WPI/200000/43/580/2016 - Brak obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej w sytuacji, gdy właściwym ustawodawstwem będzie ustawodawstwo litewskie.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku zart. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 27 maja 2016 r. przez Pana (...) w sprawie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej w sytuacji, gdy właściwym ustawodawstwem będzie ustawodawstwo litewskie.

W dniu 27 maja 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy Pan (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Powyższy wniosek został uzupełniony przez Wnioskodawcę pismem z dnia 8 czerwca 2016 r. (wpływ do Oddziału w dniu 10 czerwca 2016 r.).

Wnioskodawca wskazał, iż prowadzi działalność gospodarczą w Polsce i z tego tytułu podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Wnioskodawca zamierza rozpocząć prace najemną (umowa o prace na czas nieokreślony) na Litwie w wymiarze 12 godzin miesięcznie na zasadzie zadaniowego systemu organizacji czasu pracy, co będzie stanowić ok. 7% jego czasu pracy w stosunku do działalności gospodarczej w Polsce (przy założeniu 7-8h dziennie wykonywania działalności gospodarczej w Polsce). Wynagrodzenie Wnioskodawcy kształtować się będzie w wysokości (...) EUR na miesiąc. W związku z uzyskanym zatrudnieniem Wnioskodawca zamierza wystąpić do ZUS z zawiadomieniem o tym fakcie, przedstawić umowę o pracę na Litwie i wyrejestrować się z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w Polsce z tytułu działalności gospodarczej.

W związku z powyższym Wnioskodawca powziął wątpliwość czy jest zobowiązany do odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, mając na uwadze fakt, że ustawodawstwem właściwym w zakresie ubezpieczeń społecznych jest dla niego ustawodawstwo litewskie. Wnioskodawca zapytał również, czy podlega ubezpieczeniu społecznemu w Polsce, gdy jest zatrudniony na Litwie i jednocześnie ma działalność gospodarczą w Polsce, a praca świadczona na Litwie jest świadczona 12 godzin miesięcznie z wynagrodzeniem (...) EUR miesięcznie.

Zdaniem Wnioskodawcy, od momentu zatrudnienia na Litwie i przyjęcia go do tamtejszego systemu ubezpieczeń, wszystkie składki winny być odprowadzane tylko na Litwie, a w Polsce Wnioskodawca zobowiązany jest dokonać wyrejestrowania z ubezpieczeń. Wnioskodawca wskazał jako podstawę prawną art. 13 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r.

W piśmie z dnia 8 czerwca 2016 r. Wnioskodawca wskazał dodatkowo, iż złożony wniosek ma na celu uzyskanie stanowiska Organu co do sposobu i zakresu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne, w sytuacji podlegania określonemu ustawodawstwu - w opisanej sytuacji litewskiemu.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym na terytorium Polski regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W świetle art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność.

Kwestie związane z ustaleniem i stosowaniem właściwego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego w stosunku do osób migrujących od maja 2010 r. reguluje zasadniczo w stosunku do Państw Członkowskich Unii Europejskiej rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L Nr 166 poz. 1 z dnia 30 kwietnia 2004 r. z późn. zm.) oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonania rozporządzenia nr 883/2004 (Dz. Urz. UE L Nr 284 poz. 1 z dnia 30 października 2009 r. z późn. zm.). Osoby, do których zastosowanie mają powołane powyżej rozporządzenia, podlegają ustawodawstwu tylko jednego Państwa Członkowskiego. Zasada podlegania ustawodawstwu jednego Państwa Członkowskiego oznacza, że w danym momencie można być ubezpieczonym tylko w jednym Państwie Członkowskim.

Podkreślenia wymaga fakt, iż w trybie wydania decyzji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokonuje rozstrzygnięcia kwestii ustalenia obowiązującego Wnioskodawcę ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego, dlatego też w sprawach, w których Wnioskodawca podejmuje aktywność zawodową na terenie dwóch Państw Członkowskich UE elementem niezbędnym dla rozstrzygnięcia obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne Przedsiębiorcy jest wskazanie przez Wnioskodawcę w opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego jakiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego podlega.

W świetle powyższego, we wskazanym trybie Zakład nie ma możliwości potwierdzenia, czy wykonywanie pracy na Litwie w określonym wymiarze czasu pracy i za określonym wynagrodzeniem przy jednoczesnym prowadzeniu działalności gospodarczej w Polsce będzie skutkowało ustaleniem dla Wnioskodawcy jako właściwe ustawodawstwa litewskiego czy też polskiego. W konsekwencji, wypowiadając się w niniejszej sprawie Organ opiera się na wskazaniu Wnioskodawcy co do właściwego dla niego ustawodawstwa litewskiego.

Należy zaznaczyć ponadto, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych w trybie wydawania decyzji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani postępowania dowodowego, opierając się jedynie na treści przedstawionego opisu stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez Przedsiębiorcę oświadczenie, zwracając jednocześnie uwagę, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę.

Wnioskodawca poinformował w złożonym wniosku, iż prowadzi działalność gospodarczą w Polsce, a dodatkowo zamierza rozpocząć pracę na podstawie umowy o pracę na Litwie. Ponadto w treści wniosku Wnioskodawca wskazał, iż jego właściwym ustawodawstwem będzie ustawodawstwo litewskie, zatem z chwilą ustalenia dla niego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego innego niż polskie. Wnioskodawca nie będzie podlegał przepisom ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, która stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 1 i 3 lit. d reguluje zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz zasady opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Podleganie osób prowadzących pozarolniczą działalność ubezpieczeniom społecznym wiąże się z obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Z informacji zawartej w opisie zdarzenia przyszłego co do wskazania ustawodawstwa litewskiego jako właściwe wynika, iż Wnioskodawca nie będzie podlegał polskim przepisom w zakresie zabezpieczenia społecznego tj. ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, zatem nie będzie miał obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,

W konsekwencji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stwierdza, że stanowisko wyrażone przez Wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji złożonym w dniu 27 maja 2016 r. - w sprawie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w sytuacji, gdy właściwym ustawodawstwem będzie ustawodawstwo litewskie - uznać należy za prawidłowe.

Równocześnie biorąc pod uwagę treść przywołanego wyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazać należy, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, w związku z czym Organ w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do dyrektora właściwego terytorialnie oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.