Uchwała polskiej akademii umiejętności
PAU.2010.3.20
Akt nieocenianyUCHWAŁA
POLSKIEJ AKADEMII UMIEJĘTNOŚCI
Dlatego apelujemy o pilne podjęcie odpowiednich działań w resortach Edukacji, Nauki, Kultury i Spraw Zagranicznych. Apelujemy również do Rządu, Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej o zapewnienie odpowiednich środków na realizację tego wielkiego wyzwania, przed którym stoi obecne pokolenie Polaków. Polska Akademia Umiejętności deklaruje gotowość przyłączenia się do tych wysiłków.
Do uchwały dołączamy Aneks, autorstwa Prof. Romana Laskowskiego, zawierający bardziej rozbudowaną argumentację naszych postulatów i plan działania, który może być podstawą do dalszych prac.
ANEKS
Polskie dzieci poza granicami kraju jako problem narodowy
Projekt programu działania
W ciągu ostatnich lat wyjechało z Polski głównie do krajów Unii Europejskiej ponad 2 000 000 osób; wróciło zaledwie ok. 60 000. Wyjeżdżają przede wszystkim ludzie młodzi i bardzo młodzi; wielu z nich legitymuje się wyższym wykształceniem. Wyniki sondaży pokazują, że znaczna część tych osób pozostanie za granicą na stałe.
Zważywszy liczbę przebywających za granicą młodych Polaków, można ostrożnie szacować, że w ciągu najbliższych kilkunastu lat w polskich rodzinach na obczyźnie przyjdą na świat setki tysięcy dzieci. Dzieci, których osobowość kształtować się będzie w warunkach dwukulturowości, dwujęzyczności. Stanie przed nimi zadanie przystosowania się do norm i systemu wartości otaczającego społeczeństwa przy jednoczesnym zachowaniu języka rodziców i więzi z ich ojczyzną.
Dwujęzyczność i dwukulturowość może stać się dla dziecka balastem lub czynnikiem stymulującym jego rozwój. W sytuacji wczesnego bilingwizmu dzieci decydujący wpływ ma społeczny status rodziców i ich postawa wobec własnej kultury i języka. Kompleksy kulturowe rodziców utrudniają proces socjalizacji dzieci, rodzą frustracje, nierzadko skutkują zahamowaniami w ich rozwoju intelektualnym, niepełnym opanowaniem żadnego z dwu języków. Polskim dzieciom w diasporze muszą zostać zapewnione warunki stwarzające możliwość dojrzewania w szacunku dla kultury rodziców, dla wyniesionego z rodzinnego domu systemu wartości i norm społecznych oraz dla języka rodziców.
Zadanie to stoi przede wszystkim przed rodzicami, ale od współodpowiedzialności za los polskich dzieci na obczyźnie nie może się uchylić również całe nasze społeczeństwo. Tym bardziej, że niemała część dzisiejszych emigrantów po kilku lub kilkunastu latach może zdecydować się na powrót do Polski. Dla rodziców będzie to powrót do Ojczyzny, dla ich dzieci - emigracja. Powinniśmy tym dzieciom ułatwić przygotowanie do życia w nowej dla nich ojczyźnie.
Wobec skali zjawiska, w obliczu którego staniemy w najbliższych latach, pilna staje się konieczność wypracowania kompleksowego programu wsparcia dla młodej polskiej diaspory. Programu, którego istotą byłoby podtrzymanie znajomości języka polskiego, budowanie więzi z Polska i polska kulturą.
Program taki winien obejmować kilka płaszczyzn działania: