektowanie, wdrożenie i utrzymanie systemu kontroli wewnętrznej i prowadzenie odpowiedniej ewidencji księgowej umożliwiającej spełnienie wymogów wskazanych w art. 44 prawa energetycznego, oraz sporządzenie informacji finansowej regulacyjnej/sprawozdania finansowego regulacyjnego, które będą wolne od istotnego zniekształcenia powstałego wskutek celowych działań lub błędów. Podstawa sporządzenia ujawniana jest wraz z informacjami stanowiącymi realizację obowiązków wymaganych przepisami art. 44 prawa energetycznego.

Odpowiedzialność biegłego rewidenta

Aby biegły rewident mógł wyrazić opinię dająca wystarczającą pewność, o spełnieniu wymagań nałożonych na badaną jednostkę przepisami art. 44 prawa energetycznego, powinien uzyskać wystarczające i odpowiednie dowody badania w drodze:

a) zapoznania się z zakresem ujawnień wymaganych przepisami art. 44 prawa energetycznego, mając na uwadze specyfikę badanej jednostki,

b) poznania kontroli wewnętrznej zaprojektowanej w jednostce w celu uzyskania wymaganej przepisami art. 44 prawa energetycznego szczegółowości informacji zarówno finansowych jak i opisowych (słownych),

c) oszacowania - w oparciu o zdobytą wiedzę - ryzyka, że ujawnienia stanowiące wypełnienie obowiązków wskazanych w art. 44 prawa energetycznego zawierają istotne nieprawidłowości,

d) zaplanowania reakcji na oszacowane ryzyko, w tym opracowanie ogólnych reakcji oraz określenia rodzaju, czasu przeprowadzenia i zakresu dalszych procedur,

e) przeprowadzenia dalszych procedur wyraźnie odnoszących się do rozpoznanych rodzajów ryzyka, przy wykorzystaniu połączenia następujących metod: inspekcji, obserwacji, uzyskiwania potwierdzeń, ponowne przeliczanie, ponowne wykonywanie określonych czynności, procedur analitycznych i kierowania zapytań. Takie dalsze procedury obejmują badania wiarygodności, jak również w zależności od rodzaju danego zagadnienia - testy skuteczności działania kontroli wewnętrznej,

Powyższe procedury biegły rewident wykonuje przy uwzględnieniu ustalonego poziomu istotności. Na zakres i rodzaj procedur wykonywanych przez biegłego rewidenta wpływają wiedza, doświadczenie oraz procedury przeprowadzane przez biegłego rewidenta w związku z badaniem sprawozdania finansowego jednostki (jeśli takowe przeprowadza). Zakres procedur wykonanych w celu sprawdzenia poprawności i kompletności ujawnień wymaganych przepisami art. 44 prawa energetycznego zależy ponadto od dokonanej oceny procesu przygotowania tych danych, związanych z nim kontroli wewnętrznych.

Poniższe procedury nie stanowią zamkniętego katalogu procedur, których wykonanie powinien rozważyć i przeprowadzić biegły rewident w związku z wykonywaną usługą.

Przykładowe procedury

1) Rozmowa z kierownictwem jednostki/osobami odpowiedzialnymi za prowadzenie ksiąg rachunkowych w celu uzyskania zrozumienia zasad organizacji ewidencji księgowej i procesu związanego z przygotowaniem ujawnień wymaganych przepisami art. 44, wraz ze zrozumieniem systemu kontroli wewnętrznej, który jednostka zaprojektowała i wdrożyła, aby zaprezentowane w informacji finansowej regulacyjnej/sprawozdaniu finansowym regulacyjnym informacje były wolne od istotnego zniekształcenia powstałego wskutek celowych działań lub błędów;

2) Rozmowa z kierownictwem jednostki/osobami odpowiedzialnymi za prowadzenie ksiąg rachunkowych w zakresie danych ujawnianych w informacji finansowej regulacyjnej/ sprawozdaniu finansowym regulacyjnym zgodnie z wymogami art. 44, w celu sprawdzenia czy:

* zasady rachunkowości stosowane przez jednostkę w zakresie ujawnianych pozycji zmieniły/nie zmieniły się w stosunku do wykazanych w ostatnio ujawnionym informacji finansowej regulacyjnej/sprawozdaniu finansowym regulacyjnym (np. zmiany w zasadach alokacji/kluczach podziału aktywów, zobowiązań, przychodów/kosztów);

Jeśli miała miejsce zmiana zasad (polityki) rachunkowości konieczna jest weryfikacja, czy zamieszczono kompletne ujawnienia w tym zakresie wraz z uzasadnieniem przyczyn zmian (art. 44 ust. 5 prawa energetycznego);

* wystąpiły/nie wystąpiły zmiany sposobu prezentacji w stosunku do roku ubiegłego w stosunku do wykazanych w ostatnio ujawnionym sprawozdaniu finansowym regulacyjnym/informacji finansowej regulacyjnej;

Jeśli miała miejsce zmiana zasad prezentacji konieczna jest weryfikacja, czy zapewniono porównywalność danych prezentowanych w informacji finansowej regulacyjnej/sprawozdaniu finansowym regulacyjnym;

3) Ocena wystarczalności informacji zawartych w informacji finansowej regulacyjnej/ sprawozdaniu finansowym regulacyjnym, mając na uwadze wymagania nałożone na badaną jednostkę przepisami art. 44 prawa energetycznego;

4) Analiza racjonalności przyjętych zasad alokacji - w tym, w zakresie pozycji:

* przypisanych bezpośrednio,

* przypisanych wg kluczy podziału, oraz

* nieprzypisanych ze względu na niemożność przypisania do konkretnego rodzaju działalności;

5) Ocena wewnętrznej spójności informacji ujawnionych w informacji finansowej regulacyjnej/sprawozdaniu finansowym regulacyjnym i ich spójności z metodami/ zasadami przyjętymi do innych kalkulacji sporządzanych dla celów regulacyjnych;

6) Weryfikacja zgodności podziału (alokacji) zaprezentowanego w informacji finansowej regulacyjnej/sprawozdaniu finansowym regulacyjnym z zasadami rachunkowości ujawnionymi w podstawie sporządzenia;

7) Uzgodnienie elementów składowych rachunku zysków i strat (sprawozdania z całkowitych dochodów) oraz bilansu (sprawozdania z sytuacji finansowej) ujawnionych w informacji finansowej regulacyjnej/sprawozdaniu finansowym regulacyjnym do zestawienia obrotów i sald na dzień sporządzenia ww. informacji/sprawozdania;

8) Analityczne porównanie odpowiednich pozycji aktywów, zobowiązań, kosztów i przychodów informacji finansowej regulacyjnej/sprawozdania finansowego regulacyjnego do analogicznych okresów za poprzednie lata;

9) Uzgodnienie zapisów księgowych do dokumentów źródłowych na wybranych próbach (w przypadku aktywów/pasywów, przychodów i kosztów przypisywanych bezpośrednio z kont lub zapisów księgowych);

10) Rozważenie, czy ewentualne modyfikacje opinii o sprawozdaniu finansowym wpływają na realizację obowiązków sprawozdawczych wymaganych przepisami art. 44, a także ocena niezaksięgowanych korekt z badania sprawozdań finansowych za okresy obejmujące dane ujawnione zgodnie z przepisami art. 44 prawa energetycznego pod kątem ich wpływu na te ujawnienia;

11) Sprawdzenie matematycznej poprawności wyliczeń ujawnionych w informacji finansowej regulacyjnej/sprawozdaniu finansowym regulacyjnym;

12) Uzyskanie oświadczenia kierownika jednostki (w przypadku gdy jednostka sporządza informację finansową regulacyjną zamieszczoną w rocznym sprawozdaniu finansowym, poniższe punkty można uwzględnić w oświadczeniu przygotowanym w związku z badaniem rocznego sprawozdania finansowego);

Oświadczenie powinno odnosić się do odpowiedzialności kierownika jednostki za m.in.:

* zaprojektowanie, wdrożenie i utrzymanie systemu kontroli wewnętrznej, którą kierownik uznaje za niezbędną, aby sporządzone sprawozdanie finansowe regulacyjne/informacja finansowa regulacyjna były wolne od istotnych zniekształceń powstałych wskutek celowych działań lub błędów;

* prowadzenie rachunkowości jednostki zgodnie z ustawą o rachunkowości oraz wymogami art. 44 prawa energetycznego;

* sporządzenie informacji finansowej regulacyjnej/sprawozdania finansowego regulacyjnego zgodnie z podstawą sporządzenia, zasadami (polityką) rachunkowości, wymogami ustawy;

* kompletność informacji zaprezentowanych w informacji finansowej regulacyjnej/ sprawozdaniu finansowym regulacyjnym, w tym dotyczących podstawy sporządzenia; S ujawnienie wszystkich zdarzeń, które mogłyby mieć wpływ na informację finansową regulacyjną/sprawozdanie regulacyjne, w szczególności ujawnienie wszystkich zdarzeń następujących po dniu, na który sporządzono sprawozdanie a które należałoby uwzględnić w sprawozdaniu w formie korekty lub ujawnienia,

* prawidłowe ujęcie korekt zaproponowanych przez biegłego rewidenta;

* potwierdzenie, że nieujęte korekty są nieistotne w ocenie kierownika jednostki;

* udostępnienie biegłemu rewidentowi wszystkich informacji, zapisów księgowych, dokumentacji i innych informacji, które mają znaczenie dla sporządzenia sprawozdania, alokacji aktywów/pasywów oraz przychodów i kosztów:

* udostępnienie biegłemu rewidentowi kompletnych ksiąg rachunkowych wraz z dokumentacją źródłową oraz dodatkowych informacji, o które poprosił biegły rewident w trakcie przeprowadzania usługi;

* zapewnienie dostępu do odpowiednich osób w jednostce;

* udostępnienie informacji o wszystkich przypadkach nadużyć lub podejrzeń nadużyć dotyczących kierownictwa, pracowników pełniących istotną rolę w systemie kontroli wewnętrznej lub innych przypadków, w których nadużycia mogą mieć istotny wpływ na sprawozdanie lub oświadczenie, że nie wystąpiły;

* przedstawienie wszystkich informacji dotyczących zarzutów lub podejrzeń dopuszczenia się nadużyć wpływających na sprawozdanie przekazane przez pracowników, organy regulacyjne lub inne podmioty lub oświadczenie, że nie wystąpiły;

* wystarczalność informacji zaprezentowanych w informacji finansowej regulacyjnej/ sprawozdaniu finansowym regulacyjnym, w tym dotyczących podstawy sporządzenia w świetle celu ich przygotowania;

13) Ocena wystarczalności i odpowiedniości uzyskanych dowodów badania do celów wydania opinii;

14) Sporządzenie opinii biegłego rewidenta z wykonanej usługi zgodnie z wyżej wymienionymi standardami rewizji finansowej (patrz: Załącznik nr 2 i Załącznik nr 3 do Komunikatu).

ZAŁĄCZNIK Nr  2

OPINIA NIEZALEŻNEGO BIEGŁEGO REWIDENTA

I. Dla

......................................................................................................................................................

(nazwa adresata opinii)

II. Przeprowadziliśmy badanie załączonego sprawozdania finansowego ................................,

(nazwa jednostki i określenie jej formy prawnej)

z siedzibą w .......................................................................................................... ("Jednostka")

(siedziba jednostki)

na które składa się wprowadzenie do sprawozdania finansowego, bilans sporządzony na dzień ..................................., rachunek zysków i strat, zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym, rachunek przepływów pieniężnych za rok obrotowy od ...................... do ................... oraz dodatkowe informacje i objaśnienia, w zakresie wymaganym ustawą z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330 z późniejszymi zmianami - zwaną dalej "Ustawą o rachunkowości") oraz ujawnienia określone przepisami art. 44 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059 z późniejszymi zmianami -zwanej dalej "Prawem energetycznym").

Za sporządzenie zgodnego z obowiązującymi przepisami sprawozdania finansowego, w tym z art. 44 Prawa energetycznego, oraz sprawozdania z działalności odpowiedzialny jest kierownik Jednostki.

Kierownik Jednostki oraz członkowie rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego Jednostki są zobowiązani do zapewnienia, aby sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie z działalności spełniały wymagania przewidziane w Ustawie o rachunkowości.

Naszym zadaniem było zbadanie i wyrażenie opinii o zgodności z wymagającymi zastosowania zasadami (polityką) rachunkowości tego sprawozdania finansowego oraz czy rzetelnie i jasno przedstawia ono, we wszystkich istotnych aspektach, sytuację majątkową i finansową, jak też wynik finansowy Jednostki oraz o prawidłowości ksiąg rachunkowych stanowiących podstawę jego sporządzenia., a także czy przedstawione przez Jednostkę ujawnienia wynikające z art. 44 Prawa energetycznego spełniają określone w tym przepisie wymogi.

III. Badanie sprawozdania finansowego zaplanowaliśmy i przeprowadziliśmy stosownie do postanowień:

1) rozdziału 7 Ustawy o rachunkowości,

2) krajowych standardów rewizji finansowej, wydanych przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów w Polsce,

3) .......................................................................................................................................

Badanie sprawozdania finansowego zaplanowaliśmy i przeprowadziliśmy w taki sposób, aby uzyskać racjonalną pewność pozwalającą na wyrażenie opinii o sprawozdaniu. W szczególności badanie sprawozdania finansowego obejmowało sprawdzenie poprawności zastosowanych przez Spółkę zasad (polityki) rachunkowości i znaczących szacunków, sprawdzenie - w przeważającej mierze w sposób wyrywkowy - dowodów i zapisów księgowych, z których wynikają liczby i informacje zawarte w sprawozdaniu finansowym, jak i całościową ocenę sprawozdania finansowego.

Uważamy, że badanie dostarczyło wystarczającej podstawy do wyrażenia opinii.

IV. Naszym zdaniem, zbadane sprawozdanie finansowe we wszystkich istotnych aspektach:

a) przedstawia rzetelnie i jasno informacje istotne dla oceny sytuacji majątkowej i finansowej Jednostki na dzień ..................., jak też jej wyniku finansowego za rok obrotowy od ................. do .................,

b) zostało sporządzone zgodnie z wymagającymi zastosowania zasadami (polityką) rachunkowości oraz na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych,

c) jest zgodne z wpływającymi na treść sprawozdania finansowego przepisami prawa i postanowieniami umowy/statutu Jednostki.

Z poniższych akapitów wybierz tylko jeden, adekwatny do badanego roku i rodzaju jednostki:

Ponadto naszym zdaniem Jednostka w nocie objaśniającej nr [XX] przedstawiła informacje dotyczące bilansu oraz rachunku zysków i strat odrębnie dla każdej wykonywanej działalności gospodarczej, we wszystkich istotnych aspektach, zgodnie z wymogami art. 44 Prawa energetycznego.

Zakres sprawozdania finansowego regulacyjnego jest określony wymogami art. 44 Prawa energetycznego. Nasze badanie nie obejmowało oceny, czy informacje wymagane do ujawnienia przez ustawę są wystarczające dla zapewnienia równoprawnego traktowania odbiorców oraz eliminowania subsydiowania skrośnego pomiędzy działalnościami.

[powyższe akapity wykorzystaj przy badaniu sprawozdań finansowych za 2015 rok]

lub

Ponadto naszym zdaniem Jednostka w nocie objaśniającej nr [XX] przedstawiła pozycje bilansu oraz rachunki zysków i strat sporządzone odrębnie dla poszczególnych rodzajów wykonywanej działalności gospodarczej w zakresie przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, przesyłania, dystrybucji lub magazynowania paliw gazowych, obrotu paliwami gazowymi, skraplania gazu ziemnego lub regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego spełniają we wszystkich istotnych aspektach wymogi art. 44 Prawa energetycznego.

Zakres sprawozdania finansowego regulacyjnego jest określony wymogami art. 44 Prawa energetycznego. Nasze badanie nie obejmowało oceny, czy informacje wymagane do ujawnienia przez ustawę są wystarczające dla zapewnienia równoprawnego traktowania odbiorców oraz eliminowania subsydiowania skrośnego pomiędzy działalnościami.

[powyższe akapity wykorzystaj przy badaniu sprawozdań finansowych za 2016 rok i lata następne - dla przedsiębiorstw energetycznych]

lub

Ponadto naszym zdaniem Jednostka w nocie objaśniającej nr [XX] przedstawiła pozycje bilansu oraz rachunki zysków i strat sporządzone odrębnie dla każdej wykonywanej działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania energii elektrycznej dla jednostek wytwórczych spełniają we wszystkich istotnych aspektach, wymogi, o których mowa w art.44, ust. 2a Prawa energetycznego.

Zakres sprawozdania finansowego regulacyjnego jest określony wymogami art. 44 Prawa energetycznego. Nasze badanie nie obejmowało oceny, czy informacje wymagane do ujawnienia przez ustawę są wystarczające dla zapewnienia równoprawnego traktowania odbiorców oraz eliminowania subsydiowania skrośnego pomiędzy działalnościami.

[powyższe akapity wykorzystaj przy badaniu sprawozdań finansowych za 2016 rok i lata następne dla przedsiębiorstw, o których mowa w art.49a, ust 2 ustawy prawo energetyczne]

V. Sprawozdanie z działalności Jednostki jest kompletne w rozumieniu art. 49 ust. 2 Ustawy o rachunkowości, a zawarte w nim informacje, pochodzące ze zbadanego sprawozdania finansowego, są z nim zgodne.

(Imię i nazwisko, numer w rejestrze kluczowego biegłego rewidenta)

Kluczowy biegły rewident przeprowadzający badanie w imieniu

(Nazwa i numer podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych)

(Siedziba podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych, data)

Jeżeli jednostka sporządza sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR, to pkt IV lit. b opinii otrzymuje następujące brzmienie:

"b) zostało sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości, Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej oraz związanymi z nimi interpretacjami ogłoszonymi w formie rozporządzeń Komisji Europejskiej, a w zakresie nieuregulowanym w tych standardach - stosownie do wymogów ustawy o rachunkowości i wydanych na jej podstawie przepisów wykonawczych oraz na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych,".

ZAŁĄCZNIK Nr  3

OPINIA NIEZALEŻNEGO BIEGŁEGO REWIDENTA

Dla ...............................................................................................................................................

(nazwa adresata opinii)

Zakres usługi

Przeprowadziliśmy badanie załączonego sprawozdania zawierającego bilans na dzień 31 grudnia 2015 roku, rachunek zysków i strat za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2015 roku odrębnie dla każdego rodzaju działalności [wymienić rodzaje działalności wymienione w sprawozdaniu finansowym regulacyjnym] [nazwa Jednostki] z siedzibą w [pełna siedziba badanej Jednostki] ("Jednostka") oraz informacji dodatkowej, na którą składają się: opis znaczących zasad (polityki) rachunkowości oraz inne informacje objaśniające, w tym zasady alokacji aktywów i pasywów oraz przychodów i kosztów do każdej z tych działalności (łącznie określane jako "sprawozdanie finansowe regulacyjne"). Sprawozdanie finansowe regulacyjne zostało przygotowane przez kierownika Jednostki w oparciu o podstawę sporządzenia opisaną w nocie [X] w celu spełnienia wymogów art. 44 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059 z późniejszymi zmianami) ("Prawo energetyczne"), w tym w zakresie zapewnienia równoprawnego traktowania odbiorców oraz eliminowania subsydiowania skrośnego pomiędzy działalnościami.

Odpowiedzialność kierownika Jednostki

Kierownik Jednostki jest odpowiedzialny za sporządzenie sprawozdania finansowego regulacyjnego zgodnie z podstawą sporządzenia opisaną w nocie [X] oraz za spełnienie wymogów art. 44 ust. 2 Prawa energetycznego. Kierownik Jednostki jest odpowiedzialny również za kontrolę wewnętrzną, którą uznaje za niezbędną, aby sporządzone sprawozdanie finansowe regulacyjne było wolne od nieprawidłowości powstałych wskutek celowych działań lub błędów.

Odpowiedzialność biegłego rewidenta

Naszym zadaniem jest, w oparciu o przeprowadzone badanie, wyrażenie opinii o tym sprawozdaniu finansowym regulacyjnym. Badanie przeprowadziliśmy stosownie do postanowień rozdziału 7 ustawy o rachunkowości, krajowych standardów rewizji finansowej wydanych przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów, kierując się w sprawach nieuregulowanych wytycznymi Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej wydanych przez Radę Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej i Usług Atestacyjnych. Regulacje te nakładają na nas obowiązek postępowania zgodnego z zasadami etyki oraz zaplanowania i przeprowadzenia badania w taki sposób, aby uzyskać racjonalną pewność, że sprawozdanie finansowe regulacyjne jest wolne od istotnych nieprawidłowości.

Badanie polega na przeprowadzeniu procedur mających na celu uzyskanie dowodów badania dotyczących kwot i informacji ujawnionych w sprawozdaniu finansowym regulacyjnym. Wybór procedur badania zależy od naszego osądu, w tym oceny ryzyka wystąpienia istotnej nieprawidłowości sprawozdania finansowego regulacyjnego na skutek celowych działań lub błędów. Przeprowadzając ocenę tego ryzyka, bierzemy pod uwagę kontrolę wewnętrzną związaną ze sporządzeniem sprawozdania finansowego regulacyjnego, w celu zaplanowania stosownych do okoliczności procedur badania, nie zaś w celu wyrażenia opinii na temat skuteczności jej działania. Badanie obejmuje również ocenę odpowiedniości stosowanych zasad (polityki) rachunkowości, zasadności szacunków dokonanych przez kierownika Jednostki oraz ocenę ogólnej prezentacji sprawozdania finansowego regulacyjnego.

Zakres sprawozdania finansowego regulacyjnego jest określony wymogami art. 44 Prawa energetycznego. Nasze badanie nie obejmowało oceny, czy informacje wymagane do ujawnienia przez prawo energetyczne są wystarczające dla zapewnienia równoprawnego traktowania odbiorców oraz eliminowania subsydiowania skrośnego pomiędzy działalnościami.

Wyrażamy przekonanie, że uzyskane przez nas dowody badania stanowią wystarczającą i odpowiednią podstawę do wyrażenia przez nas opinii z badania.

Opinia

Naszym zdaniem, załączone sprawozdanie finansowe regulacyjne sporządzone na dzień 31 grudnia 2015 roku i za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2015 roku zostało sporządzone, we wszystkich istotnych aspektach, zgodnie z podstawą sporządzenia opisaną w nocie [X] oraz spełnia wymogi art. 44 ust. 2 Prawa energetycznego.

Podstawa sporządzenia sprawozdania finansowego regulacyjnego oraz ograniczenia stosowania

Nie zgłaszając zastrzeżeń, zwracamy uwagę, że załączone sprawozdanie finansowe regulacyjne zostało przygotowane w celu spełnienia wymogów Prawa energetycznego i może nie być odpowiednie do innych celów.

(Imię i nazwisko, numer w rejestrze biegłego rewidenta)

Kluczowy biegły rewident przeprowadzający badanie w imieniu:

(Nazwa i numer podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych)

¹ Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zmianami), zwana dalej: "prawo energetyczne".

² Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw; Dz. U. z 2015 roku poz. 1618 (art.6 ust. 2).

³ Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw; Dz. U. z 2015 roku poz. 1618 (art.6 ust. 1).

⁴ Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zmianami), zwana dalej: "prawo energetyczne".